1-1–تاریخچه مرکبات………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..1

1-1-1– تاریخچه مرکبات در ایران…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….2

1-2– جایگاه مرکبات در جهان و ایران………………………………………………………………………………………………………………………………………………2

1-3- مناطق مهم کشت مرکبات در ایران………………………………………………………………………………………………………………………………………….3

1-4- مناطق مرکبات خیز در ایران…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….4

1-5- گیاهشناسی مرکبات………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….4

1-5-1- پرتقال هاملین……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….6

1-6- خواص مرکبات……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………6

1-6-1- خواص داروئی پرتقال…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….7

1-7- ترکیبات شیمیایی پرتقال…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..7

1-8- کیفیت ظاهری میوه مرکبات…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….9

1-9- کیفیت میوه مرکبات………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….9

1-10- برداشت میوه مرکبات……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………10

1-11- ارزیابی ضایعات پس از برداشت مرکبات………………………………………………………………………………………………………………………………10

1-11-1- عوامل ایجاد ضایعات در میوه مرکبات در دوران نگهداری……………………………………………………………………………………………..11

1-11-2- سرمازدگی مرکبات…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..12

1-12- اهمیت کاربرد فن آوری پس از برداشت در مرکبات……………………………………………………………………………………………………………13

1-13- فن آوری تولید محصولات سالم……………………………………………………………………………………………………………………………………………13

1-14-  کشف جیبرلین ها………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..14

1-15-اسید جیبرلیک……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….14

1-16- مسیر بیوسنتز جیبرلین ها……………………………………………………………………………………………………………………………………………………15

1-17- تاریخچه پلی آمین ها……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………16

1-18- کاربرد پلی آمین ها……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….18

1-19- مسیر بیوسنتز پلی آمین ها………………………………………………………………………………………………………………………………………………….19

1-20- هدف از انجام تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….20

فصل دوم بررسی منابع

2-1- بازدارنده های بیوسنتز جیبرلین ها…………………………………………………………………………………………………………………………………………22

2-2- ارتباط مسیر بیوسنتز کاروتنوئیدها با جیبرلین ها………………………………………………………………………………………………………………….23

2-3- کاربرد اسید جیبرلیک در فیزیولوژی پس از برداشت…………………………………………………………………………………………………………….24

2-4- خصوصیات پلی آمین ها………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….27

2-5- اشکال مؤثر پلی آمین ها در پس از برداشت…………………………………………………………………………………………………………………………..28

2-6- اهمیت پلی آمین ها در فیزیولوژی پس از برداشت………………………………………………………………………………………………………………..29

2-7- رابطه پلی آمین ها و تنش ها………………………………………………………………………………………………………………………………………………….31

2-7-1- نقش پلی آمین ها در تنش اکسیداتیو……………………………………………………………………………………………………………………………….31

2-7-2- تنش مکانیکی و نقش پلی آمین ها در حفظ سفتی بافت میوه………………………………………………………………………………………..33

2-7-3- نقش پلی آمین ها در تنش سرما……………………………………………………………………………………………………………………………………….34

2-8- ارتباط بین پلی آمین ها، اتیلن و پیری…………………………………………………………………………………………………………………………………..36

2-9- انواع رادیکال های آزاد، نحوه تولید و عمل آنها………………………………………………………………………………………………………………………38

2-10- ارتباط بین جیبرلین ها و پلی آمین ها………………………………………………………………………………………………………………………………..39

فصل سوم مواد و روش ها

3-1- تهیه میوه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………40

3-2- طرح آزمایشی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….41

3-3- تیمار با اسید جیبرلیک………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………41

3-4- تیمار با محلول پوتریسین………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..41

3-5- تیمار با محلول اسید جیبرلیک و پوتریسین…………………………………………………………………………………………………………………………..41

3-6- آزمون های کیفی میوه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….42

3-6-1- اندازه گیری کاهش وزن میوه……………………………………………………………………………………………………………………………………………..42

3-6-2- تعیین سفتی بافت میوه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………42

3-6-3- تعیین میزان سرمازدگی میوه……………………………………………………………………………………………………………………………………………..42

3-6-4- ارزیابی وضعیت ظاهری و بازارپسندی………………………………………………………………………………………………………………………………..43

3-6-5- تعیین میزان ویتامین ث……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..43

3-6-6- اندازه گیری فنل کل……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………43

3-6-6-1- تهیه محلول کربنات سدیم……………………………………………………………………………………………………………………………………………..43

3-6-6-2- رسم منحنی استاندارد اسید گالیک……………………………………………………………………………………………………………………………….44

3-6-7-اندازه گیری pH آب میوه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………44

3-6-8- اندازه گیری اسیدیته قابل تیتراسیون…………………………………………………………………………………………………………………………………42

3-6-9- اندازه گیری محتوای مواد جامد قابل حل آب میوه…………………………………………………………………………………………………………..45

3-6-10- نسبت بریکس به اسیدیته کل آب میوه…………………………………………………………………………………………………………………………..45

3-7- تجزیه و تحلیل داده ها……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………45

فصل چهارم نتایج

4-1- سفتی بافت میوه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..46

4-2- درصد کاهش وزن میوه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………50

4-3- سرمازدگی میوه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….50

4-4- وضعیت ظاهری و بازارپسندی میوه………………………………………………………………………………………………………………………………………..51

4-5- اسیدآسکوربیک(ویتامین ث)…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..53

4-6- ترکیبات فنلی کل……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………55

4-7- محتوای مواد جامد محلول(TSS)…………………………………………………………………………………………………………………………………………56

4-8- اسیدهای آلی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………58

4-9- نسبت TSS/TA……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………60

4-10- pH آب میوه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………62

فصل پنجم بحث

5-1- سفتی بافت میوه، کاهش وزن میوه و بازارپسندی………………………………………………………………………………………………………………….64

5-2- سرمازدگی میوه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….66

5-3- ویتامین ث و فنول کل…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….67

5-4- مواد جامد محلول، اسیدیته کل، نسبت TSS/TAو pH آب میوه………………………………………………………………………………………68

5-5- نتیجه گیری کلی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..69

5-6- پیشنهادات برای تحقیقات بعدی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….71

فهرست منابع……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..72

فهرست شکلها

شکل 1-1- شماتیک اجزاء میوه بالغ مرکبات…………………………………………………………………………………………………………………………………….5

شکل 1-2- ساختار شیمیایی اسید جیبرلیک………………………………………………………………………………………………………………………………….15

شکل 1-3- مسیر بیوسنتز جیبرلین ها…………………………………………………………………………………………………………………………………………….17

شکل 1-4- ساختمان مولکولی پلی آمین ها……………………………………………………………………………………………………………………………………19

شکل 1-5- مسیر بیوسنتز پوتریسین……………………………………………………………………………………………………………………………………………….20

شکل 1-6- مسیر عمده بیوسنتز پلی آمین ها…………………………………………………………………………………………………………………………………21

شکل 2-1- مسیر مشترک بیوسنتز جیبرلین ها و کاروتنوئیدها……………………………………………………………………………………………………..25

شکل 2-2- مسیر مشترک بیوسنتز پلی آمین ها و اتیلن………………………………………………………………………………………………………………..39

شکل 3-1- منحنی جذب استاندارد اسید گالیک…………………………………………………………………………………………………………………………….45

فهرست نمودارها

نمودار 4-1- اثر متقابل اسید جیبرلیک و پوتریسین در زمان قبل از نگهداری بر سفتی بافت میوه پرتقال هاملین……………………..51

نمودار 4-2- اثر متقابل اسید جیبرلیک و پوتریسین در زمان 45 روز نگهداری بر سفتی بافت میوه پرتقال هاملین……………………52

نمودار 4-3-اثر تیمار اسید جیبرلیک در زمان 90 روز نگهداری بر سفتی بافت میوه پرتقال هاملین……………………………………………52

نمودار 4-4- اثر تیمار پوتریسین پس از 45 روز نگهداری بر کاهش وزن میوه پرتقال هاملین……………………………………………………..53

نمودار 4-5- اثر متقابل اسید جیبرلیک و پوتریسین در زمان 45 روز نگهداری بر میزان سرمازدگی میوه پرتقال هاملین………….53

نمودار 4-6- اثر متقابل اسید جیبرلیک و پوتریسین در زمان 90 روز نگهداری بر میزان سرمازدگی میوه پرتقال هاملین………….54

نمودار 4-7- اثر متقابل اسید جیبرلیک و پوتریسین در زمان 45 روز نگهداری بر وضعیت ظاهری وبازار پسندی میوه پرتقال هاملین………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..54

نمودار 4-8- اثر متقابل اسید جیبرلیک و پوتریسین در زمان 90 روز نگهداری بر وضعیت ظاهری وبازار پسندی میوه پرتقال هاملین………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..55

نمودار 4-9- اثر متقابل اسید جیبرلیک و پوتریسین در زمان قبل از نگهداری بر میزان ویتامین ث میوه پرتقال هاملین………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..56

نمودار 4-10- اثر متقابل اسید جیبرلیک و پوتریسین در زمان 45 روز نگهداری بر میزان ویتامین ث میوه پرتقال هاملین………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..56

نمودار 4-11- اثر متقابل اسید جیبرلیک و پوتریسین در زمان 90 روز نگهداری بر میزان ویتامین ث میوه پرتقال هاملین……….56

نمودار 4-12- اثر متقابل اسید جیبرلیک و پوتریسین در زمان قبل از نگهداری بر میزان فنل کل میوه پرتقال هاملین………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..57

نمودار 4-13- اثر متقابل اسید جیبرلیک و پوتریسین در زمان 45 روز نگهداری بر میزان فنول کل میوه پرتقال هاملین………….58

نمودار 4-14- اثر متقابل اسید جیبرلیک و پوتریسین در زمان 90 روز نگهداری بر میزان فنول کل میوه پرتقال هاملین………….58

نمودار 4-15- اثر متقابل اسید جیبرلیک و پوتریسین در زمان قبل از نگهداری بر میزان مواد جامد محلول میوه پرتقال هاملین………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..59

نمودار 4-16- اثر متقابل اسید جیبرلیک و پوتریسین در زمان 45 روز نگهداری بر میزان مواد جامد محلول میوه پرتقال هاملین………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..59

نمودار 4-17- اثر متقابل اسید جیبرلیک و پوتریسین در زمان 90 روز نگهداری بر میزان مواد جامد محلول میوه پرتقال هاملین………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..60

نمودار 4-18- اثر متقابل اسید جیبرلیک و پوتریسین در زمان قبل از نگهداری بر میزان اسیدهای آلی میوه پرتقال هاملین………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..61

نمودار 4-19- اثر متقابل اسید جیبرلیک و پوتریسین در زمان 45 روز نگهداری بر میزان اسیدهای آلی میوه پرتقال هاملین……61

نمودار 4-20- اثر متقابل اسید جیبرلیک و پوتریسین در زمان 90 روز نگهداری بر میزان اسیدهای آلی میوه پرتقال هاملین……61

نمودار 4-21- اثر متقابل اسید جیبرلیک و پوتریسین در زمان قبل از نگهداری بر میزان نسبت بریکس به اسیدیته کل میوه پرتقال هاملین…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….62

نمودار 4-22- اثر ساده اسید جیرلیک در زمان 45 روز نگهداری بر میزان نسبت بریکس به اسیدیته کل میوه پرتقال هاملین………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..63

نمودار 4-23- اثر ساده پوتریسین در زمان 45 روز نگهداری بر میزان نسبت بریکس به اسیدیته کل میوه پرتقال هاملین………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..63

نمودار 4-24- اثر متقابل اسید جیبرلیک و پوتریسین در زمان قبل از نگهداری بر میزان pH میوه پرتقال هاملین………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..64

نمودار 4-25- اثر متقابل اسید جیبرلیک و پوتریسین در زمان 45 روز نگهداری بر میزان pH میوه پرتقال هاملین………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..64

نمودار 4-26- اثر متقابل اسید جیبرلیک و پوتریسین در زمان 90 روز نگهداری بر میزان pH میوه پرتقال هاملین………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..65

 

فهرست جداول

جدول 1-1- مواد موجود در 100گرم پرتقال پوست کنده………………………………………………………………………………………………………………..8

جدول 1-2- مواد موجود در 100 گرم پوست پرتقال………………………………………………………………………………………………………………………..8

جدول 4-1- جدول نتایج تجزیه واریانس واریانس صفات مورد بررسی در زمان قبل از نگهداری………………………………………………….49

جدول 4-2- جدول نتایج تجزیه واریانس صفات مورد بررسی در زمان 45 روز نگهداری………………………………………………………………49

جدول 4-3- ادامه جدول نتایج تجزیه واریانس صفات مورد بررسی در زمان 45 روز نگهداری……………………………………………………..50

جدول 4-4- جدول نتایج تجزیه واریانس صفات مورد بررسی در زمان 90 روز نگهداری………………………………………………………………50

جدول 4-5- ادامه جدول نتایج تجزیه صفات مورد بررسی در زمان 90 روز نگهداری……………………………………………………………………51

 

چکیده

میوه پس از جدا شدن از گیاه مادری، زنده و دارای تنفس می‌باشد و پس از برداشت تغییرات معنی داری را متحمل خواهد شد. مدت نگهداری میوه‌ها را می‌توان با بهینه کردن شرایط محیطی، به حداقل رساندن آسیب‌های مکانیکی و استفاده از ترکیبات مفید مانند جیبرلین‌ها و پلی‌آمین‌ها افزایش داد. توسعه عمر پس از برداشت پرتقال هاملین بصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با 9 فاکتور مورد مطالعه قرار گرفت. در این پژوهش تاثیر قبل و پس از برداشت اسید‌‌ جیبرلیک در غلظت‌های صفر،50و 100 میلی‌گرم در لیتر و پوتریسین در غلظت های صفر، 1و2 میلی‌مول در لیتر بر عمر پس از برداشت و کیفیت میوه‌های پرتقال رقم هاملینطی انبار سرد مورد مطالعه قرار گرفت. میوه های تیمار شده با اسید جیبرلیک و پوتریسین طی رشد میوه (2 هفته قبل از برداشت)در دمای 5/0± 8درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 5± 85 درصد و بمدت 0، 45 و 90 روز ذخیره شدند.صفات کیفی میوه شامل سفتی بافت میوه، کاهش وزن میوه، ویتامین ث، مواد جامد محلول، اسیدیته کل، نسبت مواد جامد محلول به اسیدیته کل، فنل کل، pH آب میوه، سرمازدگی و خصوصیات ظاهری و بازارپسندیپس از 0، 45 و 90 روز نگهداری مورد ارزیابی قرار گرفت. تیمار قبل از برداشت اسید جیبرلیک به میزان 100 میلی گرم در لیتر باعث حفظ بهتر سفتی بافت میوه پس از 45 و 90 روز نگهداری شد. پوتریسین به میزان 2میلی مولار باعث حفظ pH آب میوه پس از 45 و 90 روز نگهداری شد. کاربرد توأم اسید جیبرلیک 100 میلی گرم در لیتر و پوتریسین 1میلی مولار بهترین اثر را در حفظ ظاهر و بازارپسندی پس از 90 روز نگهداری داشتند. پوتریسین دو میلی مولار بیشترین میزان ویتامین ث را در زمان قبل از نگهداری و 45 روز نگهداری داشت و اسید جیبرلیک 100میلی گرم در لیتر در زمان 90 روز نگهداری دارای بیشترین میزان ویتامین ث و حداقل کاهش را در میزان ویتامین ث دارا بود. کاربرد توأم اسید جیبرلیک و پوتریسین بر میزان ترکیبات فنلی کل در هر سه زمان قبل از نگهداری، 45 و 90 روز نگهداری اثر معنی داری داشت. کاربرد توأم اسید جیبرلیک و پوتریسین بطور کلی باعث حفظ بهتر خواص کیفی میوه پرتقال هاملین پس از 45 و 90 روز نگهداری شد. نتایج این پژوهش نشان داد که استفاده از اسید جیبرلیک و پوتریسین می تواند به عنوان راهبرد مؤثری در تکنولوژی پس از برداشت میوه پرتقال رقم هاملین معرفی گردد.