پایان نامه کارشناسی ارشد: بررسی فاکتورهای موثر در باززایی درون شیشه ای مریم گلی کبیر

فهرست مطالب:

فصل اول

1- مقدمه و ………………………………………………………………………………………………………………1

1-1- اهمیت گیاهان …………………………………………………………………………………………………………………1

2-1- پراکنش، تارخچه.و کاربردهای مرسوم گونه های مریم گلی کبیر …………………………………………………………………………2

3-1- خصوصیات گیاهشناسی مریم گلی کبیر……………………………………………………………………..3

4-1- نیازهای اکولوژیکی مریم گلی کبیر…………………………………………………………………………….3

5-1- خواص درمانی مریم گلی کبیر………………………………………………………………………………..4

6-1- ترکیبات شیمیایی …………………………………………………………………………………………4

7-1- کشت بافت………………………………………………………………………………………………….5

8-1- اهمیت وکاربردهای کشت بافت در باغبانی…………………………………………………………………………………………6

9-1- اهمیت وکاربردهای کشت بافت در گیاهان دارویی………………………………………………………………………..7

10-1- هدف ار انجام تحقیق……………………………………………………………………………………………………..8

فصل دوم

2- بررسی منابع علمی………………………………………………………………………………………………………………………..9

1-2- ریزازدیادی درون شیشه ای………………………………………………………………………………………………………9

2-2- اثرات نوع محیط کشت بر باززایی…………………………………………………………………………………….9

3-2- اثرات نوع ریزنمونه بر باززایی…………………………………………………………………………………………………………….12

4-2- ریشه زایی…………………………………………………………………………………………………………………………………..14

فصل سوم

3- مواد و روش ………………………………………………….15

1-3- مکان و زمان انجام تحقیق………………………………………………………………………………………………………15

2-3- آماده سازی محیط کشت………………………………………………………………………………………………………15

1-2-3- محلول های ذخیره مواد معدنی محیط کشت MS……………………………………………………………………………………………………………..16

2-2-3- محلول های ذخیره مواد تنظیم کننده رشدی…………………………………………………………………………………………………………………….17

3-2-3- محلول ذخیره کیتوسان……………………………………………………………………………………………………..17

4-2-3- سایر مواد…………………………………………………………………………………………………………………………..17

3-3- ضدعفونی بذر……………………………………………………………………………………………………………..17

4-3- کاشت بذر و شرایط نگهداری ………………………………………………………………………………………………………18

5-3- تهیه ریزنمونه………………………………………………………………………….18

6-3- آزمایش1: تعیین اثر محیط کشت در جوانهزنی بذور گیاه مریمگلیکبیر ………………………………………………………………………………19

7-3- آزمایش2: بررسی اثر نوع ریزنمونه و محیط کشت بر القاء جوانه و باززایی شاخساره مریمگلیکبیر………………………………………19

8-3-آزمایش3: بررسی اثر نوع و ترکیبات هورمونی بر القاء جوانه و باززایی شاخساره مریمگلیکبیر………………………………………………20

9- 3- کاشت ریزنمونه…………………………………………………………………………………………………………………………………21

10-3- آزمایش 4: بررسی اثر غلظت نمک در محیط کشت پایه MS و تیمار هورمونی بر ریشهرایی شاخسارههای باززاشده مریمگلیکبیر ………………………………….21

11-3- صفات مورد ارزیابی …………………………………22

12-3- طرح آزمایشی و تجزیه آماری داده ها …………………………………………………………………………23

فصل چهارم

4- نتایج…………………………………………………………………………………………………………………24

1-4- آزمایش 1: جوانه زنی …………………………………………………………………………………………………24

1-1-4- اثر زمانهای مختلف ضدعفونی بر درصد و سرعت جوانهزنی …………………………………………………………………………………………….24

2-1-4- اثر محیطهای مختلف کشت بر درصد و سرعت جوانهزنی …………………………………………………………………………………………………25

3-1-4- اثر غلظتهای مختلف کیتوسان بر درصد و سرعت جوانهزنی ……………………………………………………………………………………………26

4-1-4- اثر سطوح مختلف pH بر درصد و سرعت جوانهزنی …………………………………………………………………………………………………………..27

2-4- القاء جوانه و باززایی مستقیم …………………………………………………………………………………………………28

3-4- آزمایش 2: بررسی اثر نوع ریزنمونه و محیط کشت بر القاء جوانه و باززایی شاخساره مریمگلیکبیر ……………………………………29

1-3-4- تأثیر نوع ریزنمونه و محیط کشت بر القاء جوانه…………………………………………………………………………………………………………………30

1-1-3-4- تأثیر نوع ریزنمونه بر القاء جوانه در محیط حاوی BAP ……………………………………………………………………………………………….30

2-1-3-4- تأثیر نوع ریزنمونه بر القاء جوانه در محیط حاوی Kin …………………………………………………………………………………………………31

3-1-3-4- تأثیر نوع ریزنمونه بر القاء جوانه در محیط حاوی TDZ………………………………………………………………………………………………..33

2-3-4- تأثیر نوع ریزنمونه و محیط کشت بر باززایی شاخه……………………………………………………………………………………………………………..34

1-2-3-4- تأثیر نوع ریزنمونه بر باززایی شاخه در محیط حاوی BAP ………………………………………………………………………………………….34

2-2-3-4- تأثیر نوع ریزنمونه بر باززایی شاخه در محیط حاوی Kin …………………………………………………………………………………………….36

3-2-3-4- تأثیر نوع ریزنمونه بر باززایی شاخه در محیط حاوی TDZ ………………………………………………………………………………………….38

4-4- آزمایش 3: بررسی اثر نوع و ترکیبات هورمونی بر القاء جوانه و باززایی شاخساره مریمگلیکبیر …………………………………………39

1-4-4- اثر ترکیبات و غلظتهای مختلف تنظیمکننده های رشد بر القاء جوانه از ریزنمونه گره مریمگلیکبیر……………………………..40

2-4-4- اثر ترکیبات و غلظتهای مختلف تنظیمکننده های رشد بر القاء جوانه از ریزنمونه نوک شاخه مریمگلیکبیر…………………44

3-4-4- اثر ترکیبات و غلظتهای مختلف تنظیمکننده های رشد بر باززایی شاخه از ریزنمونه گره مریمگلیکبیر ……………………….48

4-4-4- اثر ترکیبات و غلظتهای مختلف تنظیمکننده های رشد بر باززایی شاخه از ریزنمونه نوک شاخه مریمگلیکبیر…………….52

5-4- آزمایش 4: بررسی اثر غلظت نمک در محیط کشت پایه MS و تیمار هورمونی بر ریشهزایی شاخسارههای باززاشده مریمگلیکبیر

……………………………………………………………………………………………………………………………………56

6-4- ………………………………………………………………………………………………………………….59

فصل پنجم

5- بحث…………………………………………………………………………………………………………………………60

1-5- جوانه زنی…………………………………………………………………………………………………………………….60

2-5- اثرات نوع ریزنمونه در باززایی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………61

3-5- اثرات نوع و غلظت تنظیمکننده های رشد گیاهی بر باززایی…………………………………………………………………………………………………….64

4-5- اثرات ترکیبات مختلف تنظیمکننده های رشد گیاهی بر ریشهزایی…………………………………………………………………………………………66

5-5- نتیجه گیری کلی ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..68

6-5- پیشنهادات ………………………………………………………………………………………………………………………………………..69

منابع………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….70

فهرست جداول

جدول1-3: ترکیب محلول های ذخیره پنج نمک غیر آلی در فرمولاسیون موراشیگ و اسکوگ (1962) ……………………….16

جدول 2-3: ترکیبات مختلف تنظیمکننده های رشد گیاهی مورد استفاده در القای جوانه و باززایی شاخساره از ریزنمونه های مورد استفاده در مریم گلی کبیر…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………20

جدول 1-4: درصد و سرعت جوانه زنی بذور مریم گلی کبیر در محیط های مختلف MS، WA وWFP……………………………………..25

جدول 2-4: اثر سطوح مختلف pH بر سرعت و درصد جوانه زنی بذور مریم گلی کبیر. ……………………………………………………………….28

جدول 3-4: جدول تجزیه واریانس اثرات متفابل نوع ریزنمونه و BAP بر القاء جوانه در گیاه مریم گلی کبیر………………………………30

جدول 4-4: جدول تجزیه واریانس اثرات متقابل نوع ریزنمونه و Kin بر القاء جوانه در گیاه مریم گلی کبیر…………………………….32

جدول 5-4: جدول تجزیه واریانس اثرات متقابل نوع ریزنمونه و TDZ بر القاء جوانه در گیاه مریم گلی کبیر……………………………..33

جول 6-4: جدول تجزیه واریانس اثرات متقابل نوع ریزنمونه و BAP بر باززایی شاخه در گیاه مریمگلیکبیر……………………………….35

جدول 7-4: جدول تجزیه واریانس اثرات متقابل نوع ریزنمونه و Kin بر باززایی شاخه در گیاه مریمگلیکبیر………………………………37

جدول 8-4: جدول تجزیه واریانس اثرات متقابل نوع ریزنمونه و TDZ بر باززایی شاخه در گیاه مریمگلیکبیر…………………………….38

جدول 9-4: جدول تجزیه واریانس اثرات متقابل نوع و غلظت تنظیمکننده های رشد IAA و BAP بر القاء جوانه از ریزنمونه گره مریمگلیکبیر………………………………………………………………………………………………………..39

جدول 10-4: جدول تجزیه واریانس اثرات متقابل نوع و غلظت تنظیمکننده های رشد IAA و Kin بر القاء جوانه از ریزنمونه گره مریمگلیکبیر…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….42

جدول 11-4: جدول تجزیه واریانس اثرات متقابل نوع و غلظت تنظیمکننده های رشد IAA و TDZ بر القاء جوانه از ریزنمونه گره مریمگلیکبیر………………………………………………………………………………………….43

12-4: جدول تجزیه واریانس اثرات متقابل نوع و غلظت تنظیمکننده های رشدIAA و BAP بر القاء جوانه از ریزنمونه نوک شاخه مریمگلیکبیر………………………………………………………………………………………………………45

جدول 13-4: جدول تجزیه واریانس اثرات متقابل نوع و غلظت تنظیمکننده های رشد IAA و Kin بر القاء جوانه از ریزنمونه نوک شاخه مریمگلیکبیر………………………………………………………………………………………………………46

جدول 14-4: جدول تجزیه واریانس اثرات متقابل نوع و غلظت تنظیمکننده های رشد IAA و TDZ بر القاء جوانه از ریزنمونه نوک شاخه مریمگلیکبیر…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….48

جدول 15-4: جدول تجزیه واریانس اثرات متقابل نوع و غلظت تنظیمکننده های رشد IAA و BAP بر باززایی شاخه از ریزنمونه گره مریمگلیکبیر……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….49

جدول 16-4: جدول تجزیه واریانس اثرات متقابل نوع و غلظت تنظیمکننده های رشد IAA و Kin بر باززایی شاخه از ریزنمونه گره مریمگلیکبیر……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….50

جدول 17-4: جدول تجزیه واریانس اثرات متقابل نوع و غلظت تنظیمکننده های رشد IAA و TDZ بر باززایی شاخه از ریزنمونه گره مریمگلیکبیر……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….51

جدول 18-4: جدول تجزیه واریانس اثرات متقابل نوع و غلظت تنظیمکننده های رشد IAA و BAP بر باززایی شاخه از ریزنمونه نوک شاخه مریمگلیکبیر……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………53

جدول 19-4- جدول تجزیه واریانس اثرات متقابل نوع و غلظت تنظیمکننده های رشد IAA و Kin بر باززایی شاخه از ریزنمونه نوک شاخه مریمگلیکبیر……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………54

جدول 20-4: جدول تجزیه واریانس اثرات متقابل نوع و غلظت تنظیمکننده های رشد IAA و TDZ بر باززایی شاخه از ریزنمونه نوک شاخه مریمگلیکبیر……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………56

جدول 21-4: جدول تجزیه واریانس اثرات متقابل غلظت نمک در محیط کشت پایه MS و تیمار هورمونی بر میانگین تعداد ریشه و طول ریشه در گیاه مریمگلیکبیر ………………………………………………………………………………………………………………………………………………….57

فهرست اشکال

شکل 1-3: ریزنمونه های تهیه شده از گیاهچه های حاصل از کشت بذور ضدعفونی شده در شرایط استریل………………………………..19

شکل 1-4: اثر غلظتهای مختلف کیتوسان بر رنگ برگ و اندازه طول گیاهچههای مریمگلیکبیر در محیط پایه MS ………………27

شکل 2-4: ریزنمونههای هیپوکوتیل و کوتیلدون مریمگلیکبیر قرارگرفته در محیط باززایی که پس از حدود یک ماه، سیاه شده و از بین رفتند…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………28

شکل 3-4: القاء جوانه و باززایی شاخساره در ریزنمونه گره در محیط کشت MS حاوی تنظیمکننده های رشد…………………………….29

شکل 4-4: ریشه زایی و سازگاری. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………59

فهرست نمودارها

نمودار 1-4: اثر زمان های مختلف استریلیزاسیون بر سرعت و درصد جوانه زنی در بذور مریمگلیکبی…………………………………………25

نمودار 2-4: اثر غلظتهای مختلف کیتوسان بر سرعت و درصد جوانهزنی بذور مریمگلیکبیر ……………………………………………………26

نمودار 3-4: پاسخ نوع ریزنمونه مریمگلیکبیر بر میانگین تعداد جوانه القا شده در محیط MS حاوی غلظتهای مختلف BAP..31

نمودار 4-4: اثر غلظتهای مختلف BAP بر میانگین القاء جوانه در گیاه مریمگلیکبیر در محیط MS ……………………………………….31

نمودار 5-4: مقایسه میانگینهای برشدهی اثر متقابل نوع ریزنمونه و تیمار هورمونی Kin بر القاء جوانه در گیاه مریمگلیکبیر…32

نمودار 6-4: مقایسه میانگین اثر نوع ریزنمونه مریمگلیکبیر بر میانگین تعداد جوانه القا شده در محیط MS حاوی غلظت های مختلف TDZ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..34

نمودار 7-4: مقایسه میانگین اثر غلظتهای مختلف TDZ بر القاء جوانه در گیاه مریمگلیکبیر ……………………………………………………34

نمودار 8-4: مقایسه میانگین اثر نوع ریزنمونه مریمگلیکبیر بر میانگین شاخه باززایی شده در محیط MS حاوی غلظتهای مختلف BAP ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..35

نمودار 9-4: مقایسه میانگین اثر غلظتهای مختلف BAP بر باززایی شاخه در گیاه مریمگلیکبیر ……………………………………………..36

نمودار 10-4: مقایسه میانگینهای برشدهی اثر متقابل نوع ریزنمونه و Kin بر باززایی شاخه در گیاه مریمگلیکبیر…………………..37

نمودار 11-4: مقایسه میانگین اثر نوع ریزنمونه بر میانگین شاخه باززایی شده مریمگلیکبیر در محیط MS حاوی غلظتهای مختلف TDZ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..39

نمودار 12-4: مقایسه میانگین اثر غلظتهای مختلف TDZ بر باززایی شاخه مریمگلیکبیر در محیط MS ………………………………..39

نمودار 13-4: مقایسه میانگین اثر ساده غلظتهای مختلف هورمون BAP بر القاء جوانه از ریزنمونه گره مریمگلیکبیر………………41

نمودار 14-4: مقایسه میانگینهای برشدهی اثر متقابل غلظتهای مختلف تنظیمکننده های رشد Kin و IAA بر القاء جوانه از ریزنمونه گره مریمگلیکبیر…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………42

نمودار 15-4: مقایسه میانگینهای برشدهی اثر متقابل غلظتهای مختلف تنظیمکننده های رشد TDZ و IAA بر القاء جوانه از ریزنمونه گره مریمگلیکبیر…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………44

نمودار 16-4: مقایسه میانگینهای برشدهی اثر متقابل غلظتهای مختلف تنظیمکننده های رشد BAP و IAA بر القاء جوانه از ریزنمونه نوک شاخه مریمگلیکبیر……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..45

نمودار 17-4: مقایسه میانگین اثر ساده غلظتهای مختلف Kin بر القاء جوانه از ریزنمونه نوک شاخه مریمگلیکبیر…………………..47

نمودار 18-4: مقایسه میانگین اثر ساده غلظتهای مختلف IAA بر القاء جوانه از ریزنمونه نوک شاخه مریمگلیکبیر…………………47

نمودار 19-4: مقایسه میانگین اثر ساده غلظتهای مختلف TDZ بر القاء جوانه از ریزنمونه نوک شاخه مریمگلیکبیر………………..48

نمودار 20-4: مقایسه میانگین اثر ساده غلظتهای مختلف BAP بر باززایی شاخه از ریزنمونه گره مریمگلی کبیر………………………49

نمودار 21-4: مقایسه میانگین اثر ساده غلظتهای مختلف Kin بر باززایی شاخه از ریزنمونه گره مریمگلیکبیر………………………….50

نمودار 22-4: مقایسه میانگینهای برشدهی اثر متقابل غلظتهای مختلف تنظیمکننده های رشد TDZ و IAA بر باززایی شاخه از ریزنمونه گره مریمگلیکبیر……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..52

نمودار 23-4: مقایسه میانگین اثر ساده غلظتهای مختلف BAP بر باززایی شاخه از ریزنمونه نوک شاخه مریمگلی کبیر………….53

نمودار 24-4: : مقایسه میانگینهای برشدهی اثر متقابل غلظتهای مختلف تنظیمکننده های رشد Kin و IAA بر باززایی شاخه از ریزنمونه نوک شاخه مریمگلیکبیر………………………………………………………………………………………………………………………………………………….55

نمودار 25-4: مقایسه میانگین اثر ساده غلظتهای مختلف TDZ بر باززایی شاخه از ریزنمونه نوک شاخه مریمگلیکبیر……………56

نمودار 26-4: اثر محیطهای مختلف ریشهزایی بر میانگین تعداد ریشه های تولید شده در محیط کشت MS حاوی غلظتهای مختلف IAA و IBA در مریمگلیکبیر………………………………………………………………………………………………………………………………………………58

نمودار 27-4: اثر محیطهای مختلف ریشهزایی بر میانگین طول ریشه های تولید شده در محیط کشت MS حاوی غلظتهای مختلف IAA و IBA در مریمگلیکبیر ……………………………………………………………………………………………………………………………………………58

چکیده

جنس Salvia متعلق به خانواده Lamiaceae است که شامل گونه های متعددی میباشد. در طب سنتی و در تجارت به خصوص در تولید اسانس و به عنوان چاشنی و طعم دهنده غذا، مریم گلی کبیر (Salvia sclarea L.) مورد استفاده قرار میگیرد. محل پراکنش این گیاه، حوزه مدیترانه و ایران معرفی شده است. اسانس یا مواد استخراج شده از قسمت های هوایی این گیاه، اثرات بسیاری در درمان بیماریها به عنوان مثال مسکن، ضد التهاب، آنتی اکسیدانت، ضد قارچ و ضد باکتری دارد. در این تحقیق القای جوانه و باززایی شاخه در شرایط درون شیشه ای با بهره گرفتن از ریزنمونههای مختلف (گره، نوک شاخه، هیپوکوتیل و کوتیلدون) در گیاه مریمگلیکبیر مورد مطالعه قرار گرفت. القای جوانه و باززایی شاخساره در محیط پایه MS تکمیل شده با 6- بنزیل آمینو پورین (BAP)، تیدیازورون (TDZ) و کینتین (Kin) درغلظتهای مختلف (0، 2/2، 4/4 و 8/8 میکرومولار)، در ترکیب با ایندول 3- استیک اسید (IAA) (0 و 1/1 میکرومولار) بدست آمد. در بررسی اثر نوع ریزنمونه بر جوانه القاشده و شاخه باززایی شده، مشاهده شدکه بیشترین تعداد جوانه القاشده و شاخه باززایی شده به ترتیب با میانگین 531/25 و 934/17 (جوانه و شاخه در هر تیمار) در ریزنمونه گره در محیط حاوی TDZ بدست آمد و کمترین میانگین جوانه القاشده (625/4 جوانه در هر تیمار) و شاخه باززایی شده (312/3 شاخه در هر تیمار) در ریزنمونه نوک شاخه در محیط حاوی Kin بدست آمد. در بررسی اثر نوع و غلظت تنظیم کننده های رشد گیاهی بر القای جوانه و باززایی شاخه، بیشترین میانگین جوانه القاشده (187/37 جوانه در هر تیمار) در غلظت 4/4 میکرومولار TDZ و بیشترین میانگین شاخه باززایی شده (053/26 شاخه در هر تیمار) در غلظت 8/8 میکرومولار TDZ در ریزنمونه گره تولید گردید. کمترین میانگین جوانه القاشده (1) و شاخه باززایی شده (1) در محیط کنترل و در ریزنمونه نوک شاخه تعیین گردید. شاخه های باززاشده در محیط ½ MS و MS تکمیل شده با غلظت های مختلف IAA و IBA (0، 5/0 و 1 میلیگرم در لیتر) در طی 4 هفته، ریشه دار شدند. مقایسه میانگینها نشان داد که هورمون IAA با مقدار 5/0 میلیگرم در لیتر با میانگین 55/2 ریشه، حداکثر میانگین تعداد ریشه را تولید کرد و حداقل میانگین تعداد ریشه در هورمون IBA با مقدار 5/0 میلیگرم در لیتر با میانگین 52/1 مشاهده گردید. در مقایسه میانگین اثرات تیمار هورمونی بر طول ریشه مشخص شد که تیمار شاهد با میانگین 65/5 سانتیمتر، بیشترین میانگین طول ریشه را داشت و تیمار IAA (1 میلیگرم بر لیتر) با میانگین 08/3 سانتی متر، کمترین میانگین طول ریشه را داشت. گیاهچه های ریشه دارشده در محیط ترکیبی پیت و پرلیت به نسبت (3به 1) و با رطوبت 100 درصد و با 90 درصد زندهمانی در شرایط گلخانه سازگار شدند.

مقدمه و کلیات

1-1- اهمیت گیاهان دارویی

سابقه درمان بیماریها با گیاهان دارویی به قدمت تاریخ زیست انسان بر روی کره زمین است و انسان همواره، به حکم تجربه، علم و اندیشه و بنا به مقتضیات، در طول حیات بر روی کره زمین، به کمک گیاهان دارویی خود را مداوا میکرده است. گیاهان دارویی منبع مهمی از ترکیبات برای صنعت داروسازی و طب سنتی هستند. حدود 80 درصد از مردم کشورهای در حال توسعه، به طور سنتی از داروهایی که از گیاهان مشتق شده اند، برای نیازهای مراقبتهای اولیه بهداشتی

موضوعات: بدون موضوع لینک ثابت

فرم در حال بارگذاری ...

فید نظر برای این مطلب