1-5 اهداف وارزش نظری پژوهش…. 5

1-6  پیشینه تحقیق.. 5

1-7  روش و فنون اجرایی پژوهش…. 10

1-8  معرفی جامعه آماری و نمونه‌ها 10

1-9  محدودیتهای پژوهش…. 11

2-1 یادگیری.. 13

2-1-1 تعریف یادگیری.. 13

2-1-2 آیا یادگیری باید به تغییر رفتار بیانجامد؟. 14

2-1-3 عوامل موثر بر یادگیری.. 15

2-1-4 مراحل یادگیری.. 17

2-1-4-1 آمادگی برای یادگیری.. 18

2-1-4-2- اکتساب و عملکرد. 19

2-1-4-3- انتقال یادگیری.. 19

2-1-5 الگوی سه مرحله‌ایی اتکینسون و شیفرین.. 19

2-1-5-1 یادآوری و فراموشی.. 21

2-1-5-2 علت فراموشی اطلاعات از حافظه کوتاه مدت.. 22

2-1-5-3 علت فراموشی از حافظه دراز مدت.. 22

2-2 برخی ازپایه‌های نظری مرتبط با فیلمهای آموزشی.. 22

2-2-1 نظریه رمز دوگانه. 23

2-2-2 نظریه یادگیری مشاهده‌ای.. 24

2-2-2-1 نورونهای آیینه‌ای یادگیری مشاهده‌ای.. 27

2-2-3 اصول هفتگانه ریچارد مایر. 29

2-3 طراحی آموزشی.. 32

2-3-1 انتخاب دیدگاه مناسب… 32

2-3-1-1 رفتار گرایان.. 33

2-3-1-2 شناختگرایان.. 34

2-3-1-3 ساختن‌گرایی.. 34

2-3-2 تحلیل مخاطبان.. 35

2-3-3 تعیین هدفهای آموزشی.. 35

2-3-4 تدوین محتوای آموزشی.. 36

2-3-5 تصمیم گیری درباره قالب آموزشی.. 36

2-4  فیلم آموزشی.. 36

2-4-1 مزایای کاربرد فیلم در آموزش… 36

2-4-2 فیلم انیمیشن.. 38

2-4-2-1 انیمیشن آموزشی.. 38

2-5  انیمیشن چیست؟. 41

 

 

2-5-1 معنی لغوی.. 41

2-5-2 تعاریف… 42

2-5-3  قابلیت‌ها و خصوصیات انیمیشن.. 43

2-5-3-1 قصه گویی.. 44

2-5-3-2 فانتزی.. 45

2-5-3-2-1 موافقان و مخالفان فانتزی.. 48

2-5-3-3  اغراق.. 50

2-5-3-4 خصوصیات دیگر. 51

فصل سوم: روش شناسی پژوهش…. 53

3-1 روش تحقیق.. 54

3-2 جامعه آماری.. 54

3-2-1 نمونه. 55

جدول شماره 3-1. نمونه آماری.. 55

3-2-2 شیوه نمونه‌گیری.. 55

3-3 روش اجرای پژوهش…. 56

4-3 ابزار گردآوری داده‌ها 56

5-3 روش تجزیه و تحلیل داده‌ها 56

4-1 آماره‌های توصیفی متغیرها 58

4-2 بررسی نرمال بودن متغیرها 58

4-3 مقایسه نمره دو گروه با نمایش و بدون نمایش قبل از تدریس…. 59

4-4 مقایسه نمره دو گروه با نمایش فیلم انیمیشن و بدون نمایش فیلم انیمیشن بعد از تدریس     60

فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات.. 62

5-1 طراحی آموزشی انیمیشن  ” خواب سنگین زمستانی “. 63

5-1-1  انتخاب دیدگاه مناسب… 63

5-1-2 تحلیل مخاطبان.. 65

5-1-3 تعیین هدفهای آموزشی.. 67

5-1-4 تدوین محتوای آموزشی.. 67

5-1-5  تصمیم گیری درباره قالب آموزشی.. 67

5-2 سوال تحقیق : 68

5-3 پیشنهادات: 69

5-3-1 پیشنهادات بر اساس یافته‌های تحقیق: 69

5-3-2 پیشنهادات برای تحقیقات بیشتر: 70

منابع.. 73

 

فصل اول: کلیات پژوهش

 

1-1 مقدمه

ایران امروز در آستانه‌ی تحولات مهم دوران خود قرار دارد. تغییراتی در حوزه‌های مهم و تاثیرگذار، اعم از سیاست، اقتصاد، آموزش و… آموزش در کشور ما به دلیل نبود تئوریهای منطبق با فرهنگ جامعه بسیار آسیب‌پذیر می نماید، و ما باید به دور از بروکراسی اداری بیشتر از گرایش به نتایج آماری به قابلیت اجرایی تئوریهای اساسی آموزش توجه نماییم و آن را بیاموزیم. چندی است که بسیار شتاب‌زده و نسنجیده بومی‌سازی دانش در کشور ما شروع شده است، هر عملی نیازمند به فراهم کردن مواد و مصالح آن است. سالها است در حوزه پژوهش کشورهای پیشرفته پایه‌های قوی تئوری آموزشی را شکل داده‌اند و حال ما نیاز به درک کردن این تئوریها و سازگار کردن آنها با محیط اجتماعی و فرهنگی خود هستیم. این امر تحقق نمی یابد مگر در سایه تجربه و آزمایشهای میدانی.

ظهور تکنولوژی های جدید و تولد هنرهای صنعتی در دوران معاصر باعث تحولات چشم گیر در حیطه‌ی آموزش و وسایل کمک آموزشی گردیده است. یکی از این ابزارهای بسیار مفید انیمیشن است. انیمیشن پایه بسیاری از بازیها و شبیه سازهای آموزشی است و فرزند پیشرفته و تکامل یافته‌ی هنر سینما، دارای ابزارهای بسیار قوی برای برقراری ارتباط(دیداری و شنیداری) است چرا که میزان یادگیری انسان از طریق بینایی75 درصد و از طریق شنوایی13 درصد است.

استفاده از آن به دلیل پیشرفتهای دهه اخیر و مهیا شدن رایانه‌های پیشرفته سهل تر گردیده است. در مواردی در فرایندهای آموزشی حساس و غیر قابل دسترس (همانند شبیه سازیهای انیمیشنی-رایانه‌ای) به یاری ما شتافته است. و از سویی علاقه‌مندی95درصد از کودکان جهان را شامل می شود. هر دوی این موارد از عللی است که منجر به آن می شود که توجه بیشتری به این صنعت-هنر معطوف بداریم و با جهت دهی مناسب و درست در امر آموزش از آن بهره بگیریم. اما پیش از این نیازمند آن هستیم تا حدود قدرت و نفوذ انیمیشن را در یادگیری مشخص سازیم. از این رو سعی بر آن شده است تا در این پژوهش به کشف جنبه‌های مفید این ابزار در سیستم آموزش رسمی کشورمان بپردازیم.

1-2  بیان مسأله

یادگیری فرایندی تعاملی است، یعنی عوامل گوناگون و فراوانی در ایجاد یادگیری ، نگهداری  و کاربرد آن دخیل هستند. انسان عصر حاضر در مقایسه با قرن­های گذشته بیش از هر زمان دیگری حاکم به محیط زیست خویش است. انسان امروز از ژرفای اقیانوس­ها، اندرون کره زمین و اوج کهکشانها آگاهی یافته است و همه این پیشرفت­ها مدیون آموزش و یادگیری است. یادگیری به طور کلی فعالیتی دگرگون­ساز است که افراد را برای مقابله با رویدادها و سازش با محیط آماده می­سازد و در موقعیتهای مختلف و در اکثر سطوح زندگی حیوانی از بازتابهای شرطی جانوران پست تا فرایندهای پیچیده شناختی افراد آدمی رخ می­دهد (پارسا، 1390: 20).

از گذشته‌های دور از هنر برای آموزش و یادگیری استفاده می‌شده است و امروزه در موارد مختلفی از جمله علم، اخلاق، فلسفه، فنون مختلف نیز به کاربرده می‌شود. از مهم ترین دستاوردهایی که از هنرِ آموزشی انتظار می‌رود، این است که فراگیران با این روش به جای اینکه نگرش و مهارتهای خود را مستقیما از معلمان خود دریافت کنند، بتوانند با راهنمایی معلمان به کشف و نوآوری برسند و یاد بگیرند که به چه دانشی، نگرشی یا مهارتی نیازمندند و چگونه و از چه راهی می‌توانند آن را بدست آورند.

هر چند انیمیشن[1] در عرصه هنر، به عنوان هنری نوپا مطرح است اما با کمک پیشرفت تکنولوژی در قرن حاضر، یکی از سردمداران جنبش هنر مدرن می‌باشد. فیلمهای انیمیشن برخلاف فیلمهای زنده از انعطاف بیشتری برای کاربرد خلاقانه برخوردار هستند. یکی از بزرگترین مولفه‌هایی که انیمیشن را موفق‌ترین ژانر در ارتباط با کودک کرده است، وجود عنصر اغراق و فانتزی است. در این هنر تمام قوانین طبیعی بهم ریخته می‌شود و باعث جذب کودکان و حتی بزرگسالان می‌گردد. از دلایل دیگر جذب کودکان به انیمیشن آن است که انیمیشن ناممکنها را ممکن می­سازد و بسیاری پدیده­های غیردیداری را می­توان در آن مشاهده کرد. همانطور که فیلمها و بازیهای انیمیشن تبدیل به یک تفریح همگانی شده‌اند، انیمیشنِ آموزشی برای کودک و بزرگسال نیز از امکانات بالقوه انیمیشن جهت انتقال اندیشه‌های بصری، روایتهای پیچده و جدی به تماشاگران استفاده برده است.

هنگامی که انیمیشن و آموزش در کنار هم قرار می‌گیرند، معنای تازه‌ای به وجود می‌آید که باید آن را شاخه‌ای بسیار مهم از علم تکنولوژی آموزشی دانست. باید اضافه کرد که اصطلاح انیمیشنِ آموزشی به گستره بزرگی از تربیت مرتبط می‌گردد و کشورهایی نظیر دانمارک، رومانی، استونی، بریتانیا و ایالات متحده امریکا حدود بیست سال است که تجربیات ارزشمندی در این زمینه کسب کرده‌اند. نظر به اهمیت و جایگاه ویژه انیمیشنِ آموزشی در تربیت، این پژوهش به دنبال بررسی و یافتن راهی برای بهره‌گیری از انیمیشنِ آموزشی در تعلیم و تربیت کودکان در ایران است.

1-3 سوال تحقیق

مهمترین سوالی که در این پژوهش سعی بر آن است پاسخ داده شود به شرح زیر است: