در پیشینه تحقیق به مبانی نظری اشاره شده و به یافت های اصلی پژوهشگران اشاراتی شده است تا از تکرار دوباره کاری جلوگیری به عمل آید و سعی بر جنبه های پژوهش نشده و مسائل پاسخ نیافته است . در این پایان نامه حاصل تحقیقات گذشتگان مورد استفاده قرار گرفته و زوایای مبهم و سوالات پاسخ داده نشده روشن شده است.

سوالات تحقیق به دو دسته اصلی و فرعی تقسیم شده و سوالات به گونه ای طراحی شده که پاسخ آنها منوط به انجام تحقیق است ، سوالاتی که مطرح شده صریح ، شفاف و گویاست و از واژه هایی که خواننده را دچار برداشت های نادرست کند پرهیز شده است و با بیان فرضیات و مسئله و تحقیق پاسخ های احتمالی داده شده است و تلاش شده است که در تمام تحقیق به گونه ای به محقق جواب سوالات برسد.

روش تحقیق به اجمال معرفی شده است و ابزار گردآوری اطلاعات و نحوه تجزیه و تحلیل آنها بیان شده است.

متن اصلی تحقیق شامل یافته هایی است که با جمع آوری اطلاعات و طبقه بندی و تجزیه و تحلیل صورت گرفته است و در پایان نتایج تحقیق بیان گردیده و امانت داری و صداقت در ارائه مطالب رعایت شده است.

این پایان نامه مشتمل بر پنج فصل است که عبارتند از :

فصل اول : کلیات تحقیق که در آن به بیان مسئله ، اهمیت تحقیق ، اهداف تحقیق ، سوالات تحقیق و فرضیات تحقیق اشاره شده است.

فصل دوم : پیشینه ی تحقیق که در برگیرنده مبانی نظری ، ادبیات و سوابق تحقیق می شود.

فصل سوم : روش تحقیق است که در آن نوع روش تحقیق ، ابزار جمع آوری اطلاعات و شیوه تجزیه و تحلیل مطالب بیان شده است.

فصل چهارم : یافته های تحقیق و تجزیه و تحلیل آنهاست که بدنه ی اصلی تحقیق را در بر می گیرد و اطلاعات جمع آوری شده طبقه بندی، ارزیابی ، تجزیه و تحلیل و تفسیر گردیده است.

فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادهاست که براساس یافته های تحقیق انجام یافته است و همینطور قبل از فهرست مطالب ، چکیده فارسی و در پایان منابع و مآخذ و بعد از آن چکیده انگلیسی آورده شده است.

فصل اول: کلیات تحقیق

بیان مسأله:

«اولین فعالیت در هر پژوهشی انتخاب مسئله است و در اصل پژوهش با مسئله آغاز می شود ، هنگام بیان مسئله پژوهشگر باید پدیده های مورد پژوهش را روشن سازد »(دلاور ، 1386 :59 و 60)

در این قسمت مسئله که بررسی جایگاه زن در شاهنامه و پنج گنج نظامی است بیان می گردد.

زن در ادبیات فارسی در شعر شاعران از جایگاه والایی برخوردار است و خصوصاٌ فردوسی در شاهنامه و نظامی در خمسه به آن نظری ویژه دارند.

شاهنامه با آنکه قسمت عمده آن شامل حوادث خارق العاده و جنگ و کشتار و مبالغات زیباست اما حضور زن به ماجراها آب و رنگ می بخشد و در تمام داستان ها حضور زن پررنگ است ، تهمینه مرگ سهراب ، فرنگیس مرگ سیاوش ، کتایون مرگ اسفندیار و رودابه مرگ رستم را غم انگیز جلوه می دهند.

زن در شاهنامه نمونه جنگاوری ، فداکاری ، فرزانگی و وفاداری است و تمام زنان شاهنامه نجیب هستند و اندک زنانی مثل سودابه پتیاره و نابکارند.

دیدگاهی که فردوسی به زن داشته در داستان های شاهنامه بسیار جالب است و بررسی جایگاه و حضور زن در شاهنامه بسیار ارزشمند است و برای علاقه مندان و دانش پژوهان نکته های بدیعی را گوشزد می کند که بسیاری از آنها عبرت انگیز می باشد.

عشقی که در شاهنامه بکار رفته توأم با سوز و گداز است و اصولا پایان خوشی دارد.

زنان در شاهنامه برخی شاهزاده خانم ها و بزرگ زاده ، تعدادی همسران پهلوانان و عده ای کنیز و دایه می باشند و یک زن هم گازُر است که دارا

 فرزند همای را بزرگ کرده است.

نظامی استاد داستانهای بزمی در ادب فارسی محسوب می شود و زنان در داستانهای او حکمران و قدرت اداره کشور را دارند آنها در خردمندی ، پاکدامنی ، دانش ، حکمرانی و سیاست سرآمد هستند و در بیشتر مواقع از لحاظ استقامت و عشق ورزی برتر از مردان هستند.

نظامی در داستان خسرو شیرین از مهین بانو نام می برد که زنی کاردان و خردمند است و شیرین تربیت یافته ی اوست . پاکدامنی شیرین باعث می شود که در طول داستان خسرو نمی تواند او را تصاحب کند و از خسرو برتر است و جالب این است که بعد از رسیدن خسرو به شیرین ، شیرین خسرو را به دادو دهش دعوت می کند ، در خسروشیرین زن دارای منزلتی بالا و هم شأن با مرد است.

لیلی در داستان لیلی و مجنون سردفتر خوبان است او نمونه ای از عشق و وفاداری است . لیلی به هیچ وجه از عشق به مجنون دست بر نمی دارد هر چند که پدرش او را به اجبار به ابن سلام می دهد اما سرانجام لیلی و مجنون در عشق یکدیگر جان می دهند و این نمونه ای از عشق افلاطونی به حساب می آید و همینجور زنان در هفت پیکر و خصوصا نوشابه در اسکندرنامه زنانی قابل ستایش اند .

و نوشابه اینگونه است :

زنی حاکم بود نوشابه نام                                         همه ساله با عشق تو نوش جام

قوی رأی و روشندل و نغزگوی                                  فرشته منش بلکه فرزانه خوی

(نظامی ، 1363 : 277)

زنان در شاهنامه و داستانهای نظامی شجاع ، دلیر ، وطن پرست ، باشرم ، باتقوا و دارای مناعت و عزت نفس ، آزاده ، ازخود گذشته ، فداکار ، وفادار ، خردمند ، روشن روان و رای زن هستند ، زنانی مثل رودابه ، منیژه ، فرنگیس ، کتایون ، شیرین ، لیلی و نوشابه همواره قابل ستایش هستند.

اهمیت و ضرورت تحقیق:

شاهنامه به عنوان یکی از آثار حماسی بزرگ جهان است که زن در آن نقش مهمی را ایفا می کند داستان های عاشقانه شاهنامه اعم از بزرگ و کوتاه دربردارنده حوادث عاشقانه ی گوناگونی هستند که جایگاه رفتار و خصوصیات زنان در آنها نیازمند بحث و بررسی است تا زوایای مبهم آنها آشکار شود و ویژگی های مثبت و منفی زنان مشخص گردد.

زنان خمسه نظامی نیز از ویژگی هایی برخوردارند از جمله وفاداری ، عدالت خواهی ، فرزانگی و ثابت قدم بودن در عشق جزء صفات متمایز آنها بوده است.

این داستانها جزء ادبیات غنایی محسوب می شوند و داستان سرایان بزرگ دیگر به شخصیت ها ، رفتار و کردار آنها نظر داشتند ، مناسبات زنان و مردان و عشق زناشویی بین آنها بیانگر فرهنگ و آداب و رسوم آن زمان است. 

مناسبات ، اخلاقیات ، حکمرانی ها و روابط بین عاشق و معشوق مهمترین مؤلفه هایی است که بحث و بررسی پیرامون آنها بیانگر اهمیت تحقیق است و دیدگاه فردوسی و نظامی و مقایسه ی آن دو با یکدیگر ضرورت انجام چنین تحقیقاتی را نشان می دهد که ماحصل یافته های تحقیق فرهنگ مدنیت قرن های پنجم و ششم و جلوه هایی از پدرسالاری و مادرسالاری آن زمان را نشان می دهد و همینطور از دیدگاه جامعه شناسی ساختار اجتماعی خانواده های آن زمان و مناسبات روابط عشیره ای و خلقیات و روحیات حاکم بر جامعه را تبیین می کند و نقش زن به عنوان یک رکن اصلی خانواده هم در محیط خانه و بیرون از آن نیازمند بررسی و تحقیق است که در این پایان نامه به نکات مثبتی در این خصوص دست پیدا خواهیم کرد.

اهداف تحقیق:

 هدف کلی

شناخت جایگاه زن در شاهنامه و خمسه ی نظامی

اهداف جزئی :

1- بررسی نظریات فردوسی و نظامی درباره ی زن

2- آشنایی با جایگاه زن در شاهنامه و پنج گنج 

3- آگاهی از ویژگی های زن در آثار فردوسی و نظامی

4- شناخت جایگاه واقعی زن در جوامع سنتی قبل 

5- آشنایی با زنان خوب و شایسته ی شاهنامه و خمسه 

6- آشنایی با هویت زن ایرانی در آثار فوق

7-  تأثیر رفتار زنان در اخلاق و منش مردان

8- ویژگی های مشتر جوامع زن سالار و مردسالار در دو قرن چهارم و پنجم

9- نقش زنان در مسائل اجتماعی و سیاسی آن زمان 

10- نقش زنان در روابط حاکمان با یکدیگر

سوالات پژوهش:

در یک پایان نامه پرسش های پژوهش باید به صورت جملات سوالی به کار رود که در این قسمت در رابطه با موضوع مورد تحقیق مطرح می گردد.

1- زن در شاهنامه و خمسه نظامی از چه جایگاهی برخوردار است؟

2- آیا زنان شاهنامه و خمسه مثبت بوده اند یا منفی؟

3- نقش زنان در انتقال قدرت چگونه بوده است؟

4- جامعه ی آن روز، زن سالار بوده یا مرد سالار؟

5- محیط پرورش زنان چگونه بوده است؟

مطالب

عنوان                                                                                                             صفحه

چکیده                                                                                                                      1

فصل اول: کلیات پژوهش                                                                                            

1-1مقدمه                                                                                                                 3

1-2بیان مسئله                                                                                                   4

1-3 اهداف پژوهش                                                                                              6

1-3-1هدف کلی                                                                                                 6

2-3-1اهداف جزئی                                                                                              6

3-3-1هدف کابردی                                                                                            6

1-4 اهمیت و ضرورت انجام پژوهش                                                                     6

5-1 سوال های پژوهش                                                                                        8

6-1 فرضیه های پژوهش                                                                                       .9

8-1 تعریف نظری و عملیاتی متغیرهای پژوهش                                                              9

فصل دوم :ادبیات و پیشینه پژوهش

1-2 مقدمه                                                                                                       .16

1-2 مبانی نظری                                                                                                 16

1-2-1 توانمند سازی                                                                                         16

2-2-2 ریشه های توانمند سازی                                                                               17

3-2-2 تعریف مفهوم توانمند سازی                                                                         19

4-2-2  رویکردهای توانمند سازی                                                                        20

5-2-2  توانمند سازی بعنوان یک سازه ارتباطی                                                            21

6-2-2   توانمند سازی بعنوان یک سازه انگیزشی                                                          22

4-2 مدل چهار مرحله ای توانمند سازی تری ویلسون                                               23

5-2 مدل توانمند سازی بلانچارد و زیگامی                                                                 25

ج

6-2 مدل توانمند سازی کانگر                                                                                   26

7-2 مدل توانمند سازی کویین و اسپریتزر                                                                   27

8-2 مولفه های توانمند سازی                                                                                   27

3-2 رضایت شغلی                                                                                                39

1-3-2 عوامل موثر بر رضایت شغلی                                                                        39

2-3-2 پیامدهای رضایت و عدم رضایت شغلی                                                           41

3-3-2 رضایت شغلی و عملکرد                                                                            43

4-3-2 اندازه گیری رضایت شغلی                                                                          44

9-2 پیشینه پژوهش                                                                                              44

فصل سوم : فرایند پژوهش

1-3 مقدمه                                                                                                  51  1-3 روش پژوهش                                                                                                51

2-3 جامعه آماری                                                                                                  51

3-3 نمونه و روش نمونه گیری                                                                                 51

4-3 ابزار پژوهش                                                                                                  52

5-3 روائی و پایائی پرسشنامه                                                                                    53

6-3 روش نمره گذاری                                                                                          54

7-3 روش تجزیه و تحلیل آماری                                                                       54

فصل چهارم : یافته های پژوهش                                                     

1-4 مقدمه                                                                                                    56

2-4 توصیف داده ها                                                                                            56

تحلیل داده ها                                                                                              65

3-4 آمار استنباطی پاسخ دهی دبیران به مولفه های پرسشنامه های پژوهش                           68

فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات

د

1-5مقدمه                                                                                                  75

2-5 بحث و نتیجه گیری                                                                                     75

3-5 محدودیتها و مشکلات پژوهش                                                                         79

4-5 پیشنهادها                                                                                                  79

5-5 خلاصه پژوهش                                                                                          82

6-5 اهم نتایج بدست آمده از این پژوهش                                                               83

منابع و ماخذ                                                                                                85

ضمایم

چکیده انگلیسی

 

فهرست جداول

2-1 ریشه های مفهوم توانمندسازی در روانشناسی                                                                          17

2-2 سیر تاریخی توانمند سازی                                                                                                 18

1-4  توزیع فراوانی جنسیت پاسخ دهندگان                                                                                   56

2-4  توزیع فراوانی سن پاسخ دهندگان                                                                                        57

3-4  توزیع فراوانی میزان تحصیلات                                                                                          58

4-4 توزیع فراوانی سابقه کاری                                                                                                 59

5-2-4 آمارتوصیفی پاسخ دهی به مولفه های پرسشنامه                                                                    60

1-6-4 توزیع فراوانی رضایت شغلی                                                                                           61

2-6-4 آمار توصیفی پاسخ دهی دبیران به پرسشنامه رضایت شغلی                                                       61

7-4 توزیع فراوانی گرایش به مولفه آموزش                                                                                  62

8-4 توزیع فراوانی گرایش به مولفه تفویض اختیار                                                                          62

9-4 توزیع فراوانی گرایش دبیران به مولفه مشارکت سازمانی                                                             63

10-4 توزیع فراوانی گرایش به مولفه اعتمادسازی دبیران                                                                   63

11-4 توزیع فراوانی گرایش به مولفه نظام پاداش دهی                                                                      64

12-4  توزیع فراوانی گرایش به مولفه دسترسی به منابع                                                                    64

13-2-4 ضریب همبستگی اسپرمن براون برنامه توانمند سازی مولفه (آموزش )با متغیر

رضایت شغلی                                                                                                                       65

ه

14-2-4 ضریب همبستگی اسپرمن برنامه توانمند سازی مولفه (تفویض اختیار )

با متغیر رضایت شغلی                                                                                                           66

15-2-4 ضریب همبستگی اسپیرمن براون برنامه توانمند سازی مولفه (مشارکت سازمانی )

با متغیررضایت شغلی                                                                                                             67

16-2-4  ضریب همبستگی اسپیرمن براون  برنامه توانمند سازی مولفه (اعتمادسازی)

با متغیررضایت شغلی                                                                                                             68

17-2-4 ضریب همبستگی اسپیرمن براون برنامه توانمند سازی مولفه (پاداش دهی)

با متغیررضایت شغلی                                                                                                            69

18-2-4 ضریب همبستگی اسپیرمن براون برنامه توانمند سازی مولفه (دسترسی به منابع )

با متغیررضایت شغلی                                                                                                            70

1-3-4  جدول شاخص های آماری فراوانی برنامه ی توانمند سازی مولفه(  آموزش )

و رضایت شغلی                                                                                                                  71

2-3-4  جدول شاخص های آماری فراوانی برنامه ی توانمند سازی مولفه(تفویض اختیار  )

و رضایت شغلی                                                                                                                  72

3-3-4جدول شاخص های آماری فراوانی برنامه ی توانمند سازی مولفه(مشارکت سازمانی)

و رضایت شغلی                                                                                                                  73

4-3-4  جدول شاخص های آماری فراوانی برنامه ی توانمند سازی مولفه(عتمادسازی)

و رضایت شغلی                                                                                                                  74

5-3-4 جدول شاخص های آماری فراوانی برنامه توانمند سازی مولفه(نظام پاداش دهی)

و رضایت شغلی                                                                                                                  75

6-3-4  جدول شاخص های آماری فراوانی برنامه ای توانمند سازی مولفه(دسترسی به منابع)

و رضایت شغلی                                                                                                                  76

 

 

 

و

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان گرایش دبیران منطقه 18 شهر تهران به برنامه های توانمند سازی نیروی انسانی و رابطه آن با میزان رضایت شغلی آنان انجام شده است .سوالات پژوهش عبارتند از

1- میزان گرایش دبیران به آموزش و رابطه آن با رضایت شغلی چقدر است؟

2- میزان گرایش دبیران به تفویض اختیار مدیر و رابطه آن با رضایت شغلی چقدر است؟

3- میزان گرایش دبیران به مشارکت سازمانی رابطه آن با رضایت شغلی چقدر است؟

4- میزان گرایش دبیران به اعتمادسازی لازم  و رابطه آن با رضایت شغلی چقدر است؟

5- میزان گرایش دبیران به نظام پاداش دهی و رابطه آن با رضایت شغلی چقدر است؟

6- میزان گرایش دبیران به دسترسی منابع و رابطه آن با رضایت شغلی چقدر است؟

بر مبنای  روش تحقیق توصیفی در جامعه آماری مورد مطالعه ، کلیه دبیران شاغل در منطقه 18 شهر تهران (2542 =N) با بهره گیری از فرمول نمونه گیری سیستماتیک با توجه به جدول مرگان  ، نمونه ای به حجم ( 340=n ) تعیین شد. برای جمع آوری داه ها از  پرسشنامه استفاده شد. روایی ابزار پژوهش میزان گرایش دبیران به برنامه های توانمند سازی بر اساس نظر اساتید و خبرگان تایید گردیدو ضریب پایایی آن نیز بر حسب آلفای کرونباخ 995/0 محاسبه شد و براساس سنجش  متغیر وابسته  تعیین میزان (رضایت شغلی ) دبیران در این پژوهش از ابزار پرسشنامه استاندارد شده رضایت شغلی استفاده شده است. داه های جمع آوری شده پژوهش با بهره گرفتن از آمار توصیفی و استنباطی تحلیل و نتایج این بررسی ها نشانگر این مهم است که همبستگی معنا دار بین مولفه های توانمند سازی ( آموزش و تفویض اختیار ، مشارکت سازمانی ، اعتماد سازی ، نظام پاداش دهی و دسترسی به منابع ) با میزان رضایت شغلی در جامعه مورد مطالعه وجود دارد . فرضیات این پژوهش عبارتند از 1-  بین میزان گرایش به آموزش دبیران با میزان رضایت شغلی آنان رابطه معنا داری وجود دارد. 2 بین میزان گرایش به تفویض اختیار مدیر  با میزان رضایت شغلی  دبیران رابطه معنا دار وجود دارد .3- بین میزان مشارکت سازمانی دبیران با میزان رضایت شغلی رابطه معنا دار وجود دار4-بین میزان گرایش  دبیران به اعتماد سازی با میزان رضایت شغلی رابطه معنا دار وجود دارد .5- بین میزان گرایش دبیران  به نظام پاداش دهی با رضایت شغلی رابطه معنا دار وجود دارد 6- بین میزان گرایش دبیران به دسترسی به منابع با رضایت شغلی رابطه معنا دار وجود دارد. فرضیات این پژوهش در سطح 99/0 همگی به تاید رسید .

 

 

1

 

 

 

فصل اول

 

کلیات پژوهش

 

 

 

 

1-1مقدمه

یکی از سازمان های مهم و موثر در جهان امروز و آینده ، سازمان آموزش وپرورش است .سازمانی که الگوی کلیه نهادها و موسسات و سازمان های رسمی جامعه است . موضوع اساسی و محور اصلی این سازمان ((انسان )) است و مهمترین و دشوارترین مساله مبتلا به انسان تعلیم و تربیت اوست .ثمر بخشی این سازمان از یکسو تبدیل انسانهای خام و مستعد به انسانهای سالم ، خلاق بالنده، متعادل و رشد یافته است و از سوی دیگر ، تامین کننده ی نیازهای نیروی انسانی جامعه در سطوح مختلف و در بخشهای متفاوت فرهنگی ، اجتماعی و اقتصادی است . لذا به جهت اهمیت آموزش و پرورش در بخش تامین کنندگی سرمایه های نیروی انسانی هر کشوری به این امر در این پژوهش پرداخته شده است .

نیروی انسانی به لحاظ برخورداری از قدرت اندیشه ،خلاقیت و نوآوری بزرگترین دارایی هر سازمان محسوب می شوند ، چرا که هر گونه بهبود وپیشرفت در سیستم های فنی و سازمانی توسط نیروی انسانی صورت می گیرد. توان فکری و اندیشه های کارکنان در سازمان به عنوان سرمایه نهفته و راکد می باشد. هر سازمان و مدیریتی که بتواند از این سر ما یه های نهفته بیشترین استفاده را بکند به همان اندازه امکان رشد و توسعه و بهره وری بیشتری حاصل خواهد شد.

رضایت شغلی منعکس کننده جو سازمانی بسیار مطلوب است که منجر به جذ ب و بقاء کارکنان در آن ساز مان  می شودو آن احساس مثبتی است که افرد نسبت به شغل خود دارندبا توجه به استفاده ی بهینه از تخصص و توانائیهای فکری افراد سازمان  ایجادمی گردد..نیروی فکری انسان بر خلاف سایر منابع با مصرف کردن ، کاهش و یا مستهلک نمی شود . هر چه قدر از تخصص و تفکرانسان دروظایف  بیشتر استفاده شودبه همان همان اندازه میزان رضایت شغلی بیشتر حاصل می یابد . سازمانی که از رویکرد های نوین منابع انسانی بهره می برد ، می تواند راه پیشرفت و موفقیت خود را مطمئن تر بپیماید و مسیردستیابی به توسعه خود را تضمین کند . در بحث رقابت بین الملل ، سازمان هایی پیشتاز هستند که توسعه منابع انسانی در آنها به عنوان یک اصل اساسی مطرح باشد . در این راه یکی از رویکردهای توسعه منابع انسانی بحث توانمند سازی وبالا رفتن میزان  رضایت شغلی کارکنان است. در جهان کنونی ، توانمند سازی منابع  انسانی عنصر اصلی و مهمی است که می توان به واسطه آن ، در جهت پویایی و سنت گریزی در سازمان ها گام برداشت و محیط و جو سازمانی را در جهت افزایش بهره وری نیروی انسانی ، متحول نمود. توانمند سازی ، فر آیند قدرت بخشیدن به افراد است ، در این فرایند به کارکنان کمک می شود تا حس اعتماد به نفس خویش را بهبود ببخشند و بر احساس نا توانی و در ماندگی خود چیره شوند و در نهایت امر احساسات مثبت افراد نسبت به شغل خویش حاصل گرددو احساس رضایت شغلی حاصل گردد.. درواقع توانمند سازی در اینجا ، به معنای بسیج انگیزه های درونی افراد  است  که منجر به و رضایت شغلی افرادمی شود  و رضایت شغلی ، حدی از احساسات و نگرشهای مثبت افراداست که نسبت به شغل خویش دارا هستندو منجر به بهره وری بیشتر و متعهد شدن در کار می گردد .

 

 

3

1-2 بیان مسئله

از مهمترین چالشهای مدیران حاضر در سازمانها، فراهم نمودن رضایت شغلی کارکنان و همچنین توان  استفاده کافی از منابع فکری ، توان ذهنی و ظرفیتهای با لقوه انسانی موجودآنان  است . در اغلب سازمانها از توانایی های کارکنان استفاده بهینه نمی شود و مدیران قادر نیستند ظرفیت بالقوه آنان را به کار گیرند به عبارتی دیگر افراد ، توان بروز خلاقیت و ابتکار بیشتری در محیط سازمانی دارند ، اما به دلایلی از این قابلیت‌ها بهره برداری نمی شود (ابطحی ،1383ص 9) .

با توجه به آنکه پژوهشگر از دبیران آموزش و پرورش منطقه 18شهر تهران است و خود عضوی از این مجموعه می باشد لذا از نزدیک با مسائل آشنایی دارد. لذا در جامعه کنونی با توجه به چشم انداز 1404 اهداف آموزشی و پرورشی تدوین گردیده است که در غالب برنامه های کوتاه مدت، میان مدت ، بلند مدت، به اجرا در خواهد آمد .امید بر آن است که شاهد رشد و جهشی چشمگیر از نظر کمی و کیفی در امر آموزش و پرورش باشیم .

بارزترین یافته های مشترک تمامی مطالعاتی که طی دهه های اخیر در حوزه مسائل سازمانی و مدیریت انجام شده است ، تاکید بر نقش بی همتایی نیروی انسانی دارد تا جایی که گفته اند : ًامروز دیگر کارکنان به سازمانها وابسته نیستند ، ببلکه در واقع این سازمانها هستند که به کارکنان خود وابسته هستندً  دراکر ، مترجم (طلوع ،1378 ص6)

کارکنان سر مایه های با ارزش هر سازمان هستند. دستیابی به هدفهای هر سازمان درگرومدیریت

درست این منابع با ارزش است . نیروی کارعامل مهم موثر در افزایش بهره وری است . نیروی کاراگر با آرامش خاطر و انگیزه قوی ، اشتغال به کا و رضایت شغلی مشغول به کار گردد و به دلایل گوناگون ازآینده واهمه نداشته باشد، بهره وری او بالاترخواهد بود(طاهری، 1384ص 189).

از دیدگاه توانمند سازی شناختی ، میزان توانمندی کارکنان یا باورها و احساسات روانی افراد از شغل و سازمان و عوامل افزایش دهنده و تضعیف کننده این باورها و احساسات می تواند گاهی در جهت رضایت شغلی ،تعهد و دلبستگی افراد و بهبود بهره وری نیروی انسانی باشد (عبداللهی و نوه ابراهیم ،1385ص 8)

توانمند سازی با پرورش کارکنان با انگیزه و توانا به مدیران این امکان را می دهد که در برابر پویایی های محیط رقابتی به سرعت و به طور مناسب عمل نموده و موجبات برتری رقابتی را فراهم آورند (-اپل بام و هانگر ،1998 ص 31)

امروزه سازمانها به فراخور رسالت و اهداف خود ،برای حفظ پویایی و بهبود عملکرد کاری و همچنین رضایت شغلی کارکنان ، برنامه های مختلفی را به اجرا در آورده اند. نتایج تحقیقات گذشته نشان می دهد که رابطه معنی داری بین توجه به مولفه های توانمند سازی با افزایش بهره وری و همچنین رضایت شغلی نیروی انسانی وارتقاء عملکرد شغلی در سازمان وجود دارد

 

 

 

 

چكیده پایان نامه (شامل خلاصه، اهداف، روش‌های اجرا و نتایج به دست آمده) :   همراستایی فناوری اطلاعات در كسب وكارالکترونیک ، عملكرد و اثر بخشی فناوری اطلاعات به كار گرفته شده در كسب وكار سازمان را افزایش داده، اهداف، استراتژی ها، منابع، یكپارچه سازی، سرمایه گذاری و سایر عوامل مرتبط در كسب وكار را بهبود می بخشد. تاكنون مدل های همراستایی مختلفی بیان شده اند كه به كسب وكار سازمان ها كمك كنند تا فناوری اطلاعات را آنچنان كه با كسب وكارشان همراستا باشد، به كارگیرند و منافع آن را افزایش دهند. هر یک از این مدل ها، شاخص ها و معیارهایی كه از دید خود اهمیت داشته اند را بررسی كرده اند. مدل های معروف و پركاربردی كه نقش فناوری اطلاعات در كسب وكار یا یک سازمان را از جهت استراتژیك، همراستایی، عملیاتی، كاربردی و سایر ابعاد فناوری اطلاعات در كسب وكار را مطرح كرده اند بررسی و با مقایسه تطبیقی این مدل ها به استخراج شاخص های آنها پرداخته می شود. براین اساس اهداف تحقیق مطابق آنچه که در مدل مفهومی هم آمده است به این شرح خواهد بود: شناسایی عوامل موثر در بکارگیری فناوری اطلاعات و کسب و کار الکترونیک ، اولویت بندی عوامل موثر در همراستایی فناوری اطلاعات و کسب و کار الکترونیک ، ارزیابی سطح آمادگی سازمان در بکارگیری فناوری اطلاعات و کسب و کار الکترونیک. روش پژوهش توصیفی- همبستگی است و در ارزیابی میزان همراستایی، نمونه گیری تصادفی از كارشناسان ، کارمندان ومدیران مجتمع پتروشیمی اصفهان و برای تحلیل داده ها از مدل معادلات ساختاری استفاده خواهد شد. با توجه به نتایج معادلات ساختاری لیزرل، تمامی شاخص های متغیرهای کاربرگرایی، مشارکت و همکاری کسب و کار، مزیت عملیاتی و آینده نگری مورد تایید قرار گرفتند. میزان سطح معناداری (T-value) برای تمامی شاخص ها بالاتر از 96 / 1 بوده است، که نشان دهنده معناداری روابط بوده است. پس چهار شاخص اصلی کاربرگرایی ، مشارکت و همکاری کسب و کار ، عملیاتی نمودن نرم افزارها ، آینده نگری از جمله شاخص های مناسب برای همراستایی فناوری اطلاعات و کسب و کار الکترونیک می باشند. با توجه به رتبه بندی شاخص ها با بهره گرفتن از نرم افزار Expert Choiceبه این نتیجه میرسیم که به ترتیب شاخص مزیت عملیاتی در اولویت اول قرار دارد و به ترتیب شاخص های کاربرگرایی ، مشارکت و همکاری کسب و کار، آینده نگری در اولویت های بعدی قرار دارند. میزان همراستایی كه در این پژوهش و در پیمایش مجتمع پتروشیمی اصفهان انجام شد ، عددی برابر 3.655 است. این عدد با توجه به مقیاس لیكرت، نشان دهنده ی همراستایی متوسط است. نتایج پژوهش بیان كننده مدلی مفهومی است كه میزان همراستایی فناوری اطلاعات در سازمان را به وسیله چهار شاخص اصلی و متغیرهای آشكار هر شاخص، قابل اندازه گیری می كند و به صورت كمی عددی را برای همراستایی نمایش می دهد تا سازمان ها به كمك این مدل همراستایی خود را اندازه گیری كرده، بتوانند مقدار آن را افزایش دهند.

 

 

 

فهرست مطالب

عنوان………………………………………………………………………………………………………………. شماره صفحه

1-1- مقدمه. 2

1-2- بیان مساله تحقیق. 3

1-3- بیان اهمیت انجام تحقیق. 4

1-4- بیان اهداف تحقیق. 6

1-5- ادبیات موضوع ، چهارچوب نظری. 7

1-6- مدل تحقیق. 8

1-7- فرضیات یا سؤالات تحقیق (بیان روابط بین متغیرهای مورد مطالعه)   9

1-8- روش تحقیق ( اعم از میدانی ، پیمایش ، کتابخانه ای و …)   10

1-9- جامعه آماری مورد مطالعه. 11

1-10- قلمرو تحقیق (موضوعی- زمانی- مکانی). 11

1-11- بر آورد حجم نمونه و روش نمونه گیری (در صورت نمونه گیری)   11

1-12- ابزار گرد آوری داده ها ( پرسشنامه ، مشاهده ، مصاحبه و…)   11

1-13- روش تجزیه و تحلیل داده ها. 12

1-14- تعاریف متغیر ها و داده ها. 12

2-1- مقدمه. 16

2-2- اطلاعات و دانش. 17

2-3- تعریف فناوری اطلاعات. 19

2-4- وظایف فناوری اطلاعات. 20

2-5- تفاوت فن آوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) با فن آوری اطلاعات (IT )   21

2-6- فناوری اطلاعات چه کمکی به سازمان ما می کند؟. 22

2-7- فواید استفاده از فناوری اطلاعات. 24

2-8- موانع بكارگیری فناوری اطلاعات در ادارات و سازمانها   26

2-9- توصیه ها برای اجرای فناوری اطلاعات در سازمانها. 28

2-10- جایگاه فناوری اطلاعات در توسعه پایدار ایران. 28

2-11- جایگاه ICT در ایران. 30

2-12- تاریخچه کسب و کار الکترونیک. 31

2-13- تعریف کسب و کار الکترونیکی. 35

2-14- ارزش های ایجاد شده توسط کسب و کار الکترونیکی. 35

2-15- مزایای کسب و کار الکترونیکی. 37

2-16- معایب کسب و کار الکترونیک. 39

2-17-  یک طرح تجاری جدید برای کسب و کار الکترونیکی. 39

2-18- تفاوت کسب و کار الکترونیک و تجارت الکترونیک. 41

2-19- شیوه های کسب و کار الکترونیک. 42

2-20- مدل‌های کسب و کار الکترونیکی. 43

2-21- ضروریات کسب و کار الکترونیکی. 45

 

2-22- مدیریت و کسب و کار الکترونیک. 46

2-23- اهمیت كسب و كار الكترونیک در شركت ها. 48

2-24- اهمیت همراستایی. 49

2-25- همراستایی استراتژیک. 52

2-26- همراستایی فناوری اطلاعات و کسب و کار. 52

2-27- مدل های همراستایی. 55

2-28- ارزیابی مدل های ارائه شده در حوزه همراستایی. 64

2-29- تعاریف شاخص ها و داده ها. 67

2-30-  تحقیقات پیشین در زمینه همراستایی فناوری اطلاعات و کسب و کار   77

2-31- مطالعات انجام شده در داخل کشور. 80

2-32- مطالعات انجام شده در خارج کشور. 82

2-33- معرفی پتروشیمی اصفهان. 84

3-1–مقدمه. 88

3-2-روش انجام تحقیق. 88

3-3- جامعه و نمونه آماری. 89

3-4-روش گردآوری داده ها. 90

3-5-سوالات تحقیق. 90

3-6-روش کسب نتایج مورد نظر سوالات تحقیق و تجزیه و تحلیل آنها   91

3-7-مراحل طراحی پرسشنامه. 91

3-8-محتوای پرسشنامه ها. 92

3-9-مقیاس اندازه گیری تحقیق. 92

3-10-روایی پرسشنامه. 93

3-11-پایایی پرسشنامه. 94

3-12-روش آماری تجزیه و تحلیل داده ها. 94

4-1-مقدمه. 98

4-2-آمار توصیفی. 99

4-3-آماراستنباطی. 105

4-4- مدل یابی معادلات مدل تحقیق. 106

4-5- برازش و مدل تحقیق. 110

4-6-آزمون سوال های تحقیق با بهره گرفتن از مدل معادلات ساختاری   111

4-7- رتبه بندی متغیرها و شاخص های تحقیق. 112

4-8-روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی AHP. 113

4-9-رتبه بندی زیر شاخص های متغیرهای تحقیق. 120

5-1-مقدمه. 126

5-2- خلاصه‌ی پژوهش. 127

5-3-تحلیل یافته های حاصل از سوالات تحقیق. 127

5-4- مقایسه نتایج بدست آمده با سایر تحقیقات انجام شده. 131

5-5- پیشنهادات تحقیق. 132

5-6-محدودیت های تحقیق. 134

منابع فارسی. 136

منابع انگلیسی. 139

پیوست الف ) پرسشنامه اول. 143

پیوست ب) پرسشنامه دوم. 145

پیوست ج)  خروجی نرم افزار آماری SPSS. 151

پیوست د)  خروجی نرم افزار آماری لیزرل. 154

چکیده انگلیسی …………………………………………………………………………………………………… 158

 

 

 

فصل اول- کلیات تحقیق

 

 

 

 

1-1- مقدمه

همراستایی فناوری اطلاعات و كسب وكار الکترونیک نشان میدهد تا چه مقدار فناوری اطلاعات و سیستم كسب وكار در هماهنگی با یكدیگر هستند. یكی از بزرگ ترین چالش های پیش روی سازمان های كنونی، همراستایی استراتژیک كسب وكار است. همراستایی در دهه های اخیر مورد توجه ویژه سازمان ها قرار گرفته، انطباق فناوری اطلاعات و سیستم های اطلاعاتی در حمایت از اهداف و استراتژی های كسب وكار رو به افزایش بوده همچنین مدیران ارشد سازمان را در دستیابی به اهداف كلیدی كسب وكار و در نتیجه بهبود عملكرد یاری خواهد كرد. كاربردهای فناوری اطلاعات در دنیا و در زمینه های تخصصی و عادی كسب وكار، سازمان ها را وادار كرده به دنبال راه حل هایی برای افزایش اثربخشی و كارایی فناوری اطلاعات و نقش آن در فعالیت ها و كار خود باشند. یكی از ملزومات مهم برای كسب مزایای سرمایه گذاری در بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات در امور تجاری و تحقق اهداف سازمانی، اتحاد استراتژیک بخش كسب وكار با بخش فناوری اطلاعات در سازمان است. بنابراین لازم است، برنامه ریزی استراتژیک كسب وكار با فعالیت های مرتبط با فناوری اطلاعات وفق داده شوند.  اهمیت اصلی برنامه ریزی استراتژیک سیستم های اطلاعاتی و برنامه ریزی فناوری اطلاعات سازمان، تطبیق و همراستا سازی سیستم ها و فناوری اطلاعات و سرمایه گذاری های مرتبط با اهداف استراتژیک كسب وكار در بنگاه، همچنین استفاده و بهره وری از فناوری اطلاعات به عنوان مزیت رقابتی سازمان است. شاخص های همراستایی در فناوری اطلاعات در مدل های مختلف، بسیارند. استخراج، جمع آوری و تجمیع شاخص ها در كنار یكدیگر به عنوان اولین گام در تدوین مدلی در همراستایی است. این شاخص ها به صورت كیفی به بیان حوزه موردنظر خود پرداخته اند.(Chen , 2010, 11-12)

براساس شاخص های به دست آمده، تحلیل همراستایی به كمك روش مدل معادلات ساختاری انجام می شود سپس می توان میزان همراستایی را در قالب یک عدد بیان داشت كه درك بهتر و واضح تری از آن به دست می دهد.

1-2- بیان مساله تحقیق

در نگاهی گذرا به تمامی برنامه های توسعه کشورهای مختلف توجه به نقش محوری فناوری اطلاعات به صورت گسترده دیده می شود و از آغاز قرن جدید میلادی تمام نهادهای بین المللی نیز به نقش فناوری اطلاعات در تنظیم برنامه های خود توجه کرده اند. جهانی شدن، رشد فزاینده اقتصاد مبتنی بر اطلاعات و دانش، تحولات ساختاری در سازمان ها اهمیت و ضرورت استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات را نشان می دهد. (هوشیار یزدان، 1381، 59)

گسترش و رشد فناوری های ارتباطی و اطلاعاتی و ورود آنها به عرصه سیستم های سازمانی آثار و تبعات مثبتی در ساختار سازمان های بهره بردار از این فناوری ها گذاشته است. تاثیر فزاینده ابزارهای كاربردی و علمی در فعالیت های مختلف سازمان به ویژه تاثیر آن بر توسعه راهبردهای اقتصادی موجب ایجاد تحول و بازنگری در رویكرد سنتی به موضوع تجارت و بازار می شود.در این بین توسعه روز افزون اینترنت در كشورهای مختلف و اتصال تعداد زیادی ازمردم جهان به شبكه جهانی اینترنت و گسترش ارتباطات الكترونیكی بین افراد و سازمان های مختلف از طریق دنیای مجازی اینترنت بستری مناسب و مساعد برای برقرای مراودات تجاری و اقتصادی فراهم كرده است. این پدیده نوظهور كسب و كار الكترونیكی نام دارد. (عزیزی ، قربانی ،1385 ،13)

بنگاه های تجاری اکنون  میتوانند با بهره گرفتن از فناوری اطلاعات از طریق رد وبدل کردن الکترونیکی داده ها دسترسی جهانی به طیف گسترده تری از اقلام و خدمات داشته باشند. همانطوری که در تعریف ویل از فناوری اطلاعات آمده است که فناوری اطلاعات بطور کلی شامل سخت افزار و نرم افزار کامپیوتری ، وسایل و سیستم های ارتباطی همچنین کارکنان و منابعی است که این امکانات را همراهی می نمایند می باشد. سرمایه گذاری های فناوری اطلاعات می توانند بسته به اهداف استراتژیک ، تاکتیکی و اجرایی شان متفاوت باشند و از اختصاص کلی به سرتاسر سازمان تا کاربردهای خاص دسته بندی شدند.

تجارت و روش های کسب و کار یکی از مهم ترین حوزه هایی است که با به کارگیری فناوری های نوین اطلاعات و ارتباطی و اینترنت به سرعت و به شدت تحت تاثیر قرار گرفت. بسیاری از روش های سنتی کسب درآمد متحول شده و روش ها و ارزش های جدید فراوانی نیز پا به عرصه وجود گذاشتند.

همراستایی فناوری اطلاعات در كسب وكار، عملكرد و اثر بخشی فناوری اطلاعات به كار گرفته شده در كسب وكار سازمان را افزایش داده، اهداف، استراتژی ها، منابع، یكپارچه سازی، سرمایه گذاری و سایر عوامل مرتبط در كسب وكار را بهبود می بخشد. (همان منبع ، 15)

عنوان                                                                                                           صفحه

چکیده……………………………………………………………………………………………………………………… 1

مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………… 2

1- نجیب‌الدّین رضا اصفهانی………………………………………………………………………………………………………. 3

1-1- آثارِ نجیب…………………………………………………………………………………………………………………… 4

1-1-1- نورالهدایه…………………………………………………………………………………………………………. 4

1-1-2- سبع‌المثانی ………………………………………………………………………………………………………. 4

1-1-3- خلاصه الحقایق ………………………………………………………………………………………………. 5

1-1-4- دستور سلیمان ………………………………………………………………………………………………….. 5

1-1-5- دیوان غزلیات ………………………………………………………………………………………………….. 5

1-2- ارزیابی شعرِ نجیب اصفهانی………………………………………………………………………………………… 5

1-2-1- ابیاتِ برجسته بر سیاقِ سبکِ هندی…………………………………………………………………… 6

1-2-2- آرایه‌های ادبی…………………………………………………………………………………………………… 6

1-2-2-1- تشبیه…………………………………………………………………………………………………….. 6

1-2-2-2- استعاره…………………………………………………………………………………………………… 6

1-2-2-3- مجاز………………………………………………………………………………………………………. 6

1-2-2-4- تناسب……………………………………………………………………………………………………. 7

1-2-2-5- تمثیل…………………………………………………………………………………………………….. 7

1-2-2-6- ایهام………………………………………………………………………………………………………. 7

1-2-2-7- واج‌آرایی و تضاد……………………………………………………………………………………. 7

1-2-2-8- اسلوب معادله………………………………………………………………………………………… 7

1-2-2-9- متناقض‌نما (پارادوکس)………………………………………………………………………….. 7

1-2-2-10- تلمیح………………………………………………………………………………………………….. 8

1-2-3- موسیقی شعر…………………………………………………………………………………………………….. 8

1-3- اصطلاحات……………………………………………………………………………………………………………. 9

1-3-1- اصطلاحاتِ موسیقی……………………………………………………………………………………. 9

1-3-2- اصطلاحاتِ نرد و قمار………………………………………………………………………………… 9

1-4- ردّ پای شعرِ پیشینیان در شعرِ نجیب……………………………………………………………………………… 9

عنوان                                                                                                           صفحه

1-4-1- مولانا……………………………………………………………………………………………………………….. 10

1-4-2- سعدی………………………………………………………………………………………………………………. 10

1-4-3- حافظ……………………………………………………………………………………………………………….. 10

1-4-4- بیدل دهلوی……………………………………………………………………………………………………… 11

1-4-5- صائب………………………………………………………………………………………………………………. 11

1-5- نقش مذهب در شعرِ نجیب………………………………………………………………………………………….. 12

1-6- ممدوحانِ نجیب در شعرِ او………………………………………………………………………………………….. 13

 

 

1-6-1- عظیم‌خان………………………………………………………………………………………………………….. 13

1-6-2- شاه میرزا هاشم…………………………………………………………………………………………………. 13

1-6-3- مسعود میرزا…………………………………………………………………………………………………….. 13

1-7- معرفی نسخۀ خطی و توضیحاتی پیرامونِ روشِ تصحیح………………………………………………. 13

1-8- رسم الخط…………………………………………………………………………………………………………………… 14

1-9- تصویرِ صفحاتِ آغاز، میانی و انجامِ نسخه…………………………………………………………………… 15

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- پرسش‌های تحقیق…………………………………………………………………………………………………………….. 18

1-2- فرضیه‌ها…………………………………………………………………………………………………………………………… 18

1-3- بیان مسأله………………………………………………………………………………………………………………………… 18

1-4- پیشینۀ تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………. 18

1-5- اهداف تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………… 18

1-6- روش تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………….. 18

فصل دوم: متن تصحیح شده نسخۀ خطی دیوان نجیب­الدین اصفهانی…………………………………………… 19

فصل سوم: نتیجه‌گیری و پیشنهادها

1-3- نتیجه‌گیری……………………………………………………………………………………………………………………….. 194

2-3- پیشنهادها………………………………………………………………………………………………………………………….. 194

فهرست لغات……………………………………………………………………………………………………………………………………. 195

فهرست نام کسان…………………………………………………………………………………………………………………………….. 201

منابع و مآخذ……………………………………………………………………………………………………………………………………. 206

چکیده

نجیب الدین رضا اصفهانی، شاعر و صوفی قرن یازدهم است که به نام‌های زرگر اصفهانی، نجیب تبریزی و نجیب تبریزی اصفهانی نیز اشتهار دارد. وی که از مشایخ صوفیۀ ذهبیه است در سال 1047 در اصفهان به دنیا آمده، در جوانی به شیخ محمّدعلی مؤذن خراسانی،عارفِ برجستۀ ذهبیه، دست ارادت داده و بعدها خلیفه و داماد وی گشته است. او در دورۀ سبک هندی (یا اصفهانی) زیسته، امّا در سخن‌سرایی بیشتر به شعرای عارفِ متقدّم نظر دارد.

مثنویِ سبع المثانی، نورالهدایه در بیانِ اصطلاحات صوفیه، خلاصه الحقایق مثنوی در آدابِ سیر و سلوک و تصوف، دستورِ سلیمان در بیانِ اصطلاحاتِ صوفیان و دیوانِ غزلیات از آثار اوست.

نسخۀ خطی دیوانِ او در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است. در دیوانِ او رویکرد مذهبی و تعلقاتش به خاندانِ رسالت آشکار است؛ او به صنایع ادبی و صورخیال توجّه داشته و کلام خود را به آرایه‌های ادبی می‌آراید. نجیب اگرچه صوفی بوده است و آثاری در آداب سیر و سلوک و صوفیه دارد؛ امّا این اندیشه در غزل‌های او کمتر نمود یافته است.

واژه‌های کلیدی: نجیب اصفهانی، قرن یازدهم، نسخه خطی، تصحیح، دیوان.

مقدمه

آثارِ پیشینیان در قالبِ نسخ خطی از پس قرن‌ها به یادگار مانده‌ است و این بر عهدۀ ماست که آنها را حفظ کنیم و در عین امانت به تصحیح آن اقدام نماییم.

«هدف از دانش و فنّ تصحیح متون، به دست دادن متنی هر چه نزدیکتر به متن اصلی است که از زیرقلم نویسنده ای خارج شده و یا از بیان شاعر یا گوینده ای تراوش یافته، و امروزه مورد پژوهش ماست» (جهانبخش، 1384: 14-13).

با اینکه برخی محققان رابطۀ خوشی با ادبیاتِ دورۀ صفویه ندارند و شاید اساساً ارزشی برای آن قائل نباشند شبهه نیست که از نظر تازگی وغرابتی که اشعار این دوره دارد به کلّی از آثارِ ادبی ادوارِ دیگر متمایز است. لطفعلی بیک آذر در آتشکده و رضاقلی‌خان هدایت در مجمع الفصحا هرجا ذکری از شعرای دورۀ صفویه رفته است به اجمالی هرچه تمامتر برگزار کرده‌اند (رک. مؤتمن، 1339 : 344 و 345). در هر حال دور از هرگونه تعصب شعرِ این دوره حلقه‌ای است از زنجیرۀ ادبی از نخستین روزهای شعر پارسی تا کنون. نبایست با نگاهی که به نقد و بررسی سخنِ سخنسرایانِ سده‌های چهارم و پنجم تا پایان هشتم می‌پردازیم به ارزیابی و سنجش سخن این عصر پرداخت. باید قیاسِ فصاحت را با در نظر داشتن وضع ادبی، اجتماعی و سیاسی آن زمان سنجید. این که از هر صنف شاعرانِ ممتازی در این دوره ظهور کرده‌اند نکته‌ای نیست که از آن بتوان به تسامح گذشت. آگهی تبریزی به سوزن‌گری منسوب بود و ظریفی تبریزی به خرده‌فروشی اوقات می‌گذرانید. فنایی مشهدی علافی می‌کرد و مولانای یمنی در سمنان کفشگر بود. فقیری یخنی‌پزی می‌کرد و وصلی تبریزی از مطربی معیشت می‌نمود. امیری اصفهانی به دکّانِ عطاری می‌نشست و بزمی قزوینی کفشدوز بود (رک.سام میرزا، 1314 : 141 تا 170)

«از مهمترین عواملی که در زمانِ صفویه شعر و شاعری در عوام رخنه کرد این بود که صفویه ترویج مذهبِ شیعه را اساسِ سیاست خویش کرده بود و خود را از جهتِ تقویت مبانی دولت و سلطنت خویش به مدایح شعرا محتاج نمی‌دید. الّا بدان اندازه که شاعر آنها را در نشر و ترویج مبادی مذهب شیعه موثر می‌شمردند»(رک. اسکندر بیک ترکمان، 1334 : 178به نقل از زرین­کوب،1389:254) برخی از پژوهشگران این تغییر مذهب در سلسله صفوی را انقلاب اجتماعی

چکیده:

بررسی مدل های پذیرش فناوری اطلاعات، نشان می دهد که مدل های رقابتی متعددی ارائه شده است كه هر كدام مجموعه عوامل تعیین كننده ی متفاوتی دارند. در این پژوهش؛ پذیرش كاربر  با بهره گرفتن از نظریه ی تلفیقی پذیرش و کاربرد فناوری (UTAUT[1])  ونکاتش و همکاران (2003) که حاصل یکپارچگی سازه های مربوط به هشت الگوی پرکاربرد و مهم درحوزه تحقیقات پذیرش فناوری می باشد در ایران مورد پژوهش وبررسی قرارگرفته است.این پژوهش براساس داده های جمع آوری شده درنیمه اول سال 93 از نمونه ای متشکل از86 نفرازمدیران وکارشناسان شرکت های سیمان قشم، اردستان،داراب وکرمان انجام شده است. با بهره گرفتن از داده های جمع آوری شده از این چهار سازمان فرضیه های مربوط به عوامل موثر بر پذیرش  سیستم ها توسط کاربران برای استفاده واقعی ازسیستم های  فناوری اطلاعات بررسی، تبیین و توضیح داده شده است.

نتایج تحلیل داده ها با بهره گرفتن ازتکنیک تحلیل مسیر ( الگویابی معادلات ساختاری) پی ال اس نشان داد که متغیر یا سازه های “انتظارتلاش” و “تاثیراجتماعی” با قصداستفاده کاربران ازفناوری ها رابطه معناداری دارند. همچنین رابطه سازه های “شرایط تسهیل”، “خودکارائی” و”اضطراب” نیز بارفتاربکارگیری فناوری معنادار ارزیابی شد. با این وجودرابطه بین متغیر “انتظارعملکرد “با”تمایل رفتاری” و متغیر “نگرش نسبت به استفاده ازتکنولوژی” با رفتار بکارگیری مورد تائید قرارنگرفت. بطورکلی یافته های این پژوهش نشان می دهد که مدلUTAUTمدل نظری قوی جهت پیش بینی قصد رفتاری و رفتار بکارگیری دراستفاده از سیستم های فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشور ما نیز می باشد.

UTAUT ابزار مفیدی را برای مدیران فراهم می آورد تا احتمال موفقیت فناوری جدید را بررسی نموده  و به آن ها كمك می كند تا تنوع پذیرش برای مداخلات طراحی شده ی مورد نظر را در گروه كاربرانی كه زیاد مایل به پذیرش نباشند و از سیستم های جدید استفاده نمی كنند، را درك نمایند. درپایان این پژوهش، توصیه های متعددکاربردی نیز برای تحقیقات بعدی ارائه می دهد.

 

واژه‌های كلیدی: پذیرش سیستم های اطلاعاتی، سیستم های جدید فناوری اطلاعات و ارتباطات ، استفاده ازفناوری اطلاعات،رفتاربکارگیری، نظریه جامع تلفیقی پذیرش وکاربرد فناوری (UTAUT)

 

 

فهرست عناوین

عنوان                                                                                                            صفحه

 

فصل اول : معرفی پژوهش 1

1-1- مقدمه: 2

2-1- بیان مسئله: 3

3-1- اهمیت پژوهش: 5

4-1- اهداف پژوهش: 6

5-1- فرضیات پژوهش 7

6-1- روش پژوهش 7

7-1- قلمروتحقیق 8

8-1- تعریف مفاهیم و واژه ها 8

فصل دوم: مبانی نظری وپیشینه  پژوهش 10

1-2- مقدمه: 11

2-2-  مبانی نظری و پیشینه کلی پژوهش: 11

3-2-بررسی مدل های موجود پذیرش كاربر 13

1-3-2- مدل تئوری عمل مستدل (TRA): 13

2-3-2- مدل تئوری رفتار برنامه ریزی  شده (TPB) 13

3-3-2- مدل تئوری تجزیه شده رفتار برنامه ریزی شده(DTPB) 14

4-3-2-مدل پذیرش فناوری(TAM) 14

5-3-2- مدل ثانویه پذیرش فناوری(2 TAM) 15

6-3-2- تئوری تلفیقی پذیرش وکاربردفناوری ( UTAUT) 15

4-2- فرموله سازی تئوری یکپارچهی پذیرش و استفاده از تکنولوژی (UTAUT) 16

1-4-2- انتظار عملکرد 17

2-4-2- انتظار تلاش 21

3-4-2- تاثیر اجتماعی 23

4-4-2- شرایط تسهیلی 24

5-4-2- تمایل رفتاری 28

5-2-پیشینه تجربی پژوهش  درایران 28

6-2-پیشینه تجربی پژوهش  در خارج از ایران 31

7-2- مدل مفهومی تحقیق 36

8-2- جمع بندی 38

فصل سوم : روش پژوهش 39

1-3- مقدمه: 40

2-3- روش تحقیق: 40

3-3- جامعه آماری: 41

4-3- روش نمونه گیری وحجم نمونه: 41

5-3- مراحل اجرایی تحقیق: 43

6-3- ابزار گردآوری داده ها: 44

7-3-روایی پرسشنامه 45

8-3-پایایی پرسشنامه 46

9-3-روش های تجزیه و تحلیل داده ها 48

1-9 -3 – محاسبه ضرایب مسیر 50

10- 3 – ابزارها و نرمافزارهای مورد استفاده 51

11-3- جمع بندی 52

فصل چهارم: تجزیه وتحلیل داده ها ویافته ها 53

1-4- مقدمه 54

2-4- آمارتوصیفی 54

1-2- 4- ویژگیهای جمعیتشناختی 54

3-4- آمار استنباطی 59

1-3-4-بررسی فرضیه‌های تحقیق 59

 

1-1-3-4-ارزیابی مدل اندازه‌گیری (مدل بیرونی) 61

2-1-3-4-ارزیابی مدل ساختاری (مدل درونی) 65

3-2-3-4-نتایج حاصل از آزمون فرضیه‌ها 67

4-4- بررسی انطباق مدل پژوهش درایران 68

5-4- یافته های جانبی: تجزیه و تحلیل جمعیت شناختی پرسشنامه 68

6-4-جمع بندی 71

فصل پنج: نتیجه گیری و پیشنهادها 73

1-5- مقدمه 74

2-5- نتایج تحقیق 74

1-3-5- نتایج مربوط به آزمون فرضیه ها 74

2-3-5- نتایج مربوط به تحلیل های جمعیت شناختی 76

3-5-بحث و نتیجه گیری 76

4-5- پیشنهادها 79

1 -4-5 پیشنهاد برای تحقیقات آتی 80

5-5 محدودیت های پژوهش 81

منابع ومآخذ 82

منابع وماخذفارسی 82

منابع وماخذلاتین 83

پیوست‌ها 90

پیوست 1 91

پیوست 2 94

پیوست3 98

پیوست 4 101

پیوست 5: خروجی PLS در حالت ضرایب استادندارد 105

پیوست 6- خروجی PLS در حالت ضرایب معنیداری 106

 

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                                                    صفحه

فهرست جداول ‌ک

عنوان                                                                                                                    صفحه ‌ک

جدول 1-3- توزیع انتخابی جامعه آماری موردمطالعه پژوهش 43

جدول 2-3- ساختار پرسشنامه 45

جدول3‑3- آلفای کرونباخ عوامل 47

جدول- 1‑4: آمارتوصیفی پاسخ دهندگان 55

جدول2-4- ضریب قابلیت اطمینان ساختاری (CR) 61

جدول3-4- میانگین واریانس استخراج‌شده (AVE) 62

جدول4-4- آلفای کرونباخ 62

جدول-5-4داده‌های اولیه وارد شده دراکسل باتوجه به متغیرهای مکنون 63

جدول6‑4- جدول فورنل- لارکر 64

65

جدول8‑4- ضرایب مسیر 66

جدول9‑4- ضریب کوهن 67

جدول10‑4- نتایج آزمون فرضیه‌های پژوهش به روش حداقل مربعات جزئی 67

جدول11-4 : نتایج آزمون آنوابرای تفاوت رفتاربکارگیری دررده های سنی مختلف 68

جدول 12-4 : نتایج آزمون آنوا برای تفاوت رفتاربکارگیری بامیزان تحصیلات 69

جدول 13-4 : نتایج آزمون آنوا برای تفاوت رفتاربکارگیری با سابقه کار 69

جدول 14-4 : نتایج آزمون آنوا برای تفاوت رفتار بکارگیری باپست سازمانی 70

جدول 15-4 : نتایج آزمون آنوا برای تفاوت رفتار بکارگیری بانوع استخدام 70

جدول 16-4 : نتایج آزمون تی مستقل برای تفاوت رفتاربکارگیری درجنسیت های مختلف 71

 

 

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                                                          صفحه

فهرست نمودارها ‌م

عنوان                                                                                                                          صفحه ‌م

نمودار1-4- فراوانی متغیرجنسیت بارفتار بکارگیری 55

نمودار2-4- فراوانی متغیرسن بارفتار بکارگیری 57

نمودار3-4- فراوانی متغیرمیزان تحصیلات بارفتار بکارگیری 57

نمودار4-4- فراوانی متغیرنوع استخدام بارفتار بکارگیری 58

نمودار4-5- فراوانی متغیرسابقه کار بارفتار بکارگیری 58

نمودار4-6- فراوانی متغیرپست سازمانی بارفتار بکارگیری 59

 

 

فصل اول :
معرفی پژوهش

 

 

1-1- مقدمه:

فناوری اطلاعات و ارتباطات، به فناوری هایی ازقبیل اینترنت، اینترانت، اکسترانت وسایر فناوری هایی اشاره دارد که محدوده وسیعی از زیرساخت های اساسی تا فناوری هایی که خدمات و عملیات کاری یک سازمان را ارتقاء می بخشند، دربرمی گیرد(گوپتا[2]، 2008).

توسعه وکاربرد فناوری اطلاعات درحوزه های مختلف، حاصل قابلیت های فناوری اطلاعات است که امروزه دردنیای کسب وکار با اقبال فراوان روبه رو شده است. درک عوامل و شرایطی که موجب پذیرش فناوری اطلاعات دراین حوزه ها می شوند، از پژوهش های مهم درزمینه فناوری اطلاعات است. تاکنون مدل ها وروش های گوناگونی برای بررسی عوامل موثر برپذیرش فناوری اطلاعات به کارگرفته شده است که معتبرترین آن مدل پذیرش فناوری وتئوری پذیرش وکاربرد فناوری است. فناوری اطلاعات تقریبا با تمام جنبه های زندگی ما به ویژه زندگی کاری و حرفه ای عجین شده است. کاربرد فناوری اطلاعات درحوزه های مختلف و رشدسریع استفاده از رایانه درسازمان ها به بررسی میزان و عوامل پذیرش ویا عدم پذیرش فناوری اطلاعات درسازمان ها اهمیت ویژه ای بخشیده است. (قربانی زاده، نانگیر،رودساز1391).

نظریه تلفیقی پذیرش وکاربرد فناوری (UTAUT) حاصل تلفیق هشت الگوی مطرح درزمینه پذیرش فناوری (شامل مدل پذیرش فناوری[3]، مدل تئوری عمل استدلال شده[4]، مدل استفاده از رایانه های شخصی[5]، مدل تئوری رفتار برنامه ریزی شده[6]، تئوری اشاعهء نوآوری[7]، نظریه شناخت اجتماعی[8] و تئوری پذیرش سیستمهای فنی اجتماعی[9]شده است که توسط ونکاتش[10] ودیگران درسال 2003مطرح شده است.

کار پژوهشی حاضر، تحقیق پذیرش فردی فناوری اطلاعات را با بهره گرفتن از نظریه تلفیقی پذیرش وکاربردفناوری ((UTAUT ونکاتش و همکاران 2003 درایران را به انجام رسانده است.

2-1- بیان مسئله:

امروزه فناوری و تحولات آن به یکی از مهم ترین عناصرمحیط استراتژیک سازمان تبدیل شده است. برخی ازپژوهشگران براین اعتقادهستندکه آثار وپیامدهای فناوری در سیستم های اقتصادی، اجتماعی وحتی سیاسی بسیاربا اهمیت تر از تحولات فناوری است این مهم به ایجاد و توسعه دانش علمی درحوزه مدیریت فناوری منجرشده است(چانارن[11] و همکاران2002).

بی شک حرکت به سوی فناوری های نوین برای سازمان ها انکارناپذیراست، سازمان ها می بایست پیش ازانتقال تکنولوژی همه جوانب ورود تکنولوژی به سازمان خود را مورد تجزیه وتحلیل قراردهندکه این کارمی تواند با بکارگیری یک مدل پذیرش فناوری که به طورجامع وهمه جانبه به بررسی موضوع می پردازد، انجام گیرد. پذیرش فناوری از سوی کاربران ازمهم ترین عوامل موفقیت یک فناوری است. درصورت عدم پذیرش تکنولوژی توسط کاربران یا ضعف درپذیرش آن، قابلیت های سیستم بسیارتنزل یافته وسبب هدررفتن منابع می شود. افزون براینکه پذیرش فناوری های نوین درلحظه اتفاق نمی افتد بلکه فرایندی است که درطول زمان شکل می گیرد و درصورت استفاده مستمر وعادت، پذیرش موفق صورت می گیرد (حیدریه،حسینی وشهابی 1392).

پژوهش های زیادی درمورد مدل پذیرش فناوری انجام شده است که هریک ازجنبه ای، موضوع رامورد بررسی قرارداده اند(دیویس[12]1989) به بررسی اثرات سودمندی ادراکی و سهولت استفاده ادراکی در پذیرش فناوری پرداخت و نشان دادکه سودمندی و استفاده ازسیستم بسیاربیشترازسهولت استفاده ازسیستم رابطه دارند، ولی ارتباط سودمندی واستفاده ازسیستم بسیاربیشترازسهولت استفاده ازسیستم است. تئوری پذیرش و استفاده از فناوری درسال 2003توسط ونکاتش و همکارانش درجهت توسعه مدل پذیرش فناوری ارائه شد. مدل پذیرش فناوری را دیویس درسال 1985براساس تئوری عمل مستدل ارائه کرد. این مدل به صورت اختصاصی، رفتارهای اشخاص را در ارتباط با کاربردکامپیوتر و انواع فناوری های کامپیوتری توضیح می دهد. اساس مدل پذیرش فناوری را دو تصوریا عقیده خاص که ازعوامل اصلی مرتبط بارفتارپذیرش رایانه هستندتشکیل می دهد، سودمندی درک شده و سهولت استفاده ی درک شده و احتمال ذهنی شکل گرفته درکاربران درباره مفیدبودن یک سیستم وابسته به فناوری اطلاعات است، به این ترتیب که هرچه آن سیستم عملکرد کاری آنها را در بسترسازمانی بهبود بخشد مفیدتراست و درنتیجه بیشترمورد استفاده قرارمی گیرد. سهولت استفاده درک شده، احتمال ذهنی شکل گرفته درکاربران درباره آسانی استفاده از یک سیستم وابسته به فناوری اطلاعات است. به این ترتیب که هرچه یک سیستم نیاز به تلاش کمتری برای یادگیری واستفاده داشته باشد، بیشترمورد استفاده قرارمی گیرد. دراین حالت چنین به نظرمی رسدکه هرچه استفاده از سیستمی برای کاربران مفیدتروآسان ترباشد، احتمالا توسط آنها بیشترمورد پذیرش قرارمی گیرد. در این مدل سهولت استفاده درک شده برسودمندی درک شده هم تاثیردارد. براساس تئوری عمل مستدل، مدل پذیرش فناوری نیزتصمیم به استفاده را یکی از عوامل تعیین کننده کاربرد رایانه می داند(کارخانه و محمدی1391).

مبنای این  تحقیق نظریه تلفیقی پذیرش وکاربرد فناوری (UTAUT) است که درآن روابط میان سازه های الگوی تحقیق یعنی تمایل به استفاده از فناوری و شرایط تسهیل کننده با متغیرهای تمایل رفتاری و متغیرهای نگرش نسبت به استفاده ازتکنولوژی، خودکارآئی واضطراب بارفتاربکارگیری از فناوری بررسی می گردد. فرضیه های تحقیق که براساس چهارچوب مدل  نظری تحقیق می باشد باتوجه به نقش آن نوشته شده ودرشرکت های مورد مطالعه، تحت بررسی و توسعه قرار می گیرد.

بسیاری ازسازمان ها با توجه به استراتژی ها و ضرورت نیازساختار سازمانی خود بدون اطلاع وشناخت دقیق ازعوامل موثر بر بکارگیری موفق از یک فناوری جدید بدلیل عدم تحقق اهداف سازمانی و مدیریتی شان علی رغم هزینه های متحمل شده اقدام به تغییر و جایگزین نمودن سیستم های اطلاعاتی  با سیستم های اطلاعاتی جدید می نمایند. درانتخاب این سیستم جدید و همچنین پیاده سازی آن، پارامترهای تاثیرگذار با توجه به عدم شناخت کافی از عوامل نادیده گرفته شده لذا فناوری جدید نمی تواند بصورت کامل به  ارتقاء سطح سیستم های هوشمند کسب وکار در سازمان و اهداف مد نظر کمک نماید.

مدل پذیرش فناوری را «دیویس»[13]در سال 1989 بر اسا س«تئوری عمل مستدل»، برای مدل سازی موضوع پذیرش فناوری اطلاعات توسط کاربران، در رسالهء دکترایش معرفی کرده («دیویس ، بیگزی »، 1989).هدف « مدل پذیرش فناوری » فراهم كردن یک توصیف از پارامترهای پذیرش كامپیوترو فناوری های اطلاعاتی است كه عمومی بوده ، قابلیت توصیف رفتار كاربران از یک دامنه وسیع از تكنولوژیهای محاسباتی را داشته و كاربران آن از انواع مختلف می باشد. مدل علاوه بر جنبه پیش بینی رویكرد توصیفی هم دارد.

بنابراین محققان و مدیران می توانند تشخیص دهند چرا یک سیستم خاص ممكن است مورد پذیرش واقع نشود تا گامهای اصلاح مناسب را دنبال كنند. یک هدف كلیدی ” نظریه تلفیقی پذیرش وکاربردفناوری ” فراهم كردن مبنایی برای پیگیری اثر عوامل خارجی بر باورهای داخلی ، طرز تلقی ها و تمایلات است .

در دهه های اخیر به تناسب پیشرفت فناوری اطلاعات وکاربرد آن در عرصه های مختلف، الگوها و مدل های متعددی درحوزه پذیرش فناوری پدیدآمده است. نتایج پژوهش های انجام شده نشان می دهدکه این مدل ها در زمینه مطالعه فناوری های مختلف وپذیرش آنها، عملکردهای متفاوتی دارند. موثرب ودن فناوری، رابطه مثبتی با پذیرش آن دارد. اگرکاربران بالقوه این فناوری، در برابراستفاده از آن مقاومت کنند، اهداف مورد نظرنمی تواند حاصل شود. بنابراین بسیار مهم است که بدانیم چرا کاربران استفاده از فناوری را می پذیرندیا آن را رد می کنند. اگرعوامل تاثیرگذار برپذیرش فناوری اطلاعات شناسایی و درک شود، این امکان فراهم می شود که سیستم های فناوری اطلاعات بهتری طرح ریزی شده و به این طریق امکان پذیرش آن از سوی کاربران افزایش یابد(قربانی زاده و همکاران1391).

بنابراین دراین پژوهش میزان پذیرش سیستم ها بعنوان موفق از دیدگاه پذیرش IT ( آنهایی که مورد علاقه هستند و بطور زیادی توسط کاربران مورد استفاده قرار می گیرند) و عوامل تاثیرگذار برآنها در چهارچوب سوالات پژوهش مورد مطالعه قرارمی گیرند. سوالات پژوهش عبارتنداز :

• عوامل موثر بر پذیرش سیستم ها و فناوری های جدید اطلاعات توسط کاربران در سازمان چیست؟
• آیا نظریه تلفیقی پذیرش وکاربرد فناوری (UTAUT) ونکاتش و همکاران 2003 درسازمان های ایرانی انطباق دارد؟

[1]Unified Theory of Acceptance and Use of Technology

[2]Gupta

2- Technology Acceptance Model (TAM)

3-Theory of Reasoned Action (TRA)

4-Model Of PC Utilization

5-Theory of Planned Behavior (TPB)

6-Innovation Diffusion Theory (IDT)

7-Social Cognitive Theory (SCT)

8-Sociotechnical Systems Theory of Acceptance

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش ارزش ها، محوریت کار،تعهد سازمانی بر روی رفتارهای شهروندی سازمانی در بین کارکنان دانشگاه ایلام انجام شد. این پژوهش از نظر نوع توصیفی و از لحاظ روش، همبستگی از نوع مدل یابی علی (مدل یابی معادلات ساختاری) می باشد. روش نمونه گیری، تصادفی طبقه ای است. حجم جامعه­ آماری 400 نفر بود که برای تعیین حجم نمونه از جدول کرجسی و مورگان استفاده شد که مطابق این جدول 196 نفر بعنوان نمونه انتخاب شد. برای جمع آوری داده ها، از پرسشنامه های رفتار شهروندی سازمانی (پودساکف و همکاران، 1990 بر اساس ابعاد پنج گانه ارگان 1988)، محوریت کار (هرسچ فیلد و فیلد، 2000)، تعهد سازمانی (آلن و می یر، 1991) و ارزش های فردی (شوارتز، 2006) استفاده شد. و داده ها با روش مدل یابی معادلات ساختاری تحلیل گردید. ضریب پایایی مقیاس ارزش های فردی بر اساس آلفای کرونباخ در پژوهش حاضر 94/، برای مقیاس تعهد سازمانی 71/، برای رفتار شهروندی سازمانی 86/، و ضریب پایایی مقیاس محوریت کار 84/ می باشد. نتایج حاکی از این بود که مدل رفتار شهروندی سازمانی می تواند مدلی روا و معتبر در جامعه­ پژوهش باشد. بررسی ضرایب مسیر نشان داد که ارزش های فردی اثر مستقیم و مثبت بر رفتار شهروندی سازمانی دارد. اثر مستقیم تعهد سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی تایید نشد هر چند که مقدار این اثر مثبت بود. مسیر محوریت کار بر رفتار شهروندی سازمانی کارکنان مثبت و معنی دار است. بر این اساس می توان نتیجه گرفت، برای افزایش میزان رفتار شهروندی سازمانی کارکنان باید در سازمان ها بر ارزش های فردی تاکید شود و شرایطی فراهم گردد تا کارکنان بر مبنای ارزش های فردی کار کنند. همچنین تمرکز کارکنان بر کارشان به افزایش رفتار شهروندی سازمانی کمک می کند یعنی، قرار دادن کار بعنوان یک محور در زندگی، عاملی موثر در افزایش رفتار شهروندی محسوب می شود.

کلمات کلیدی:ارزش های فردی، محوریت کار، تعهد سازمانی، رفتار شهروندی سازمانی، کارکنان، دانشگاه ایلام.

 

 

 

 

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                              صفحه              

 

فصل اول: کلیات پژوهش

1-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………1

1-2 بیان مسئله…………………………………………………………………………………………………………………………………………………2

1-3 اهمیت و ضرورت پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………………7

1-4 اهداف پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………………………18

1-4-1 اهداف کلی………………………………………………………………………………………………………………………………………….18

1-4-2 اهداف ویژه………………………………………………………………………………………………………………………………………….18

1-5فرضیه های پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………………….18

1-6کاربردهای پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………………18

1-7تعاریف مفهومی متغیرها………………………………………………………………………………………………………………………….19

1-7-1 رفتار شهروندی سازمانی……………………………………………………………………………………………………………………..19

1-7-2 ارزشهای فردی……………………………………………………………………………………………………………………………………20

1-7-3 تعهد سازمانی………………………………………………………………………………………………………………………………………21

1-7-4 محوریت کار………………………………………………………………………………………………………………………………………..22

1-8 تعاریف عملیاتی متغیرها…………………………………………………………………………………………………………………………22

1-8-1 رفتار شهروندی سازمانی……………………………………………………………………………………………………………………..22

1-8-2 ارزشهای فردی……………………………………………………………………………………………………………………………………22

1-8-3 تعهد سازمانی………………………………………………………………………………………………………………………………………24

1-8-4 محوریت کار………………………………………………………………………………………………………………………………………..24

فصل دوم: ادبیات و پیشینه پژوهش

2-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………26

2-2 تعهد سازمانی…………………………………………………………………………………………………………………………………………..27

2-2-1 فرایند تعهد سازمانی…………………………………………………………………………………………………………………………28

2-2-2 دیدگاه های نظری عوامل موثر بر تعهد سازمانی……………………………………………………………………………….30

2-2-2-1 دیدگاه اول………………………………………………………………………………………………………………………………………32

2-2-2-2 دیدگاه دوم……………………………………………………………………………………………………………………………………..34

2-2-3 ادبیات تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………..34

2-2-4 دیدگاه تک بعدی درباره مفهوم تعهد سازمانی…………………………………………………………………………………..36

2-2-5 مدل های چند بعدی تعهد سازمانی…………………………………………………………………………………………………..37

2-2-5-1 مدل ارایلی و چتمن……………………………………………………………………………………………………………………….37

2-2-5-2 مدل می یر و آلن……………………………………………………………………………………………………………………………37

2-2-5-3 مدل مایر و شورمن…………………………………………………………………………………………………………………………37

2-2-5-4 مدل آنجل و پری……………………………………………………………………………………………………………………………38

2-2-5-5 مدل بالفور و وکسلر………………………………………………………………………………………………………………………..38

 

2-2-6 عوامل موثر بر تعهد سازمانی………………………………………………………………………………………………………………38

2-2-6-1 ویژگی های شخصی موثر بر تعهد سازمانی……………………………………………………………………………………38

2-2-6-2 خصوصیات شغلی و تعهد سازمانی…………………………………………………………………………………………………39

2-2-6-3 تاثیر روابط گروهی و رابطه با رهبر بر تعهد سازمانی…………………………………………………………………….40

2-2-6-4 ویژگی های سازمان و تعهد سازمانی……………………………………………………………………………………………..40

2-2-6-5 وضعیت نقش و تعهد سازمانی………………………………………………………………………………………………………..41

2-2-6-6 عوامل موثر دیگر در افزایش تعهد سازمانی از دیدگاه استیرز و پورتر (1983)…………………………….41

2-2-7 دیدگاه هایی در مورد کانون های تعهد سازمانی……………………………………………………………………………….42

2-2-7-1 دیدگاه ریچرز………………………………………………………………………………………………………………………………….42

2-2-7-2 دیدگاه بکر و بیلینگس…………………………………………………………………………………………………………………..43

2-2-8 راهکارهایی برای افزایش تعهد در سازمان………………………………………………………………………………………….44

2-3 رفتار شهروندی سازمانی………………………………………………………………………………………………………………………….45

2-3-1 تعریف شهروندی…………………………………………………………………………………………………………………………………50

2-3-2 دیدگاه های نظریه پردازان درباره مفهوم رفتار شهروندی سازمانی…………………………………………………..51

2-3-2-1 دیدگاه چستر بارنارد در رفتار شهروندی سازمانی…………………………………………………………………………51

2-3-2-2 دیدگاه کاتز و کاهن در رفتار شهروندی سازمانی………………………………………………………………………….51

2-3-2-3 دیدگاه اسمیت………………………………………………………………………………………………………………………………..52

2-3-2-4 دیدگاه گراهام…………………………………………………………………………………………………………………………………53

2-3-2-5 دیدگاه کوپمن………………………………………………………………………………………………………………………………..54

2-3-2-6 دیدگاه پودساکف و همکاران………………………………………………………………………………………………………….55

2-3-2-7 دیدگاه اسپکتور و فوکس……………………………………………………………………………………………………………….55

2-3-3 رفتار شهروندی سازمانی و همبسته های آن در سازمان……………………………………………………………………56

2-3-3-1 رضایت شغلی و رفتار شهروندی سازمانی………………………………………………………………………………………56

2-3-3-2 نقش عدالت سازمانی در بروز رفتار شهروندی سازمانی………………………………………………………………..57

2-3-3-3 فرهنگ سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی………………………………………………………………………………….57

2-3-3-4 ویژگی های شغلی و رفتار شهروندی سازمانی………………………………………………………………………………57

2-3-3-5 جنسیت و رفتار شهروندی سازمانی……………………………………………………………………………………………….58

2-3-3-6 سن و رفتار شهروندی سازمانی………………………………………………………………………………………………………58

2-3-3-7 تعهد سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی……………………………………………………………………………………..58

2-3-3-8 سبک رهبری و رفتار شهروندی سازمانی………………………………………………………………………………………60

2-3-3-9 رابطه ارتباط فرافردی و رفتار شهروندی سازمانی………………………………………………………………………….60

2-3-3-10 دینداری و رفتار شهروندی سازمانی……………………………………………………………………………………………61

2-3-3-11 ارتباط عدالت سازمانی و رفتارهای شهروندی سازمانی……………………………………………………………..61

2-3-3-12 رابطه­ سلامت سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی………………………………………………………………….62

2-3-3-13 نقش رهبری تحولی در رفتار شهروندی سازمانی……………………………………………………………………….62

2-3-3-14 رابطه رفتار شهروندی سازمانی و توانمند سازی کارکنان……………………………………………………………64

2-3-3-15 دینداری و تعهد سازمانی……………………………………………………………………………………………………………..64

2-3-4 دو رویکرد اصلی رفتار شهروندی سازمانی………………………………………………………………………………………….64

2-3-4-1 رفتار شهروندی سازمانی در قالب تمایز بین رفتارهایی در نقش و فرانقش………………………………….64

2-3-4-2 تمام رفتارهای مثبت در داخل سازمان………………………………………………………………………………………….65

2-3-5 ابعاد رفتار شهروندی سازمانی…………………………………………………………………………………………………………….65

2-3-5-1 ابعاد جهانی رفتار شهروندی سازمانی…………………………………………………………………………………………….65

2-3-5-2 ابعاد محلی رفتار شهروندی سازمانی……………………………………………………………………………………………..65

2-3-6 عوامل تاثیرگذار بر رفتار شهروندی سازمانی………………………………………………………………………………………66

2-3-7 مولفه های رفتار شهروندی سازمانی…………………………………………………………………………………………………. 68

2-3-7-1 آداب اجتماعی………………………………………………………………………………………………………………………………..69

2-3-7-2 وجدان کاری…………………………………………………………………………………………………………………………………..69

2-3-7-3 نوع دوستی……………………………………………………………………………………………………………………………………..69

2-3-7-4 جوانمردی……………………………………………………………………………………………………………………………………….70

2-3-7-5 نزاکت (احترام و تکریم)…………………………………………………………………………………………………………………70

2-3-8 پیامدهای رفتار شهروندی سازمانی…………………………………………………………………………………………………….70

2-4 ارزش ها…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..71

2-4-1 مفهوم ارزش ها……………………………………………………………………………………………………………………………………72

2-4-2 نظریه­ی ساختار ارزشی شوارتز…………………………………………………………………………………………………………..77

2-4-3 ارزش های سطح فردی شوارتز (1996)…………………………………………………………………………………………….78

2-4-4ساختار روابط ارزش…………………………………………………………………………………………………………………………….80

2-4-5 فرایند ارتباط دهنده ارزش ها…………………………………………………………………………………………………………….81

2-4-6ماهیت و طبیعت ارزش ها………………………………………………………………………………………………………………….82

2-5 مفهوم محوریت کار………………………………………………………………………………………………………………………………….84

2-5-1 پیشینه­ی تحقیق و مبانی بنیادی مفهوم محوریت کار………………………………………………………………………87

2-5-2 پیشینه و سابقه­ محوریت کار………………………………………………………………………………………………………….89

2-5-3 پیامدها و عواقب محوریت کار…………………………………………………………………………………………………………….91

2-5-3-1 رضایت شغلی………………………………………………………………………………………………………………………………….91

2-5-3-2 ساعات کاری…………………………………………………………………………………………………………………………………..91

2-5-3-3 تعهد سازمانی………………………………………………………………………………………………………………………………….92

2-5-3-4 درگیری کاری…………………………………………………………………………………………………………………………………93

2-5-4 نظریه­ی محوریت کار………………………………………………………………………………………………………………………….93

2-5-5 محوریت کار و ارتباط آن با سلامت فردی…………………………………………………………………………………………94

2-5-5-1 سطح فردی…………………………………………………………………………………………………………………………………….94

2-5-5-2 سطح اجتماعی……………………………………………………………………………………………………………………………….84

2-5-6 محوریت کار در تناسبات جنسیتی…………………………………………………………………………………………………….96

2-6 تحقیقات انجام شده در داخل ………………………………………………………………………………………………………………..98

2-7 تحقیقات انجام شده در خارج……………………………………………………………………………………………………………….101

2-8 خلاصه­ی فصل دوم در قالب مدل مفهومی………………………………………………………………………………………….104

فصل سوم: روش شناسی پژوهش

3-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….108

3-2جامعه آماری…………………………………………………………………………………………………………………………………………108

3-3روش نمونه گیری و حجم نمونه…………………………………………………………………………………………………………….108

3-4 ابزارهای اندازه گیری…………………………………………………………………………………………………………………………….109

3-4-1 مقیاس ارزش های فردی………………………………………………………………………………………………………………….109

3-4-2 پایایی و روایی پرسشنامه ارزش های فردی………………………………………………………………………………….. 110

3-4-2 مقیاس تعهد سازمانی……………………………………………………………………………………………………………………….110

3-4-2-1 پایایی و روایی پرسشنامه تعهد سازمانی……………………………………………………………………………………..111

3-4-3 مقیاس رفتار شهروندی سازمانی………………………………………………………………………………………………………111

3-4-3-1 پایایی و روایی پرسشنامه رفتار شهروندی سازمانی…………………………………………………………………….111

3-4-4 مقیاس محوریت کار…………………………………………………………………………………………………………………………111

3-4-4-1 پایایی و روایی پرسشنامه محوریت کار……………………………………………………………………………………….112

3-5 ساختار پرسشنامه…………………………………………………………………………………………………………………………………112

3-6 روش جمع آوری اطلاعات…………………………………………………………………………………………………………………….113

3-6-1 مطالعات کتابخانه ای………………………………………………………………………………………………………………………..113

3-6-2 روش میدانی……………………………………………………………………………………………………………………………………..113

3-7 روش های تجزیه و تحلیل داده ها……………………………………………………………………………………………………….113

3-8 روش اجرا………………………………………………………………………………………………………………………………………………114

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

4-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….116

4-2توصیف شرکت کنندگان………………………………………………………………………………………………………………………..116

4-3 شاخص های توصیفی……………………………………………………………………………………………………………………………119

4-4 بررسی مفروضات مدل معادلات ساختاری…………………………………………………………………………………………..120

4-4-1 نرمال بودن متغیرها………………………………………………………………………………………………………………………….120

4-4-2 رابطه خطی……………………………………………………………………………………………………………………………………….120

4-5 همبستگی بین متغیرهای درونزا و برونزا……………………………………………………………………………………………..121

4-6 پیش بینی کننده های رفتار شهروندی سازمانی………………………………………………………………………………….122

4-6-1  اثرهای مستقیم……………………………………………………………………………………………………………………………….125

4-6-1-1 فرضیه اول…………………………………………………………………………………………………………………………………….126

4-6-1-2 فرضیه دوم……………………………………………………………………………………………………………………………………126

4-6-1-3 فرضیه سوم…………………………………………………………………………………………………………………………………..126

4-6- 2 اثرهای کل……………………………………………………………………………………………………………………………………….127

4-6-3مقایسه اثرهای مستقیم، غیر مستقیم، کل و میزان واریانس تبیین شده­ی متغیرها……………………..127

4-6  آزمون برازش مدل رفتار شهروندی سازمانی………………………………………………………………………………………128

4-7-1 فرضیه چهارم……………………………………………………………………………………………………………………………………129

4-8 جمع بندی و نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………………130

 

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

5-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….133

5-2 خلاصه­ی نتایج تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………….133

5-3بحث و نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………………………….134

5-4پیشنهادهایی در راستای تحقیق……………………………………………………………………………………………………………138

5-4-1پیشنهادهای کاربردی………………………………………………………………………………………………………………………..138

5-4-2پیشنهادهای پژوهشی………………………………………………………………………………………………………………………..139

5-5 محدودیت های تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………….. 139

منابع فارسی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..142

منابع انگلیسی………………………………………………………………………………………………………………………………………………..152

 

 

 

فهرست جداول

عنوان                                              صفحه

جدول 3-1: توزیع سوالات ارزش های فردی……………………………………………………………………………………………….111

جدول 3-9: مقیاس درجه بندی سوال های ارزش های فردی، تعهد سازمانی، رفتار شهروندی سازمانی، محوریت کار بر اساس مقیاس لیکرت…………………………………………………………………………………………………………..112

جدول 4-1: شاخص های توصیفی متغیرهای پژوهش………………………………………………………………………………..119

جدول 4-2: ماتریس همبستگی متغیرهای درونزا و برونزا…………………………………………………………………………..122

جدول 4-3: برآورد ضرایب اثرهای مستقیم………………………………………………………………………………………………….126

جدول 4-4: برآورد ضرایب اثرات کل……………………………………………………………………………………………………………127

جدول 4-5: اثر مستقیم، غیرمستقیم، اثر کل و واریانس تبیین شده رفتار شهروندی سازمانی…………………128

جدول 4-6: شاخص های برازش مدل رفتار شهروندی سازمانی…………………………………………………………………129

جدول 4-7: ضرایب رگرسیون، خطای معیار و مقدار (t) محاسبه شده رفتار شهروندی سازمانی……………..130

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست اشکال

عنوان                                                                                                                   صفحه

شکل 1-1: مدل مفهومی رفتار شهروندی سازمانی …………………………………………………………………………………………7

شکل 4-1: مدل رفتار شهروندی سازمانی خروجی لیزرل……………………………………………………………………………124

شکل 4-2: مدل رفتار شهروندی سازمانی……………………………………………………………………………………………………125

 

 

 

 

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                                                     صفحه

نمودار 4-1: توزیع فراوانی شرکت کنندگان بر حسب جنسیت…………………………………………………………………..116

نمودار 4-2: توزیع فراوانی شرکت کنندگان بر حسب میزان سن……………………………………………………………….117

نمودار 4-3: توزیع فراوانی شرکت کنندگان بر اساس مدرک تحصیلی کارکنان…………………………………………118

نمودار 4-4: توزیع فراوانی شرکت کنندگان بر اساس میزان سابقه خدمت………………………………………………..119

نمودار 4-5: ماتریس پراکنش رابطه خطی بین متغیرها………………………………………………………………………………121

 

 

 

 

 

فصل اول

کلیات پژوهش

 

 

1-1 مقدمه

دانشگاه ها را می­توان از ارکان اساسی توسعه در هر جامعه دانست. جامعه حساسیت خاصی نسبت به دانشگاه دارد، از این رو دانشگاه ها با داشتن رسالتی مهم، هدایتگر توسعه و پیشرفت هستند. یکی از مهمترین نیروها و بازوهای اساسی که می تواند دانشگاه ها را قدرتمند و قوی سازد، وجود کارکنان شایسته و کارآمد است. درواقع پویایی دانشگاه ها وابسته به عوامل مختلفی از جمله داشتن کارمندانی خشنود، دارای وفاداری بالا نسبت به سازمان و وابسته به کار خود است تا در محیطی پویا و سالم با بکاربستن تمام توان خویش برای کارآیی بیشتر و بهتر این سازمان فرهنگی گام بردارند (زارعی متین و همکاران، 1385: ص36).

کارکنان خوش برخورد که اغلب دیدگاه مثبت در زندگی دارند، تمایل بیشتری به انجام رفتارهای شهروندی سازمانی دارند. افرادی که ویژگی همدلانه و نوع دوستانه دارند، رفتارشهروندی سازمانی بیشتری از خود نشان می دهند و آن را جزء جدایی ناپذیر کارشان تلقی می کنند (سینگ و موداسر،[1] 2008؛ به نقل از کریمی و همکاران، 1391:ص155).

منابع انسانی، اساسی ترین واحد در منابع ورودی به سازمان ها است و سازمان ها با ایجاد رضایت شغلی و شکل گیری تعهد سازمانی در کارکنان خویش می­توانند انتظار بروز رفتارهای شهروندی سازمانی را که به کارآیی و عملکرد آن سازمان ها کمک موثری می کند از جانب کارکنانشان داشته باشند (حیدری تفرشی و دریابگیان، 1390: ص34). امروزه دستیابی به اهداف سازمان ها تا حد زیادی در گرو عملکرد مناسب و صحیح کارکنان است (مردانی حموله و حیدری، 1387: ص48).

کارکنان در سازمان های خدماتی نقش مهمی در تحقق اهداف سازمان ها و بویژه کیفیت خدمات آنها دارند. کیفیت خدمات سازمان ها تحت تاثیر رفتارهای خاصی از کارکنان به نام رفتارهای شهروندی قرار می گیرد. که رفتارهای شهروندی خود تحت تاثیر متغیرهای زیادی همچون عدالت سازمانی ، اعتماد سازمانی، سبک رهبری، اعتماد سازمانی و تعهد سازمانی قرار می گیرند (سیدجوادین و همکاران، 1392: ص106).

در گذشته، انتظارات متفاوتی از آموزش عالی وجود داشت که به مرور زمان با تحولات علمی و فنی تغییر یافته است و اکنون آموزش عالی، به عنوان یکی از عوامل موثر در تحقق سیاست های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در نظر گرفته می شود. دانشگاه ها به عنوان زیر نظام های عمده نظام آموزش عالی، در فرایند توسعه­ یک کشور به عنوان مرکزی که به تربیت نیروی انسانی کارآمد، شایسته و ماهر به منظور پاسخگویی به نیازهای واقعی جامعه در حوزه های مختلف می پردازد، نقش مهمی بر عهده دارند، زیرا دانشگاه ها با ارائه بروندادهای خود به جامعه، عملا در راه توسعه گام بر می دارند. بنابراین، شالوده­ی توسعه­ سیاسی و اقتصادی در دانشگاه نهاده می شود و این امر خود به توسعه­ علمی و فرهنگی منوط است که منشاء آن نیز در دانشگاه است (قلاوندی و همکاران، 1389).

1-2 بیان مسئله

رفتار شهروندی سازمانی یکی از ابعاد مهم جامعه شناختی سازمان های آموزشی از جمله دانشگاه­هاست. کارکنان دانشگاهی می توانند نقش مهمی در ارتقاء کیفیت دانشگاه خود ایفا کنند. آنان با رفتارهای نوع دوستانه و جوانمردانه، همراه با ادب و مهربانی، خوش خویی و حس وظیفه شناسی به افزایش کیفیت در دانشگاه کمک موثری خواهند کرد. بعبارت دیگر، رفتار شهروندی سازمانی یکی از شاخص هایی است که موجب بهبود عملکرد کارکنان می شود و سازمان را بسوی تحقق اهدافش سوق می دهد (هویدا و نادری، 1388: ص104).

سازمان ها بدون تمایل داوطلبانه­ی افراد به همکاری، قادر به توسعه­ اثربخشی خرد جمعی خود نیستند. تفاوت همکاری داوطلبانه و اجباری از اهمیت فراوان برخوردار است، در حالت اجباری شخص وظایف خود را در راستای مقررات و قوانین و استانداردهای قابل قبول یک سازمان و فقط در حد رعایت الزامات انجام می دهد. ولی در همکاری داوطلبانه موضوع بیش از وظیفه مطرح است و افراد کوشش ها، انرژی و بصیرت خود را برای شکوفایی توانایی­های خود به نفع سازمان ابراز می کنند. اغلب، در این حالت افراد از منافع شخصی خود می گذرند و مسئولیت­ پذیری در راستای منافع دیگران را در اولویت قرار می دهند. علاوه بر ضرورت این رفتار در دنیای متحول کنونی، همکاری داوطلبانه یک عامل کلیدی در اجرای موثر تصمیم­های راهبردی است. اجرای هدفهای تصمیم راهبردی، مستلزم خلاقیت و اقدام همزمان افراد و هر دو مستلزم روحیه­ی همکاری داوطلبانه است، بنابراین یکی از چالش های اساسی مدیریت راهبردی نحوه­ جلب این همکاری است (زارعی متین و همکاران، 1389: ص57).

سال های اخیر توسعه­ تکنولوژی های جدید و رشد فزاینده­ی جهانی اقتصاد منجر به رقابت فزاینده و تغییرات سریع در ماهیت کار سازمان ها و کارکنانشان شده است. در نتیجه­ این تغییرات و جهت آماده شدن برای تغییرات آینده، فشار قابل ملاحظه ای بر کارکنان برای پذیرفتن مسئولیت برنامه ریزی ارتقای شغلی، آموزش و حقوق و مزایا وارد می آید. همچنین، سازمان ها به منظور رقابت در صحنه جهانی، ارضای نیازها و انتظارات مشتریان و سازگاری با ماهیت در حال تغییر شکل، تمایل دارند کارکنانی انتخاب کنند که فراتر از وظایف و نقش تعریف شده در شرح شغلشان عمل نمایند. موفقیت سازمان ها، امروزه بستگی زیادی به عملکرد کارکنانی دارد که فراتر از نقش و وظایف خود عمل می کنند (ابراهیم پور و همکاران، 1390: ص92).

سازمان از ضروری­ترین عناصر جامعه است که یک نقش مهم در زندگی انسان ایفا می کند. منابع انسانی استراتژی ترین دارایی سازمان است در رویکردهای جدید مدیریت و رفتار سازمانی پاسخگویی، تعهد سازمانی، شجاعت و علاقه­ کارمندان بعنوان یکی از اساسی ترین عوامل رفتاری در نظر گرفته شده و رفتارهایی مثل کمک به کارکنان دیگر خیلی مهم است. یکی از این رفتارها، رفتار شهروندی سازمانی است. رفتار شهروندی سازمانی در مرحله­ اول بعنوان رفتارهای فرانقشی در سال 1987 توسط کلن و کاتز[2]بیان شده است اما تحقیقات اصلی روی این مفهوم از 24 سال پیش معرفی شده است. بنابراین، آن در حقیقت توسط ارگان شروع شده و آن روی متغیرهای مختلفی تاثیر می گذارد (جعفری و بیدارین، 2012).

سازمان های امروزی شهروندمدار نبوده و رفتار شهروندی سازمانی به ندرت دیده می شود و کارکنان خواسته و یا ناخواسته از بروز چنین رفتارهایی اجتناب می ورزند. کارکنان همان چیزی که قوانین و مقررات مشخص کرده و همان چیزی که مدیران سازمان گفته اند انجام می دهند و رفتارهایی فراتر از نقش مورد انتظار ارائه نمی دهند. در نتیجه، رفتار شهروندی سازمانی محدود می شود سازمان­ها بویژه در کشورهای توسعه نیافته و در حال توسعه بایستی زمینه را به گونه ای فراهم سازند که کارکنان و مدیرانشان با طیب خاطر تمامی تجربیات، توانایی ها و ظرفیت های خود را در جهت اعتلای اهداف سازمانی بکار گیرند، این امر میسر نخواهد شد مگر آنکه اصول و قواعد مربوط به رفتار شهروندی سازمانی و بسترهای لازم برای پیاده سازی اینگونه رفتارها فراهم گردد. سازمان های امروزی برای موفقیت و مواجهه با رقبا نیاز به انعطاف پذیری دارند. رفتار شهروندی سازمانی نوعی رفتار است که ضمن ایجاد منافعی همچون بهره وری بیشتر، کیفیت جامعه و بهبود کیفیت زندگی کاری می تواند در جهت ایجاد این مزیت گام بردارد (موسوی، 1392).

توجه به مساله­ی رفتار شهروندی سازمانی باعث می شود که کارکنانی که دارای بهترین عملکرد هستند شناسایی شوند. امروزه نقش نیروی انسانی در فرایند تولید و ارائه­ خدمات در جوامع بشری به عنوان مهمترین عامل مشخص شده است و پیشرفت تکنولوژی بدون تحولات نیروی انسانی فاقد کارآیی است. از آنجایی که رفتار شهروندی سازمانی از یک طرف منابع موجود و در دسترس را افزایش می­ دهند و از طرف دیگر نیاز به سازوکارهای کنترل رسمی و پر هزینه را می کاهد و بر جوانب درونی سازمان تاثیر می گذارد در اثربخشی سازمان موثر است. از این رو می توان نتیجه گرفت که رفتار شهروندی سازمانی کارکنان می تواند به بهبود محیط کاری درون سازمانی کمک شایانی کند (زارعی متین و همکاران، 1385).

ساختار رفتار شهروندی سازمانی به دنبال شناسایی، اداره و ارزیابی رفتارهای فرانقش کارکنانی است که در سازمان فعالیت می کنند و باعث اثربخشی سازمان می شوند. درواقع دو نوع آثار فردی و سازمانی در سایه­ی وجود رفتار شهروندی سازمانی مترتب است (زارعی متین و همکاران، 1389: ص56).

رفتار شهروندی سازمانی، رفتاری خود خواسته و افزون بر نقش، برای کمک به همکاران، مدیر، مراجعان و کل سازمان است که در بروز آن نظام پاداش و تنبیه سازمانی تاثیر چندانی ندارد و در آن از شرح وظایف گفته نمی شود. این رفتارها کارآیی و اثربخشی سازمان را به دنبال دارند (زین آبادی، 1390: ص64).

یکی از روش های ترغیب کارکنان برای درگیری در رفتارهای فرانقش و انجام رفتار شهروندی سازمانی، تقویت کیفیت ارتباطات رهبران و سرپرستان سازمان با کارکنان است (بهارلو و همکاران، 1393). سازمان ها بویژه سازمان های کشورهای جهان سوم که نیازمند جهشی عمده در افزایش کارآمدی می باشند زمینه را بگونه ای فراهم سازند که کارکنان و مدیرانشان با طیب خاطر، تمامی تجربیات، تواناییها و ظرفیت های خود را در جهت اعتلای اهداف سازمانی بکار گیرند این امر میسر نخواهد شد مگر آنکه عوامل موثر بر توسعه­ رفتارهای شهروندی سازمانی شناسایی و بسترهای لازم برای پیاده سازی اینگونه رفتارها از طریق آموزش در دانشگاه فراهم شود (زارعی متین و احمدی، 1388).

با توجه به اینکه افزایش اثربخشی همواره یکی از مسائل و دغدغه های مدیران سازمان هاست شناخت رفتار شهروندی سازمانی و عوامل موثر بر آن می تواند گام موثر و مفیدی در این مسیر به شمار آید. رفتار شهروندی سازمانی از

فهرست مطالب

………………………………………………………………………………………………………………………… عنوان…… صفحه

خلاصه  فارسی  ………………………………………………………………………………………………………….. 1

 

فصل اول:   مروری بر متون و مقالات

مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………….. 2

کلیات………………………………………………………………………………………………………………………. 4

کامپوزیت رزین…………………………………………………………………………………………………………… 4

ساختمان کامپوزیت ها…………………………………………………………………………………………………… 5

طبقه بندی کامپوزیت ها…………………………………………………………………………………………………. 8

خواص کامپوزیت ها…………………………………………………………………………………………………… 10

خواص مکانیکی………………………………………………………………………………………………………… 12

فایبر پست………………………………………………………………………………………………………………… 14

FRC پست……………………………………………………………………………………………………………… 15

مزایای FRC پست……………………………………………………………………………………………………. 18

فاکتورهای موثر در انتخاب پست ها………………………………………………………………………………… 19

سمان های رزینی……………………………………………………………………………………………………….. 26

موارد استفاده……………………………………………………………………………………………………………. 27

خواص فیزیکی…………………………………………………………………………………………………………. 29

مواد چسبنده به عاج……………………………………………………………………………………………………. 35

مقاومت شکست………………………………………………………………………………………………………… 38

اندازه گیری مقاومت شکست………………………………………………………………………………………… 40

نیروها و استرس جویدن……………………………………………………………………………………………….. 42

مروری بر مقالات………………………………………………………………………………………………………. 43

فصل دوم:  مواد  و روشها

مواد مصرفی…………………………………………………………………………………………………………….. 59

روش اجرای طرح……………………………………………………………………………………………………… 60

فصل سوم: یافته‌ها

یافته‌ها…………………………………………………………………………………………………………………………. 67

توصیف گروه های آزمایشی………………………………………………………………………………………………. 69

فصل چهارم: بحث

بحث………………………………………………………………………………………………………………….. ………74

فصل پنجم: نتیجه گیری

نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………. ……..81

منابع…………………………………………………………………………………………………………………….. ……..82

Abstract………………………………………………………………………………………………………………. ………92

 

 

 

   فهرست جداول

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

جدول	عنوان	صفحه
1-1	دسته بندی ادهزیوها	37
1-3	آزمون کلموگروف-اسمیرنوف برای بررسی توزیع نرمال نمونه های مورد بررسی مقاومت به شکست	67
2-3	میانگین و انحراف معیار مقاومت به شکست در گروه های مورد بررسی	68
3-3	آنالیز واریانس یک عاملی جهت مقایسه میانگین مقاومت به شکست در گروه های مورد مطالعه	70
4-3	مقایسات دو به دوی گروه های آزمایشی با آزمون توکی	71
5-3	نتیجه آزمون توکی جهت تعیین معنا داری تفاوت مقاومت شکست بین گروه های آزمایشی	72

 

 

    فهرست نمودارها

 

 

 

 

نمودار	عنوان	صفحه
1-3	گروه های آزمایشی	73

 

N   فهرست تصاویر

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

تصویر	عنوان	صفحه
1-2		62
2-2	پست های شفاف	62
(3-1)2	سمان رزینی(Tokuyama)   Estelite Core Quick	62
(3-2)2	دستور العمل استفاده از سمان رزینی (Tokuyama) Estelite Core Quick	63
4-2	کامپوزیت  Estelite ∑ Quick (Tokuyama)	64
5-2	باندینگ  Bond Force (Tokuyama)	64
6-2	کامپوزیتMaster Dent (USA)	64
7-2	سمان رزینی (Kuraray)   Panavia F2.0	64
8-2	کامپوزیت Clearfil AP-X (Kuraray)	65
9-2	دستگاه ترموسایکل	65
10-2	نمونه های مانت شده در آکریل رزینی	65
11-2	دستگاه آزمون یونیورسال	65
12-2	نمونه در جیگ مخصوص دستگاه آزمون یونیورسال	66
13-2	یک نمونه از شکست مطلوب	66
14-2	یک نمونه از شکست نامطلوب	66

چکیده

هدف :  بررسی مقاومت به شکست دندانهای اندو شده باروش های مختلف ترمیم تاج و ریشه از اهداف این مطالعه بود.

مواد و روشها : تعداد 60 عدد دندان پرمولر انسانی تازه كشیده شده انتخاب شده و به طور تصادفی به پنج گروه دوازده تایی تقسیم شدند. در 48 دندان، تاج آنها از 3 میلی متری بالای CEJ قطع شد. سپس حفرات  MODبه ابعاد 3 میلی متر بعد باكولینگوالی و كف جینجیوالی در حد  CEJ تراشیده شدند. پس از انجام درمان ریشه، در گروه اول پین شماره یک همرنگ دندان به طول تقریبی 8 میلی متر با سمان رزینیEstelite Core Quick (Tokuyama)  سمان و تاج با کامپوزیتEstelite Sigma  Quick (Tokuyama)  ترمیم شد. در گروه دوم ریشه و تاج به بصورت یکپارچه باادهزیو(Tokuyama) Bond Force و کامپوزیت لایت کیور(Tokuyama) Estelite Sigma Quick  بازسازی شد. در گروه سوم از کامپوزیت سلف کیورMaster Dent (USA)  و ادهزیو موجود در بسته بندی آن جهت بازسازی تاج و ریشه استفاده شد. در گروه چهارم از سمان رزینی (Kuraray)   Panavia F2.0جهت سمان کردن پستها استفاده شد و تاج دندان با کامپوزیت Clearfil AP-X (Kuraray) ترمیم شد. در گروه کنترل (گروه 5) دندانها دست نخورده باقی ماندند. نمونه ها در آب مقطر در دمای 37 درجه سانتیگراد به مدت 24 ساعت نگه داری شد، سپس نمونه ها تحت 1000 چرخه حرارتی واقع شدند و در آکریل رزینی مانت گردیدند. نمونه ها برای آزمون مقاومت به شکست در دستگاه آزمون یونیورسال با سرعت یک میلی متر در دقیقه قرار داده شد. مقادیر مقاومت به شکست و نحوه ی شکست نمونه ها ثبت گردید. داده ها با آزمونهای آماری آنالیز واریانس، توکی و Fisher’s Exact واکاوی آماری شدند(05/0P<).

یافته ها :گروه چهارم بالاترین و گروه سوم کمترین مقاومت به شکست را داشتند. مشخص گردید که تفاوت معناداری در مقادیر میانگین مقاومت به شکست گروه های آزمایش وجود دارد(05/0P<). تفاوت های معناداری در مقادیر میانگین مقاومت به شکست بین گروه های 4 و 5 با سایر گروه های آزمایش وجود داشت(05/0P<). تفاوت معناداری در مقاومت به شکست گروه های 1، 2، 3وجود نداشت(05/0P>).

نتیجه گیری : برای دندانهای درمان ریشه، بازسازی ریشه با  پست شفاف و سمان رزینی پاناویا و ساخت تاج با کامپازیت رزین نوری میزان مقاومت به شکست دندانها را تا حد دندان های سالم افزایش داد.

کلید واژه ها : مقاومت به شکست، فایبر پست، سمان رزینی، کامپوزیت رزین

مقدمه

درمان دندانهای درمان ریشه شده که ساختمان تاجی آنها دچار تخریب شدید شده اند، همیشه مدنظر بوده است . بیماران و دندانپزشکان برای ترمیم چنین دندانهایی، بدنبال روشی بوده اند که ترمیم دوام و بقای بیشتر داشته و از هزینه های گزاف و مراحل پیچیده، مستثنی باشد. امروزه بسیاری از دندانپزشكان استفاده از سیستم های پست پیش ساخته را ترجیح می‌دهند، زیرا  آنها بسیار كاربردی،كم هزینه و در برخی موارد نسبت به پست وکورهای ریختگی محافظه كارانه ترند.

در ریشه ها ی به شدت تخریب شده، یک فایبر پست متصل شده بطور ادهزیو ممكن است استحكام شكست را بهبود بخشد و توزیع و انتقال استرس بهتری را انجام دهد، بنابراین سبب تقویت دندان می‌شود.

از جمله روش های ترمیم دندانهای اندو شده استفاده ازپست و کور ریختگی، پستهای پیش ساخته،  بیلدآپهای تاجی به کمک مواد ترمیمی مانند آمالگام، کامپوزیت و … می باشد که البته هر کدام دارای مزایا و معایبی هستند. به دلیل استفاده وسیع از این نوع درمان ها، و با توجه به اینکه قسمت اعظم مواد پرکننده کانال (گوتاپرکا) برای ایجاد فضای پست تخلیه می شود و همچنین امکان وجود کانالهای فرعی نیز هست و گوتاپرکای باقیمانده در قسمت اپیکالی کانال نیز نمی تواند سیل لازم را برای کانال فراهم نماید، ایجاد سیل به وسیله مواد سازنده پست و کور  و ماده چسباننده مهم و ضروری است .

÷همواره باندینگ بین سمان و پست یکی از مشکلات سمان کردن پستها است. به نظر می رسد با بهره گرفتن از کامپوزیت به جای پست سمان شونده یکی از اینترفیسهای باند شونده حذف می شود و مسئله باندینگ فقط موکول می شود به کفایت باند بین دندان/ ادهزیو/ کامپوزیت و همچنین مشکل C  -فاکتور زیاد در حین سمان کردن پستها حذف می شود. اگر تصور کنیم که در واقع یکی از علل اصلی شکست در درمانهای ترمیمی، کاهش مقاومت به شکست