مطالب

عنوان                                                                                                             صفحه

چکیده                                                                                                                      1

فصل اول: کلیات پژوهش                                                                                            

1-1مقدمه                                                                                                                 3

1-2بیان مسئله                                                                                                   4

1-3 اهداف پژوهش                                                                                              6

1-3-1هدف کلی                                                                                                 6

2-3-1اهداف جزئی                                                                                              6

3-3-1هدف کابردی                                                                                            6

1-4 اهمیت و ضرورت انجام پژوهش                                                                     6

5-1 سوال های پژوهش                                                                                        8

6-1 فرضیه های پژوهش                                                                                       .9

8-1 تعریف نظری و عملیاتی متغیرهای پژوهش                                                              9

فصل دوم :ادبیات و پیشینه پژوهش

1-2 مقدمه                                                                                                       .16

1-2 مبانی نظری                                                                                                 16

1-2-1 توانمند سازی                                                                                         16

2-2-2 ریشه های توانمند سازی                                                                               17

3-2-2 تعریف مفهوم توانمند سازی                                                                         19

4-2-2  رویکردهای توانمند سازی                                                                        20

5-2-2  توانمند سازی بعنوان یک سازه ارتباطی                                                            21

6-2-2   توانمند سازی بعنوان یک سازه انگیزشی                                                          22

4-2 مدل چهار مرحله ای توانمند سازی تری ویلسون                                               23

5-2 مدل توانمند سازی بلانچارد و زیگامی                                                                 25

ج

6-2 مدل توانمند سازی کانگر                                                                                   26

7-2 مدل توانمند سازی کویین و اسپریتزر                                                                   27

8-2 مولفه های توانمند سازی                                                                                   27

3-2 رضایت شغلی                                                                                                39

1-3-2 عوامل موثر بر رضایت شغلی                                                                        39

2-3-2 پیامدهای رضایت و عدم رضایت شغلی                                                           41

3-3-2 رضایت شغلی و عملکرد                                                                            43

4-3-2 اندازه گیری رضایت شغلی                                                                          44

9-2 پیشینه پژوهش                                                                                              44

فصل سوم : فرایند پژوهش

1-3 مقدمه                                                                                                  51  1-3 روش پژوهش                                                                                                51

2-3 جامعه آماری                                                                                                  51

3-3 نمونه و روش نمونه گیری                                                                                 51

4-3 ابزار پژوهش                                                                                                  52

5-3 روائی و پایائی پرسشنامه                                                                                    53

6-3 روش نمره گذاری                                                                                          54

7-3 روش تجزیه و تحلیل آماری                                                                       54

فصل چهارم : یافته های پژوهش                                                     

1-4 مقدمه                                                                                                    56

2-4 توصیف داده ها                                                                                            56

تحلیل داده ها                                                                                              65

3-4 آمار استنباطی پاسخ دهی دبیران به مولفه های پرسشنامه های پژوهش                           68

فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات

د

1-5مقدمه                                                                                                  75

2-5 بحث و نتیجه گیری                                                                                     75

3-5 محدودیتها و مشکلات پژوهش                                                                         79

4-5 پیشنهادها                                                                                                  79

5-5 خلاصه پژوهش                                                                                          82

6-5 اهم نتایج بدست آمده از این پژوهش                                                               83

منابع و ماخذ                                                                                                85

ضمایم

چکیده انگلیسی

 

فهرست جداول

2-1 ریشه های مفهوم توانمندسازی در روانشناسی                                                                          17

2-2 سیر تاریخی توانمند سازی                                                                                                 18

1-4  توزیع فراوانی جنسیت پاسخ دهندگان                                                                                   56

2-4  توزیع فراوانی سن پاسخ دهندگان                                                                                        57

3-4  توزیع فراوانی میزان تحصیلات                                                                                          58

4-4 توزیع فراوانی سابقه کاری                                                                                                 59

5-2-4 آمارتوصیفی پاسخ دهی به مولفه های پرسشنامه                                                                    60

1-6-4 توزیع فراوانی رضایت شغلی                                                                                           61

2-6-4 آمار توصیفی پاسخ دهی دبیران به پرسشنامه رضایت شغلی                                                       61

7-4 توزیع فراوانی گرایش به مولفه آموزش                                                                                  62

8-4 توزیع فراوانی گرایش به مولفه تفویض اختیار                                                                          62

9-4 توزیع فراوانی گرایش دبیران به مولفه مشارکت سازمانی                                                             63

10-4 توزیع فراوانی گرایش به مولفه اعتمادسازی دبیران                                                                   63

11-4 توزیع فراوانی گرایش به مولفه نظام پاداش دهی                                                                      64

12-4  توزیع فراوانی گرایش به مولفه دسترسی به منابع                                                                    64

13-2-4 ضریب همبستگی اسپرمن براون برنامه توانمند سازی مولفه (آموزش )با متغیر

رضایت شغلی                                                                                                                       65

ه

14-2-4 ضریب همبستگی اسپرمن برنامه توانمند سازی مولفه (تفویض اختیار )

با متغیر رضایت شغلی                                                                                                           66

15-2-4 ضریب همبستگی اسپیرمن براون برنامه توانمند سازی مولفه (مشارکت سازمانی )

با متغیررضایت شغلی                                                                                                             67

16-2-4  ضریب همبستگی اسپیرمن براون  برنامه توانمند سازی مولفه (اعتمادسازی)

با متغیررضایت شغلی                                                                                                             68

17-2-4 ضریب همبستگی اسپیرمن براون برنامه توانمند سازی مولفه (پاداش دهی)

با متغیررضایت شغلی                                                                                                            69

18-2-4 ضریب همبستگی اسپیرمن براون برنامه توانمند سازی مولفه (دسترسی به منابع )

با متغیررضایت شغلی                                                                                                            70

1-3-4  جدول شاخص های آماری فراوانی برنامه ی توانمند سازی مولفه(  آموزش )

و رضایت شغلی                                                                                                                  71

2-3-4  جدول شاخص های آماری فراوانی برنامه ی توانمند سازی مولفه(تفویض اختیار  )

و رضایت شغلی                                                                                                                  72

3-3-4جدول شاخص های آماری فراوانی برنامه ی توانمند سازی مولفه(مشارکت سازمانی)

و رضایت شغلی                                                                                                                  73

4-3-4  جدول شاخص های آماری فراوانی برنامه ی توانمند سازی مولفه(عتمادسازی)

و رضایت شغلی                                                                                                                  74

5-3-4 جدول شاخص های آماری فراوانی برنامه توانمند سازی مولفه(نظام پاداش دهی)

و رضایت شغلی                                                                                                                  75

6-3-4  جدول شاخص های آماری فراوانی برنامه ای توانمند سازی مولفه(دسترسی به منابع)

و رضایت شغلی                                                                                                                  76

 

 

 

و

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان گرایش دبیران منطقه 18 شهر تهران به برنامه های توانمند سازی نیروی انسانی و رابطه آن با میزان رضایت شغلی آنان انجام شده است .سوالات پژوهش عبارتند از

1- میزان گرایش دبیران به آموزش و رابطه آن با رضایت شغلی چقدر است؟

2- میزان گرایش دبیران به تفویض اختیار مدیر و رابطه آن با رضایت شغلی چقدر است؟

3- میزان گرایش دبیران به مشارکت سازمانی رابطه آن با رضایت شغلی چقدر است؟

4- میزان گرایش دبیران به اعتمادسازی لازم  و رابطه آن با رضایت شغلی چقدر است؟

5- میزان گرایش دبیران به نظام پاداش دهی و رابطه آن با رضایت شغلی چقدر است؟

6- میزان گرایش دبیران به دسترسی منابع و رابطه آن با رضایت شغلی چقدر است؟

بر مبنای  روش تحقیق توصیفی در جامعه آماری مورد مطالعه ، کلیه دبیران شاغل در منطقه 18 شهر تهران (2542 =N) با بهره گیری از فرمول نمونه گیری سیستماتیک با توجه به جدول مرگان  ، نمونه ای به حجم ( 340=n ) تعیین شد. برای جمع آوری داه ها از  پرسشنامه استفاده شد. روایی ابزار پژوهش میزان گرایش دبیران به برنامه های توانمند سازی بر اساس نظر اساتید و خبرگان تایید گردیدو ضریب پایایی آن نیز بر حسب آلفای کرونباخ 995/0 محاسبه شد و براساس سنجش  متغیر وابسته  تعیین میزان (رضایت شغلی ) دبیران در این پژوهش از ابزار پرسشنامه استاندارد شده رضایت شغلی استفاده شده است. داه های جمع آوری شده پژوهش با بهره گرفتن از آمار توصیفی و استنباطی تحلیل و نتایج این بررسی ها نشانگر این مهم است که همبستگی معنا دار بین مولفه های توانمند سازی ( آموزش و تفویض اختیار ، مشارکت سازمانی ، اعتماد سازی ، نظام پاداش دهی و دسترسی به منابع ) با میزان رضایت شغلی در جامعه مورد مطالعه وجود دارد . فرضیات این پژوهش عبارتند از 1-  بین میزان گرایش به آموزش دبیران با میزان رضایت شغلی آنان رابطه معنا داری وجود دارد. 2 بین میزان گرایش به تفویض اختیار مدیر  با میزان رضایت شغلی  دبیران رابطه معنا دار وجود دارد .3- بین میزان مشارکت سازمانی دبیران با میزان رضایت شغلی رابطه معنا دار وجود دار4-بین میزان گرایش  دبیران به اعتماد سازی با میزان رضایت شغلی رابطه معنا دار وجود دارد .5- بین میزان گرایش دبیران  به نظام پاداش دهی با رضایت شغلی رابطه معنا دار وجود دارد 6- بین میزان گرایش دبیران به دسترسی به منابع با رضایت شغلی رابطه معنا دار وجود دارد. فرضیات این پژوهش در سطح 99/0 همگی به تاید رسید .

 

 

1

 

 

 

فصل اول

 

کلیات پژوهش

 

 

 

 

1-1مقدمه

یکی از سازمان های مهم و موثر در جهان امروز و آینده ، سازمان آموزش وپرورش است .سازمانی که الگوی کلیه نهادها و موسسات و سازمان های رسمی جامعه است . موضوع اساسی و محور اصلی این سازمان ((انسان )) است و مهمترین و دشوارترین مساله مبتلا به انسان تعلیم و تربیت اوست .ثمر بخشی این سازمان از یکسو تبدیل انسانهای خام و مستعد به انسانهای سالم ، خلاق بالنده، متعادل و رشد یافته است و از سوی دیگر ، تامین کننده ی نیازهای نیروی انسانی جامعه در سطوح مختلف و در بخشهای متفاوت فرهنگی ، اجتماعی و اقتصادی است . لذا به جهت اهمیت آموزش و پرورش در بخش تامین کنندگی سرمایه های نیروی انسانی هر کشوری به این امر در این پژوهش پرداخته شده است .

نیروی انسانی به لحاظ برخورداری از قدرت اندیشه ،خلاقیت و نوآوری بزرگترین دارایی هر سازمان محسوب می شوند ، چرا که هر گونه بهبود وپیشرفت در سیستم های فنی و سازمانی توسط نیروی انسانی صورت می گیرد. توان فکری و اندیشه های کارکنان در سازمان به عنوان سرمایه نهفته و راکد می باشد. هر سازمان و مدیریتی که بتواند از این سر ما یه های نهفته بیشترین استفاده را بکند به همان اندازه امکان رشد و توسعه و بهره وری بیشتری حاصل خواهد شد.

رضایت شغلی منعکس کننده جو سازمانی بسیار مطلوب است که منجر به جذ ب و بقاء کارکنان در آن ساز مان  می شودو آن احساس مثبتی است که افرد نسبت به شغل خود دارندبا توجه به استفاده ی بهینه از تخصص و توانائیهای فکری افراد سازمان  ایجادمی گردد..نیروی فکری انسان بر خلاف سایر منابع با مصرف کردن ، کاهش و یا مستهلک نمی شود . هر چه قدر از تخصص و تفکرانسان دروظایف  بیشتر استفاده شودبه همان همان اندازه میزان رضایت شغلی بیشتر حاصل می یابد . سازمانی که از رویکرد های نوین منابع انسانی بهره می برد ، می تواند راه پیشرفت و موفقیت خود را مطمئن تر بپیماید و مسیردستیابی به توسعه خود را تضمین کند . در بحث رقابت بین الملل ، سازمان هایی پیشتاز هستند که توسعه منابع انسانی در آنها به عنوان یک اصل اساسی مطرح باشد . در این راه یکی از رویکردهای توسعه منابع انسانی بحث توانمند سازی وبالا رفتن میزان  رضایت شغلی کارکنان است. در جهان کنونی ، توانمند سازی منابع  انسانی عنصر اصلی و مهمی است که می توان به واسطه آن ، در جهت پویایی و سنت گریزی در سازمان ها گام برداشت و محیط و جو سازمانی را در جهت افزایش بهره وری نیروی انسانی ، متحول نمود. توانمند سازی ، فر آیند قدرت بخشیدن به افراد است ، در این فرایند به کارکنان کمک می شود تا حس اعتماد به نفس خویش را بهبود ببخشند و بر احساس نا توانی و در ماندگی خود چیره شوند و در نهایت امر احساسات مثبت افراد نسبت به شغل خویش حاصل گرددو احساس رضایت شغلی حاصل گردد.. درواقع توانمند سازی در اینجا ، به معنای بسیج انگیزه های درونی افراد  است  که منجر به و رضایت شغلی افرادمی شود  و رضایت شغلی ، حدی از احساسات و نگرشهای مثبت افراداست که نسبت به شغل خویش دارا هستندو منجر به بهره وری بیشتر و متعهد شدن در کار می گردد .

 

 

3

1-2 بیان مسئله

از مهمترین چالشهای مدیران حاضر در سازمانها، فراهم نمودن رضایت شغلی کارکنان و همچنین توان  استفاده کافی از منابع فکری ، توان ذهنی و ظرفیتهای با لقوه انسانی موجودآنان  است . در اغلب سازمانها از توانایی های کارکنان استفاده بهینه نمی شود و مدیران قادر نیستند ظرفیت بالقوه آنان را به کار گیرند به عبارتی دیگر افراد ، توان بروز خلاقیت و ابتکار بیشتری در محیط سازمانی دارند ، اما به دلایلی از این قابلیت‌ها بهره برداری نمی شود (ابطحی ،1383ص 9) .

با توجه به آنکه پژوهشگر از دبیران آموزش و پرورش منطقه 18شهر تهران است و خود عضوی از این مجموعه می باشد لذا از نزدیک با مسائل آشنایی دارد. لذا در جامعه کنونی با توجه به چشم انداز 1404 اهداف آموزشی و پرورشی تدوین گردیده است که در غالب برنامه های کوتاه مدت، میان مدت ، بلند مدت، به اجرا در خواهد آمد .امید بر آن است که شاهد رشد و جهشی چشمگیر از نظر کمی و کیفی در امر آموزش و پرورش باشیم .

بارزترین یافته های مشترک تمامی مطالعاتی که طی دهه های اخیر در حوزه مسائل سازمانی و مدیریت انجام شده است ، تاکید بر نقش بی همتایی نیروی انسانی دارد تا جایی که گفته اند : ًامروز دیگر کارکنان به سازمانها وابسته نیستند ، ببلکه در واقع این سازمانها هستند که به کارکنان خود وابسته هستندً  دراکر ، مترجم (طلوع ،1378 ص6)

کارکنان سر مایه های با ارزش هر سازمان هستند. دستیابی به هدفهای هر سازمان درگرومدیریت

درست این منابع با ارزش است . نیروی کارعامل مهم موثر در افزایش بهره وری است . نیروی کاراگر با آرامش خاطر و انگیزه قوی ، اشتغال به کا و رضایت شغلی مشغول به کار گردد و به دلایل گوناگون ازآینده واهمه نداشته باشد، بهره وری او بالاترخواهد بود(طاهری، 1384ص 189).

از دیدگاه توانمند سازی شناختی ، میزان توانمندی کارکنان یا باورها و احساسات روانی افراد از شغل و سازمان و عوامل افزایش دهنده و تضعیف کننده این باورها و احساسات می تواند گاهی در جهت رضایت شغلی ،تعهد و دلبستگی افراد و بهبود بهره وری نیروی انسانی باشد (عبداللهی و نوه ابراهیم ،1385ص 8)

توانمند سازی با پرورش کارکنان با انگیزه و توانا به مدیران این امکان را می دهد که در برابر پویایی های محیط رقابتی به سرعت و به طور مناسب عمل نموده و موجبات برتری رقابتی را فراهم آورند (-اپل بام و هانگر ،1998 ص 31)

امروزه سازمانها به فراخور رسالت و اهداف خود ،برای حفظ پویایی و بهبود عملکرد کاری و همچنین رضایت شغلی کارکنان ، برنامه های مختلفی را به اجرا در آورده اند. نتایج تحقیقات گذشته نشان می دهد که رابطه معنی داری بین توجه به مولفه های توانمند سازی با افزایش بهره وری و همچنین رضایت شغلی نیروی انسانی وارتقاء عملکرد شغلی در سازمان وجود دارد