فصل اول.. 1

1: كلیات… 2

1-1: مقدمه. 2

1-2: تاریخچه. 3

1-3: مشخصات گیاه شناسی .. 11

1-4: مراحل نمو گلرنگ…. 18

1-5: زئولیت 21

1-5-1: كاربرد زئولیت در كشاورزی    23

1-5-2: فواید مصرف زئولیت    24

1-5-3: زئولیت (كود هوشمند)    24

1-5-4: مزایای استفاده در آبیاری.. 26

1-5-5: مزایای استفاده در خاك   26

1-5-6: مزایای استفاده كودی   27

1-5-7: تأثیر در محصولات كشاورزی 27

1-5-8: تأثیر در گیاه   28

1-5-9: اثرات اكولو‍ژیكی   28

1-5-10: مصارف بهداشتی و زیست محیطی زئولیت 28

1-5-11: كلینوپتیلولیت   29

1-5-12: تولید زئولیت در جهان   30

1-6: سالیسیلیک اسید (یک شبه هورمون گیاهی)   32

1-6-1: تاریخچه­ی شناخت سالیسیلیک اسید (SA) 32

1-6-2: سالیسیلیک اسید و نقش آن در گیاهان 33

1-6-3: نقش سالیسیلیک اسید در پیری برگ ها 34

1-6-4: سالیسیلیک اسید و تنظیم كنندگی رشد در شرایط تنش 35

فصل دوم (بررسی منابع)  . 37

2: بررسی منابع  . 38

2-1: تنش  . 38

2-1-1: انواع تنش های محیطی . 41

2-1-2: تنش خشكی (كمبود آب)  . 42

2-1-3: اثرات تنش آب بر ساختمان گیاه . 42

2-1-4: اثرات تنش آب بر رشد گیاه  . 43

2-1-5: پایداری غشاء و تنش . 44

2-1-6: تنش و متابولیسم كربن . 45

2-1-7: مكانیسم های مقاومت به خشكی . 47

2-1-8: اثرات تنش آب بر محتوای آب نسبی . 48

2-1-9: اثر تنش كمبود آب بر محتوای آب اولیه . 49

2-1-10: اثر تنش كمبود آب بر كمبود آب اشباع . 49

2-1-11: اثر تنش كمبود آب بر مقدار آب برگ… 50

2-1-12: اثر تنش كمبود آب بر صفات زراعی، عملكرد و اجزای عملكرد. 51

2-1-13: اثر تنش كمبود آب بر ارتفاع بوته . 52

2-1-14: اثر تنش كمبود آب بر ارتفاع شاخه دهی از سطح زمین . 53

2-1-15: اثر تنش كمبود آب بر تعداد شاخه­ فرعی در بوته  . 54

2-1-16: اثر تنش كمبود آب بر قطر ساقه  . 55

2-1-17: اثر تنش كمبود آب بر عملكرد دانه  . 55

2-1-18: اثر تنش كمبود آب بر وزن هزار دانه . 58

2-1-19: اثر تنش كمبود آب بر عملكرد بیولوژیك  . 60

2-1-20: اثر تنش كمبود آب بر قطر غوزه . 61

2-1-21: اثر تنش كمبود آب بر شاخص برداشت . 61

2-1-22: اثر تنش كمبود آب بر تعداد غوزه در بوته . 63

2-1-23: اثر تنش كمبود آب بر تعداد دانه در غوزه . 64

2-1-24: اثر تنش كمبود آب بر تعداد غوزه­ی نابارور . 66

2-1-25: اثر تنش كمبود آب بر شاخص سطح برگ . 66

2-1-26: اثر تنش خشكی بر عملكرد روغن . 6

2-1-27: اثر تنش خشكی بر درصد روغن . 68

2-1-28: اثر تنش خشكی بر پروتئین ها. 69

2-1-29: اثر تنش خشكی بر چربی ها . 69

2-1-30: اثر تنش خشكی بر اولئیک اسید . 70

2-1-31: اثر تنش خشكی بر لینولئیک اسید.. 70

فصل سوم (مواد و روش ها) . 72

3: مواد و روش ها . 73

3-1: خصوصیات جغرافیایی و اقلیمی محل آزمایش . 73

3-2: انتخاب طرح آزمایشی . 75

3-3: خصوصیات رقم مورد استفاده . 75

3-4: آماده سازی زمین و عملیات زراعی . 77

3-5: اندازه گیری صفات . 78

3-5-1: عملكرد و اجزای عملكرد . 78

3-5-1-1: ارتفاع گیاه . 78

3-5-1-2: ارتفاع اولین شاخه­ فرعی گیاه از سطح خاك . 78

3-5-1-3: قطر ساقه در قسمت تحتانی آن . 78

3-5-1-4: تعداد شاخه­ فرعی.. 78

3-5-1-5: تعداد غوزه­ی نابارور در هر بوته . 78

3-5-1-6: قطر غوزه. 79

3-5-1-7: تعداد غوزه در بوته و تعداد دانه در غوزه . 79

3-5-1-8: عملكرد دانه. 79

3-5-1-9: وزن هزار دانه . 79

 

3-5-1-10: وزن هزار دانه­ی غوزه ها­ی اصلی و فرعی . 80

3-5-1-11: عملكرد بیولوژیک . 80

3-5-1-12: عملكرد بیولوژیک غوزه های اصلی و فرعی . 80

3-5-1-13: شاخص برداشت بوته . 80

3-5-1-14: شاخص برداشت غوزه های اصلی و فرعی . 81

3-5-2: شاخص های رشد . 81

3-5-2-1: شاخص سطح برگ (LAI) . 81

3-5-2-2: سرعت رشد محصول (CGR) . 81

3-5-2-3: سرعت رشد نسبی (RGR) . 81

3-5-2-4: سرعت جذب خالص (NAR) . 82

3-5-2-5: نسبت سطح برگ LAR) . 82

3-5-2-5-6: وزن خشك كل گیاه (TDW) . 83

3-5-3: درصد روغن . 83

3-5-4: عملكرد روغن . 83

3-5-5: سنجش اسید های چرب . 83

3-5-6: صفات فیزیولوژیک . 84

3-5-6-1: ناپایداری غشاء سیتوپلاسمی . 84

3-5-6-2: اندازه گیری محتوای رطوبت نسبی . 84

3-5-6-3: درصد آب برگ . 85

3-5-6-4: آب نهایی برگ . 85

3-5-6-5: محتوای آب اولیه. 86

3-5-6-6: كمبود آب اشباع . 86

3-5-6-7: سرعت از دست دادن آب . 86

3-6: تجزیه و تحلیل داده ها . 87

فصل چهارم (نتایج و بحث) . 88

4-1: ارتفاع گیاه . 89

4-2: ارتفاع اولین شاخه از سطح خاك… 90

4-3: قطر ساقه . 92

4-4: تعداد شاخه­ فرعی . 93

4-5: تعداد غوزه در بوته . 100

4-6: تعداد غوزه­ی نابارور . 101

4-7: قطر غوزه­ی اصلی . 103

4-8: تعداد دانه در غوزه . 104

4-9: عملكرد دانه . 111

4-10: عملكرد دانه­ی غوزه­ی اصلی . 112

4-11: عملكرد دانه­ی غوزه های فرعی . 114

4-12: وزن هزار دانه . 116

4-13: وزن هزار دانه­ی غوزه­ی اصلی . 123

4-14: وزن هزار دانه­ی غوزه­ی فرعی . 124

4-15: عملكرد بیولوژیک . 126

4-16: عملكرد بیولوژیک غوزه­ی اصلی . 128

4-17: عملكرد بیولوژیک غوزه های فرعی . 134

4-18: شاخص برداشت بوته . 136

4-19: شاخص برداشت غوزه های اصلی . 137

4-20: شاخص برداشت غوزه های فرعی  . 138

4-21: روز تا رسیدگی  . 145

4-22: درصد روغن  . 146

4-23: عملكرد روغن  . 148

4-24: اولئیک اسید  . 150

4-25: لینولئیک اسید  . 156

4-26: ناپایداری غشاء سلولی  . 158

4-27: درصد آب برگ  . 160

4-28: محتوای آب اولیه  . 161

4-29: آب نهایی برگ  . 167

4-30: میزان آب نسبی  . 168

4-31: كمبود آب اشباع  . 169

4-32: سرعت از دست دادن آب  . 171

4-33: تجمع ماده­ی خشك (TDW)  . 178

4-34: شاخص سطح برگ (LAI)  . 180

4-35: سرعت رشد محصول (CGR)  . 182

4-36: سرعت رشد نسبی (RGR)  . 185

4-37: سرعت جذب خالص (NAR)  . 187

4-38: نسبت سطح برگ (LAR)  . 189

فصل پنجم (نتیجه گیری). 194

5-1 نتیجه گیری 195

5-2: پیشنهادات   197

منابع: 198

Abstract: 213

فهرست اشکال

شكل (1-1): مهمترین كشورهای تولید كننده­ی گلرنگ…. 5

شكل (3-1): نقشه­ی كشت­… 76

فهرست نمودارها

نمودار (4-1): وزن خشك كل گیاه تحت تأثیر تنش خشكی.. 178

نمودار (4-2): وزن خشك كل گیاه تحت تأثیر مصرف زئولیت­… 179

نمودار (4-3): وزن خشك كل گیاه تحت تأثیر مصرف سالیسیلیک اسید­.. 179

نمودار (4-4): شاخص سطح برگ تحت تأثیر تنش خشكی­.. 180

نمودار (4-5): شاخص سطح برگ تحت تأثیر مصرف زئولیت… 181

نمودار (4-6): شاخص سطح برگ تحت تأثیر مصرف سالیسیلیک اسید.. 181

نمودار (4-7): سرعت رشد محصول تحت تأثیر تنش خشكی­.. 182

نمودار (4-8): سرعت رشد محصول تحت تأثیر مصرف زئولیت ­. 183

نمودار (4-9): سرعت رشد محصول تحت تأثیر مصرف سالیسیلیک اسید­.. 184

نمودار (4-10): سرعت رشد نسبی تحت تأثیر تنش خشكی­.. 185

نمودار (4-11): سرعت رشد نسبی تحت تأثیر مصرف زئولیت­… 186

نمودار (4-12): سرعت رشد نسبی تحت تأثیر مصرف سالیسیلیک اسید­.. 186

نمودار (4-13): سرعت جذب خالص تحت تأثیر تنش خشكی­.. 188

نمودار (4-14): سرعت جذب خالص تحت تأثیر مصرف زئولیت… 188

نمودار (4-15): سرعت جذب خالص تحت تأثیر مصرف سالیسیلیک اسید­.. 189

نمودار (4-16): نسبت سطح برگ تحت تأثیر تنش خشكی­.. 190

نمودار (4-17): نسبت سطح برگ تحت تأثیر مصرف زئولیت­… 190

نمودار (4-18): نسبت سطح برگ تحت تأثیر مصرف سالیسیلیک اسید.. 191

فهرست جداول

جدول1-1: تولید جهانی گلرنگ…. 6

جدول1-2: سطح زیر كشت و عملكرد گلرنگ در آسیا و جهان.. 21

جدول3-1: آمار هواشناسی ایستگاه هواشناسی اراك در سال1390. 73

جدول3-2: خصوصیات خاك مزرعه­ مورد آزمایش…. 74

جدول4-1: نتایج تجزیه واریانس صفات… 96

جدول4-2: مقایسه میانگین های اثرات اصلی صفات… 97

جدول4-3: مقایسه میانگین های اثرات متقابل دوگانه. 98

جدول4-4: مقایسه میانگین های اثرات سه گانه. 99

جدول4-5: نتایج تجزیه واریانس صفات… 107

جدول4-6: مقایسه میانگین های اثرات اصلی.. 108

جدول4-7: مقایسه میانگین اثرات متقابل دوگانه. 109

جدول4-8: مقایسه میانگین های اثرات سه گانه. 110

جدول4-9: نتایج تجزیه واریانس صفات… 119

جدول4-10: مقایسه میانگین های اثرات اصلی.. 120

جدول4-11: مقایسه میانگین های اثرات متقابل دوگانه. 121

جدول4-12: مقایسه میانگین های اثرات متقابل سه گانه. 122

جدول4-13: نتایج تجزیه واریانس صفات… 130

جدول4-14: مقایسه میانگین های اثرات اصلی.. 131

جدول4-15: مقایسه میانگین های اثرات متقابل دوگانه. 132

جدول4-16: مقایسه میانگین های اثرات متقابل سه گانه. 133

جدول4-17: نتایج تجزیه واریانس صفات… 141

جدول4-18: مقایسه میانگین های اثرات اصلی.. 142

جدول4-19: مقایسه میانگین های اثرات متقابل دوگانه. 143

جدول4-20: مقایسه میانگین های اثرات متقابل سه گانه. 144

جدول4-21: نتایج تجزیه واریانس صفات… 152

جدول4-22: مقایسه میانگین های اثرات اصلی.. 153

جدول4-23: مقایسه میانگین های اثرات متقابل دوگانه. 154

جدول4-24: مقایسه میانگین های اثرات متقابل سه گانه. 155

جدول4-25: نتایج تجزیه واریانس صفات… 163

جدول4-26: مقایسه میانگین های اثرات اصلی.. 164

جدول4-27: مقایسه میانگین های اثرات متقابل دوگانه. 165

جدول4-28: مقایسه میانگین های اثرات متقابل سه گانه. 166

جدول4-29: نتایج تجزیه واریانس صفات… 174

جدول4-30: مقایسه میانگین های اثرات اصلی.. 175

جدول4-31: مقایسه میانگین های اثرات متقابل دوگانه. 176

جدول4-32: مقایسه میانگین های اثرات متقابل سه گانه. 177

فهرست جداول

جدول4-33: ضرایب همبستگی بین صفات… 192

جدول4-34: ضرایب همبستگی بین صفات… 193

چکیده

به منظور بررسی اثر تنش آبی، مصرف زئولیت و سالیسیلیک اسید بر عملکرد و اجزاء عملکرد گلرنگ بهاره، آزمایشی در سال 1389 به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح پایه ی بلوك ‌های كامل تصادفی با چهار تكرار اجرا شد. در این آزمایش تنش آبی به عنوان عامل اصلی در سه سطح I0= آبیاری بر اساس نیاز آبی گیاه (شاهد)، I1= آبیاری به میزان 85 درصد نیاز آبی گیاه، I2= آبیاری به میزان 70 درصد نیاز آبی گیاه در کرت های اصلی و مصرف مقادیر مختلف زئولیت در سه سطح  Z0=  عدم مصرف زئولیت (شاهد)، Z1= مصرف زئولیت به مقدار چهار تن در هکتار، Z2= مصرف زئولیت به مقدار هشت تن در هکتار و مصرف سالیسیلیک اسید در دو سطح SA0= عدم مصرف سالیسیلیک اسید و SA1= مصرف سالیسیلیک اسید ( محلول پاشی) به عنوان عوامل فرعی به صورت فاکتوریل در کرت های فرعی قرار داده شد. نتایج نشان داد که اثر سطوح مختلف تنش آبی بر صفاتی مانند ارتفاع گیاه، تعداد غوزه در بوته، تعداد دانه در غوزه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک غوزه های فرعی در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. همچنین سطوح مختلف مصرف زئولیت نیز بر صفاتی چون، تعداد غوزه در بوته، تعداد دانه در غوزه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک غوزه