دلایل انتخاب موضوع. 6

بیان مساله. 3

کلیات موضوع. 6

خصوصیات کلینیکی.. 6

خصوصیات رادیوگرافیک… 7

خصوصیات هیستوپاتولوژیک… 9

درمان و پیش آگهی.. 11

تشخیص افتراقی.. 11

تغییرات هیستوپاتولوژیک کیست دنتی جروس… 13

مروری بر متون.. 16

اهداف و فرضیات پژوهش…. 24

هدف كلی.. 24

اهداف اختصاصی.. 24

اهداف كاربردی.. 25

فرضیات / سؤالات.. 25

مواد و روش ها 26

نوع مطالعه و زمان و مکان انجام آن.. 26

تکنیک جمع آوری اطلاعات.. 26

جامعه ی مورد مطالعه. 27

حجم نمونه و روش نمونه گیری.. 27

متغیرهای مطالعه. 27

روش انجام مطالعه. 28

آنالیز آماری.. 28

ملاحظات اخلاقی.. 29

نتایج.. 30

بحث و نتیجه گیری.. 36

بحث… 36

نتیجه گیری.. 40

محدودیت ها و پیشنهادات.. 41

منابع. 42

فهرست تصاویر

شکل1- کیست دنتی جروس به همراه تاج دندان درگیر

شکل2- نمای رادیوگرافی کیست دنتی جروس همراه با تحلیل ریشه دندانهای مجاور

شکل3- نمای رادیوگرافی نوع مرکزی کیست دنتی جروس

شکل4- نمای رادیوگرافی نوع حلقوی کیست دنتی جروس

شکل5- نمای هیستوپاتولوژیک کیست دنتی جروس غیر التهابی

شکل6- نمای هیستوپاتولوژیک کیست دنتی جروس التهابی

شکل7- نمای شماتیک تغییرات ویکرز و گورلین

شکل8- نمای میکروسکوپی سلول های موکوسی در پوشش اپی تلیالی کیست دنتی جروس

شکل9- نمای میکروسکوپی سلول های استوانه ای مژکدار در پوشش کیست دنتی جروس

شکل 10- تعداد کیست های دنتی جروس در مقایسه با تعداد کل کیست های دندانی ………………… 30

شکل 11-درصد کیست های دنتی جروس به نسبت تعداد کل کیست های دندانی………………………….. 31

شکل 12– درصد فراوانی کیست دنتی جروس در رده های سنی مختلف

شکل 13- تعداد ضایعات دنتی جروس براساس فک و ناحیه درگیری …………………………………………………. 32

شکل 14- تعداد ضایعات کیستیک دنتی جروس را براساس ناحیه درگیری در هر فک …………………… 33

فهرست جداول

جدول 1- درصد فراوانی قرارگیری ضایعه در فک بالا و پایین در هریک از سه ناحیه …………………….. 32

جدول 2- درصد فراوانی قرارگیری ضایعه در نواحی مولر، پره مولر و قدامی ……………………………….. 33

جدول 3- ارتباط بین فک و محل درگیر ……………………………………………………………………………………………………… 34

جدول 4- ارتباط بین جنس و محل درگیر ………………………………………………………………………………………………….. 34

جدول 5- ارتباط بین جنس و فک درگیر …………………………………………………………………………………………………….. 34

جدول 6- ارتباط بین سن و محل درگیر …………………………………………………………………………………………………….. 35

جدول 7- فراوانی تغییرات هیستوپاتولوژیک ……………………………………………………………………………………………… 35

چکیده

سابقه و هدف: کیست دنتی جروس یکی از شایع ترین کیست های ادنتوژنیک در فکین می باشد و می تواند منجر به مشکلاتی از قبیل تورم فک وجابجایی دندانها شود. احتمال ایجاد ضایعات نئوپلاستیک مثل آملوبلاستوما ، موکواپیدرموئید کارسینومای داخل استخوانی و اسکواموس سل کارسینوما از پوشش اپی تلیالی این کیست نیز وجود دارد. لذا در این مطالعه کیست دنتی جروس از نظر دموگرافیک و تغییرات هیستوپاتولوژیک پوشش اپی تلیالی کیست بررسی شد.

مواد و روش ها: پرونده های بایگانی شده در بخش پاتولوژی دانشکده دندانپزشکی شهید بهشتی در طی سالهای 1390-1370 بررسی و برای مواردی که تشخیص کیست دنتی جروس داده شده بود، سن، جنس، محل و تغییرات هیستوپاتولوژیک ثبت شد. همچنین فراوانی کل کیست های ادنتوژنیک نیز مشخص شد. برای شایعترین سن، جنس و محل از آمار توصیفی و برای بررسی رابطه بین متغیرها از آزمون آماری مناسب استفاده شد.

یافته ها: درصد شیوع کیست دنتی جروس در میان سایر کیستهای ادنتوژنیک، 7/34% به دست آمد. کیست دنتی جروس در مردان (52/60%) و به ترتیب در دهه های دوم (55/31 %) و سوم زندگی (37/21 %) شایعتر است. همچنین این کیست در فک پایین بسیار شایعتر (89/73%) از فک بالا می باشد. از لحاظ محل قرار گیری این کیست و دندان درگیر، در مجموع دندان های مولر(که اکثر آنها دندان عقل بود درصد ذکر شود) بیشترین (87/52 %) و دندان های قدامی (15/21 %) کمترین درگیری را داشتند. در فک پایین دندان های مولر (79/61%) و در فک بالا دندان های قدامی (65/48%) بیشتر از سایر دندان ها همراه با کیست دنتی جروس بوده اند. همچنین در این مطالعه سن بروز ضایعه در دندان های پره مولر پایین تر از سایر دندان ها بود. تغییرات هیستوپاتولوژیک در 26/4% موارد مشاهده شد.

نتیجه گیری: در این مطالعه میزان فراوانی نسبی کیست دنتی جروس و توزیع آن برحسب جنس، سن، فک و محل درگیر به همراه میزان تغییرات هیستوپاتولوژیک محاسبه شد.

واژه های کلیدی: کیست دنتی جروس، شیوع، تغییرات هیستوپاتولوژیک، کیست ادنتوژنیک

مقدمه

دلایل انتخاب موضوع

1. کیست دنتی جروس بعد از کیست پری اپیکال شایعترین کیست دندانی است و با وجود خوش خیم بودن، ممکن است تغییرات پاتولوژیک متعددی در پوشش آن رخ دهد و به سمت تومورال شدن و یا حتی بدخیمی برود.
2. در اپیدمیولوژی فرض بر این است که بیماری به صورت تصادفی ایجاد نمی شود و روند و گرایش آن را می توان در افراد یک جامعه تعیین کرد. با روش صحیح نمونه گیری و بررسی بخشی از جمعیت، می توان نتایج را با دقتی مشخص به کل جامعه بسط داد.
3. اطلاع از میزان شیوع و سن، جنس و علائم کلینیکی و محل عمده بروز این کیست، می تواند در تشخیص به موقع و صحیح آن به کلینیسین و پاتولوژیست کمک کند و در نتیجه طرح درمان مناسب داده شود.
4. شیوع و بروز بیماری ها و ضایعات ممکن است در جمعیت ها و نژادهای مختلف، متفاوت باشد و این مسئله ضرورت انجام مطالعات اپیدمیولوژیک در هر جمعیت را نشان می دهد.
5. بخش پاتولوژی دهان و فک و صورت یکی از مراکز تشخیصی مهم در ایران است که نمونه های متعددی از مراکز درمانی مختلف به این بخش ارجاع داده می شوند.
6. شیوع بالای کیست دنتی جروس در مطالعات سایر کشورها این سوال را بر می انگیزد که آیا این کیست در دانشکده دندانپزشکی شهید بهشتی که نمایانگر مهمی از جامعه بزرگ ایرانی می باشد در مقایسه چه وضعیتی دارد. لذا این تحقیق برای پاسخ به این پرسش و توصیف خصوصیات این کیست انجام شد.
7. با توجه به ثبت اطلاعات در دفتر بخش پاتولوژی و پرونده های بیماران و آرشیوهای قابل دسترس، انجام این مطالعه با صرف هزینه و زمان مناسبی قابل انجام بود.
8. همچنین با توجه به اینکه در این مطالعه گذشته نگر، اطلاعات بایگانی شده بیماران با حفظ اسرار ایشان بررسی می شود، مورد اخلاقی خاصی وجود نداشته و هیچ گونه زیان جسمی و روانی در پی ندارد.

بیان مساله

تعداد و تنوع کیست هایی که در فکین اتفاق می افتد از هر جای دیگر بدن بیشتر است (1). کیست های فکین به دو گروه عمده ادنتوژنیک و غیر ادنتوژنیک تقسیم بندی می شوند. کیستهای ادنتوژنیک از این نظر که فقط بر دهان و سر و صورت اثر می گذارند منحصر به فردند (2). کیست دنتی جروس بعد از کیست پری اپیکال شایع ترین کیست ادنتوژنیک می باشد و شایع ترین کیست ادنتوژنیک تکاملی فکین است. این کیست معمولا در سنین 30-10سال دیده می شود (3)، اما می تواند در هر سنی رخ دهد. در سال2011 یک نمونه از این کیست در یک بچه یکساله (جوانترین نمونه کیست) گزارش گردیده است (4). کیست دنتی جروس معمولا تاج دندان نهفته را در محل اتصال میناو سمان (CEJ) در بر می گیرد. علت آن هنوز مشخص نیست ولی احتمالا از تجمع مایع در بین اپی تلیوم مینایی کاهش یافته و تاج دندان ایجاد می شود. این کیست در صورت کوچک بودن معمولا بدون علامت است ولی در صورت رشد کردن می تواند باعث تورم بدون درد و گاهی آسیمتری شود. از نظر رادیوگرافی رادیولوسنسی تک حفره ای با حدود مشخص و اغلب اسکلروتیک دیده می شود. در کیست دنتی جروس غیر ملتهب یک دیواره همبند شل حضور دارد که ممکن