فهرست مطالب

عنوان……………………………………….. صفحه

چکیده………………………………………… 1

فصل اول :  کلیات تحقیق

1-1-  مقدمه…………………………………… 3

1-2- بیان مسأله……………………………….. 4

1-3- ضرورت و اهمیت موضوع……………………….. 6

1-4- اهداف پژوهش ……………………………… 7

1-5- سؤالات پژوهش………………………………. 7

1-6- فرضیه های پژوهش…………………………… 8

1-6-1- فرضیه اصلی ……………………………………………………………………………………………………………………………8

1-6-2-فرضیه های فرعی ……………………………………………………………………………………………………………………..8

1-7- قلمرو تحقیق………………………………. 8

1-8- واژگان پژوهش……………………………… 9

فصل دوم : ادبیات تحقیق

بخش اول : آموزش ضمن خدمت…………………………………………………………………………………………………………………… 12

2-1- 1- مقدمه…………………………………. 12

2-1-2- مفهوم آموزش…………………………….. 13

2-1-3- ضرورت آموزش…………………………….. 16

2-1-4- آموزش کارکنان…………………………… 17

2-1-5- ضرورت آموزش کارکنان در سازمان…………….. 17

2-1-6- تاریخچه آموزش کارکنان……………………. 21

2-1-7- ویژگی ها و اصول اساسی آموزش در سازمان……… 22

2-1-8- مزایای آموزش کارکنان…………………….. 25

2-1-9- انواع آموزش…………………………….. 27

2-1-10- آموزش ضمن خدمت………………………….. 28

2-1-11- روش های آموزش ضمن خدمت…………………… 29

2-1-12- برنامه ریزی دوره های آموزشی………………. 32

2-1-13- تاریخچه آموزش ضمن خدمت در جهان……………. 32

2-1-14- تاریخچه آموزش کارکنان در ایران…………… 34

2-1-15- ماهیت آموزش ضمن خدمت……………………. 35

2-1-16- ویژگی ها و اصول آموزش ضمن خدمت…………… 36

2-1-17- اهداف آموزش ضمن خدمت……………………. 37

2-1-18- سودمندی های آموزش ضمن خدمت………………………………………………………………………………………..38

2-1-19- برنامه ریزی آموزش ضمن خدمت………………. 38

2-1-20- مراحل برنامه ریزی آموزش های ضمن خدمت……… 39

2-1-21- تعیین نیازهای آموزشی کارکنان…………….. 41

2-1-22- اهمیت و ضرورت آموزش ضمن خدمت…………….. 43

2-1-23- فرایند آموزش نیروی انسانی……………….. 45

2-1-24- اهداف نیازسنجی…………………………. 46

2-1-25- منابع نیازهای آموزشی ضمن خدمت……………. 47

2-1-26- روش های نیازسنجی……………………….. 47

2-1-27- ارزشیابی برنامه های آموزش ضمن خدمت  ……… 48

2-1-28- مراحل ارزشیابی دوره های آموزشی…………… 49

2-1-29- ضرورت انجام ارزشیابی……………………. 50

2-1-30- مبانی قانونی آموزش کارکنان دولت………….. 50

بخش دوم : رضایت شغلی…………………………… 52

2-2-1- مقدمه………………………………….. 52

2-2-2- مفهوم رضایت شغلی………………………… 54

2-2-3- اهمیت رضایت شغلی………………………… 58

2-2-4- مدل رضایت شغلی………………………….. 59

2-2-5- پیامدهای رضایت شغلی……………………… 61

2-2-6- ارتباط بین رضایت کارکنان و مشتری………….. 63

2-2-7- عوامل مؤثر بر رضایت شغلی پرستاران…………. 65

بخش سوم : رابطه بین آموزش ضمن خدمت و رضایت شغلی ……………………………………………………………………73

2-3-1- جنبه آموزشی کارکنان در رضایت شغلی ……………………………………………………………………………………..73

بخش چهارم : پیشینه تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………… 75

2-4-1- مروری بر پیشینه و مبانی نظری پژوهش در ایران… .75

2-4-2- مروری بر پیشینه و مبانی نظری پژوهش در جهان………………………………………………………………………….76

چارچوب نظری تحقیق……………………………… 79

فصل سوم : روش تحقیق

3-1- مقدمه……………………………………. 81

3-2- روش تحقیق………………………………… 81

3-3- جامعه و نمونه آماری……………………….. 81

3-4- روش ها و ابزار جمع آوری اطلاعات……………… 82

3-5- روایی و پایایی ابزار گردآوری اطلاعات…………. 85

3-6- روش تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات………….. 86

فصل چهارم :تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات تحقیق

4-1- مقدمه……………………………………. 88

4-2- توصیف متغیر های جمعیت شناختی پاسخ دهندگان……. 88

4-3- توصیف متغیرهای تحقیق………………………. 92

4-4- آزمون نرمالیته……………………………. 96

4-5- آزمون فرضیه ها……………………………. 97

 

فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات تحقیق

5-1- مقدمه……………………………………. 102

5-2- نتایج بررسی توصیفی جمعیت شناختی پاسخ دهندگان…. 102

5-3- توصیف متغیرهای تحقیق………………………. 102

5-4- نتایج آمار استنباطی……………………….. 103

5-5- آزمون t-test سه نمونه ای …………………………………………………………………………………………………………105

5-6- پیشنهادات بر اساس فرضیه های تحقیق…………… 105

5-7- پیشنهادات برای تحقیقات آینده……………….. 108

5-8- محدویت های تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………….108

منابع و مآخذ……………………………………… 110

ضمائم…………………………………………….. 120

 

 

 

عنوان……………………………………….. صفحه

فهرست جداول

جدول 2-1- تمایز آموزش کارکنان از آموزش و پرورش عمومی. 24

جدول 2-2- پژوهش های انجام شده در ایران و جهان …………………………………………………………………………….77

جدول 3-1- سوالات پرسشنامه به تفکیک ابعاد و شاخصها ………………………………………………………………………83

جدول 3-2- پایایی متغیرهای تحقیق…………………. 85

جدول 4-1- توصیف متغیر جنسیت پاسخ دهندگان…………. 88

جدول 4-2- توصیف سن پاسخ دهندگان…………………. 89

جدول 4-3- توصیف وضعیت تأهل پاسخ دهندگان………….. 90

جدول 4-4- توصیف تحصیلات پاسخ دهندگان……………………………………………………………………………………….90

جدول 4-5- توصیف سابقه کار پاسخ دهندگان…………… 91

جدول 4-6- توصیف متغیر رضایت شغلی………………… 92

جدول4-7- توصیف متغیر آموزش ضمن خدمت……………… 92

جدول4-8- توصیف متغیر رضایت از جلسه آموزش…………. 93

جدول4-9- توصیف متغیر رضایت از محتوای آموزش……….. 94

جدول4-10- توصیف متغیر رضایت از آموزش دهنده……….. 94

جدول4-11- توصیف متغیر انتقال یادگیری…………….. 95

جدول4-12- آزمون کولوموگروف-اسمیرنف………………. 96

جدول4-13- آزمون رگرسیون تأثیر آموزش ضمن خدمت بر رضایت شغلی    97

جدول4-14- آزمون رگرسیون تأثیر رضایت ازجلسات آموزش بر رضایت شغلی    97

جدول4-15- آزمون رگرسیون تأثیر رضایت از محتوای آموزش بر رضایت شغلی  98

جدول4-16- آزمون رگرسیون تأثیر رضایت از آموزش دهنده بر رضایت شغلی   99

جدول4-17- آزمون رگرسیون تأثیر انتقال یادگیری بر رضایت شغلی    99

جدول 4-18- آزمون t-test سه نمونه ای مقایسه تطبیقی بین سه بیمارستان …………………………………………….100

 

 

 

عنوان……………………………………….. صفحه

فهرست نمودارها

نمودار 2-1- مدل مفهومی تحقیق……………………. .79

نمودار4-1- نمودار میله ای جنسیت پاسخ دهندگان……… .88

نمودار4-2- نمودار میله ای سن پاسخ دهندگان………… .89

نمودار4-3- نمودار میله ای وضعیت تأهل پاسخ دهندگان…. .90

نمودار4-4- نمودار میله ای میزان تحصیلات پاسخ دهندگان.. .91

نمودار4-5- نمودار میله ای میزان سابقه کار پاسخ دهندگان    .91

نمودار4-6- هیستوگرام  متغیر رضایت شغلی…………… .92

نمودار4-7- هیستوگرام  متغیر آموزش ضمن خدمت……….. .93

نمودار4-8- هیستوگرام  متغیر رضایت از جلسه آموزش…… .93

نمودار4-9- هیستوگرام  متغیر رضایت از محتوای آموزش…. .94

نمودار4-10- هیستوگرام  متغیر رضایت از آموزش دهنده…. .95

نمودار4-11- هیستوگرام  متغیر انتقال یادگیری………. .95

 

 

چکیده

هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر آموزش ضمن خدمت و ابعاد آن در سطح رضایت شغلی پرستاران بیمارستان های دولتی شهر رشت است. متغیر مستقل این پژوهش آموزش ضمن خدمت است. در این پژوهش از مدل چهار بعدی لطیف 2012 (رضایت از جلسه آموزش، رضایت از محتوای آموزش، رضایت از آموزش دهنده و انتقال یادگیری) استفاده شده است. متغیر وابسته این پژوهش رضایت شغلی است. جامعه آماری پژوهش، پرستاران بیمارستان های دولتی شهر رشت در سه گروه پورسینا، رازی و شفا با تعداد کل 900 نفر است. نمونه آماری پژوهش با توجه به فرمول کوکران جامعه محدود 165 نفر تخمین زده شده است. روش های جمع آوری اطلاعات شامل مطالعات کتابخانه ای و تحقیقات میدانی است. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه است. در این پژوهش جهت تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده از آمار توصیفی برای برآورد مشخصه های مرکزی و تنظیم جداول توزیع فراوانی آماری و به منظور بررسی تأثیر آموزش ضمن خدمت بر رضایت شغلی از آزمون رگرسیون برای تجزیه و تحلیل داده ها و از آزمون t-test سه نمونه ای جهت مقایسه تأثیر آموزش ضمن خدمت بر رضایت شغلی پرستاران در بین سه گروه از جامعه آماری استفاده شده است. یافته ها تمامی فرضیه های پژوهش را تأیید کرده و تأثیر آموزش ضمن خدمت و ابعاد آن بر رضایت شغلی را نشان داده است که نتایج این پژوهش با یافته های پژوهش لطیف 2012 همخوانی دارد. ضمناً بعد از مقایسه تطبیقی بین سه بیمارستان از طریق آزمون  t-test  سه نمونه ای مشاهده گردید در بیمارستان رازی تأثیر آموزش ضمن خدمت بر رضایت شغلی پرستاران بیشتر است.

 

 

 

مفاهیم کلیدی : آموزش ضمن خدمت، رضایت از جلسه آموزش، رضایت از محتوای آموزش، رضایت از آموزش دهنده، انتقال یادگیری، رضایت شغلی

 

 

فصل اول کلیات پژوهش

• مقدمه

درعصرحاضر، باگذشت زمان نیازهای مدیران و مجریان در عرصه های مختلف حرفه ای، تخصصی و دانشگری جدیدتر شده و اهمیت توجه به این موضوع نمایان تر می گردد. سازمان های موفق با توجه به این نکته مهم، سعی دارند تا توانمندیهای منابع انسانی خود را در کلیه سطوح افزایش دهند و برای نیل به این هدف عالی باید هم در بعد خواستن(نظیر توجه به ضریب انگیزشی درك نیازها و علائق) و هم در بعد توانستن (توسعه مهارتها، تکنیک ها و روش های علمی ) به صورت همه جانبه برنامه آموزش و بهسازی منابع انسانی را در دستور کارخود قرارداده اند.

نگاهی تحلیلی-تاریخی به سیر تطور و مسیر حرکت آموزش های کارکنان، نشان دهنده وجود اصل اساسی به خدمت گرفته شدن فعالیت ها و فرایندهای آموزشی در راستای رفع نیازهای سازمانی بوده و مقوله آموزش به نحو بارزی با مقوله نیازهای سازمانی در ارتباط می باشد. رفع چنین نیازهایی توسط فعالیت های آموزشی می تواند در سطح خرد و سطوح کلان مورد بحث و بررسی قرار گیرد بطوریکه در بسیاری از کشورها، بویژه جوامع صنعتی، آموزش در جهت برآورده سازی نیازهای اقتصادی و اجتماعی بطور ویژه مورد استفاده قرار می گیرد.

در کلیه برنامه های سوم، چهارم و پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران به اهمیت و ضرورت آموزش ضمن خدمت پرداخته شده است پس ضروری است که آموزش ضمن خدمت به صورت برنامه ها و دوره های آموزشی سازماندهی شده و هماهنگ به مرحله اجرا درآید تا بتواند نتایج و پیامدهای مناسب، اثربخش و کارا داشته باشد. از جمله دوره هایی که نیاز به اجرای همسان آن در میان کلیه شاغلین یک دستگاه ضروری بوده و در آیین نامه ها و دستورالعمل ها نیز برگزاری آن مورد تاکید قرار گرفته است، دوره آموزشی توجیهی بدو خدمت می باشد. این دوره به دلیل نقش زیادی که در آشنا نمودن کارمند با محیط، قوانین و مقررات نظام اداری داراست شایسته توجه و اهتمام خاص می باشد  (مبارکی،1391).

 

 

 

 

1-2- بیان مسأله

اهمیت ارضای شغلی از آنجا ناشی میشود که بیشتر افراد تقریبا نیمی از ساعات بیداری خود را در محیط کاری می گذرانند. از این رهاورد رضایت شغلی، احساسات مثبت یا لذت بخشی است که هر فرد از راه ارزیابی شغل خود یا تجربیات شغل خود بدان دست مییابد (مقیمی، 1390،ص383). همین طور رضایت شغلی احساس مطلوب، مثبت و خوشایندی است که افراد از شغل خود دارند(ساعتچی و همکاران، 1387،ص155) شناخت نیازها، خواسته ها، انگیزه ها، تأمین رضایت شغلی، بهبود روحیه و ارتقای بهداشت روانی كاركنان سازمان ها، باید بسیار مورد توجه قرار گیرد. توجه به این موارد به همراه ایجاد نگرش مطلوب در كاركنان نسبت به كار و مشتری و اتخاذ خط مشی های مناسب در ایجاد هماهنگی بین اهداف فردی (رضایت شغلی كاركنان) و اهداف سازمانی، مهم ترین گام در راستای كارایی و اثربخشی سازمان هاست. از این رو باید راه های مؤثر در رضایت شغلی كاركنان را شناخت تا با حرکت در راستای آن ها، انگیزة لازم در آنان ایجاد شود و ضمن احساس امنیت و آرامش از نهایت توان و تلاش، دانش و تخصص خود برای دستیابی به هدف های سازمان استفاده كنند     .(Spagnoli,2012,p611)

از طرف دیگر مساله شناخت نیازها و عوامل انگیزشی افراد در سازمان به شرایط خاص آن سازمان بستگی دارد و باید توجه خاصی به آن مبذول داشت؛ به ویژه در محیط های بهداشتی و درمانی و بالاخص بیمارستان ها كه نیروی انسانی با ارزش ترین دارایی سازمان به شمار می رود و عملكرد افراد مستقیماً با جان بیماران مرتبط است. با وجود این، در بیمارستان ها انگیزه های كاری، تشویق، تنبیه و ارج نهادن به كار خوب چندان مدنظر نیست. مدیران یا آنقدر خود را در مسائل مختلف گرفتار كرده اند كه فرصتی برای این كار ندارند یا اصلاً توجهی به این موضوع نمی كنند(نصیری پور و همکاران،1392،ص355).

افزایش رضایت با رشد کارکنان کاتالیزور نیرومندی در ایجاد رضایت شغلی می باشد. تحقیق شکوفایی  کارکنان را به عنوان عاملی احتمالی برای رضایت شغلی در نظر می گیرد. مقیاس های جدید می تواند به درک کمی روابط بین آموزش و تاثیرات آن بر شکوفایی کارکنان کمک کند که در نهایت می تواند به کارمندان متعهد تر و راضی تر منتهی شود Kauffeld, & Lehmann,2010)).

منابع انسانی راضی و پر انگیزه در پیشبرد سیاستها و برنامه های تنظیمی نقش بسیار مهمی را ایفا می کنند. شناخت میزان رضایت شغلی کارکنان می تواند مدیران را در پیشرفت و بهبود بهره وری منابع انسانی یاری رساند. عوامل رضایت شغلی در هر سازمانی می تواند به اقتضای شرایط آن سازمان متفاوت باشد. در دستگاه های دولتی که به دنبال تأمین آسایش و آرامش مردم و تحقق آرمانهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مدون می باشند، رضایت منابع انسانی نقش بسزایی دارد. بی شک کارمندان راضی تر، اثربخشی بیشتری دارند و بهتر می توانند سازمان را در رسیدن به اهداف سازمانی یاری رسانند. هر چه کارکنان راضی تر باشند، با انگیزه بیشتری به فعالیتهای روزمره خود می پردازند. از همین روست که کارایی بیشتری نیز دارند (اشراقی،1391).

آموزش کارکنان نه تنها به بهبود نتایج شغلی مربوط است بلکه عامل نیرومندی در شکل دادن به نگرش کارکنان می باشد. آموزش انگیزه ای برای افزایش رفتار اختیاری و رضایت از توسعه ی شغلی ایجاد می کند که در نهایت به افزایش انگیزه  رضایت شغلی  کاری منجر می شود. تحقیق حاضر به دنبال تشخیص و طراحی مکانیسمی درباره ی چگونگی اندازه گیری توانمند سازی های بالقوه ی آموزش موفق می باشد. مطالعه همچنین مقیاس اندازه گیری را تدوین می کند تا رضایت را با بهره گرفتن از مداخله ی” رشد کارکنان ” سازمان اندازه بگیرد(Latif,2012,p212).

آموزش ضمن خدمت، یكی از مؤثرترین روش های آموزشی در بهسازی پرستاران در جهت رشد حرفه ای و افزایش صلاحیت آنها است. اما باید توجه داشت برنامه های آموزشی در صورتی می تواند موجب به سازی و پیشرفت نیروی انسانی شود كه صحیح، اصولی و مبتنی بر نیاز كاركنان ارائه گردد. از آنجایی كه در ایران برنامه های آموزش ضمن خدمت پرستاران از سال 1335 آغاز گردیده و تا كنون به اشكال مختلف در بیمارستان ها به اجرا در آمده است، چنین انتظار می رود كه كیفیت خدمات پرستاری هر ساله بهبود یافته و سیر صعودی را طی كرده باشد، اما متأسفانه، علی رغم سابقه طولانی اجرا و بكارگیری برنامه های آموزش ضمن خدمت و آموزش های مداوم برای پرستاران، نتوانسته ایم شاهد