کلید واژه ها : مالیات، صفویه،  نظام مالیاتی، در آمد مالیاتی، وصول مالیات 

فهرست مطالب

کلیات

فصل اول. 1

مبانی و مفاهیم. 1

1- تعریف مالیات.. 2

2- تعریف مالیات بندی.. 3

3- عوامل تشخیص مالیات.. 3

4- اهداف مالیات.. 4

5-اصول یک نظام مالیاتی مطلوب.. 4

5-1- اصل عدالت و برابری.. 5

5-2- اصل معین و مشخص بودن. 5

5-3- اصل سهولت یا سهل الوصول بودن. 5

5-4- اصل صر فه جویی.. 5

6-تاریخچه مالیات.. 6

فصل دوم. 18

سیاستهای مالیاتی صفویان. 18

1-  ابزارها و سیاستهای مالی.. 22

2-سیاستهای مالیاتی شاهان صفوی.. 22

2-1- سیاست مالیاتی شاه اسماعیل.. 22

2-2- سیاست مالیاتی شاه طهماسب… 23

2-3-  سیاست مالیاتی شاه اسماعیل دوم. 26

2-4- سیاست مالیاتی سلطان محمد خدابنده 26

2-5- سیاست مالیاتی شاه عباس اول. 27

2-5-1-سیاست مالیاتی شاه عباس و املاک خاصه. 29

2-6- سیاست مالیاتی جانشینان شاه عباس اول. 30

3- سیاستهای مالیاتی فوق العاده 31

4- معافیت مالیاتی در عصر صفوی.. 32

5- پرداخت کنندگان مالیات.. 34

6- هزینه ها و مخارج صفویان. 36

فصل سوم. 38

نظام مالیاتی صفویان. 38

1-  انواع مالیات در دوره صفویه. 40

    1-1- مالیات بر اراضی.. 40

1-2-مالیات اغنام واحشام. 43

1-3- مالیات گمرکی.. 43

 

 

1-4 – مالیات راهداری.. 44

1-5-مالیات اصناف و پیشه وران. 45

2- نحوه وصول مالیات.. 50

3- مراکز گرد آوری مالیات.. 54

4- چه کسانی وصول مالیات را بر عهده داشتند؟. 56

فصل چهارم. 61

درآمدهای مالیاتی صفویان. 61

1- سکه رایج در ایران عصر صفوی.. 62

2- درآمدهای مالیاتی.. 64

2-1- درآمدهای مالیاتی شاه طهماسب… 64

2-2- درآمدهای مالیاتی شاه عباس اول. 64

2-3- درآمدهای مالیاتی شاه صفی.. 65

2-4-درآمدهای مالیاتی شاه عباس دوم. 66

2-5- در آمدهای مالیاتی شاه سلیمان. 67

2-6-در آمدهای مالیاتی در اواخر دوره صفوی.. 68

2-6-1- در آمدهای مالیاتی بر اساس عواید ولایات.. 69

2-6-2-اوراجه. 69

2-6-3- ولایات خاصه. 70

2-6-4- ضابطه. 71

2-6-5- معادن. 71

2-6-6- ارباب تحاویل.. 72

3-تجزیه و تحلیل داده ها 72

نتیجه. 75

منابع

 

مقدمه

     در اکثر کشورهای دنیا دولتمردان برای تامین بسیاری از خواسته های مردم نظیر امنیت، رفاه اجتماعی و … باید پاسخگو باشند و برای تامین این خواسته ها نیازمند منابع مالی هستند. امروزه مالیات از مهمترین منابع درآمد کشورهای مختلف محسوب می­ شود و به نوعی برای جبران هزینه دولتها به شمار می رود. در واقع مردم برای داشتن رفاه اجتماعی باید هزینه ای بپردازند که مالیات پرداخت این هزینه است. همواره در طول تاریخ  از ابتدای تشکیل جوامع بشری وصول انواع مالیات وجود داشته هرچند تحت عناوین مختلفی رایج گشته است. دریافت مالیات همواره نقش بسزایی در تامین منابع مالی هر حکومت داشته است. البته با توجه به نوع حکومت و سیاستهای مالی دولتمردان مالیات انواع و عناوین مختلفی داشته و نحوه تشخیص و وصول آن متفاوت بوده است. در هر کشور داشتن یک نظام مالیاتی مطلوب می ­تواند نقش ویژه ای در افزایش میزان درآمدهای مالیاتی داشته باشد. صفویان که نخستین حکومت  منسجم شیعی در ایران را پس از ورود اسلام به ایران تشکیل دادند و توانستند یک حکومت متمرکزی را بعد از حمله مغول در ایران به وجود آورند، در بررسی وقایع تاریخی جایگاه ویژه ای دارند. در دوره صفویه با وجود اینکه شالوده اقتصاد آن را دامداری و کشاورزی تشکیل می­داد، اما با وجود این همچنان مالیات بندی رواج  و مالیات نقش بسزایی در پر کردن خزانه شاهان صفوی داشت.در این دوره برخی مالیاتهای جدید نیز وضع شد و تعیین مبنای مالیات بسته به اراده شاهان داشت. در این پژوهش با توجه به اینکه امروزه مالیات نقش مهمی در تامین منابع مالیاتی هر کشور دارد به بررسی نقش آن در دوره صفوی به عنوان یک منبع درآمد می پردازیم.

بیان مساله

      مساله مورد بررسی در این پژوهش«بررسی مالیات عصر صفوی»است. در تاریخ نگاری دوره صفویه مشاهده می­کنیم بیشتر تاریخ نگاران به دنبال ثبت اوضاع سیاسی بودند و کمتربه مسائل مالی و ثبت وقایع مالی پرداخته اند. اگرچه دریافت مالیات به عناوین مختلف رواج داشت. اما در گذشته قوانین مالیاتی آنگونه که امروزه وجود دارد نبود.داشتن یک نظام مالیاتی مطلوب مستلزم داشتن تدوین اصول و قوانین مالیاتی متناسب با شرایط هر جامعه است.دغدغه پژوهشگر دراین پژوهش بررسی مبنای مالیات،نحوه و تشخیص مالیات و به طور کلی بررسی نظام مالیاتی صفویان و همچنین بررسی میزان درآمدهای مالیاتی در این دوره ازتاریخ است.

پرسش های پژوهش

    این پژوهش شامل پرسش اصلی ودو پرسش فرعی می باشد.

سؤال اصلی

1-اساس و شالوده نظام مالیاتی صفویان بر چه پایه ها و شالوده هایی استوار بود؟

سؤالات فرعی

1- منابع مالیاتی صفویان از کجا تامین می­شد؟

2- سیاست مالیاتی شاهان صفوی چه بود؟

فرضیه پژوهش

  1- نظام مالیاتی صفویان تداوم نظام سنتی مالیات گیری در تاریخ ایران بود و اساس مالیات همچنان بر در آمدهای حاصل از کشاورزی مبتنی بود.

اهداف پژوهش

      هدف این پژوهش بررسی مالیات عصر صفوی برای پی بردن به میزان نقشی که مالیات در تامین منابع درآمد صفویان داشته و همچنین آشنایی با نظام مالیاتی این دوره از تاریخ می باشد. این پژوهش با اطلاعاتی که ارائه می دهد می تواند پاسخگوی سؤالات دانشجویان و پژوهشگرانی باشد که علاقمند به مباحث مالی در این زمان تاریخی هستند.

پیشینه پژوهش

     پس از بررسی های بعمل آمده درباره پیشینه پژوهش مشخص شد در این زمینه تا به حال تحقیق چندانی صورت نگرفته و تنها در برخی از منابع به طور جزئی به این موضوع پرداخته اند. برای مثال در کتاب سیاست و اققتصاد عصر صفوی محمد ابراهیم باستانی پاریزی بخشی را به مبحث مالیات اختصاص داده است. همچنین در کتاب « تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایران در دوران صفویه» از عبدالحسین نوایی بخشی را به مراکز گردآوری مالیات و همچنین نحوه وصول مالیات  اختصاص داده است. همچنین مقالات معدودی در مورد موضوع پژوهش وجود دارد. اما هیچ یک از این کتب و مقالات به گستردگی پژوهش حاضر نیستند.

اهمیت و ضرورت پژوهش

    امروزه مالیات در تمام کشورها نقش بسزایی در تامین در آمدهای هر حکومت دارد.در این راستا هدف اصلی پژوهش پیش رو اینست که ضمن بررسی موضوع مالیات در در دوره صفوی به ابهاماتی که در این زمینه وجود دارد پاسخ