چکیده…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 1

مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2

فصل اول…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 5

1-1- تاریخچه و پیدایش و خاستگاه ذرت………………………………………………………………………………………… 6

1-2- علت توسعه کشت ذرت…………………………………………………………………………………………………………. 8

1-2-1- قدرت سازش پذیری ذرت با شرایط گوناگون اقلیمی…………………………………………………………….8

1-2-2- تنوع ارقام…………………………………………………………………………………………………………………………….8

1-2-3- پتاسیل عملکرد……………………………………………………………………………………………………………………..9

1-2-4- مسیر فتوسنتزی……………………………………………………………………………………………………………………9

1-2-5- ساختار گیاهی………………………………………………………………………………………………………………………9

1-2-6- تأمین مواد غذایی (انسان، دام و طیور) ………………………………………………………………………………..10

1-3- اهمیت و موارد مصرف ذرت……………………………………………………………………………………………………10

1-4- سطح زیر کشت، عملکرد و تولید جهانی ذرت………………………………………………………………………….10

1-5- میزان تولید ذرت در جهان و ایران…………………………………………………………………………………………….12

1-6- انواع گونه های جنس Zea………………………………………………………………………………………………………15

1-7- طبقه بندی ذرت بر اساس نوع نشاسته……………………………………………………………………………………….18

1-8- شرایط لازم برای جوانه زنی و سبز شدن یکنواخت…………………………………………………………………….18

1-8-1- رطوبت کافی و یکنواخت در اطراف بذر……………………………………………………………………………….18

1-8-2- تماس بذر با خاک………………………………………………………………………………………………………………19

1-8-3- دمای کافی و یکنواخت خاک در ناحیه بذر…………………………………………………………………………19

1-8-4- چگونگی رشد و نمو ذرت و شرح مراحل آن…………………………………………………………………….19

1-9- عوامل محیطی مورد نیاز ذرت………………………………………………………………………………………………..21

1-9-1- حرارت……………………………………………………………………………………………………………………………..23

1-9-2- نور……………………………………………………………………………………………………………………………………24

1-9-3- رطوبت………………………………………………………………………………………………………………………………25

1-9-4- خاک………………………………………………………………………………………………………………………………..27

1-9-5- نیاز کودی ذرت…………………………………………………………………………………………………………………27

1-10- علوفه ذرت………………………………………………………………………………………………………………………….28

فصل دوم………………………………………………………………………………………………………………………………………..30

2-1- علف‏های‏هرز و اثرات آنها……………………………………………………………………………………………………..31

2-2- تأثیر علف‏های‏هرز بر تولید ذرت…………………………………………………………………………………………..34

2-3- علف­های­هرز مزارع ذرت…………………………………………………………………………………………………..35

2-3-1- تاج­خروس…………………………………………………………………………………………………………………….36

2-3-2- قیاق……………………………………………………………………………………………………………………………….39

2-3-3- سوروف………………………………………………………………………………………………………………………….44

2-3-4- سلمه­تره………………………………………………………………………………………………………………………….45

2-4- نقش ‏علف‏کش­ها در مدیریت علف‏های‏هرز………………………………………………………………………….48

2-5- ضرورت کاهش میزان مصرف ‏علف‏کش‏ها در گیاهان زراعی…………………………………………………49

2-6- مدیریتتلفیقیعلف­های­هرز……………………………………………………………………………………………………….50

فصل سوم……………………………………………………………………………………………………………………………………….53

3-1- زمان و موقعیت اجرای طرح………………………………………………………………………………………………….54

3-2- مشخصات خاک محل اجرای آزمایش……………………………………………………………………………………54

3-3- طرح آماری مورد استفاده……………………………………………………………………………………………………….56

3-4- عملیات زراعی………………………………………………………………………………………………………………………57

3-6- صفات زراعی ………………………………………………………………………………………………………………………58

3-7- صفات مربوط به علف­های هرز…………………………………………………………………………………………….58

3-7-1- تعیین گونه های علف هرز و میانگین تراکم………………………………………………………………………58

3-7-2- تعیین وزن خشک علف های هرز……………………………………………………………………………………..59

3-9- محاسبات آماری……………………………………………………………………………………………………………………..59

فصل چهارم……………………………………………………………………………………………………………………………………60

4-1- علفهای هرز…………………………………………………………………………………………………………………………..61

4-1-1- تراکم تاج خروس ایستاده 20 روز پس از سمپاشی……………………………………………………………..61

4-1-2- تراکم خرفه 20 روز پس از سمپاشی…………………………………………………………………………………..62

4-1-3- تراکم تاج خروس خوابیده 20 روز بعد از سمپاشی…………………………………………………………….63

4-1-4- وزن خشک تاج خروس ایستاده 20 روز بعد از سمپاشی…………………………………………………….68

4-1-5- وزن خشک خرفه 20 روز بعد از سمپاشی…………………………………………………………………………..69

4-1-6- وزن خشک تاج خروس خوابیده 20 روز بعد از سمپاشی……………………………………………………70

4-1-7- وزن خشک مجموع علف­های هرز 20 روز بعد از سمپاشی………………………………………………..71

4-1-8- تراکم تاج خروس ایستاده 40 روز بعد از سمپاشی……………………………………………………………..78

4-1-9- تراکم خرفه 40 روز بعد از سمپاشی………………………………………………………………………………….78

4-1-10- تراکم تاج خروس خوابیده 40 روز بعد از سمپاشی………………………………………………………….79

4-1-11-وزن خشک تاج خروس ایستاده 40 روز بعد ازسمپاشی…………………………………………………….85

4-1-12-وزن خشک خرفه 40 روز بعد از سمپاشی…………………………………………………………………………85

4-1-13-وزن خشک تاج خروس خوابیده 40 روز بعد از سمپاشی………………………………………………… 86

4-1-14-وزن خشک مجموع علف­های هرز 40 روز بعد از سمپاشی………………………………………………..87

4-2- صفات زراعی………………………………………………………………………………………………………………………..94

4-2-1- ارتفاع گیاه………………………………………………………………………………………………………………………….94

4-2-2- تعداد گره………………………………………………………………………………………………………………………..95

4-2-3- تعداد برگ……………………………………………………………………………………………………………………….96

4-2-4- ارتفاع اولین بلال از کف…………………………………………………………………………………………………..96

4-2-5- طول تاسل………………………………………………………………………………………………………………………101

4-2-6- وزن تاسل……………………………………………………………………………………………………………………….101

4-2-5- قطر ساقه…………………………………………………………………………………………………………………………101

4-2-6- قطر بلال………………………………………………………………………………………………………………………….102

4-2-7- طول بلال…………………………………………………………………………………………………………………………106

4-2-8- تعداد دانه در ردیف………………………………………………………………………………………………………….106

4-2-9- تعداد ردیف بلال………………………………………………………………………………………………………………107

4-2-10- تعداد دانه در بلال……………………………………………………………………………………………………………107

4-2-11- وزن هزار دانه………………………………………………………………………………………………………………..114

4-2-12- عملکرد دانه………………………………………………………………………………………………………………….114

4-2-13- عملکرد بیولوژیک…………………………………………………………………………………………………………115

4-2-14- شاخص برداشت……………………………………………………………………………………………………………116

4-2-15- عملکرد علوفه تر…………………………………………………………………………………………………………..116

نتیجه گیری: …………………………………………………………………………………………………………………………………123

پیشنهادات: …………………………………………………………………………………………………………………………………..124

منابع…………………………………………………………………………………………………………………………………………….125

چکیده:

به منظور بررسی اثر منابع تأمین نیتروژن بر میزان مصرف سم نیکوسولفورون در فصل بهار و تابستان 1391 در مزرعه ای در روستای زاغه از توابع شهرستان آبیک واقع در استان قزوین، آزمایشی به صورت آزمایش اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در 3 تکرار انجام شد. عوامل آزمایشی شامل: منابع تأمین نیتروژن (N1: 100% کود شیمیایی N2: 25% کود دامی + 75% کود شیمیایی و N3: 50% کود دامی + 50% کود شیمیایی) به عنوان عامل اصلی و دُز علف­کش در 5 سطح (H1: وجین کامل، H2: 20 ، H3: 40 ، H4: 60 گرم ماده موثره در هکتار و  H5: عدم مصرف علفکش) به عنوان عامل فرعی بودند. زمان مصرف علف­کش 6 تا 8 برگی بود. نتایج همچنین نشان داد که اثر منابع نیتروژن و دز علفکش و نیز اثرمتقابل تیمارها بر عملکرد علوفه تر معنی­دار بودند. نتایج مقایسه میانگین اثرمتقابل سطوح منابع تأمین نیتروژن و دُز علف­کش بر عملکرد علوفه تر نشان داد که بیشترین عملکرد متعلق به تیمار وجین کامل در شرایط 50% کود دامی + 50% کود شیمیایی با میانگین 58230 کیلوگرم در هکتار بود که با تیمار 20 گرم ماده موثر در هکتار در همین شرایط کودی در یک گروه آماری مشترک قرار گرفت. نتایج همچنین نشان داد که در شرایط کودی 100% کود شیمیایی، با افزایش دُز مصرف علف­کش نیکوسولفورون، عملکرد علوفه افزایش معنی داری نداشت. اما در شرایط کودی 50% کود دامی + 50% کود شیمیایی، با افزایش دُز مصرف، این مقدار کاهش یافت. بنابراین با بهره گرفتن از کود دامی می­توان تا حدود زیادی از مصرف بی­رویه سموم علف­کش جهت مبارزه با علف­های هرز مزارع ذرت علوفه ای جلوگیری نمود.

مقدمه

اطلاعات موجود در زمینه تأمین مواد غذایی جهان نشان از وخامت روزافزون اوضاع دارد. حداقل 500 میلیوم نفر از جمعیت جهان از سوء تغذیه رنج می­برند و هر 5/2 سال جمعیت جهان حدود 200 میلیون نفر افزایش می­یابد (امانلو، 1372). در این میان تقاضا برای منابع پروتئین دامی به سرعت در جهان در حال افزایش بوده و هر ساله به نیاز برای تولید بیشتر منابع پروتئین دامی افزوده می­ شود. گیاهان علوفه ای دارای نقش عمده­ای در تغذیه دام بوده و جزء مهمترین گیاهان زراعی دنیا طبقه بندی می­شوند. با این وجود در بیشتر کشورهای جهان تحقیق و پژوهش در ارتباط با تولید و بهبود خصوصیات کم و کیفی این گیاهان در مقایسه با سایر محصولات زراعی اندک است. در کشور ما نیز با توجه به کمبودمراتع غنی و فشار دام بر آنها بررسی و مطالعه پیرامون کشت این محصولات اهمیت ویژه ای دارد (میرلوحی و همکاران، 1379).

ذرت (Zeamays) گیاهی است یكساله، تك پایه و دگرگشن از خانواده گندمیان است كه یكی از سه غله مهم جهان محسوب می­ شود. این گیاه پس از گندم و برنج حائز بالاترین سطح زیر كشت در میان غلات است و اهمیت اقتصادی آن بر همگان روشن است (Anonymous, 2002)، چرا كه تمامی قسمت ­های آن اعم از دانه، شاخه و برگ و حتی چوب بلال و كاكل آن مورد استفاده قرار می­گیرد و در تغذیه انسان (25-20درصد)، تغذیه دامها و طیور (75-70درصد)، داروسازی و صنعت (5درصد) مصارف فراوانی دارد. این گیاه به علت قدمت و قدرت تطابق و سازگاری زیاد با آب و هوای مختلف در تمام دنیا گسترده شده است و با كوشش و همت متخصصان اصلاح نباتات،ارقامی مقاوم و سازگار با شرایط مختلف آب و هوایی تولید شده كه بر این گستردگی كشت افزوده است، به طوری كه در میان كشورهای تولید كننده ذرت شش كشور (آمریكا، چین، برزیل، مكزیك، فرانسه، آرژانتین) 75درصد تولید جهان را در اختیار دارند (Anonymous,2002). ذرت بومی ایران نبوده ولی به دلیل تطابق شرایط اكولوژیكی و اقلیمی مورد نیاز برای این گیاه با وضعیت آب و هوایی ایران قابلیت بسیار زیادی برای توسعه كشت آن وجود دارد (نورمحمدی و همكاران، 1380).

علف های هرز نه تنها مقدار نیتروژن قابل دسترس در محصول را کاهش می دهند بلکه رشد بسیاری از گونه های علف های هرز با سطح بالاتر نیتروژن می یابد (بلاک شاو، 2002). مدیریت کاربرد کود از نقطه نظر زمان، مکان، مقدار و