94-1393

بهشتی

مواد و روش ها: این مطالعه همگروی گذشته نگر بر روی یک گروه مورد 100 نفره از کودکان پیش دبستانی با سابقه بستری در بخش مراقبت های ویژه نوزادان بیمارستان امیرکلا و یک گروه شاهد 100 نفره بدون سابقه بستری در بخش مراقبت های ویژه نوزادان انجام شد. جهت تشخیص اختلال از پرسشنامه استاندارد DSM-IV استفاده شد. اطلاعات مربوط به متغیرهای جنس، وزن کنونی و هنگام تولد، هفته بارداری و نوع زایمان جمع آوری شده و داده های به دست آمده توسط آزمون آماری رگرسیون لجیستیک تحت آنالیز قرار گرفتند.

یافته ها: در این مطالعه 3/34 درصد از کودکان، مبتلا به یکی از سه تیپ اختلال نقص توجه/بیش‌فعالی بودند. شیوع این اختلال در کودکان با سابقه بستری در بخش مراقبت های ویژه نوزادان بیشتر از کودکان بدون سابقه بستری بود (1/45% در مقابل 5/23%، 001/0= p value). شیوع این اختلال در پسران بیشتر از دختران بود (8/40% در مقابل 8/27%، 038/0 p value =). ارتباط معناداری بین نوع زایمان و وزن کنونی کودکان با بروز اختلال نقص توجه/بیش فعالی وجود نداشت (به ترتیب 758/0p value = و 481/0p value = ). کودکان با سابقه یک روزه بستری در بخش مراقبت های ویژه 11/1 برابر بیشتر از کودکان بدون سابقه بستری به این اختلال مبتلا شدند ( 006/0 p value=). همچنین به ازای هر روز بستری در بخش مراقبتهای ویژه نوزادان، خطر بروز آن 16/1 برابر می شود ( 015/0 p value =).

نتیجه گیری: یافته های حاصل از این مطالعه نشان داد که ریسک ابتلا به اختلال نقص توجه/بیش‌فعالی، مستقلاً با بستری در بخش مراقبتهای ویژه نوزادان افزایش می یابد، بنابراین توصیه می‌شود مدت زمان بستری در این بخش، تا حد ممکن کاهش یابد. بررسی‌های بیشتر جهت شناسایی و کاهش عوامل آسیب‌رسان احتمالی موجود در بخش مراقبتهای ویژه نوزادان، پیشنهاد می‌گردد.

واژه های کلیدی: بخش مراقبت های ویژه نوزادان، اختلال نقص توجه/بیش فعالی، تولد پیش از موعد، وزن کم هنگام تولد

 

فهرست مطالب

فصل اول: مقدمه ، کلیات و بررسی متون.. 1

1-1        مقدمه  1

1-2        بیان مساله. 2

1-3        اهداف و فرضیات.. 3

1-4-     کلیات   4

1-5        بررسی متون.. 10

فصل دوم :مواد و روش ها 21

 

2-1        جامعه مورد مطالعه. 22

2-2        روش اجرای پژوهش…. 22

2-3        نوع مطالعه  27

2-4        متغیرها 27

فصل   3   یافته ها 1

فصل       4. 8

4-1        بحث… 9

4-2        نتیجه گیری   11

4-3        پیشنهادها 12

فصل   5   مراجع.. 13

 

فهرست نمودارها

شکل 1 فراوانی نسبی زیرگروه های اختلال نقص توجه و بیش فعالی در بین تمامی کودکان وارد شده در مطالعه  2

شکل 2شیوع اختلال نقص توجه و بیش فعالی در بین کودکان با سابقه بستری در بخش مراقبت های ویژه نوازادان و کودکان بدون سابقه بستری. همانگونه که مشاهده می شود، شیوع این اختلال در بین کودکان با سابقه بستری در بخش مراقبت های ویژه نوزادان بیشتر است (p value=0.00). 5

شکل 3 نمودار error bar برای اختلال نقص توجه و بیش فعالی برحسب تعداد روزهای بستری در بخش مراقبت های ویژه نوزادان با حدود اطمینان 95%. میانگین روزهای بستری در بخش مراقبت های ویژه در گروه مبتلا به این اختلال برابر با 5.99 ± 5.61 روز و در گروه غیر مبتلا برابر با 2.6 ± 4.13 است. 6

فهرست جداول

جدول 1 متغیرهای مورد بررسی در پژوهش…. 1

جدول 2 همراهی بین متغیرهای مورد مطالعه با بروز ADHD در سنین پیش دبستانی.. 3

جدول 3. رگرسیون لجستیک بروز ADHD و بستری در بخش مراقبت های ویژه نوزادان.. 7

 

فصل اول:

مقدمه ، کلیات و بررسی متون

 

 

• مقدمه

طی 15 سال گذشته، تولد نوزادان خیلی کم وزن، افزایش چشم‌گیری داشته است. به دلیل وجود بخش مراقبتهای بعد از تولد در اتاق زایمان و بخش های مراقبت ویژه نوزادان ، تعداد زیادی از نوزادان کم وزن و نارس پس از بستری طولانی مدت به منزل می روند (1). همزمان با کاهش مرگ و میر نوزادان، اختلالات رشدی- تکاملی در جمعیت افزایش یافته است. در این مطالعه هدف بررسی بروز اختلال بیش فعالی و کم توجهی که یکی از شایع ترین اختلالات رشدی تکاملی است با تعداد روزهای بستری در بخشهای مراقبتهای ویژه است.

این مطالعه در پنج فصل مقدمه و مروری بر مطالعات گذشته، مواد و روشها، یافته ها، بحث و نتیجه گیری تدوین شده است.

در این فصل به بیان مساله، اهداف و فرضیات ، تشریح کلیات و بررسی متون مرتبط پرداخته شده است.

• بیان مساله

با وجود افزایش تعداد نوزادان نارس 37 هفته جنینی با وزن کم زیر 2500 گرم، میزان مرگ و میر نوزادان در امریکا از 12 در 1000 تولد زنده در سال 1980 به 7 در 1000 تولد در سال 1998 کاهش پیدا کرده است(2).

اثر منفی تولد پیش از موعد بر روی تکامل عصبی و روانی کودکان و نوجوانان به خوبی مستند شده است (2-4). اختلال نورولوژیک شدید در 10 تا 12 درصد از کودکان در سنین مدرسه که بسیار پیش از موعد (کوچکتر از 32 هفته) متولد شده اند، گزارش شده است (5, 6). اختلال های عصبی-شناختی خفیف تر مانند ضریب هوشی پایین تر از نرمال و پیشرفت آکادمیک ضعیف، در مقادیر بیشتری گزارش شده است (2, 4, 7-10). تحقیقات ثابت کرده که صدمات به ماده سفید مغز همراه با نقایص سلامت روان و حرکت، شناختی و ادراکی است (11).

 

 

نگرانی واضحی راجع به عملکردهای اجرایی و توجهی نوزادان بستری شده در بخش مراقبتهای ویژه نوزادان در آینده وجود دارد. عملکردهای اجرایی مرتبط با موفقیت در سنین مدرسه است. ظرفیتهای توجهی به سرعت در سالهای قبل از مدرسه تکامل می‌یابد (12-14)، این زمان برای تشخیص مشکلات بسیار مهم است تا امکان و مداخله‌های زود هنگام وجود داشته باشد (15, 16).

1 فصل 1. مقدمه ………………………………………………………………………………………………………

 

3 1-1. بیان مسأله …………………………………………………………………………………………..

 

4 1-2. عمل کنونی …………………………………………………………………………………………

 

5 1-3. بی حسی انفیلتراسیون موضعی ………………………………………………………………

 

6 1-3-1. امکان پذیری ……………………………………………………………………………..

 

6 1-3-2. موربیدیته ………………………………………………………………………………….

 

6 1-3-3. رضایت بیمار …………………………………………………………………………….

 

7 1-3-4. مسایل مربوط به هزینه ……………………………………………………………….

 

7 1-3-5. خطر عمل مجدد ………………………………………………………………………..

 

8 1-3-6. درد زودرس بعداز عمل ………………………………………………………………

 

9 1-4. بیحسی رژیونال ……………………………………………………………………………………

 

10 1-5. بیهوشی عمومی ……………………………………………………………………………………

 

11 1-6. دلایل انتخاب موضوع …………………………………………………………………………..

 

12 1-7. اهداف طرح ………………………………………………………………………………………..

 

14 1-7-1. هدف اصلی طرح ……………………………………………………………………….

 

14 1-7-2. اهداف فرعی طرح ……………………………………………………………………..

 

14 1-7-3. هدف کاربردی طرح …………………………………………………………………..

 

15 1-7-4. فرضیات یا سؤالات پژوهش ………………………………………………………..

 

15 فصل 2. بررسی متون ……………………………………………………………………………………………..

 

16 2-1. مطالعات منتشر شده به فارسی ……………………………………………………………….

 

17 2-2. مطالعات منتشر شده به انگلیسی …………………………………………………………….

 

20 فصل 2. مواد و روش ها …………………………………………………………………………………………

 

26 3-1. نوع مطالعه …………………………………………………………………………………………..

 

27 3-2. جامعه مورد مطالعه ……………………………………………………………………………….

 

27 3-3. معیارهای ورود به مطالعه ………………………………………………………………………

 

27 3-4. حجم نمونه …………………………………………………………………………………………

 

27 3-5. مکان و زمان انجام مطالعه ……………………………………………………………………..

 

28 3-6. روش جمع آوری داده ها ………………………………………………………………………

 

28 3-7. جدول متغیرها ……………………………………………………………………………………..

 

29 3-8. روش اجرا …………………………………………………………………………………………..

 

30 3-9. ملاحظات اخلاقی ………………………………………………………………………………..

 

30 3-10. تغییرات نسبت به فرم پیشنهادی پایان نامه …………………………………………….

 

31 فصل 4. یافته ها …………………………………………………………………………………………..

 

 

32 فصل 5. بحث و نتیجه گیری …………………………………………………………………………………..

 

49 5-1. بحث ……………………………………………………………………………………………………………

 

50 5-2. نتیجه گیری …………………………………………………………………………………………

 

55 منابع …………………………………………………………………………………………………………..

 

56 چکیده انگلیسی …………………………………………………………………………………………………….

 

63

 

 

فهرست جداول

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

جدول 1. ویژگی های دموگرافیک افراد مورد مطالعه ………………………………………………………..	32
جدول 2. فراوانی روش های بی حسی مختلف …………………………………………………………………	33
جدول 3. فراوانی متخصصین بیهوشی مسئول بیهوشی حین عمل ………………………………………..	34
جدول 4. فراوانی جراحان مسئول عمل ترمیم فتق اینگوینال ……………………………………………….	34
جدول 5. . فراوانی انواع اعمال جراحی ترمیم فتق اینگوینال ……………………………………………….	35
جدول 6 . توزیع فراوانی روش های بیحسی بر حسب جنس بیماران …………………………………..	35
جدول 7. توزیع فراوانی روش های بیحسی بر حسب جنس بیماران ……………………………………	37
جدول 8. توزیع فراوانی روش های بیحسی بر حسب اینکارسراسیون فتق ……………………………	38
جدول 9. توزیع فراوانی روش های بیحسی بر حسب طول مدت عمل ………………………………..	40
جدول 10. فراوانی انواع روش های بی حسی بر حسب سال عمل ……………………………………..	41
جدول 11. میانگین سن و طول مدت عمل جراحی بر حسب روش بیهوشی ………………………..	43
جدول 12.توزیع فراوانی روش های بیحسی بر حسب گروه های سنی بیماران ……………………..	45
جدول 13. توزیع فراوانی روش های بیحسی بر حسب یک یا دو طرفه بودن فتق …………………	46

 

 

 

فهرست شکل ها

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

شکل 1. نمودار دایره ای فراوانی انواع روش های بیحسی در عمل جراحی فتق اینگوینال …………	33
شکل 2. . نمودار میله ای فراوانی روش های بی حسی برحسب جنس بیماران ……………………….	36
شکل 3. . نمودار میله ای فراوانی روش های بی حسی برحسب نوع جراحی …………………………..	37
شکل 4. نمودار میله ای فراوانی انواع روش های بی حسی برحسب اینکارسراسیون فتق …………..	39
شکل 5. فراوانی انواع روش های بی حسی بر حسب طول مدت عمل جراحی ………………………..	40
شکل 6. سیر فراوانی نسبی انواع روش های بی حسی درسالهای 91تا93 ………………………………..	42
شکل 7. box-plot نشان دهنده سن برحسب نوع بیهوشی …………………………………………………….	43
شکل 8. . نمودار Box-plot نشان دهنده طول مدت عمل برحسب نوع بی حسی …………………….	44
شکل 9. نمودار فراوانی نسبی نوع بیهوشی در گروه های سنی مختلف بیماران …………………………	45
شکل 10. نمودار میله ای فراوانی انواع روش های بیحسی بر حسب یک یا دو طرفه بودن فتق ….	47

 

 

چکیده

زمینه و هدف: ترمیم فتق اینگوینال یکی از شایع ترین اعمال جراحی است. روش های مختلفی برای ایجاد بی حسی برای این پروسیجر وجود دارد. در سال های اخیر، در کشورهای پیشرفته دنیا استفاده از روش بی حسی موضعی در اعمال ترمیم فتق اینگوینال سیر صعودی و استفاده از روش بی حسی نخاعی سیر نزولی داشته است. مطالعه حاضر با هدف تعیین شیوع انواع روش های بی حسی مورد استفاده در ایران برای عمل جراحی ترمیم فتق اینگوینال انجام شده است.

مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی گذشته نگر، داده ها از دفاتر ثبت اعمال جراحی انجام شده در اتاق عمل بیمارستان ولیعصر در بین سال های 1391 تا 1393 استخراج شدند. این داده ها عبارت بودند از ویژگی های دموگرافیک، نوع بیحسی، طول مدت جراحی، نوع جراحی، یک طرفه یا دوطرفه بودن فتق، اینکارسراسیون، عود هرنی و در نهایت نام جراحی و متخصص بیهوشی مسئول. از آزمون های آماری مناسب جهت آنالیز داده ها استفاده گردید.

یافته ها: بیماران شامل 142 مرد (83.5) با میانگین سنی 45.3 سال و 28 زن (16.5%) با میانگین سنی 49.5 سال بودند. از بین کل بیماران، 160 بیمار (94.1%) به صورت باز تحت عمل جراحی ترمیم فتق اینگوینال قرار گرفتند و 10 بیمار (5.9%) از طریق لاپاروسکوپی مورد عمل قرار گرفتند. پنجاه و شش درصد اعمال ترمیم فتق اینگوینال تحت بیهوشی عمومی، 43 درصد تحت بی حسی نخاعی و کمتر از یک درصد تحت بی حسی اپیدورال یا سداسیون انجام شده بود. همراهی معنی دار آماری بین جنس و روش بی حسی انتخابی وجود داشت، به طوریکه شیوع استفاده از بی حسی نخاعی در زنان پایین تر از مردان بود (18.5% در مقابل 48.2%، 0.003p =).

نتیجه گیری: با وجود فواید مستند بی حسی انفیلتراسیون موضعی در کاهش درد بعد از عمل و موربیدیته مرتبط به بی حسی (همچنین هزینه های پیرامون عمل) در بیمارانی که تحت هرنیورافی اینگوینال قرار می گیرند، در مرکز ما از این روش بی حسی استفاده نمی شود.

کلیدواژگان: بی حسی موضعی، بیهوشی عمومی، بی حسی نخاعی، ترمیم فتق اینگوینال

• مقدمه

 

•  بیان مسئله

ترمیم فتق کشاله ران یک عمل نسبتاً ساده در عین حال یکی از شایع ترین پروسیجرهاست و سالیانه 750000 مورد جراحی فتق در امریکا صورت می گیرد. با این حال، در نتیجه تحولات در فن آوری های جدید و تقاضا برای عمل جراحی سرپایی به چالش کشیده شده است (1). در حال حاضرتمرکز روی میزان عود و مسائل تکنیکی و درد مزمن پس از عمل جراحی فتق است (2). با توجه به افزایش تقاضا توسط ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی برای ارائه مراقبت مقرون به صرفه تر، استانداردسازی عمل از جمله در مباحث مربوط به هزینه مورد نیاز است (1). در این زمینه، انتخاب روش بی حسی برای ترمیم فتق کشاله ران، علی رغم تفاوت های مهم بین روش های مختلف (بی حسی انفیلتراتیو

فهرست مطالب

 

فصل 1: 1

كلیات  1

1-1- موقعیت و خصوصیات جغرافیایی منطقه مورد مطالعه. 2

1-2- آب و هوا و جغرافیای طبیعی ناحیه. 4

1-3- موقعیت جغرافیایی برش‌های مورد مطالعه و راه‌های دسترسی به آن‌ ها (شکل‌های 1-2 و 1-3) 5

1-4- اهداف مطالعه. 6

1-5- پیشینه تحقیق.. 6

1-6- روش مطالعه. 11

1-6-1- گردآوری اطلاعات.. 11

1-6-2- مطالعات صحرایی.. 11

1-6-3- مطالعات آزمایشگاهی.. 12

1-6-4- تلفیق اطلاعات و تدوین رساله. 12

فصل 2: 13

خصوصیات زمین‌شناسی و چینه شناسی ناحیه مورد مطالعه  13

2-1- خصوصیات زمین‌شناسی و ساختمانی ناحیه مورد مطالعه. 14

2-1-1- زمین‌شناسی ناحیه‌ای زاگرس… 14

2-1-2- تقسیمات ساختمانی در زاگرس… 14

2-1-2-1- تقسیم‌بندی بر اساس نظریات فالکن (Falcon, 1961) 14

2-1-2-1-1- زون ساختمانی پیچیده همراه با سنگ‌های دگرگونی (Thrusted zone) 14

2-1-2-1-2- زون تراستی  با ساختار فلسی جهت‌دار (Imbricated thrust zone) یا زون رورانده زاگرس… 15

2-1-2-1-3- زون چین‌خورده ساده (Simpel folded zone) 15

2-1-2-2- تقسیم‌بندی بر اساس نظریات اشتوکلین (Stocklin, 1968) 15

2-1-2-2-1- دشت خوزستان.. 15

2-1-2-2-2- زاگرس چین‌خورده یا زاگرس خارجی.. 16

2-1-2-2-3- زاگرس مرتفع یا زاگرس رورانده یا زاگرس داخلی.. 16

2-1-2-3- تقسیم‌بندی بر اساس نظریات بربریان (Berberian, 1995) 16

2-1-2-4- تقسیم‌بندی بر اساس نظریات مطیعی (1372) 17

2-1-2-4-1- زون دزفول.. 17

2-1-2-4-2- زون فارس… 17

2-2- چینه شناسی نهشته‌های کرتاسه پایینی (نئوکومین- آپسین) در زاگرس… 18

2-3- گروه خامی.. 19

2-3-1- سازند فهلیان.. 19

2-3-2- سازند گدوان.. 20

2-3-3- سازند داریان.. 21

2-4- سازند کژدمی.. 22

2-5- گسل کازرون.. 23

فصل 3: 25

رخساره‌ها، محیط‌های رسوبی  25

3-1- مقدمه. 26

3-2- کمربند رخساره‌ای A (دریای باز کم عمق): 26

3-2-1- رخساره A1 (Peloid Orbitolina Packstone ) 26

3-2-2- رخساره A2 (Orbitolina Packstone): 27

3-2-3- رخساره A3 ((Bioclast Wackestone: 28

3-2-4- رخساره A4 (Orbitolina Wackestone): 30

3-2-5- رخساره ) A5 Bioclast Mudstone ): 31

3-3- کمربند رخساره‌ای B (شیب قاره): 32

3-3-1- رخساره B1 (Bioclast Wackestone): 32

3-3-2- رخساره B2 Planktonic Foraminifera Wackestone – packstone) ): 34

3-4- کمربند رخساره‌ای C (دریای باز عمیق): 35

3-4-1- رخساره C1 (Planktonic Foraminifera Wackestone): 35

3-4-2- رخساره C2 (Planktonic Foraminifera Radiolaria Packstone): 36

3-4-3- رخساره C3 (Packstone Radiolaria): 37

3-4-4- رخساره C4 (Radiolaria Wackestone): 38

3-4-5- رخساره C5 (Silty Mudstone): 40

3-5- تفسیر محیط رسوبی (شکل‌های 3-19 و 3-20) 41

فصل 4: 45

لیتواستراتیگرافی  45

4-1- مقدمه. 46

 

4-2- توصیف چینه شناسی برش سطح الارضی کوزه کوه (شکل‌های 4- 14 و 4-15). 56

4-3- توصیف چینه شناسی برش سطح الارضی فهلیان (شکل‌های 4-16 و 4-17). 62

4-4- انطباق لیتواستراتیگرافی سازند داریان در دو برش کوزه کوه و فهلیان (شکل 4-18) 68

فصل 5: 71

میکروپالئونتولوژی  71

5-1- مقدمه. 72

5-2- توصیف فرامینیفرهای بنتیک… 72

5-3- توصیف فرامینیفرهای پلانکتون.. 79

فصل 6: 86

بیواستراتیگرافی  86

6-1- مقدمه. 87

6-2- انطباق بیواستراتیگرافی  سازند داریان در دو برش کوزه کوه و فهلیان (شکل 6-3) 89

فصل 7: 94

نتیجه گیری  94

منابع  97

اطلس میکروفسیل ها 102

 

 

 

 

 

 

فهرست شکل‌ها

 

شکل 1-1- نقشه موقعیت جغرافیایی و راه‌های دستیابی به منطقه مورد مطالعه. 3

شکل 1-2- موقعیت برش‌های چینه شناسی فهلیان ((A و کوزه کوه (B) 5

شکل 1-3- نقشه زمین‌شناسی محدوده مورد مطالعه و موقعیت برش‌های چینه شناسی فهلیان (A) و کوزه کوه (B) 6

شکل 3-1- رخساره Orbitolina Packstone Peloid در بخش داریان بالایی برش فهلیان. 27

شکل 3-2- رخساره Orbitolina Packstone در بخش داریان بالایی برش کوزه کوه. 28

شکل 3-3- رخساره Bioclast Wackestone در بخش داریان زیرین برش فهلیان. 29

شکل 3-4- زیر رخساره Peloid Bioclast Wackestone  در بخش داریان بالایی برش فهلیان. 29

شکل 3-5- رخساره Green Algal Bioclast Wackestone در بخش داریان بالایی برش کوزه کوه 30

شکل 3-6- رخساره Orbitolina Wackestone در بخش داریان بالایی برش فهلیان. 31

شکل 3-7- رخساره Bioclast Mudstone در بخش داریان زیرین برش فهلیان.. 32

شکل 3-8- رخساره Bioclast Wackestone در بخش داریان زیرین برش كوزه كوه. 33

شکل 3-9- میان لایه های محلی سنگ آهکهای حاوی اگزوژیرا و گاستروپود فراوان در مارنهای سبز تا خاکستری بخش داریان میانی (از نمای نزدیک) 33

شکل 3-10- میان لایه های محلی سنگ آهکهای حاوی اگزوژیرا و گاستروپود فراوان در مارنهای سبز تا خاکستری بخش داریان میانی (از نمای دور) 34

شکل 3-11- رخساره – packstone  Planktonic Foraminifera Wackestone در بخش داریان زیرین برش كوزه كوه. 35

شکل 3-12- زیر رخساره Radiolaria Planktonic Foraminifera Wackestone      در قسمت بالایی بخش داریان زیرین برش فهلیان. 36

شکل 3-13- رخساره Planktonic Foraminifera Radiolaria Packstone در قسمت بالایی بخش داریان زیرین برش كوزه كوه. 37

شکل 3-14- رخساره Radiolaria Packstone در قسمت بالایی بخش داریان زیرین برش فهلیان. 38

شکل 3-15- رخساره  Radiolaria Wackestone در قسمت بالایی بخش داریان زیرین برش كوزه كوه. 39

شکل 3-16- زیر رخساره Radiolaria Wackestone  Siliceous در قسمت بالایی بخش داریان زیرین برش كوزه كوه. 39

شکل 3-17- زیر رخساره Planktonic Foraminifera Radiolaria Wackestone  در قسمت بالایی بخش داریان زیرین برش كوزه كوه. 40

شکل 3-18- رخساره Silty Mudstone  در بخش داریان میانی برش كوزه كوه. 41

شکل 3-19- ستون چینه شناسی نهشته های داریان در برش کوزه کوه به همراه نمایش تغییرات رخساره ای و محیط رسوبی.. 43

شکل 3-20- ستون چینه شناسی نهشته های داریان در برش فهلیان به همراه نمایش تغییرات رخساره ای و محیط رسوبی.. 44

شکل 4-1- توالی بخش‌های  داریان زیرین (L.Dr.)، داریان میانی (M.Dr.) و داریان بالایی (U.Dr.) در برش کوزه کوه، نگاه به سمت جنوب باختری. 46

شکل 4-2- A و B: سنگ آهك و شیل آهكی متراكم و ورقه‌ای با میان لایه‌های چرتی سیاه در قسمت بالایی بخش داریان زیرین،:: A برش فهلیان، B: برش کوزه کوه.:  C لامیناسیون در سنگ آهک‌های نازک لایه قسمت بالایی بخش داریان زیرین در برش فهلیان، D: آغشتگی به اکسید آهن در آخرین واحد بخش داریان زیرین در برش فهلیان. 47

شکل 4-3- B, A   و C: قسمت بالایی بخش داریان زیرین شامل توالی سنگ آهك و شیل آهكی با میان لایه‌های چرتی (Radiolaria. flood zone) خاكستری روشن در برش كوزه كوه، نگاه به سمت شمال خاور. D: باندهای چرتی در قسمت بالای بخش داریان زیرین در برش کوزه کوه. 48

شکل 4-4- سنگ آهک‌های فسیل دار بخش داریان زیرین، A  و B و C: برش کوزه کوه  D: برش فهلیان. 49

شکل 4-5- A   و B قالب آمونیت در سنگ آهك ورقه‌ای، شیل آهكی و چرت‌های قسمت بالایی بخش داریان زیرین، A: برش کوزه کوه، B: برش فهلیان. C و D نودول های اكسید آهن در آخرین واحد بخش داریان زیرین،C: برش کوزه کوه. D: برش فهلیان. 50

شکل 4-6- شیل و مارن با میان لایه‌های سنگ آهک‌های رسی بخش داریان میانی،A و  :B برش فهلیان، C و D: برش کوزه کوه. 51

شکل 4-7- سنگ آهك نارنجی تا قهوه‌ای دارای آشفتگی زیستی فراوان در بخش داریان بالایی در برش كوزه كوه. نگاه به سمت شمال باختر. 52

شکل 4-8- سنگ آهک‌های دولومیتی شده به رنگ قهوه‌ای تا نارنجی با آشفتگی زیستی فراوان که به صورت یک لایه کلیدی روی زمین دیده می‌شود (برش کوزه کوه). 52

شکل 4-9- بخش داریان بالایی در برش کوزه کوه، نگاه به سمت شمال غرب.. 53

شکل 4-10- سنگ آهک‌های بسیار ضخیم لایه بخش داریان بالایی برش کوزه کوه، نگاه به سمت شمال غرب.. 53

شکل 4-11- A و B: سنگ آهک‌های اربیتولینا دار بخش داریان بالایی د ر برش كوزه كوه،.,C, D F و  E: سنگ آهک‌های فسیل دار قسمت بالایی بخش داریان بالایی برش کوزه کوه. 54

شکل 4-12- مرز بین سازند كژدمی و داریان بالایی در برش فهلیان شامل سنگ آهك دارای بورینگ و لکه های اكسید آهن، نگاه به سمت شمال باختر. 55

شکل 4- 14 توالی بخش‌های فهلیان بالایی (U.Fa.)، گدوان زیرین (L.Gd.)، خلیج (Kh.m.)، گدوان بالایی (U.Gd.)، داریان زیرین (L.Dr.)، داریان میانی (M.Dr.)، داریان بالایی (U.Dr.)، سازند کژدمی (Kz.) و سازند سروک (Sv.) در تاقدیس کوزه‌کوه، نگاه به سمت خاور-جنوب خاور. 60

شکل 4-15 ستون چینه شناسی سازند داریان در برش چینه شناسی کوزه کوه 61

شکل 4- 16توالی بخش‌های فهلیان بالایی (U.Fa.)، گدوان زیرین (L.Gd.)، خلیج (Kh.m.)، گدوان بالایی (U.Gd.)، داریان زیرین (L.Dr.)، داریان میانی (M.Dr.)، داریان بالایی (U.Dr.)، سازند کژدمی (Kz.) و سازند سروک (Sv.) در تاقدیس فهلیان، نگاه به سمت جنوب خاور. 66

شکل 4-17 ستون چینه شناسی سازند داریان در برش چینه شناسی فهلیان.. 67

شکل 4-18  انطباق لیتواستراتیگرافی سازند داریان در دو برش کوزه کوه و فهلیان.. 70

شکل 6-1- ستون چینه شناسی، فسیل شناسی و بایوزوناسیون سازند داریان در برش کوزه کوه 91

شکل 6-2- ستون چینه شناسی، فسیل شناسی و بایوزوناسیون سازند داریان در برش فهلیان.. 92

شکل 6-3- انطباق بیواستراتیگرافی سازند داریان در برش های کوزه کوه و فهلیان.. 93

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

كلیات

 

• موقعیت و خصوصیات جغرافیایی منطقه مورد مطالعه

شهرستان ممسنی یکی از شهرستان‌های استان فارس است که در میان رشته کوه‌های بخش جنوبی زاگرس واقع شده است. این شهرستان دارای دو شهر به نام نورآباد و مصیری و چهار بخش شامل دشمن زیاری، رستم، ماهورمیلاتی و بخش مركزی است. بخش دشمن زیاری شامل دهستان‌های دشمن زیاری و مشایخ، بخش رستم شامل دهستان‌های رستم 1، رستم 2، رستم 3 و پشتكوه رستم، بخش ماهورمیلاتی شامل دهستان‌های ماهور و میشان و بخش مركزی شامل دهستان‌های بكش 1، بكش 2، جاوید ماهوری، جوزار و فهلیان است. واژه ممسنی از طایفه‌ای به نام محمد حسنی گرفته شده است. مركز این شهرستان شهر نورآباد است که در شمال باختر استان فارس و در جنوب باختری ایران واقع شده است و مسافت آن تا شهر شیراز 150 كیلومتر است. در گذشته مركزیت شهرستان ممسنی، فهلیان بوده است.مالكی كه نام روستایی در منطقه بكش بوده، در اثر گسترش در طی 30 سال گذشته به نورآباد ممسنی تغییر یافته است.

بنابر گزارش مركز آمار ایران، جمعیت شهرستان ممسنی بر اساس سرشماری سال 1385، برابر با 166308 نفر و جمعیت بخش مركزی شهرستان ممسنی 98417 نفر بوده است.

ممسنی از سمت شمال به شهرهای رستم و سپیدان، از جنوب به كازرون، دشتستان و بندر گناوه، از سمت خاور به شهرهای سپیدان و شیراز و از باختر به شهرهای رستم و گچساران محدود می‌شود (شکل 1-1).

مسیرهای ارتباطی این شهرستان با مناطق اطراف عبارت‌اند از:

• راه نورآباد – دو گنبدان به سوی شمال باختری به طول ۱۲۰ کیلومتر. این راه در ۲۰ کیلومتری شمال نورآباد از یک راه به سوی شمال نورآباد به یاسوج متصل می‌شود.

 

کلمات کلیدی: کانه‌زایی، معدنکاری، فلزات سنگین، چرخه زیست‌زمین‌شیمیایی، گل‌گهر

 

فهرست مطالب

 

عنوان………………………………………………………………………………………………………………………………………..صفحه

 

فصل اول: کلیات.. 0

1-1-مقدمه  1

1-2- محیط زمین‌شیمیایی خاک و ارزیابی زیست‌محیطی آن.. 2

1-2-توزیع فلزات سنگین در محیط خاک      4

1-3- 1- وانادیم. 7

1-3-2-کروم. 9

1-3-3- مولیبدن.. 11

1-3-4- منگنز. 13

1-3-5- آهن.. 14

1-3-6- نیکل.. 15

1-3-7- مس… 17

1-3-8- روی.. 18

1-3-9- کادمیم. 19

1-3-10- جیوه. 21

1-3-11- سرب.. 22

1-3-12-آنتیموان.. 24

عنوان………………………………………………………………………………………………………………………………………..صفحه

 

1-4- بهسازی خاک… 25

1-5- جذب و زیست­دست­رس­پذیری عناصر در گیاه. 27

1-6- زیست­انباشت عناصر در گیاه. 34

1-6-1- مسمومیت گیاهان توسط عناصر کم­مصرف.. 35

1-7- اثرات ناشی از استخراج معادن و فرآوری کانسنگ­ها 36

1-7-1- معدنکاری و استخراج.. 37

1-7-2- ذوب و تصفیه. 40

1-8- معدنكاری و فرآوری آهن و اثرات زیستمحیطی آن.. 41

1-8-1-تخریب زمین.. 42

1-8-2- زهاب اسیدی معدن(acid mine drainage) 43

1-8-3- باطله­های معدنی.. 44

1-8-3-1- مواد هوازده سطحی ( Overburden) 44

1-8-3-2- سنگ باطله(Waste Rock) 45

1-8-3-3- باطله­های فرآوری(Tialing) 46

1-8-3-4- باطله های باقیمانده از فرایند آبشویی(Heap and dump Leach waste) 47

1-9- تاریخچه فعالیت­های معدن‌کاری و مطالعات اکتشافی در محدوده مطالعاتی.. 49

1-10- هدف پژوهش… 50

 

فصل دوم: زمین‌شناسی و کانی شناسی 52

2-1- مقدمه. 53

2-2- موقعیت جغرافیایی کانسار آهن گلگهر. 54

2-3- راه­های ارتباطی منطقه. 54

عنوان………………………………………………………………………………………………………………………………………..صفحه

 

2-4- آب و هوای منطقه. 56

2-5- پوشش گیاهی منطقه. 56

2-6- زمین ریخت­شناسی.. 57

2-7- زمین­ شناسی منطقه گل­گهر. 58

2-8- زون سنندج- سیرجان در ایران.. 58

2-8-1- پالئوزوئیک… 60

2-8-1-1- کمپلکس گل­گهر. 60

2-8-1-2- کمپلکس کُر سفید. 60

2-8-2- مزوزوئیک… 61

2-8-3- سنوزوئیک… 61

2-8-4- رسوبات عهد حاضر. 61

2-9- کانی­شناسی.. 62

2-9-1- واحد گنیس… 62

2-9-2- واحد شیست و آمفیبولیت… 63

2-9-3- واحد آمفیبولیت… 63

2-9-4- واحد شیست و شیلهای دگرگونشده. 64

2-9-5- واحدهای سنگ آهک و دولومیت بلورین و مرمر. 65

2-9-6- واحد گرانیت گنیسی.. 66

66

67

2-9-9- واحد مارن و سنگ آهک… 67

68

عنوان………………………………………………………………………………………………………………………………………..صفحه

 

2-10- کانی­شناسی توده معدنی.. 68

2-10-1- مگنتیت فوقانی.. 68

2-10-2- زون اکسیدان.. 69

2-10-3- زون مگنتیت زیرین.. 69

2-11- الگوی کانسارسازی کانسارآهن گلگهر. 70

 

فصل سوم: مواد و روش­ها 71

3-1- نمونه­برداری از محیط زمین‌شیمیایی خاک… 72

3-2- آماده‌سازی نمونه‌های خاک… 73

3-3- نمونه­برداری از محیط گیاه. 75

 

3-4- آماده ­سازی نمونه‌های گیاهی.. 78

3-5- شناسایی گونه‌های گیاهی منطقه. 80

3-6- ویژگی­های گیاه­شناختی.. 93

3-6-1- اطلاعات گیاه شناختی درمنه. 93

3-6-1-1- رده بندی گیاه شناختی.. 93

3-6-1-2- مشخصات گیاه شناختی درمنه. 94

3-6-1-3-ترکیبات شیمیایی گیاه درمنه. 94

3-6-1-4-اندام دارویی درمنه. 95

3-6-1-5- خواص درمانی درمنه. 95

3-6-2- اطلاعات گیاه‌شناختی قیچ.. 96

3-6-2-1- رده‌بندی گیاه شناختی.. 96

3-6-2-2- مشخصات گیاه شناختی قیچ.. 97

عنوان………………………………………………………………………………………………………………………………………..صفحه

 

3-7- استخراج گزینشی نمونه‌های خاک… 98

3-8- پارامترهای فیزیکوشیمیایی خاک… 101

3-8-1- pH.. 101

3-8-2- هدایت الکتریکی(Electrical Conductivity) 102

3-8-3- ماده آلی.. 103

3-8-4- ظرفیت تبادل کاتیونی.. 106

3-8-5- بافت خاک… 108

 

فصل چهارم: زمین­شیمی خاک… 111

4-1- مقدمه. 112

4-2- نتایج حاصل از تجزیه نمونه­های خاک… 113

4-2-1- آهن.. 114

4-2-2- مس… 115

4-2-3- روی.. 118

4-2-4- آرسنیک… 121

4-2-5- مولیبدن.. 124

4-2-6- کبالت… 126

4-2-7- کروم. 128

4-2-8- منگنز. 131

4-2-9- آلومینیم. 134

4-2-10- نیکل.. 136

4-2-11- سرب.. 139

عنوان………………………………………………………………………………………………………………………………………..صفحه

 

4-2-12- کادمیم. 142

4-2-13- آنتیموان.. 144

4-2-14- وانادیم. 146

4-2-15- جیوه. 148

4-3- پارامترهای فیزیکوشیمیایی خاک… 150

4-4- کانی شناسی نمونه‌های خاک… 153

4-5- تعیین ارتباط بین عناصر در محیط خاک… 154

4-5-1- ضریب همبستگی.. 155

4-5- 2-تحلیل خوشه‌ای.. 158

4-5-3- تحلیل مولفه‌های اصلی (PCA) 159

4-6- شاخص های رایج در ارزیابی آلودگی در خاک… 161

4-6-1- ضریب غنی شدگی(Enrichment Factor) 161

4-6-2- ضریب آلودگی(Contamination Factor) 164

4-6-3- شاخص خطر بالقوه بوم شناختی (RI) 165

4-7- تهیه و بررسی نقشه های هم غلظت… 169

4-8- گونه پذیری عناصر در نمونه‌های خاک… 172

4-8-1- روی.. 173

4-8-2- کروم. 174

4-8-3- مس… 175

4-8-4-آهن.. 176

4-8-5-کبالت… 177

4-8-6- نیکل.. 178

عنوان………………………………………………………………………………………………………………………………………..صفحه

 

4-9- ضریب تحرک عناصر. 179

 

فصل پنجم: زمین­شیمی گیاهان منطقه. 182

5-1- مقدمه. 183

5-2- نتایج حاصل از تجزیه نمونه­های گیاه. 184

5-2-1- آمار توصیفی عناصر موجود در گیاه درمنه و قیچ.. 184

5-3- تحلیل نتایج.. 186

5-3-1- مقایسه غلظت عناصر در گیاه درمنه و قیچ.. 186

5-3-1-1- آلومینیم. 186

5-3-1-2- آرسنیك(As) 188

5-3-1-3- کادمیم. 189

5-3-1-4-کبالت… 192

5-3-1-5-کروم. 194

5-3-1-6- مس… 196

5-3-1-7- آهن.. 198

5-3-1-8- جیوه. 200

5-3-1-9- منگنز. 202

5-3-1-10- مولیبدن.. 204

5-3-1-11- نیکل.. 205

5-3-1-12- سرب.. 207

5-3-1-13- آنتیموان.. 209

5-3-1-14- روی.. 211

عنوان………………………………………………………………………………………………………………………………………..صفحه

 

5-3-2- مقایسه میانگین غلظت عناصر در گیاه درمنه و ریشه آن.. 212

5-3-3- همبستگی عناصر در نمونه های گیاه و خاک… 215

5-3-3-1- همبستگی عناصر در گیاه درمنه و خاك… 218

5-3-3-2- همبستگی عناصر در گیاه قیچ و خاك… 218

5-4- شاخص زیست انباشت و ضریب انتقال در گیاهان منطقه گل‌گهر. 219

5-4-1- شاخص زیست انباشت ( Bioaccumulation Coefficient) 219

5-4-2- ضریب انتقال( Translocation Factor) 221

5-5- مقایسه غلظت فلزات سنگین در گیاه درمنه در محدوده گل گهر با معادن دیگر ایران.. 222

 

فصل ششم: نتیجه ­گیری و پیشنهادات. 224

6-1- نتیجه گیری.. 225

6-2- پیشنهادات.. 228

فهرست منابع و مآخذ. 229

منابع فارسی.. 229

منابع انگلیسی.. 231

Abstract 237

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جداول

 

عنوان و شماره………………………………………………………………………………………………..صفحه.

 

جدول 1- 1- طبقه بندی زمین­شیمیایی عناصر. 3

جدول 1- 2- رفتار عناصر در شرایط مختلف هوازدگی.. 3

جدول 1 -3-  تاثیر منشاء عناصر بر رفتار آنها در خاک… 6

جدول 1- 4- غلظت برخی فلزات سنگین انسانزاد در خاك­های مختلف برحسب گرم بر تن.. 7

جدول 1 -5- تحرك برخی از عناصر كمیاب در Ehو pHمتفاوت.. 7

جدول 1 -6- فراوانی وانادیم در محیط خاک و سنگ… 9

جدول 1 -7- فراوانی کروم در محیط خاک و سنگ… 11

جدول 1- 8- فراوانی مولیبدن در محیط خاک و سنگ… 12

جدول 1- 9- فراوانی منگنز در محیط خاک و سنگ… 14

جدول 1- 10- فراوانی آهن در محیط خاک و سنگ… 15

جدول 1- 11- فراوانی نیکل در محیط خاک و سنگ… 16

جدول 1- 12-فراوانی مس در محیط خاک و سنگ… 17

جدول 1- 13- فراوانی روی در محیط خاک و سنگ… 19

جدول 1- 14- فراوانی کادمیم در محیط خاک و سنگ… 20

جدول 1- 15- فراوانی جیوه در محیط خاک و سنگ… 22

جدول 1- 16- فراوانی سرب در محیط خاک و سنگ… 23

جدول 1- 17- فراوانی آنتیموان در محیط خاک و سنگ… 25

عنوان و شماره………………………………………………………………………………………………..صفحه

 

جدول 1- 18- برآورد زمین­هایی که سالیانه در انواع متعدد تولید مواد معدنی مورد استفاده قرار گرفته  است… 43

جدول 3- 1- گونه‌های گیاهی شناسایی شده در منطقه معدنی گل‌گهر…………………….91

جدول 3- 2- طبقه ­بندی گیاه­شناختی درمنه. 93

جدول4 -1- خلاصه آماری غلظت عناصر در نمونه­های خاک(ppm)………………………. 113

جدول4- 2- نتایج حاصل از تجزیه نمونه­های خاک(بافت، pH، EC، OM، و CEC(meq/100g)) 150

جدول4- 3- ضریب همبستگی بین عناصر در نمونه‌های خاک… 157

جدول4- 4- نتایج تحلیل مولفه‌های اصلی نمونه‌های خاک… 160

جدول4- 5- رده بندی خاک بر اساس ضریب غنی شدگی.. 162

جدول4 -6- درجات خطر بالقوه بوم شناخت… 167

جدول4- 7- ضریب خطر بالقوه بوم‌شناختی فلزات سنگین در خاک منطقه گل‌گهر. 168

جدول4- 8- درصد ضریب تحرک عناصر در خاک منطقه گل‌گهر. 180

جدول5- 1- آمار توصیفی غلظت عناصر در برگ درمنه………………………………….184

جدول5- 2- آمار توصیفی غلظت عناصر در ریشه درمنه. 185

جدول5- 3- آمار توصیفی غلظت عناصر در برگ قیچ.. 185

جدول5- 4- ضریب همبستگی عناصر در نمونه های درمنه و خاک… 216

جدول5 -5- ضریب همبستگی عناصر در نمونه های قیچ و خاک… 217

جدول5- 6- غلظت فلزات سنگین در گیاه درمنه در محدوده گل گهر در  مقایسه با معادن دیگر ایران(mg/kg) 223

 

 

 

 

 

فهرست شکل‌ها

 

عنوان و شماره……………………………………………………………………..صفحه

 

شکل-1 1- توانایی فیلترکردن، ذخیره سازی، خنثی سازی و تحول خاک… 6

شکل1- 2- انحلال‌پذیری کروم سه ظرفیتی وشش ظرفیتی به عنوان تابعی از pH.. 10

شکل1- 3- شکل شماتیک فازهای مختلف عناصر کمیاب در خاک… 27

شکل 1 -4- منحنی دُز_ پاسخ برای عناصر در گیاهان.. 30

شکل1- 5- نمایی از معدن رو باز شماره یک گل گهر. 42

شکل1- 6- سنگ باطله(Waste Rock) 46

شکل1 -7- باطله های فرآوری (Tialing) 47

شکل 2- 1- نقشه زمین ساخت ایران……………………………………………………  55

شکل 2- 2- پوشش گیاهی منطقه معدنی گل گهر. 57

شکل 2- 3- تقسیمبندی کرمان از لحاظ زمینشناسی و ساختاری.. 59

شکل 2- 4- تصویر میکروسکوپی از آمفیبولیتها با بافت نماتوبلاستیک و کمی شیستوار 64

شکل 2- 5- نمای میکروسکوپی نمونهای از شیست… 65

شکل 2- 6- عکس میکروسکوپی برخی از سنگهای واحد کربناتی شامل سنگ آهکهای متبلور و مرمر. 66

شکل 3-1-موقعیت نقاط نمونه‌برداری از خاک…………………………………………………. 73

شکل 3-2- نمونه‌برداری خاک از عمق20- 0 سانتیمتری.. 74

شکل 3 -3- خشک کردن نمونه‌های خاک در دمای اتاق.. 74

عنوان و شماره……………………………………………………………………..صفحه

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                    شماره صفحه   

چکیده ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 1

فصل اول: کلیات

• مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………. 5
• دوره پرمین ………………………………………………………………………………………………………………………. 7

1-2-1- تقسیمات زمانی دوره پرمین ……………………………………………………………………………………….. 7

1-2-2- شرایط آب و هوایی دوره پرمین …………………………………………………………………………………. 8

1-2-3- شرایط فسیلی دوره پرمین ………………………………………………………………………………………….. 9

1-2-4- انقراض گوادلوپین ………………………………………………………………………………………………….. 10

1-2-5- انقراض انتهای پرمین ………………………………………………………………………………………………. 11

1-2-6- دلایل احتمالی انقراض انتهای پرمین …………………………………………………………………………. 12

• تقسیمات زمانی و ویژگی های دوره تریاس ………………………………………………………………………. 15
• موقعیت جغرافیایی برش های چینه شناسی مورد مطالعه ………………………………………………………. 20
• نقشه زمین شناسی منطقه مورد مطالعه ………………………………………………………………………………… 20
• تاریخچه مطالعات نهشته های پرمین و تریاس ایران …………………………………………………………….. 22
• اهداف مطالعه …………………………………………………………………………………………………………………. 29
• روش کار ……………………………………………………………………………………………………………………….. 30

1-8-1- فعالیت های صحرایی ……………………………………………………………………………………………… 30

1-8-2- فعالیت های آزمایشگاهی …………………………………………………………………………………………. 30

1-8-2-1- تهیه اسلایدهای دائمی و مطالعه پالینومورف ها ………………………………………………….. 31

1-8-2-2- آنالیز شیمیایی نمونه های مرز پرموتریاس …………………………………………………………. 32

 

فصل دوم: لیتوستراتیگرافی

2-1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………….. 35

2-2- گسترش نهشته های پرموتریاس در ایران ……………………………………………………………………………. 35

2-3- نظریه های مرتبط با مرز پرموتریاس در گستره ایران …………………………………………………………….. 37

2-4- چینه شناسی توالی پرمین- تریاس ناحیه آباده ……………………………………………………………………… 40

2-4-1- سازند بسم …………………………………………………………………………………………………………….. 40

2-4-2- سازند وژنان …………………………………………………………………………………………………………… 40

2-4-3- سازند سورمق ………………………………………………………………………………………………………… 41

2-4-4- سازند آباده …………………………………………………………………………………………………………….. 42

2-4-5- سازند همبست ……………………………………………………………………………………………………….. 43

2-4-6- معادل سازند الیکا (تریاس پیشین) …………………………………………………………………………….. 43

2-5- چینه شناسی توالی پرموتریاس ناحیه شورجستان …………………………………………………………………. 44

2-6- جایگاه زمین ساختی منطقه مورد مطالعه …………………………………………………………………………….. 49

 

فصل سوم: سیستماتیک

3-1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………….. 58

3-2- رده بندی فرامینیفرها و غیر فرامینیفرهای شناسایی شده (غیر از پالینومورفها) …………………………… 59

3-3- سیستماتیک فرامینیفرها و غیر فرامینیفرهای شناسایی شده (غیر پالینومورف) …………………………… 64

3-4- سیستماتیک میوسپورها …………………………………………………………………………………………………….. 84

 

فصل چهارم: بیوستراتیگرافی

4-1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………….. 89

4-2- ویژگی های عمومی و ترکیب فونا و فلورای مورد مطالعه …………………………………………………….. 90

4-3- بیوستراتیگرافی توالی پرموتریاس در برش های چینه شناسی مورد مطالعه ………………………………. 91

4-3-1- بیوستراتیگرافی برش چینه شناسی جنوب کویر 5 ……………………………………………………….. 91

4-3-2- بیوستراتیگرافی برش چینه شناسی رامشه …………………………………………………………………… 92

4-3-3- بیوستراتیگرافی برش چینه شناسی کویر 5 ………………………………………………………………….. 93

4-3-4- بیوستراتیگرافی برش چینه شناسی کویر 2 ………………………………………………………………….. 94

4-3-5- بیوستراتیگرافی برش چینه شناسی شمال کویر 2 …………………………………………………………. 95

4-4- تطابق مجموعه فسیلی مطالعه شده با دیگر نقاط ایران و جهان ………………………………………………. 96

4-5- سن نهشته های مورد مطالعه در برش های چینه شناسی ناحیه شورجستان ……………………………… 97

 

 

فصل پنجم: محیط رسوبی و چینه نگاری سکانسی

5-1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………… 106

5-2- مفاهیم پایه ای مورد استفاده در بخش چینه نگاری سکانسی ……………………………………………….. 107

5-3- مطالعات ریزرخساره ای نهشته های مورد مطالعه ………………………………………………………………. 110

5-3-1- خارپوستان در برش های چینه شناسی مورد مطالعه …………………………………………………… 110

5-3-2- بریوزوئر ها در برش های چینه شناسی مورد مطالعه …………………………………………………. 111

5-3-3- سوزن اسفنج در برش های چینه شناسی مورد مطالعه ………………………………………………… 111

5-3-4- تریلوبیت در برش های چینه شناسی مورد مطالعه …………………………………………………….. 111

5-3-5- گاستروپود در برش های چینه شناسی مورد مطالعه …………………………………………………… 111

5-3-6- استراکد در برش های چینه شناسی مورد مطالعه ……………………………………………………….. 112

5-3-7- براکیوپود در برش های چینه شناسی مورد مطالعه …………………………………………………….. 112

5-3-8- دوکفه ای ها در برش های چینه شناسی مورد مطالعه ………………………………………………… 113

5-4- بررسی رخساره های میکروسکوپی در برش های چینه شناسی مورد مطالعه ………………………….. 113

5-4-1- کمربند رخساره ای دریای باز ………………………………………………………………………………… 114

5-4-1-1- رخساره مادستون بیوکلاستی …………………………………………………………………………. 114

5-4-1-2- رخساره وکستون بیوکلاستی ………………………………………………………………………….. 115

5-4-1-3- رخساره پکستون بیوکلاستی بریوزوئردار ………………………………………………………… 116

5-4-2- کمربند رخساره ای سدی ………………………………………………………………………………………. 117

5-4-2-1- رخساره پکستون- گرینستون بیوکلاستی …………………………………………………………. 117

5-4-3- کمربند رخساره ای لاگون ……………………………………………………………………………………… 118

5-4-3-1- رخساره پکستون بیوکلاستی گاستروپوددار ……………………………………………………… 119

5-4-3-2- رخساره وکستون بیوکلاستی جلبک و گاستروپوددار ………………………………………… 119

5-4-4- کمربند رخساره ای جزر و مدی …………………………………………………………………………….. 121

5-4-4-1- رخساره مادستون بیوکلاستی استراکوددار ………………………………………………………… 122

5-5- تعبیر و تفسیر محیط رسوبی نهشته های برش های چینه شناسی مورد مطالعه ………………………… 122

5-6- بررسی پالئواکولوژی نهشته های مورد مطالعه بر اساس گروه های مختلف فسیلی ………………….. 124

 

5-7- مطالعات چینه نگاری سکانسی برش های چینه شناسی مورد مطالعه …………………………………….. 128

5-7-1- چینه نگاری سکانسی برش چینه شناسی جنوب کویر 5 …………………………………………….. 128

5-7-2- چینه نگاری سکانسی برش چینه شناسی رامشه ………………………………………………………… 131

5-7-3- چینه نگاری سکانسی برش چینه شناسی کویر 5 ………………………………………………………. 132

5-7-4- چینه نگاری سکانسی برش چینه شناسی کویر 2 ………………………………………………………. 135

5-7-5- چینه نگاری سکانسی برش چینه شناسی شمال کویر 2 ……………………………………………… 138

 

فصل ششم: ژئوشیمی

6-1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………… 142

6-2- آماده سازی نمونه ها برای آنالیز شیمیایی ………………………………………………………………………….. 143

6-3- کمواستراتیگرافی ایزوتوپ استرانسیوم در برش های چینه شناسی برداشت شده …………………….. 145

6-4- کمواستراتیگرافی ایزوتوپ پایدار کربن در برش های چینه شناسی برداشت شده …………………… 155

6-5- کمواستراتیگرافی ایزوتوپ پایدار اکسیژن در برش های چینه شناسی برداشت شده ………………… 163

 

نتیجه گیری و پیشنهادات …………………………………………………………………………………………………………. 174

منابع ……………………………………………………………………………………………………………………………………… 178

فهرست منابع فارسی ………………………………………………………………………………………………………….. 178

فهرست منابع انگلیسی ………………………………………………………………………………………………………… 182

اطلس فسیل ها ………………………………………………………………………………………………………………………. 204 05      …………………..

چکیده انگلیسی ……………………………………………………………………………………………………………………… 222

 

 

 

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                                    شماره صفحه   

جدول 1-1- زیر تقسیمات بازه زمانی پرمین …………………………………………………………………………………. 8

جدول 1-2- تقسیمات ساده شده بازه زمانی تریاس ……………………………………………………………………… 17

جدول 2-1- ویژگی های دیاپیریسم نمک در دو حوضه بزرگ ایران جنوبی و مرکزی ………………………. 55

جدول 6-1- نسبت 87Sr/86Sr در برش های چینه شناسی ناحیه شورجستان ………………………………….. 147

جدول 6-2- نسبت δ13CVPDB (%o)  در برش های چینه شناسی ناحیه شورجستان ……………………….. 158

جدول 6-3- نسبت δ18OVPDB (%o)  در برش های چینه شناسی ناحیه شورجستان ……………………….. 166

 

 

 

 

 

 

فهرست شکل ها

عنوان                                                                                                    شماره صفحه   

شکل 1-1- نقشه دیرینه جغرافیای پرمین پسین ……………………………………………………………………………… 9

شکل 1-2- نقشه دیرینه جغرافیای پرمین- تریاس ………………………………………………………………………… 11

شکل 1-3- الگوی انقراض/ تنوع بی مهرگان دریایی در مرز پرمین- تریاس ……………………………………. 13

شکل 1-4- نمودار فراوانی اسپورها و پولن ها در مرز پرمین- تریاس از شمال غربی اروپا ………………… 13

شکل 1-5- مدل جریانی از فرضیه گرم شدن جهانی …………………………………………………………………….. 15

شکل 1-6- نقشه دیرینه جغرافیای تریاس پیشین …………………………………………………………………………. 18

شکل 1-7- منحنی سطح آب دریا در دوره تریاس ……………………………………………………………………….. 19

شکل 1-8- آب و هوای تریاس …………………………………………………………………………………………………. 19

شکل 1-9- نقشه موقعیت جغرافیایی برش های چینه شناسی برداشت شده …………………………………….. 21

شکل 1-10- نقشه زمین شناسی محدوده مورد مطالعه ………………………………………………………………….. 23

شکل 2-1- حوضه رسوبی مستقلی پرمین پسین …………………………………………………………………………… 36

شکل 2-2- نقشه دیرینه جغرافیای نهشته های پرمین و تریاس در البرز مرکزی و شرقی ……………………. 38

شکل 2-3- مدل تکتونیک صفحه ای ارائه شده برای مرز پرمین- تریاس ………………………………………… 39

شکل 2-4- نمایی از نهشته های سازند آباده در برش چینه شناسی جنوب کویر 5 ……………………………. 45

شکل 2-5- مرز سازند آباده با تریاس میانی در برش چینه شناسی کویر 2 ……………………………………….. 45

شکل 2-6- مرز سازند همبست با تریاس زیرین در برش چینه شناسی شمال کویر 2 ……………………….. 46

شکل 2-7- ماکروفسیل های نهشته های تریاس پیشین در برش چینه شناسی شمال کویر 2 ………………. 46

شکل 2-8- لایه بندی نهشته های تریاس پیشین در برش چینه شناسی کویر 2 …………………………………. 47

شکل 2-9- برش های برداشت شده از نهشته های پرمین و تریاس ناحیه شورجستان ………………………. 48

شکل 2-10- تقسیم بندی فیزیوگرافیک- زمین ساختی حوضه های رسوبی ایران …………………………….. 49

شکل 2-11- جغرافیای دیرین زمین در ژوراسیک پیشین ………………………………………………………………. 50

شکل 2-12- گستردگی مکانی نهشته های تبخیری سازند دشتک و سازندهای هم ارز آن …………………. 51

شکل 2-13- سامانه کافتی پرمو تریاس ………………………………………………………………………………………. 51

شکل 2-14- نمایش شماتیک فرگشت حوضه پورفورلند زاگرس …………………………………………………… 53

شکل 2-15- نقشه نشانگر ایالت های زمین ساختی ایران ……………………………………………………………… 54

شکل 2-16- موقعیت ساختارهای نمکی در ایالت های دیاپیری ایران جنوبی …………………………………… 56

شکل 4-1- پراکندگی چینه شناسی فسیل های برش جنوب کویر 5 …………………………………………… 100

شکل 4-2- پراکندگی چینه شناسی فسیل های برش رامشه …………………………………………………………. 101

شکل 4-3- پراکندگی چینه شناسی فسیل های برش کویر 5 ………………………………………………………… 102

شکل 4-4- پراکندگی چینه شناسی فسیل های برش کویر 2 ………………………………………………………… 103

شکل 4-5- پراکندگی چینه شناسی فسیل های برش شمال کویر 2 ……………………………………………….. 104

شکل 5-1- انواع مدل های چینه نگاری سکانسی ………………………………………………………………………. 109

شکل 5-2- خارپوست،‌ بریوزوئر، سوزن اسفنج و تریلوبیت ………………………………………………………… 112

شکل 5-3- شکم پا، استراکود، براکیوپود و دوکفه ای …………………………………………………………………. 113

شکل 5-4- رخساره مادستون بیوکلاستی …………………………………………………………………………………… 115

شکل 5-5- رخساره وکستون بیوکلاستی …………………………………………………………………………………… 116

شکل 5-6- رخساره پکستون بیوکلاستی بریوزوئردار ………………………………………………………………….. 117

شکل 5-7- رخساره پکستون- گرینستون بیوکلاستی ………………………………………………………………….. 118

شکل 5-8- رخساره پکستون بیوکلاستی گاستروپوددار ……………………………………………………………….. 120

شکل 5-9- رخساره وکستون بیوکلاستی جلبک و گاستروپوددار ………………………………………………….. 120

شکل 5-10- رخساره وکستون بیوکلاستی جلبک و گاستروپوددار ……………………………………………….. 121

شکل 5-11- رخساره مادستون بیوکلاستی استراکوددار ……………………………………………………………….. 122

شکل 5-12- جایگاه ریزرخساره ها در کمربندهای رخساره ای …………………………………………………… 123

شکل 5-13- سکانس های رسوبی و سیستم ترکت ها در برش چینه شناسی جنوب کویر 5 ……………. 130

شکل 5-14- سکانس های رسوبی و سیستم ترکت ها در برش چینه شناسی رامشه ……………………….. 133

شکل 5-15- سکانس های رسوبی و سیستم ترکت ها در برش چینه شناسی کویر 5 ………………………. 136

شکل 5-16- سکانس های رسوبی و سیستم ترکت ها در برش چینه شناسی کویر 2 ………………………. 138

شکل 5-17- سکانس های رسوبی و سیستم ترکت ها در برش چینه شناسی شمال کویر 2 ……………… 140

شکل 6-1- منحنی 87Sr/86Sr در برش چینه شناسی جنوب کویر 5 ………………………………………………. 150

شکل 6-2- منحنی 87Sr/86Sr در برش چینه شناسی رامشه ………………………………………………………….. 151

شکل 6-3- منحنی 87Sr/86Sr در برش چینه شناسی کویر 5 …………………………………………………………. 152

شکل 6-4- منحنی 87Sr/86Sr در برش چینه شناسی کویر 2 …………………………………………………………. 153

شکل 6-5- منحنی 87Sr/86Sr در برش چینه شناسی شمال کویر 2 ……………………………………………….. 154

شکل 6-6- منحنی ایزوتوپ های 87Sr/86Sr و δ13C …………………………………………………………………… 154

شکل 6-7- دامنه تغییرات δ13C در طبیعت ……………………………………………………………………………….. 156

شکل 6-8- روند تغییرات δ13C در گذر فانروزوییک ………………………………………………………………….. 156

شکل 6-9- منحنی δ13C در برش چینه شناسی جنوب کویر 5 …………………………………………………….. 159

شکل 6-10- منحنی δ13C در برش چینه شناسی رامشه ………………………………………………………………. 160

شکل 6-11- منحنی δ13C در برش چینه شناسی کویر 5 …………………………………………………………….. 161

شکل 6-12- منحنی δ13C در برش چینه شناسی کویر 2 …………………………………………………………….. 162

شکل 6-13- منحنی δ13C در برش چینه شناسی شمال کویر 2 ……………………………………………………. 163

شکل 6-14- نمودار تغییرات ایزوتوپ  اکسیژن در گذر فانروزوییک ……………………………………………. 165

شکل 6-15- منحنی δ18O در برش چینه شناسی جنوب کویر 5 ………………………………………………….. 168

شکل 6-16- منحنی δ18O در برش چینه شناسی رامشه ………………………………………………………………. 169

شکل 6-17- منحنی δ18O در برش چینه شناسی کویر 5 …………………………………………………………….. 170

شکل 6-18- منحنی δ18O در برش چینه شناسی کویر 2 …………………………………………………………….. 171

شکل 6-19- منحنی δ18O در برش چینه شناسی شمال کویر 2 ……………………………………………………. 172

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

هولواستراتیگرافی توالی پرموتریاس در شورجستان (استان فارس)

چکیده

 

در این مطالعه که بر اساس برداشت قریب به 170 نمونه آهکی و آواری از 5 برش چینه شناسی از ناحیه شورجستان در بخش شمالی استان فارس انجام شده است، سازندهای آباده، همبست و نهشته های معادل سازند الیکا مورد بررسی قرار گرفته اند. در برش های چینه شناسی انتخابی، ضخامت کلی نهشته های سازند آباده از 312-25 متر، ضخامت کلی نهشته های سازند همبست 32-23 متر و ضخامت کلی نهشته های معادل سازند الیکا به طور متوسط 39 متر می باشد. در برش های چینه شناسی مورد مطالعه، در مجموع 43 جنس و 48 گونه از فرامینیفرهای بنتیک و غیر فرامینیفرها و همچنین 6 جنس و 7 گونه از پالینومورف ها شناسایی شده است. در نهشته های سازند آباده از برش های چینه شناسی برداشت شده، فرامینیفرهای Neoschwagerina simplex, Dagmarita sp. cf. D. chanakchiensis, Chusenella sinensis, Earlandia minor, Cribrogenerina sumatrana,Tuberitina sp.,  Earlandia sp. cf. E. vulgaris, Glomospirella sp., Paleotextularia sp. , Sichotenella sp., Deckerella sp. cf. D. composita, Afghanella schenki, Afghanella sp., Paleofusulina sp., Tetrataxis lata, Dunbarula nana, Staffella sp., Dunbarula sp., Rauserella sp., Pseudolangella fragilis, Minojapanella sp. cf. M. elongata, Ichtyolaria latilimbata, Cribrogenerina sp., Misellina sp., Geinitzina taurica, Geinitzina postcarbonica, Archaediscus krestovnikovi, Baisalina pulchra, Kahlerina sp., Schwagerina sp., Neoendothyra reicheli, Ammodiscus sp., Schubertella kingi, Glomomidiella nestellorum, Yangchienia haydeni,Frondina permica, Climacammina granids  شناسایی شده است که بر اساس گسترش چینه شناسی آنها 5 بیوزون غیر رسمی تحت عناوین Frondina permica- Climacammina grandis Range Zone, Climacammina grandis- Chusenella sinensis Range Zone, Cribrogenerina sumatrana- Frondina Permica Range Zone, Frondina permica Range Zone معرفی و برای آن سن جلفین پیشین پیشنهاد می گردد. در نهشته های سازند همبست نیز فرامینیفرهای Nodosinelloides mirabilis, Pachyphloia enormis, Reichelina media, Globivalvulina vonderschmiti, Colaniella parva, Tauridia nudiseptata  و همچنین پالینومورف های Laevigatosporites ovatus، Alisporitrs nuthallenisis، ?Florinites balmei و Vittatina lata شناسایی شده است که بر اساس گسترش چینه شناسی فرامینیفرهای این سازند بیوزون های Tauridia nudiseptata Range Zone, Nodosinelloides mirabilis Range Zone, Pachyphloia enormis Range Zone, Reichelina media Range Zone, Globivalvulina vonderschmiti Range Zone و بر اساس گسترش چینه شناسی پالینومورف های این سازند، بیوزون غیر رسمی assemblage zone A معرفی و در مجموع برای نهشته های مذکور سن جلفین پسین- دوراشامین پیشنهاد می گردد. در نهشته های معادل سازند الیکا نیز فرامینیفر Globivalvulina vonderschmiti و همچنین پالینومورف های Alisporites sp.، Falcisporites sp. و همچنین Fungal spore شناسایی شده است که با توجه به گسترش چینه شناسی نسبتاً وسیع پالینومورف های مذکور (assemblage zone B)، حضور فراوان اسپورهای قارچ، هم شیب بودن نهشته های پرمین- تریاس و همچنین عدم مشاهده شواهد صحرایی خروج از آب، نهشته های معادل سازند الیکا به تریاس پیشین (گریسباکین) نسبت داده می شود.

همچنین قابل ذکر است که با توجه به تعیین سن های انجام شده، مرز نهشته های پرمین- تریاس در برش های چینه شناسی مورد مطالعه به صورت پیوسته (conformable) و تدریجی می باشد.

همچنین در سنگ های کربناته مورد مطالعه، بر اساس مطالعات صحرایی و آزمایشگاهی 4 مجموعه رخساره ای تشخیص داده شده که شامل رخساره های دریای باز (A1, A2, A3)، رخساره های سدی (B)، رخساره های لاگون (C1, C2) و رخساره های جزر و مدی (D) می باشد. بررسی مطالعات ریزرخساره ای ناحیه مورد مطالعه نشان می دهد که محیط رسوبی نهشته های مورد مطالعه یک رمپ هموکلینال است که شامل نواحی جزرومدی، لاگون، جزایر سدی و سدهای زیر دریایی و دریای باز می باشد. همچنین عدم وجود رخساره های ریفی و میکروفاسیس های وابسته مانند رخساره های رودستون یا فلوتستون در برش های چینه شناسی مورد مطالعه تأییدی بر رمپ بودن از نوع هموکلینال در محیط رسوبگذاری می باشد.

همچنین در برش های چینه شناسی مورد مطالعه در ناحیه شورجستان بر اساس مطالعات ریز رخساره ای و همچنین مطالعات صحرایی تعداد 2 تا 4 سکانس رسوبی نوع دوم تشخیص داده شده است.  در تمامی سکانس های مورد مطالعه سیستم ترکت های پیشرونده (TST) و همچنین سیستم ترکت تراز بالای سطح آب دریا (HST) تشخیص داده شده  و نشانه ای از وجود سیستم ترکت تراز پایین سطح آب دریا (LST) نظیر اکسیدهای آهن و عوامل فرسایشی یافت نشده است.

بر اساس مطالعه پالینومورف های بدست آمده از نهشته های آواری سازند همبست در برش های چینه شناسی مورد مطالعه، می توان نتیجه گرفت که احتمالاً coniferophyta، equisetopsids، filicopsids، progymnosperms و ?cordaitales فراوانی نسبی بیشتری در پوشش گیاهی اطراف محیط رسوبی سازند همبست داشته اند و همچنین با توجه به فراوانی نسبی پالینومورف های خشکی در نهشته های مورد مطالعه و همچنین بر اساس همراهی پالینومورف های خشکی و دریایی در پالینوفلوراهای مورد مطالعه، می توان نتیجه گرفت که نهشته های آواری سازند همبست در محیط دریایی بسیار کم عمق حاشیه قاره ای تشکیل شده اند.

با توجه به مطالعه پالینومورف های شناسایی شده از نهشته های معادل سازند الیکا، می توان نتیجه گرفت که احتمالاً در پوشش گیاهی اطراف محیط تشکیل این نهشته ها، مخروطیان و سرخس های دانه دار تریاس (Triassic seed ferns) گسترش و فراوانی نسبی بیشتری داشته اند و نهشته های مذکور در محیط دریایی بسیار کم عمق حاشیه قاره ای ته نشین شده اند.

بررسی نتایج حاصل از آنالیز ایزوتوپ استرانسیوم نیز نشانگر این مطلب است که روند بدست آمده از نهشته های پرموتریاس ناحیه شورجستان تا حد زیادی با داده های سایر نقاط ایران و جهان منطبق است، به طوریکه میزان این ایزوتوپ در نمونه ها از 0.7069003 تا 0.7074721 متغیر است. همچنین قابل ذکر است که در برش های چینه شناسی برداشت شده، پایین ترین میزان ثبت شده برای نسبت 87Sr/86Sr 0.7069003 بوده  که این مقادیر پایین ثبت شده نشان دهنده این مطلب است که استرانسیوم های دریایی بررسی شده عمدتاً ناشی از فعالیت های آتشفشانی و گوشته زمین بوده است.

بررسی داده های بدست آمده از δ13C برش های چینه شناسی مورد مطالعه نیز حاکی از این مطلب است که مرز بین نهشته های پرمین و تریاس با الگوی مشخصی که در سراسر جهان برای این مرز وجود دارد، مطابقت می نماید. در واقع عموم مقادیر ایزوتوپ کربن در نهشته های پرمین بین 3+ تا 5+ درصد می باشند، اما با ورود به ابتدای تریاس کاهش دراماتیکی در این مقادیر مشاهده می گردد و به سرعت به مقدار 0.356- درصد رسیده اند که این مقدار کمی بالاتر از مرز نهشته های پرموتریاس مشاهده شده است. این کاهش شدید بیانگر وقوع یک حادثه زیستی و در واقع یک حادثه مهم در چرخه کربن در نزدیکی مرز پرمین- تریاس بوده است که این مرز تشخیص داده شده تا حدی با مرز بیوستراتیگرافی نیز منطبق است.

همچنین میزان δ18O نیز در نمونه های سازند آباده به طور کلی بین -4%PDB تا -6%PDB می باشد که به سمت انتهای سازند آباده به تدریج از این میزان کاسته می شود. این روند کاهشی در ادامه تا انتهای مرز پرمین ادامه می یابد، به طوریکه در انتهای پرمین میزان δ18O بین -7%PDB تا -8%PDB قرار می گیرد. از اوایل تریاس، این روند تغییر می یابد و به تدریج بر میزان δ18O افزوده می گردد. بررسی و مقایسه داده های بدست آمده با داده های سایر نقاط ایران و جهان نشانگر این مطلب است که داده ها بدست آمده و مرز تعیین شده توسط δ18O در نهشته های پرموتریاس ناحیه شورجستان همخوانی قابل توجهی با داده های سایر نقاط ایران و جهان دارد.

کلید واژه: پالینولوژی، پرموتریاس، فرامینیفرها، هولواستراتیگرافی، سکانس استراتیگرافی.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1-1- مقدمه

نام دوره پرمین که 43 میلیون سال (294-251 میلیون سال پیش) به طول انجامیده، برای اولین بار توسط Murchison (1841) به رسوبات دریایی اواخر پالئوزوئیک ناحیه پرم (Perm) در شرق روسیه اتلاق گردیده است. این دوره با تغییرات عمده ای در تاریخ زمین همراه بوده، به طوریکه ابرقاره پانگه آ (Pangaea Supercontinent) شروع به اتصال و یکپارچه شدن نموده است. آب و هوا به طور واضحی تغییر یافته و پدیده یخچالی شدن نیمکره جنوبی که از کربونیفر میانی آغاز شده بود، در پرمین میانی به اتمام رسید (Chumakov & Zharkov, 2002; Kidder & Worsley, 2004, 2010;  Korte et al., 2005). همچنین در این بازه زمانی شرایط مناسب رشد و گسترش برای گیاهان و جانوران فراهم آمد، به طوریکه در پرمین پیشین- میانی نرخ انقراض بسیار کاهش یافته و حیات برای اولین بار شاهد تکامل اولین جانوران بزرگ خشکی زی و گسترش پوشش گیاهی بوده است. در مقابل، در انتهای پرمین میانی (گوادلوپین) پدیده انقراض، ساکنین دریاهای کم عمق استوایی را در برگرفته و در پایان پرمین انقراض بسیار وسیع تری رخ داده است، به طوریکه آن را بزرگترین پدیده انقراض تاریخ زمین می دانند (Wignall, 2005; Schubert & Bottjer, 1992; Lehrmann, 1999; Sano & Nakashima, 1997; Kershaw et al., 2002; Lehrmann et al., 2003; Payne et al., 2004; Groves & Calner, 2004; Wang et al., 2005; Erwin, 2006).

در سال 1834، زمین شناس آلمانی (Frederich August von Alberti) نام تریاس را برای نهشته هایی که برای اولین بار در آلمان و تحت عنوان سازندهای Bunter، Muschelkalk و Keuper شناخته شده بود، انتخاب کرد. امروزه نهشته های مربوط به تریاس (251-200 میلیون سال پیش) از سراسر جهان گزارش شده است و این رسوبات که حداکثر ضخامتی معادل 9 کیلومتر دارند، به طور عمده شامل نهشته های کربناته کم عمق و لایه های آواری قرمز رنگ غیردریایی به همراه درصد بسیار کمی (2-1%) سنگ های آتشفشانی می باشند. در آغاز این دوره با توجه به تشکیل پانگه آ، سطح آب دریاها نسبتاً پایین بوده (global low stand) و نهشته های دریایی تریاس به تتیس محدود می شده اند (Lucas, 2000; Lucas & Orchard, 2005).

در ایران، طی پرمین پسین و در نتیجه بسته شدن پالئوتتیس، در محل برخورد تنها یک فرورفتگی (تراف) باقی می ماند که در این فرورفتگی، نهشته های پرمین- تریاس به صورت پیوسته و همراه با رسوبگذاری دیده می شوند. این فرورفتگی که دارای روند شمال غربی- جنوب شرقی می باشد، با گسل اصلی زاگرس موازی است و از ناحیه جلفا در شمال غرب تا رشته کوههای همبست در بخش مرکزی ایران ادامه دارد (باغبانی، 1375). یکی از اولین مطالعات جامع توالی های پرمین پسین- تریاس پیشین ایران توسط Teichert et al. (1973) در ناحیه جلفا انجام شده است. همچنین منطقه آباده و نواحی جنوب غربی به وسیله زمین شناسان شرکت نفت ایران- انگلیس در سال های 1936-1935مورد بررسی و نقشه برداری قرار گرفت و نتایج آن در نقشه های 1:250000 ایران به وسیله شرکت نفت بریتانیا در سال 1963 منتشر شد و نهشته های پرمین و تریاس نواحی آباده و همبست نیز برای اولین بار در نقشه ها نشان داده شدند.

نهشته های پرمین- تریاس ایران مرکزی به طور کلی شامل 6 واحد رسوبی زیر می باشد:

• سازند بسم (پرتوآذر، 1374) که معرف واحدهای آواری پیشرونده پرمین به سن آسلین (Asselian) است.
• سازند وژنان (باغبانی، 1369) که معرف نهشته های آواری آسلین- ساکمارین (Sakmarian) می باشد.