بررسی محتوایی فردوس المرشدیه فی اسرار الصمدیه |
نگارش زندگی نامه ها و تذکره های عرفانی ریشه در قرن های نخستین پس از اسلام دارد ، در ان هنگام مسلمانان به شرح احوال پیشوایان دین و ارباب حدیث پرداختند و این امر بعدها الهام بخش نویسندگانی شد که به شرح احوال عرفا و بزرگان تصوف روی آورند .
بر اهل تحقیق پوشیده نیست که آثار منظوم و منثور ادب عرفانی حوزه ی بسیار گسترده ای را در برمی گیرد . زندگی نامه ها و تذکره ها بخشی از این دریای پهناور به حساب می آیند اما آن گونه که شایسته است به آنها پرداخته نشده است . در زندگی نامه ها مطالب متنوع و گرانبهایی اعم از تفسیر و تأویل آیات و احادیث ، مسائل اخلاقی ، آداب و رسوم مردمان آن زمان ، باورهای عامیانه و … به چشم می خورد .
فردوس المرشدیه تذکره ای است عرفانی در شرح حال شیخ ابواسحاق کازرونی – عارف قرن پنجم – که محمود بن عثمان در سال ۷۲۸ ه . ق آن را نگاشته است . در این اثر نیز مانند سایر تذکره های عرفانی ، علاوه بر شرح زندگی عارف مورد نظر در لابلای مطالب آن موضوعاتی از قبیل اندیشه های اخلاقی ، تفسیر آیات ، مفاهیم عرفانی و … دیده می شود .
این تحقیق که به بررسی محتوایی کتاب فردوس المرشدیه پرداخته است ، در چهار فصل تنظیم شده است :
فصل اول : به زندگی و شرح احوال محمود بن عثمان – نویسنده ی کتاب – و شیخ ابو اسحاق کازرونی اختصاص دارد .
فصل دوم : به معرفی کتاب فردوس المرشدیه اختصاص دارد که در ضمن معرفی ابواب کتاب ویژگی های سبکی این اثر نیز بررسی شده است .
فصل سوم : در این فصل که مفصل ترین بخش این تحقیق است ، محتوا و درون مایه این کتاب بررسی شده است .
فصل چهارم : به نتیجه گیری و حاصل تحقیق اختصاص دارد .
پیشینه تحقیق:
تا جایی که نگارنده تحقیق نمود ، هیچ تألیفی را نیافت که به بررسی محتوایی این کتاب پرداخته باشد . اما در پیوند با این کتاب دو مقاله یافته شد که عبارتند از :
۱-مقاله ی «شناسایی آبادی های فارس در فردوس المرشدیه» که احمد اقتداری آن را نوشته و در مجموعه ی هفتاد و دو مقاله در سال ۱۳۶۲ آن را به چاپ رسانده است. نویسنده در این مقاله با کمک کتاب فردوس المرشدیه تعدادی از مکان های جغرافیایی آن زمان را مشخص نموده است. نویسنده کوشیده است در این مقاله، آبادی ها و شهر هایی را که در فردوس المرشدیه از آن ها نام برده شده است، مکان نمایی نماید تا مشخص شود که آیا از آن مکان اثری وجود دارد یا نه، یا این که چه تغییر و تحولی در این زمینه صورت گرفته است .
۲-مقاله ی «سکه های ضرب کازرون و کتاب فردوس المرشدیه» که به قلم عبدالله عقیلی نوشته شده و در سال ۱۳۸۱ در مجله ی آینده شماره ی ۸ به چاپ رسیده است نویسنده در این تحقیق با استناد به فردوس المرشدیه مطالبی درباره ی ضرب سکه در آن زمان نوشته است. این نوشته که با توجه به محتوای فردوس المرشدیه به رشته ی تحریر در آمده است اطلاعات مفیدی درباره ی ضرب سکه و انواع آن در اختیار خواننده قرار می دهد.
اهداف تحقیق :
الف ) اهداف علمی : تبیین جایگاه کتاب فردوس المرشدیه در میان آثار عرفانی
ب ) اهداف کاربردی : از این تحقیق می توان در حوزه های زیر استفاده کرد :
- در حوزه ی تذکره ها و زندگی نامه های عرفانی
- در حوزه ی شرح و تفسیر متون عرفانی
روش تحقیق :
این تحقیق ، به روش تحقیقی – توصیفی انجام گرفته و برای اجرای آن مراحل زیر پیموده شده است :
۱-ابتدا کتاب مورد نظر دقیق مطالعه شد و موضوعات عمده و قابل بحث استخراج و فیش برداری گردید .
۲- پس از فیش برداری محتوایی کتاب ، فیش های تحقیق طبقه بندی شد و موضوعات مشابه دسته بندی گردید .
۳- برخی از موضوعات که نیاز به شرح داشتند ، با مراجعه به منابع معتبر شرح داده شدند .
فرم در حال بارگذاری ...
[سه شنبه 1399-12-19] [ 11:16:00 ق.ظ ]
|