فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                  صفحه

چكیده…………………………………………………………………………………………………………………………. 1

 

فصل اول: کلّیّات پژوهش

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………….. 3

بیان مسئله……………………………………………………………………………………………………………………. 4

اهمیت و ضرروت پژوهش………………………………………………………………………………………………. 5

اهداف پژوهش……………………………………………………………………………………………………………… 6

الف) اهداف کلی…………………………………………………………………………………………………………… 6

ب) اهداف ویژه…………………………………………………………………………………………………………….. 7

سوالات پژوهش……………………………………………………………………………………………………………. 7

تعاریف مفاهیم واصطلاحات…………………………………………………………………………………………….. 7

الف- تعاریف نظری……………………………………………………………………………………………………….. 7

ب- تعاریف عملیاتی……………………………………………………………………………………………………… 8

 

فصل دوم: ادبیّات و پیشینه پژوهش

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………… 10

1- مبانی نظری پژوهش…………………………………………………………………………………………………. 11

شغل…………………………………………………………………………………………………………………………. 11

شرایط احراز شغل………………………………………………………………………………………………………… 11

فرایندهای شرایط احراز شغل………………………………………………………………………………………….. 11

شغل معلمی در کلام امام خمینی (ره)……………………………………………………………………………….. 12

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                  صفحه

شغل معلمی در سخنان مقام معظم رهبری:………………………………………………………………………….. 12

ملاک های انتخاب شغل………………………………………………………………………………………………… 12

استعداد عاملی موثر در انتخاب شغل…………………………………………………………………………………. 13

بررسی علائق به عنوان عامل موثر در انتخاب شغل……………………………………………………………….. 14

فرصت‌های شغلی به عنوان عامل موثر در انتخاب شغل………………………………………………………….. 14

عوامل اقتصادی به عنوان عامل موثر در انتخاب شغل…………………………………………………………….. 14

جایگاه اجتماعی به عنوان عامل موثردر انتخاب شغل……………………………………………………………… 15

استرس شغلی……………………………………………………………………………………………………………… 15

عامل تنش شغلی………………………………………………………………………………………………………….. 16

راهکارهای سازمان جهت پیش گیری از فشارها و استرسهای شغلی………………………………………….. 17

عوامل ایجاد کننده تعارض و فشارهای روانی معلمان……………………………………………………………. 17

تعارض خواست – خواست……………………………………………………………………………………………. 17

تعارض خواست – ناخواست………………………………………………………………………………………….. 18

تعارض ناخواست- ناخواست………………………………………………………………………………………….. 18

عوامل ایجاد کننده استرس درون سازمانی دربین معلمان…………………………………………………………. 18

خط مشی های سازمانی…………………………………………………………………………………………………. 19

ساختار سازمانی…………………………………………………………………………………………………………… 19

شرایط فیزیکی سازمان…………………………………………………………………………………………………… 19

فرایندهای سازمانی……………………………………………………………………………………………………….. 20

استرس و عملكرد كاری کارکنان و معلمان…………………………………………………………………………. 20

کاهش استرس شغلی کارکنان و معلمان……………………………………………………………………………… 21

پیشگیری از استرس شغلی……………………………………………………………………………………………… 22

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                  صفحه

مراحل پیشگیری از استرس…………………………………………………………………………………………….. 22

مهارت­ هایی برای کاهش استرس شغلی کارمندان و معلمان……………………………………………………… 23

فشار روانی………………………………………………………………………………………………………………… 24

تغییرات اصلی زندگی فشارزا………………………………………………………………………………………….. 25

حوادث محیطی فشارزا………………………………………………………………………………………………….. 25

فشار روانی آسیب رسان………………………………………………………………………………………………… 25

نشانه های فشار روانی…………………………………………………………………………………………………… 26

چگونگی کاهش سطح فشار روانی در بین معلمان………………………………………………………………… 28

عوامل و پیامدهای تاثیرگذار برفرایندهای فشار شغلی……………………………………………………………. 28

 

2- پیشینه تحقیق………………………………………………………………………………………………………….. 31

الف) پژوهش های انجام شده در  داخل كشور……………………………………………………………………. 31

ب) پژوهش های انجام شده در  خارج از كشور………………………………………………………………….. 32

نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………………. 34

 

فصل سوم: روش شناسی پژ‍وهش

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………… 37

نوع پژوهش……………………………………………………………………………………………………………….. 37

جامعه آماری……………………………………………………………………………………………………………….. 37

نمونه و روش نمونه گیری………………………………………………………………………………………………. 37

ابزار پژوهش………………………………………………………………………………………………………………. 38

روایی و پایایی……………………………………………………………………………………………………………. 38

روش تجزیه و تحلیل داده های پژوهش……………………………………………………………………………. 39

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                  صفحه

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ­ها

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………… 41

الف) تجزیه و تحلیل توصیفی داده هـا……………………………………………………………………………… 42

ب) تجزیه و تحلیل استنباطی داده هـا……………………………………………………………………………….. 46

 

فصل پنجم: نتیجه گیری و ارائه پیشنهادها

جمع بندی………………………………………………………………………………………………………………….. 51

یافته های پژوهش………………………………………………………………………………………………………… 52

نتایج توصیفی داده ها……………………………………………………………………………………………………. 52

بحث و تفسیر داده ها……………………………………………………………………………………………………. 54

نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………………. 55

محدودیت ها………………………………………………………………………………………………………………. 56

الف) محدودیت در قلمروپژوهش……………………………………………………………………………………. 56

ب) محدودیت های اجرایی……………………………………………………………………………………………. 56

پیشنهادها…………………………………………………………………………………………………………………… 56

الف) پیشنهادهای مبتنی بر یافته های پژوهش……………………………………………………………………… 56

ب) پیشنهادات برای پژوهشگران آتی……………………………………………………………………………….. 57

 

منابع

الف) منابع فارسی………………………………………………………………………………………………………… 59

ب) منابع انگلیسی………………………………………………………………………………………………………… 61

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                  صفحه

 

پیوست­ها

پیوست1: پرسشنامه………………………………………………………………………………………………………. 63

پیوست2: جداول مربوط به spss…………………………………………………………………………………….. 65

تعهدنامه اصالت رساله یا پایان نامه تحصیلی……………………………………………………………………….. 67

چكیده انگلیسی……………………………………………………………………………………………………………. 68

 

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                                                  صفحه

جدول (3-1)  مقادیر ضریب آلفای کرونباخ برای مولفه ها 39

جدول (4-1) توزیع فراوانی سن آزمودنی ها 42

جدول (4-2)توزیع فراوانی تحصیلات آزمودنی ها 43

جدول (4-3) توزیع فراوانی نمونه ها به تفکیک سابقه خدمت… 44

ﺟﺪول (4-4): ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﻮن ﻛﻟﻤﻮﮔﺮوف- اﺳﻤﻴﺮﻧﻒ… 45

جدول (4-6) نتایج حاصل از آزمون t تك نمونه فشارهای شغلی در بین معلمان زن. 46

جدول (4-7) نتایج حاصل از آزمون t تك نمونه فشارهای شغلی معلمان زن. 47

جدول (4-8) نتایج حاصل از آزمون t تك نمونه فشارشغلی معلمان. 48

جدول (4-9) نتایج حاصل از آزمون t تك نمونه فشارشغلی معلمان. 49

 

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                                                  صفحه

نمودار(2-1) منحنی استرس و عملكرد. 21

نمودار(4-1) توزیع فراوانی سن آزمودنی ها 42

نمودار(4-2) توزیع فراوانی تحصیلات آزمودنی ها 43

نمودار(4-3) توزیع فراوانی نمونه ها به تفکیک  سابقه خدمت… 44

 

چكیده

پژوهش حاضر به منظور بررسی تاثیر فشارهای شغلی برعملکرد معلمان زن مقطع متوسطه دوم تهیه و تدوین گردیده است. گردآوری داده ­ها در این پژوهش به روش توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری این تحقیق را کلیه معلمان آموزش پرورش زن به تعداد 285 نفر تشكیل داده اند که بر اساس جدول تعیین حجم نمونه کرجیسی مورگان تعداد 162 نفر به روش نمونه گیری تصادفی طبقه­ای انتخاب شدند. ابزار اندازه ­گیری این تحقیق پرسشنامه محقق ساخته که دارای 3 بعد مسئولیت پذیری، شخصیت اجتماعی و وضعیت روحی و روانی می باشد، استفاده شده است. روش تجزیه و تحلیل داده ­ها با آمار توصیفی و آمار استنباطی (شامل: آزمون تی تک نمونه ای) با بهره گرفتن از نرم افزار spss انجام شد. نتایج تحقیق نشان داد میانگین نمرات تمام مولفه های فشارهای شغلی معلمان بیشتر از حد متوسط می باشد.

 

فصل اول

کلّیّات پژوهش

مقدمه

کار و فعالیت معلمان در مدارس جنبه ای از زندگی است که صرف نظر از منابع مالی برخی از نیازهای اساسی آدمی نظیر تحرک روانی و بدنی، نیازهای اجتماعی و احساسات خود ارزشمندی را ارضاء
می­ کند با وجود این کار و فعالیت در مدارس و سازمان­ها می ­تواند منبع فشار روانی نیز باشد. در دهه اخیر موضوع فشارهای روانی و استرس و آثار آن در مدارس مورد توجه بسیار واقع گردیده است.با وجود این که استرس وفشارهای روانی مثبت نیز وجود دارد و نباید به این عوامل به عنوان یک پدیده منفی نگریست، زمانی که از فشارهای روانی صحبت می­ شود بیشتر به عوارض و جنبه­ های منفی آن توجه می شود. به هر حال فشارهای روانی اثرات فراوانی بر عملکرد و فعالیت­های اعضای سازمان دارد. مدیران، کارکنان و ارباب رجوع سازمان تحت تاثیر فشارهای عصبی دچار حالات روانی خاصی می­شوند و دست به اعمالی می­زنند که مستقیما در فعالیت­ها و بازدهی سازمان منعکس می گردد.فشارهای عصبی علاوه بر تاثیرات روانی تاثیرات جسمانی نیز دارند. فشارهای روانی شدید معلمان و اولیاء مدرسه باعث تزلزل در اهداف و راه های نیل به آن می­شوند و بر کارایی دانش آموزان اثر می­گذارند.

امروزه اهمیت نظام آموزش­برای پیشبرد اهداف توسعه کشور نزد سیاستمداران به اثبات رسیده است و بسیار مهم جلوه کرده است. در این میان یکی از عمده ترین و شاید جنجال برانگیزترین مفاهیمی که از یک سو تلاش­ های نظری و بنیادی بسیاری را به خود معطوف ساخته و از دگر سو در تمامی منابع نیروی انسانی سازمان­ها اهمیّت زیادی پیدا کرده، استرس و فشارهای روانی بر معلمان است چرا که معلمان، بر بسیاری از متغیرهای سازمانی، تاثیر می­گذارند و زمینه­ رشد و شکوفایی سازمان را فراهم می­نمایند. نظام­های آموزشی درگذر از مسائل كمی و همگانی كردن آموزش ناگزیر از توجه به مسائل كیفی پدیده‌های آموزشی نیازمند توجه به شرایط استرس و فشارهای روانی وارده بر معلمان می­باشد و ارتقای شخصیتی و ثبات هویتی معلمان را از طریق اصلی‌ترین عامل یعنی پایداری انسانی و تقویت روحیه معلمی به شکوفایی می­رساند.

 

بیان مسئله

در عصر حاضر كه جهان در اوایل قرن بیست و یكم قراردارد، بخش مهمی از فعالیت فردی واجتماعی را تعلیم و تربیت تشكیل می­دهد، به طوری كه یونسكو در گزارش جهانی اعلام كرده است: تقریباً از هر پنج انسانی كه امروز زندگی می­كند یک نفر یا شاگرد است یا در نظام آموزش رسمی به عنوان معلم خدمت می­كند. اساس خودكفایی و استقلال هر جامعه ای، برپایه­ های وجودی سازمان­های آموزشی آن جامعه استوار است و در بین تمام نیروهای اثر بخش یک سازمان آموزشی، اغلب صاحب نظران و متفكران مسائل تربیتی معتقدند كه معلمان مهمترین عامل مؤثر در جریان تعلیم و تربیت هستند، لذا توجه به نیازهای آن­ها و چگونگی تأمین آن توسط سازمان، می ­تواند منجر به کاهش فشارهای روانی و درنتیجه تعهد سازمانی آنان در سازمان می­گردد(حسینی نسب و همکاران،1391،ص14).

از آنجائی که هر كشوری در مسیر توسعه و پیشرفت همه جانبه خود نیازمند سیستم تعلیم و تربیت كارآمد است و اولین قدم در رسیدن به كادر آموزشی موفق و كارآمد درك عواملی است كه بر كیفیت عملكرد معلمان مؤثر است، چرا كه رابطه مستقیمی بین فشارهای روانی افراد با عملكرد آنان وجود دارد بطوری­كه افرادی كه از كار خود رضایت داشته باشند و فشار روانی کمتری داشته باشند كار خود را نیز بهتر انجام خواهند داد و افرادی كه از كار خودناراضی باشند كار خود را به درستی انجام نخواهند داد (حسینی نسب و همکاران،1391،ص14). فشار روانی وتأثیر آن بر معلمان در محیط کاری در سالهای اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است. برخی از معلمان فشار روانی را بهانه­ای برای انجام ندادن درست وظایف محوله قرار می­دهند. بسیاری دیگر فشار روانی زیادی را متحمل می­شوند. معلمانی نیز هستند که برای انجام صحیح کار می­بایست فشار مناسبی برای آنان ایجاد نمود. هدف مدیریت فشار روانی این است که به معلمان کمک می کند تا سطح فشار روانی متناسب با توانائی خود را برای انجام صحیح کار دریابند و تا مرحله تغییر آن را حفظ نمایند(حسینی،1388،ص78).