فهرست مطالب

عنوان………………………………………………………………………………………………………………………………..صفحه

 

فصل اول: طرح تحقیق

 

الف) مقدمه  ………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 1

ب) بیان مسئله …………………………………………………………………………………………………………………………………………. 1

د) اهمیت و ضرورت تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………. 3

ر) پیشینه تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………………………..3

ز) اهداف تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………………………….   6

س) سئوالات تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………6

ش) فرضیات تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………. 7

ص)روش تحلیل…………………………………………………………………………………………………………………………………………..7

ط)روش گردآوری داده ها…………………………………………………………………………………………………………………………..7

ظ ) نتایج مورد انتظار………………………………………………………………………………………………………………………………. 8

ک) برنامه زمانبندی انجام پایان نامه ………………………………………………………………………………………………………..8

 

فصل دوم : تعاریف و مبانی و مفاهیم نظری تحقیق

 

فصل دوم : ادبیات نظری تحقیق

2-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………….9

2-2- تعاریف و مفاهیم……………………………………………………………………………………………………………………………….9

2-2-1- تعریف سیستم حمل و  نقل شهری……………………………………………………………………………………………9

2-2- 2- انواع سیستم های حمل و نقل عمومی شهری………………………………………………………………………10

الف) مترو……………………………………………………………………………………………………………………………………………..10

ب) قطار سبك شهری………………………………………………………………………………………………………………………..10

ج) منوریل…………………………………………………………………………………………………………………………………………..11

د) تراموا…………………………………………………………………………………………………………………………………………….12

ه) اتوبوس…………………………………………………………………………………………………………………………………………12

و) تاكسی و خودروهای شخصی………………………………………………………………………………………………………….13

2-2-3- تعریف پایانه ها و ارتباط با  سیستم حمل و نقل شهری………………………………………………………….13

الف) مشخصات پایانه……………………………………………………………………………………………………………………………..14

ب)  عوامل ساخت پایانه ها………………………………………………………………………………………………………………….14

2-2-4- انواع پایانه ها ازنظر مقیاس…………………………………………………………………………………………………………15

2-2-5- انواع پایانه ها……………………………………………………………………………………………………………………………….15

2-2-6- عملکرد پایانه ها…………………………………………………………………………………………………………………………..16

2-2-7- وظایف پایانه ها…………………………………………………………………………………………………………………………..17

2-2-8- مفهوم ایستگاه پایانه ای مترو و فضای جمعی آن…………………………………………………………………..17

الف) فضای تصمیم گیری……………………………………………………………………………………………………………………..19

ب) فضاهای فرصت یا مکث……………………………………………………………………………………………………………….19

ج) فضاهای حرکتی…………………………………………………………………………………………………………………………….19

2-2-9- مفهوم فضای عمومی و ابعاد اجتماعی آن………………………………………………………………………………21

2-3- رویکردهای نظری………………………………………………………………………………………………………………………  24

2-3- دیدگاه های نظری حمل و نقل درون شهری………………………………………………………………………………24

2-3-1- نظریه های حمل و نقل شهری تا دهه 1910 ………………………………………………………………………24

2-3-2-  نظریه های حمل و نقل شهری از 1920 تا 1970………………………………………………………………26

2-3-3-  نظریه های حمل و نقل شهری از 1980 تا كنون………………………………………………………………..28

2-4-  مدل ها و روش های تحقیق………………………………………………………………………………………………………….30

2-4-1- بررسی الگوهای توسعه مبتنی بر حمل و نقل همگانی…………………………………………………………….30

2-4-2- توسعه مبتنی بر حمل و نقل همگانی……………………………………………………………………………………….30

2-4-3- سیاست ها و اصول کلی توسعه مبتنی بر حمل و نقل همگانی……………………………………………..31

2-5- مکانیابی……………………………………………………………………………………………………………………………………………33

2-5-1- معیارهای مکانیابی……………………………………………………………………………………………………………………..33

2-5-2- مکانیابی ایستگاه های مترو………………………………………………………………………………………………………34

 

2-5-3- انواع ایستگاه های مترو و مکانیابی نقاط ……………………………………………………………………………….35

الف) ایستگا ه های انتهایی……………………………………………………………………………………………………………….35

ب) ایستگاه های اجباری………………………………………………………………………………………………………………..35

ج) ایستگاه های میانی……………………………………………………………………………………………………………………35

2-6- اصول و برنامه ریزی درونی پایانه……………………………………………………………………………………………… 36

الف) اصل جامعیت…………………………………………………………………………………………………………………………….. 36

ب) اصل سازگاری فضاها ، فعالیت ها و همجواری درونی……………………………………………………………….36

ج) اصل ایمنی……………………………………………………………………………………………………………………………………36

د) اصل امنیت…………………………………………………………………………………………………………………………………..36

ه) اصل دسترسی آسان…………………………………………………………………………………………………………………….36

و) اصل تمرکز……………………………………………………………………………………………………………………………………36

ی) خوانایی فضاهای پایانه…………………………………………………………………………………………………………………..36

ن) سازگاری فعالیت پایانه با کاربری های اطراف………………………………………………………………………………36

2-7-  تجارب جهانی…………………………………………………………………………………………………………………………….. 37

2-7-1- معرفی پروژه های موفق مترو در جهان……………………………………………………………………………………37

الف) متروی کوپنهاگ…………………………………………………………………………………………………………………………….37

ب) متروی برلین………………………………………………………………………………………………………………………………….37

پ) ام تی آر هنگ کنگ چین…………………………………………………………………………………………………………..38

ث) متروی نیویورک آمریکا…………………………………………………………………………………………………………………39

ج) متروی پاریس پاریس – فرانسه…………………………………………………………………………………………………….40

م) متروی لندن – انگلستان ………………………………………………………………………………………………………………41

ن) متروی مسکو – روسیه………………………………………………………………………………………………………………….41

و)متروی دبی……………………………………………………………………………………………………………………………………….44

ه) ایستگاه های مختلف استکهلم سوئد …………………………………………………………………………………………..44

ی) ایستگاه بلوار فورموسا ـ کائوسیونگ، تایوان……………………………………………………………………………….. 46

2-7-2- ابعاد اجتماعی در تجارب جهانی موفق………………………………………………………………………………………46

نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………………………………………….47

 

فصل سوم : بررسی و شناخت وضع موجود

 

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………50

3-1- ویژگیهای عمومی شهر تبریز………………………………………………………………………………………………………….50

3-2-  مطالعات جغرافیایی شهر تبریز………………………………………………………………………………………………………52

الف) توپوگرافی…………………………………………………………………………………………………………………………………….52

ب)  هیدرولوژی…………………………………………………………………………………………………………………………………52

ج)  مورفولوژی………………………………………………………………………………………………………………………………….52

3-3-  اقلیم………………………………………………………………………………………………………………………………………………52

3-4- جغرافیای سیاسی شهر تبریز………………………………………………………………………………………………………..58

3-5- ویژگیهای تاریخی تبریز…………………………………………………………………………………………………………………58

3-6- ویژگیهای فرهنگی _ اجتماعی  شهر تبریز……………………………………………………………………………….59

3-7- ویژگی‌های جمعیتی و نیروی انسانی شهر تبریز………………………………………………………………………60

3-8- ویژگی‌های اقتصادی منطقه…………………………………………………………………………………………………………60

3-9- ویژگی‌های كالبدی شهر تبریز…………………………………………………………………………………………………….63

3-10- مطالعات زیست‌محیطی……………………………………………………………………………………………………………..65

الف) آلودگی هوا………………………………………………………………………………………………………………………………..65

ب)  آلودگی خاك…………………………………………………………………………………………………………………………….66

ج) آلودگی آبهای سطحی و زیرزمینی……………………………………………………………………………………………..66

3-11- تاسیسات شهری تبریز…………………………………………………………………………………………………………………66

الف) بررسی وضعیت شبكه و تاسیسات آب و فاضلاب شهر تبریز…………………………………………………..67

ب) مشخصات برق تبریز و نیروگاه های آن………………………………………………………………………………………..67

ج) مخابرات…………………………………………………………………………………………………………………………………………..68

د)  مشخصات و بررسی وضعیت گاز طبیعی در شهر تبریز……………………………………………………………..68

3-12- مطالعات شهرسازی و معماری……………………………………………………………………………………………………..69

3-13- شبكه راه های منطقه…………………………………………………………………………………………………………………….69

3-14- شبکه ارتباطی_شبکه معابر………………………………………………………………………………………………………….69

3-15- حمل و نقل همگانی……………………………………………………………………………………………………………………..72

3-16- زمینه مطالعات سیستم حمل و نقل سریع همگانی تبریز…………………………………………………………75

3-17- سابقه واگن اسبی در تبریز…………………………………………………………………………………………………………..77

3-18- مترو و قطار شهری……………………………………………………………………………………………………………………….77

الف) نقشه مترو شهر تبریز و بررسی خطوط قطار شهری تبریز……………………………………………………….78

ب) ایستگاه های خط یک قطار شهری تبریز…………………………………………………………………………………..80

3-19-  تجهیزات سازمان قطار شهری تبریز…………………………………………………………………………………………81

3-20- معرفی دپو و پارکینگهای خط1 قطارشهری تبریز…………………………………………………………………….82

الف ) پایانه ائل گولی…………………………………………………………………………………………………………………………….82

ب ) پایانه لاله……………………………………………………………………………………………………………………………………….83

3-21 – ناوگان قطار شهری تبریز…………………………………………………………………………………………………………….83

3-22 – معرفی ایستگاه های خط یک……………………………………………………………………………………………………..84

 

فصل چهارم : الگوهای تحلیلی و ارزیابی ایستگاه ها

 

4-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………89

4-2 – تعیین عوامل و متغییرها……………………………………………………………………………………………………………….89

4-2-1- عوامل موثر درارزیابی ایستگاه ها……………………………………………………………………………………………….89

4-2-2- تعریف عوامل موثر درارزیابی…………………………………………………………………………………………………… 90

4-2-3- متغیرهای عوامل موثر در مکانیابی ایستگاه ها………………………………………………………………………..90

4-2-4- متغییرهای بررسی……………………………………………………………………………………………………………………..90

4-3- شاخص های انتخاب شده……………………………………………………………………………………………………………..95

4-4- پرسشنامه شاخص های انتخاب شده……………………………………………………………………………………………97

4-5- روش AHP………………………………………………………………………………………………………………………………….101

4-5-1- ایجاد ماتریس مقایسه دو تایی……………………………………………………………………………………………….101

4-5-2- محاسبه وزن های معیار…………………………………………………………………………………………………………..102

4-5-3- وزن دهی گزینه ها………………………………………………………………………………………………………………….102

4-5-4- تخمین نسبت توافق………………………………………………………………………………………………………………..103

4-6- تحلیل فرایند سلسله مراتبی AHP برای ایستگاه یک از فاز یک قطار شهری تبریز……………..103

4-6-1- ماتریس مقایسه دو تایی معیارهای بکار رفته در شاخص های کالبدی، زیست محیطی، اجتماعی- فرهنگی و نظم و ایمنی ایستگاه یک  تا هفت…………………………………………………………………..103

4-6-2- بررسی سازگاری در قضاوتها…………………………………………………………………………………………………….103

4-7- نتیجه گیری تجزیه و تحلیل ایستگاه ها با روش Ahp…………………………………………………………….136

4-8- نقشه کاربری اراضی در ایستگاه های فاز یک خط یک………………………………………………………………142

4-8-1- نوع کاربری ها، مساحت کاربری ها و درصد سطح اشغال شده هر کاربری در ایستگاه های فاز یک…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..143

4-9- نتایج بررسی کاربری اراضی در هفت ایستگاه اول از فاز اول خط یک مترو شهری تبریز…..143    الف) نتایج بررسی کاربری اراضی در ایستگاه های شماره یک و دو از فاز اول خط یک مترو شهری تبریز……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 143

ب)نتایج بررسی کاربری اراضی در ایستگاه های شماره سه وچهار از فاز اول خط یک مترو شهری تبریز…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………146

ج) نتایج بررسی کاربری اراضی در ایستگاه های شماره پنج، شش وهفت از فاز اول خط یک مترو شهری تبریز…………………………………………………………………………………………………………………………………………….148

4-10- سازگاری کاربری ها , نقشه سازگاری کاربری های  ایستگاه ها…………………………………………..151

 

فصل پنجم : آزمون فرضیه ها ، نتیجه گیری و پیشنهادها

 

1-5-  مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………….156

5-2- آزمون فرضیه ­ها……………………………………………………………………………………………………………………………156

• فرضیه اول…………………………………………………………………………………………………………………………………157
• فرضیه دوم…………………………………………………………………………………………………………………………………157
• فرضیه سوم……………………………………………………………………………………………………………………………….158

5-3- نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………………………………….159

5-4-پیشنهادات………………………………………………………………………………………………………………………………………161

) مقدمه :

رشد روز افزون جمعیت و بالا رفتن نرخ مالکیت سواری و افزایش جریان ترافیک شهری باعث ایجاد مشکلات در امر جابه جایی مسافران شده است. یکی از مهمترین عناصر شهری ، سیستمهای حمل و نقل عمومی شهرها است. از طرفی حمل و نقل عمومی و جابه جایی مسافران به عنوان یکی از مهمترین عوامل توسعه شهری نام برده میشوند. بهره برداری مطلوب از یک سیستم حمل ونقل در گرو شناسایی آن سیستم و خصوصیات آن است. اولین گام مهم و ضروری در شناسایی سیستم حمل و نقل عمومی یک شهر شناسایی محل استقرار پایانه ها است.کارایی سیستم حمل و نقل عمومی یک شهر بستگی به مکانهایی است که پایانه ها در آن مکانها به وجود آمده اند. انجام مطالعات تحلیلی قبل از استفاده و بهره برداری از سیستم حمل و نقل شهری لازم و ضروری است که در این پایانامه به تحلیل الگوهای مکانیابی ایستگاهای مترو (شهر تبریز) خواهیم پرداخت. نحوه استقرار پایانه ها ،سازگاری با کاربری های اطراف محیط خود و همسایگی ها مورد بررسی قرار خواهد گرفت..