واژگان کلیدی: مدیریت زنجیره تامین، مدیریت زنجیره تامین سبز، سیستم مدیریت زیست محیطی، تصمیم گیری های چند معیاره فازی

فهرست مطالب

فصل اول: کلیات تحقیق… 1

1-1- مقدمه: 2

1-2- بیان مسئله و اهمیت موضوع. 3

1-2-1- صنعت مواد غذایی.. 4

1-3- اهداف تحقیق.. 5

1-4- تاریخچه مدیریت زنجیره تامین سبز و مسائل زیست محیطی.. 5

1-5- سوالات تحقیق.. 7

1-6- روش انجام تحقیق.. 7

1-7- روش گردآوری اطلاعات… 8

1-8- جامعه و نمونه آماری.. 8

1-9- جنبه های نوآورانه تحقیق.. 9

1-10- اصطلاحات و واژگان کلیدی.. 9

فصل دوم: ادبیات تحقیق… 11

2-1- تاریخچه مدیریت زنجیره تامین.. 12

2-2- ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ زﻧﺠﯿﺮه ﺗﺎﻣﯿﻦ و مفاهیم آن.. 13

2-3- اهداف مدیریت زنجیره تامین.. 15

2-4- فرایندهای مدیریت زنجیره تامین.. 16

2-5- راﻫﺒﺮد زﻧﺠﯿﺮه ﺗﺎﻣﯿﻦ.. 17

2-6- مفهوم پایداری.. 18

2-6-1- اثر متقابل مدیریت زنجیره تامین و پایداری.. 21

2-6-2- توسعه پایدار 21

2-6-3- مدیریت زنجیره تامین پایدار 23

2-7- مسئولیت اجتماعی سازمان.. 24

2-7-1- تعریف مسئولیت اجتماعی.. 25

2-8- سیر تکاملی مدیریت محیط زیست… 26

2-8-1- معرفی استاندارد ایزو 14700. 28

2-8-2- سیستم مدیریت زیست محیطی.. 29

2-8-3- استاندارد ارزیابی عملکرد زیست محیطی.. 30

2-8-4- استاندارد های برچسب گذاری زیست محیطی.. 30

2-8-5- جنبه های زیست محیطی در استاندارد محصول.. 30

2-9- مدیریت زنجیره تامین سبز. 30

2-9-1- مفاهیم و تعاریف مدیریت زنجیره تامین سبز. 31

2-9-2- توسعه مدیریت زنجیره تامین سبز. 33

2-9-3- ارزیابی چرخه عمر. 37

2-9-4- تاثیرات مدیریت زنجیره تامین سبز بر استراتژی های صنعت… 38

2-9-5- مصرف سبز. 39

2-9-6- مزایای پیاده سازی سیستم مدیریت زنجیره تامین سبز. 41

2-9-7- موانع پیش رو جهت دستیابی به مدیریت زنجیره تامین سبز. 44

2-10- مؤلفه های مدیریت زنجیره تامین سبز. 46

2-10-1- خرید سبز. 46

2-10-1-1- سیستم مدیریت زیست محیطی تامین کنندگان.. 47

2-10-2- طراحی و بسته بندی سبز. 50

 

 

2-10-2-1- بسته بندی سبز. 50

2-10-3- تولید سبز. 52

2-10-4- لجستیک سبز. 53

2-10-5- لجستیک معکوس…. 54

2-10-5-1- دلایل استفاده از لجستیک معکوس…. 57

2-10-6- آموزش و پژوهش…. 58

2-10-7- مدیریت زیست محیطی.. 59

2-11- پیشینه تحقیق.. 60

2-11-1- مطالعات خارجی.. 60

2-11-2- مطالعات داخلی.. 63

2-12- صنایع غذایی.. 65

2-12-1- مصرف انرژی و سوخت… 67

2-12-2- آلودگی آب در اثر صنایع غذایی.. 68

2-12-3- بسته بندی مواد غذایی.. 69

2-13- معرفی شرکت های مورد مطالعه. 70

2-13-1- معرفی شرکت لینا 70

2-13-1-1- چشم انداز 71

2-13-1-2- خط و مشی کیفیت… 72

2-13-1-3- سیستم مدیریت زیست محیطی.. 73

2-13-1-4- جوایز و تندیس ها 73

2-13-2- معرفی شرکت کاله. 74

2-13-2-1- نوآوری و تنوع. 74

2-13-2-2- كیفیت و سلامت… 74

2-13-2-3-گستردگی.. 75

2-13-2-4- خط و مشی کیفیت و سیستم مدیریت زیست محیطی.. 75

2-13-2-5- افتخارات… 77

2-13-3- معرفی شرکت پاک… 77

2-14- تصمیم گیری های چند معیاره (MCDM) 78

2-14-1- ارزیابی و بررسی مدل های MADM… 80

2-14-2- تصمیم گیری های چند معیاره فازی (FMCDM) 81

2-15- مروری بر مفاهیم و تعاریف تئوری فازی: 82

2-15-1- مجموعه های فازی.. 82

2-16- نتیجه گیری.. 85

فصل سوم: روش شناسی تحقیق… 91

3-1- مقدمه. 92

3-2- روش تحقیق.. 92

3-3- مراحل تحقیق.. 94

3-4- روش گردآوری داده ها و اطلاعات… 96

3-4-1- شناسایی مؤلفه های مدیریت زنجیره تامین سبز. 97

3-4-2- طراحی پرسشنامه. 97

3-5- جامعه و نمونه آماری.. 98

3-6- اعداد فازی.. 99

3-6-1- اعداد فازی مثلثی.. 99

3-7- تحلیل سلسله مراتبی بوکلی.. 101

3-8- روش بررسی سازگاری.. 103

3-9- روش تاپسیس…. 106

3-9-1 روش تاپسیس فازی.. 107

3-10- متغیرهای زبانی.. 110

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل.. 113

4-1- متغیرهای جمعیت شناختی.. 114

4-2- محاسبات فرایند غربالگری شاخص های پژوهش…. 115

4-3- تجزیه و تحلیل پرسشنامه ب… 119

4-4- تجزیه و تحلیل پرسشنامه ج.. 134

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات… 144

5-1- مقدمه و نتایج شناسایی و غربالگری مؤلفه ها 145

5-2- نتایج حاصل از پرسشنامه ب به روش تحلیل سلسله مراتبی فاز بوکلی.. 148

5-3- نتایج حاصل از پرسشنامه ج به روش تاپسیس فازی چانگ… 150

5-4- بحث و پیشنهادات کاربردی.. 151

5-5- پیشنهادات برای تحقیقات آتی.. 156

منابع.. 157

ضمائم.. 165

مقدمه:

با جهانی شدن اقتصاد و افزایش رقابت و توسعه فناوری اطلاعات، بازار عرضه محور به بازار تقاضا محور تبدیل شده است و سازمانها برای حفظ بقای خود در محیط رقابت جهانی به اهمیت ارضای نیاز مشتری پی بردند و همچنین دریافتند که ارضای نیاز مشتری نه فقط بوسیله محصول نهایی بلکه توسط تمام عناصری که در آماده سازی و ساخت و تحویل محصول به مشتری نقش دارند، انجام می شود. به این ترتیب مدیریت زنجیره تامین[1] اهمیت پیدا می کند. مدیریت زنجیره تامین به دنبال بیشینه کردن سود و یا کمینه کردن هزینه در سازمان می باشد. اما این موضوع تأثیر منفی سازمان بر محیط مثل از بین رفتن منابع، تخریب زیست بوم و تخریب محیط که تضمین کننده توسعه پایدار است، را نادیده می گرفت تضمین توسعه ی پایدار هر کشور منوط به حفظ و استفاده بهینه از منابع محدود و غیر قابل جایگزین می باشد و اقدامات گوناگونی برای مواجهه با این مسئله توسط دولت ها انجام گرفته که از جمله ی آنها استفاده از مواد خام سازگار با محیط زیست در مراکز تولیدی و صنعتی، کاهش استفاده از منابع انرژی فسیلی و نفتی و استفاده مجدد ضایعات می باشد. تسریع قوانین و مقررات دولتی جهت اخذ استانداردهای زیست محیطی و تقاضای رو به رشد مصرف کنندگان برای عرضه محصولات سبز به زنجیره تأمین که تمام فعالیت های مرتبط با جریان کالا از مرحله ی ماده خام تا تحویل کالا به مصرف کنندگان نهایی را در بر می گیرد، موجب ظهور مفهوم جدید به نام مدیریت زنجیره تأمین سبز[2] شده است. در واقع مدل مدیریتی زنجیره تأمین سبز، جهت حفاظت از محیط زیست می باشد و شرکت ها با بهره گرفتن از آن می توانند تأثیرات منفی زیست محیطی را کاهش داده و به استفاده مطلوب از منابع و انرژی دست یابند.

 1-2- بیان مسئله و اهمیت موضوع

افزایش نگرانی ها در مورد هشدار های محیطی، تولید کننده ها را وادار کرده تا در جهت ایجاد راه کارهایی در زمینه مدیریت محیطی تلاش کنند. دیدگاه هایی نظیر مدیریت زنجیره تأمین سبز، بهره وری سبز، تولید پاك تر و سیستم ها ی مدیریت محیطی برای فعالیت های مدیریت سبز به کار گرفته شده اند (ژو و همکاران[3]، 2008)  در این میان، از آنجا که اثرات نا مطلوب محیطی در همه مراحل چرخه عمر محصول، اتفاق می افتد و مدیریت برنامه ها و عملیات محیطی به داخل مرز های سازمان محدود نمی شود، دیدگاه مدیریت زنجیره تأمین سبز به عنوان دیدگاهی جامع که همه جریانات از تأمین کنندگان به تولید کنندگان و در نهایت به مصرف کنندگان را در بر می گیرد، مورد توجه بسیاری قرار گرفته است (ژو و همکاران، 2008).

با توجه به تاکیدی که در سازمان ها بر بهره وری با هدف استفاده صحیح و موثر از منابع در راستای اهداف سازمانی شده است و نیز با توجه به الزاماتی که قوانین ملی و بین المللی و همچنین تقاضای مشتریان در مورد مسائل زیست محیطی دارند یک مصالحه و سازشی مناسب بین اهداف دوگانه رشد اقتصادی و حفاظت از محیط زیست به وجود آمده است، که باعث شده است امروزه از زنجیره تامین سبز به عنوان یک سلاح استراتژیک جهت کسب مزیت رقابتی پایدار استفاده شود.

 از این رو تضمین و استمرار توسعه پایدار هر کشوری منوط به حفظ و استفاده بهینه از منابع محدود و غالبا غیر قابل جایگزین طبیعی آن می باشد. زنجیره تامین نیز که تمام فعالیتهای مرتبط با جریان تبدیل کالا از مرحله ماده خام تا تحویل کالا به مصرف کنندگان نهایی، بانضمام جریان اطلاعات در سرتاسر زنجیره تامین را در بر می گیرد، تاثیر بالقوه مهمی بر محیط زیست خواهد داشت. مدیران زنجیره تامین بدنبال تحویل سریعتر کالا و خدمات، کاهش زمان تاخیر، کاهش هزینه و افزایش کیفیت می باشند (طاهری، 1385).

 اکنون شرکت ها به طور روز افزون در می یابند که مدیریت محیط زیست یک موضوع کلیدی استراتژیک با توان بالقوه برای تاثیر پایا بر عملکرد سازمانی است. برای مثال تعداد زیادی از       شرکت ها ISO147001 را (استاندارد سیستم مدیریت محیط زیست) در سازمان های خود پیاده سازی و اجرا کرده اند.

    در آینده انتظار می رود که همه شرکت ها نیازمند استراتژی هایی، برای کاهش تاثیرات محصولات و خدماتشان بر محیط زیست باشند. (لویس و گرتساکی[4]، 2001) تحقیقات و تجربیات نشان می دهند که رابطه نزدیک بین کیفیت