و نتایج شبکه در سطوح مختلف (بین فردی، بین واحدی و یا بین سازمانی) است Brass et.al,) 2004). شبکه اجتماعی در واقع به گسترش تعداد کسب وکار یا تعداد تماس های اجتماعی فرد با برقراری اتصالات است. اعضای سایت های شبکه اجتماعی ساعت ها وقت خود را صرف جستجوی صفحات کرده، اعضای دیگر را مورد بررسی قرار داده، پیغام هایی را با هم رد و بدل کرده و اطلاعات فراوانی را در مورد خود ارائه می دهند. بنگاه های مختلف این اطلاعات را زیر و رو کرده و تبلیغاتی را که متن آن ها با دقت تنظیم شده است را در وب نمایش می دهند. ضمنا آن ها از سایت ها برای برقراری ارتباط با مشتریان احتمالی استفاده می کنند. رایج ترین این سایت ها بازدیدکنندگان زیادی را به خود جلب کرده و به قدری جالب توجه هستند که به عنوان ابزارهای بازاریابی قدرتمند مورد استفاده قرار می گیرند (Laudon & Laudon, 2012). ساختارهای اجتماعی اگرچه گاهی اوقات غیرقابل مشاهده هستند، اغلب با نتایج سودمندی همچون، قدرت (Brass, 1984)، نوآوری (Ibarra, 1993)، نتایج یادگیری ( (Baldwin et.al, 1997 و عملکرد شغلی (Sparrowe et.al, 2001) مرتبط هستند.

۲-۶-۱ سایت های شبکه اجتماعی و تعامل در فضای آنلاین

سایت های شبکه اجتماعی نوعی انجمن آنلاین هستند که به بی نهایت معروف شده اند. آنها یک سرویس مبتنی بر وب هستند که به افراد اجازه می دهند، پروفایل های عمومی را در سیستم ایجاد کرده، لیستی از کاربرانی که با آنها متصل می شوند به وجود آورند و لیست ایجاد شده خود و سایر افرادی که در سیستم هستند را مشاهده کنند .ماهیت این اتصالات ممکن است از سایتی به سایت دیگر متفاوت باشد که سایت های شبکه اجتماعی را منحصربه فرد می سازد و افراد را قادربه ارتباط با دیگران می سازد (Broughton et.al, 2009). درطول دهه گذشته استفاده از سایت های شبکه اجتماعی آنلاین افزایش یافته است. با افزایش سایت های با کاربران میلیونی مانند فیس بوک که بیش از ۴۰۰ میلیون کاربر فعال در سراسر جهان دارد، استفاده از شبکه های اجتماعی آنلاین، به جزء ثابت در زندگی بیش از ۱٫۸ بیلیون کاربر اینترنت در جهان تبدیل شده است Facebook) (Press Room, 2010. به دلیل تعارض در تعاریف و جامع و کامل نبودن آنها، فوکس سایت شبکه اجتماعی را به عنوان پلتفرم ها یا پایگاه هایی می داند که رسانه ها، اطلاعات و فناوری های ارتباطی گوناگون را یکپارچه می سازند. به گونه ای که به کاربران امکان ایجاد پروفایلی را می دهد که معرف آن هاست و پیوندها یا فهرست پیوندهای آن ها را در صفحه نمایش می دهد و همچنین ارتباط با پیوندهای کاربران موجود در فهرست و ارتباط بین کاربران را فراهم می کند (Fuchs, 2009). اصطلاح سایت های شبکه اجتماعی به وب سایت هایی اشاره دارد که کاربران را قادر به ایجاد یک شبکه از اتصالات با افرادی می کند که امیدوارند اطلاعات، اخبار، عکس ها، نظرات و دیگر محتواها را با آنها به اشتراک بگذارندet.al, 2012) Steinfield). برخی معتقدند که سایت های دوستیابی اولین شبکه های اجتماعی اینترنتی هستند. اولین سایت های دوستیابی زمانی شروع به کار کردند که استفاده از اینترنت تقریبا همه گیر شده بود. فوکس، مفهوم سایت شبکه اجتماعی را مبهم و نارسا می داند. او علت این نارسایی را عدم وجود بنیان های نظری اجتماعی در پژوهش های مربوط به سایت شبکه اجتماعی می داند (Fuchs, 2009). پایه تعامل در سایت های شبکه اجتماعی پروفایل شخصی فرض شده است که گاهی اوقات شامل یک سایت شخصی در یک سایت شبکه اجتماعی می باشد (Tufekci, 2008). سایت های شبکه اجتماعی محیط های مجازی هستند که به افراد اجازه می ‎دهند که به یکدیگر متصل شده و در مورد موضوعات خاص با یکدیگر گفتگو کرده و در تعامل باشند (Murray & Waller, 2007). جمعیت سایت های شبکه اجتماعی با تعداد افرادی که از آن ها استفاده می کنند و همچنین میزان تعاملات کاربران شبکه مشخص می شود. از آنجایی که تعاملات اجتماعی هدف شبکه های اجتماعی آنلاین هستند، بهتر است که شبکه های اجتماعی آنلاین به عنوان یک فعالیت مشترک اجتماعی درنظر گرفته شوند Lee, 2010) & Cheung). ارتباط در سایت های شبکه اجتماعی با آگاهی و شفافیت صورت می گیرد. بنابراین، قاعده این است که فرد با ویرایش، توسعه یا بروزرسانی صفحه شخصی خود با دیگران ارتباط برقرار می کند (Dalsgaard, 2008). هر سایت شبکه اجتماعی به گونه ای طراحی و اجرا می شود که فضای تعامل در بین کاربران را ایجاد کرده و مبنایی برای شکل گیری اجتماعات آنلاین شود. به منظور دستیابی به چنین هدفی به ابزارهایی نیاز است که بستر تعامل را ایجاد کنند. بنابراین، سایت های شبکه اجتماعی معمولا تحت عنوان وب۲ نرم افزار اجتماعی مورد بحث قرار می گیرند (Fuchs, 2009). در محیط کاری، سایت‎های شبکه اجتماعی می توانند مرزهای سنتی، ارتباطات و سلسله مراتب بین کارکنان را از بین ببرند. برای مثال، افراد ممکن است درنظر بگیرند که آیا باید درخواست دوستی در فیس بوک از طرف رئیس خود را بپذیرند یا نه. (Broughton et.al, 2009). تعامل در فضای مجازی از طریق ساز وکارهای نوینی مانند شبکه های اجتماعی، وبلاگها، ایمیل، سایت های اینترنتی، کنفرانس های ویدیویی، اتاق های گفتگو (چت)، سیستم های ثبت پیام فوری، فهرست های پستی، امکان پذیر می شود. هر کدام از این سازوکارهای ارتباطی، با توجه به ویژگی خود، سطح خاصی از تعامل را فراهم می کنند. انتخاب سازوکار ارتباط، با توجه به هدف تعامل، و نیازها و الزام های محیط نرم افزاری انجام می شود و پیامدها و نتایج تعامل از طریق آنها ممکن است، متفاوت باشد.

پیامک: پیامک یا اس ام اس[۶۲] به معنی سرویس پیام کوتاه، سرویسی برای تبادل پیام های متنی از طریق تلفن های همراه و برخی وسیله های همراه دیگر مانند رایانه جیبی و گاه رایانه های شخصی است. پیام کوتاه یکی از فعالیت های سودآور برای شرکت های مخابراتی محسوب می شود. این تکنولوژی در سال ۱۹۹۲ در گروه سما تلکام شرکت مخابراتی ودافون در انگلیس اختراع شد. خدمات پیام کوتاه در ایران برای نخستین بار در سال ۱۳۸۱ مورد بهره برداری قرار گرفت. از این سال به بعد استفاده از پیام کوتاه به تدریج در بین کاربران ایرانی تلفن همراه فراگیر شد. در سال ۱۳۸۵، هشت میلیارد پیام کوتاه در ایران مبادله شد. در این سال روزانه ۲۰ میلیون پیام کوتاه توسط کاربران تلفن همراه رد و بدل می گردید که این رقم در روزهای خاص و اعیاد مختلف بیشتر می شد (مومنی، ۱۳۸۶).

پیام رسانی فوری[۶۳]: پیام رسانی فوری قدیمی تر از اینترنت است. اولین بار بر روی سیستم عامل هایی با چند کاربر مانند سی تی اس اس[۶۴] و مالتیکس[۶۵] در اواسط دهه ۱۹۶۰ پدیدار شد. در آغاز این سیستم ها برای آگاهی و اخطارهای سرویس های چاپی استفاده می شد. اما باگسترش آن امکان برقراری ارتباط بین کاربران مختلف یک ماشین تسهیل شد. پیام رسانی فوری، نوعی خدمات چت است که به اعضا امکان می دهد از کانال های چت خصوصی استفاده کنند. هر زمان که دیگران در فهرست خصوصی فرد آنلاین باشند سیستم پیام رسانی فوری به فرد هشدار می دهد. به این ترتیب فرد می تواند با دیگران چت کند (LAUDON & LAUDON, 2012). پیام رسانی فوری، گونه ای از ارتباط مستقیم متنی سریع بین دو یا چند فرد با بهره گرفتن از رایانه شخصی با دستگاه های دیگر و از طریق یک کلاینت نرم افزاری[۶۶] مشترک است. متن کاربر بر روی یک شبکه مانند اینترنت منتقل می شود. کلاینت های نرم افزاری پیشرفته تر پیام رسانی فوری رده های بالاتری از ارتباط مانند تماس تصویری یا صوتی را عرضه می کنند.

رایانامه[۶۷]: امروزه رایانامه یکی از مهمترین کاربردهای اینترنت است. تقریبا اغلب مردم, همه روزه از رایانامه استفاده می کنند. بعضی کاربران ممکن است هفته ای یک یا دو پیام ارسال کنند و دیگران بیشتر و بعضی هزاران پیام ارسال و دریافت کنند. رایانامه یک نشانی پستی یا به اصطلاح آدرس پست الکترونیکی است که از طریق این نشانی می توان با هر شخصی یا ارگان و سازمانی به صورت الکترونیکی و از طریق شبکه جهانی اینترنت ارتباط پیدا کرد. و از طریق آن همه افراد از سراسر دنیا می توانند پیام ها، عکس ها و فایل های دیگر را ارسال نمایند. رایانامه امکان مبادله پیام ها از یک کامپیوتر به کامپیوتر دیگر، با قابلیت هایی برای ارسال پیام به چند گیرنده، ارسال مجدد پیام ها و پیوست اسناد متنی یا فایل های چندرسانه ای به پیام ها را فراهم می کند. اگرچه بیشتر سازمان ها از سیستم های پست الکترونیکی داخلی خود استفاده می کنند، اما بیشتر پست های الکترونیکی امروزه از طریق اینترنت ارسال می شوند (LAUDON & LAUDON, 2012). مزیت جهانی بودن دسترسی به صندوق پست الکترونیک و عدم محدودیت زمانی دسترسی به منظور ارسال و دریافت نامه ها و همچنین آنی بودن ارسال ها و دریافت ها، رایانامه را به یک ضرورت مهم تبدیل کرده است .رایانامه را می توان از طریق سایت هایی مانند یاهو [۶۸]که پست الکترونیک رایگان می دهند و مدیریت آن نیز از طریق خود سایت یاهو امکان پذیر است و همچنین ایجاد پست های الکترونیک اختصاصی از سایت های اختصاصی ایجاد و استفاده نمود.

ویکی[۶۹]: مفهوم ویکی توسط بولیوف[۷۰] و کانینگهام[۷۱] در سال ۱۹۹۵ معرفی شد. یک ویکی می تواند به عنوان نرم افزاری تعریف شود که به کاربران اجازه ویرایش متون یا صفحات در یک محیط مشارکتی را می دهد. ویکی می تواند به عنوان مجموعه ای از صفحات نیز تعریف شودET.AL, 2010) RODRIGUES). ویکی یک سیستم ساده و در عین حال قدرتمند مبتنی بر وب، برای تولید و مدیریت محتوا است. در ویکی هر کاربر می تواند درخصوص موضوعی مطلب بنویسد و یا مطالب موجود را ویرایش کند. ویکی این امکان را به کاربران می دهد تا هر