مقدمه. 7

فصل اول: کلیات.. 8

جامعیت و جاودانگی اسلام. 8

1-نظریه ی حداقلی. 10

2- نظریه ی حداکثری.. 10

ارزش زن در اسلام. 11

پوشش در اسلام. 13

طراحی لباس در اسلام. 16

پوشش پوشاک.. 16

شکل پوشاک.. 16

جنس پوشاک.. 17

رنگ پوشاک.. 18

تاریخچه فرهنگ پوشش در ایران. 19

تهاجم فکری.. 20

ارزش های اسلام در زمینه پوشاک.. 21

سلامت روان. 22

فصل دوم: طراحی لباس در چارچوبهای ارزشهای اسلامی. 23

تاریخچه پوشش… 23

پوشش نشانه تمدن یا ارتجاع. 25

آیا پوشش مخالف آزادی است؟ 29

واقعیت پوشش و تأثیر آن در زندگی. 30

رابطه پوشش و فرهنگ ملل. 30

پوشش ادیان الهی. 31

الف_ پوشش در آیین دین زرتشت.. 31

ب_پوشش در آیین یهود. 31

ج_حد و کیفیت پوشش زنان یهود. 32

د_پوشش در آیین مسیح. 32

تاریخچه پوشاک زنان. 32

ویژگی لباس های مناسب: 33

اصولی در امر پوشش… 37

پوشاک اندرونی. 38

پوشاک بیرونی. 39

محاسن و معایب پوشش مانتو. 41

رنگ لباس سیاه در بیرون از منزل. 45

ویژگی بعضی از پوشاک امروزی.. 47

عوامل موثر در انتخاب لباس.. 49

1-سن. 50

2-فصل. 50

3-درآمد. 50

4-مکان استفاده از لباس.. 51

5-نو بودن لباس.. 51

6-فرهنگ.. 51

فرهنگ و لباس.. 52

رابطه لباس و فرهنگ : 52

نمایش لباس های خاص برای افزایش جاذبه زنان زیر سایه عنوان “اسلامی”. 55

نقش طراحان لباس.. 56

طراحی لباس های خاص… 57

عناصر بصری.. 58

تاثیرات بصری.. 61

پوشاک نا مناسب (تنگ) 64

مضرات لباس تنگ: 66

 

 

اهداف استعمار از ارائه پوشش نامناسب.. 68

راه های مبارزه با پوشش نامناسب.. 69

1-تقویت اعتقادات و ایمان. 69

2-احیای فرهنگ اصیل اسلامی. 70

3-شناساندن الگوهای والا و برتر. 70

لباس های علامتدار 70

نکاتی در مورد پوشاک نا مناسب از دیدگاه اسلام. 75

1-تمایز لباس زن و مرد. 76

2-لباس شهرت.. 76

3-لباس تشخص و تمایز. 77

4-لباس بیگانگان. 77

اثرات روانی رنگ ها 79

انتخاب رنگ لباس.. 84

رنگ های مناسب لباس در فرهنگ ایران. 84

نگاه مثبت به رنگ مشکی. 86

باید ها و نباید ها در رنگ لباس از دیدگاه اسلام. 87

لباس های رنگی و روشن. 91

شیک پوشی. 93

تأثیرات فرهنگ شیک پوشی. 94

تاریخچه  مد. 97

تأثیرات بعد از ورود مد. 97

فایده تحلیل مسأله مد. 101

محاسن مد. 101

معایب مد. 102

رفتارشناسی انسان در زمینه پوشاک و مد. 103

شلوارهای پاره 106

راهکارهای پیشنهادی مقابله با مد. 107

فصل سوم: سلامت روان. 109

تعریف سلامت روان. 109

پوشش و نقش آن در سلامت روان. 110

تأثیر پوشاک بر سلامت جسم. 113

شلوار تنگ و چسبان. 116

تأثیر پوشاک بر سلامت روان. 116

تأثیر رنگ بر جسم. 118

تأثیر رنگ بر روان. 120

رنگ به انسان انرژی می دهد. 121

تأثیر مد بر سلامت جسم و روان. 122

نتیجه گیری.. 124

منابع و مآخذ. 127

کتب و مقالات و نشریات: 127

سایت ها: 128

چکیده

در اسلام، هر هنری با معیار هر چه نزدیک تر بودن و مؤثر تر بودن آن در روح انسانی سنجیده می شود. نزدیکترین چیز به روح ما، بدن ماست. بنابر این، هر هنری که با بدن سرو کار دارد، مهم است. از همه ی آنها مهم تر جامه است. جامه بعد از بدن نزدیک ترین چیز به ماست. آنچه می پوشیم در آنچه در درون آن احساس میکنیم مؤثر است. تمدن کلاسیک اسلامی زیباترین جامه های مردانه و زنانه را به وجود آورده است. جامه ی مردانه همواره بسیار مردانه و جامه ی زنانه همواره بسیار زنانه بوده است. فلسفه ی جامه در اسلام نشان دادن زیبایی مردانه و زنانه بوده است، البته در مورد جامه زنانه، نه در ملأ عام. هنر جامه در تمدن اسلامی به وفور دیده می شود. در این راستا نگارنده سعی کرده تا  به این هنر مهم در زمینه های پوشش، طراحی لباس، رنگ لباس، مد و سلامت روان، که مباحث جداناپذیر آن است، با بهره گرفتن از کتب، روایات و مقالات، بپردازد. در این زمینه ها، از سایت های مختلف ، سخنرانی ها و مصاحباتی که در این زمینه در جشنواره ها شده، نیز سود جسته ام. همچنین به مباحث تفاوت در پوشاک اندرونی و بیرونی، و نیز پوشاک امروزی پرداخته شده است. در این راستا از کتاب شهید سید رضا پاک نژاد که از مهم ترین منابع این تحقیق می باشد استفاده شده است. در دوره کنونی که لباس ها دچار تغییرات بسیاری شده و بعضاً از غالب لباس ایرانی خارج شده است، باید به لباس ایرانی- اسلامی توجه بیشتری داشته باشیم، چرا که لباس ایرانی برای مردم ایران یادآور جایگاه ایشان در هستی و نظام آفرینش است و هر قسمتی از لباس ایرانی بیانگر حکمتی است که در تفکر ایرانی ریشه دارد، تفکری که از تاریخ، ادیان، شعرا و هنرمندان سرچشمه گرفته است. و بنابر این انتخاب لباس باید با توجه به تأثیر آن که منجر به سلامت جسم و روان است، صورت بگیرد.

کلید واژه:پوشش، پوشاک بانوان، ارزش زن در اسلام، رنگ، مد، سلامت روان

مقدمه

اکنون در جامعه ما، خطر تبدیل شدن به جامعه ای مصرفی حس می شود. لذا آشنایی با  پیشینه تاریخی و فرهنگی مکاتب مرتبط با مد و طراحی لباس، مهم به نظر می رسد. با نگاهی بر تاریخچه مد به صورت طبقه بندی شده به ترتیب زمانی و از سده ی هفدهم به بعد، می توانیم تجربه های ملت هایی را دنبال کنیم که با دور شدن از اصلِ خود، گاه با زیان های جبران ناپذیری در تمام عرصه های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی مواجه شده اند.

موضوع پوشش از ابعاد مختلفی مورد مطالعه و تحقیق قرار گرفته، و کتاب ها و مقاله های فراوانی در این زمینه تدوین شده است، ولی به بُعد روان شناختیِ پوشش و تأثیر آن، از نظر روانی بر زن، کمتر توجه شده است. این پژوهش در پی آن است تا با بررسی نقش پوشش در سلامت روانی، گامی کوچک در راه برطرف ساختن این نیاز بردارد و به مربیان و مسؤولان فرهنگی جامعه، بینش تازه ای درباره تأثیر روانی پوشش بر زنان و دختران ارائه دهد.

امروزه پوشش زنان و مردان ما در حال تغییر است و همانطور که در احادیث آمده است، پیش بینی شده که زنان لباس مردان و مردان لباس زنان را بر تن خواهند کرد. دلیلی که به این پژوهش پرداخته ام، این است که مطالعه ای در این موضوع داشته باشم که آیا لباسی که بانوان قبلاً می پوشیدند، چه اسلامی و چه فرهنگی، مشکلی داشته که در پوشش آن ها شاهد تغییراتی هستیم، یا دلیل دیگری دارد. امروزه بحثی که در جامعه اسلامی مطرح است، بحث مد است، که با آمدن آن بانوان و دختران ما را درگیر خود نموده است و ما شاهد تغییرات بسیاری در پوشاک بانوان، بخصوص در پوشاک بیرون از منزل آنها هستیم. در این راستا به موضوع پوشاک بانوان از دیدگاه اسلام و روان شناختی و تأثیری که بر سلامت روان می تواند داشته باشد، خواهم پرداخت. امید است که این پژوهش مقدمه راهی برای بحث های جدی تری در مورد پوشاک بانوان و اهمیت دادن به آن باشد و طراحان ما با توجهِ بیشتر به طرح هایی که ارائه میدهند، به طراحی لباس بانوان بپردازند.

 

فصل اول: کلیات

وقتی صحبت از پوشش اسلامی می شود، باید دید، دیدگاه اسلام در مورد پوشش چیست؟ و آیا درست است که پوشش ما، طبق آئین اسلام باشد یا نه؟ و سپس به پوشش که یکی از سفارشات مهم در دین اسلام است بپردازیم.

در ابتدا به تعریفی در مورد دین اسلام که البته جامع ادیان الهی و کامل ترین مرتبه از دین الهی است، می پردازیم. بدین دلیل که کامل ترین مجموعه احکام، دستورالعمل ها و معارف را در بر دارد. یعنی آن چیزی است که از سوی خداوند به وسیله پیامبر خاتم (ص) برای بشر فرستاده شده است و در آن عقاید و راهکار هایی برای سعادت و نجات انسان بیان شده است که انسان با فطرت سلیم خود آن را بصورت کلی در می یابد.

استاد مطهری در بیان تعریف اسلام به عنوان دینی که بر پیامبر اکرم (ص) نازل شده، اسلام را یک مکتب و ایدئولوژی می داند که مبتنی بر جهان بینی خاص است و می گوید: “اسلام که بر چنین جهان بینی بنیاد شده است مکتبی است جامع گرا و واقع گرا، در اسلام همه ی جوانب نیاز های انسانی اعم از دنیایی یا آخرتی، جسمی یا روحی، عقلی و فکری یا احساسی و عاطفی، فردی یا اجتماعی توجه شده است”.

در این راستا موضوع جاودانگی و جامعیت اسلام را مطرح می کنیم که این ویژگی در دین اسلام باعث تمایز آن با ادیان دیگر شده و برکامل بودن و همیشگی بودن دین اسلام تأکید دارد.

جامعیت و جاودانگی اسلام

1- خاتمیت

ویژگی خاتمیت دین اسلام بر اساس آیات وروایات مورد اجماع مسلمانان از آغاز تا کنون می باشد.

استاد مطهری در این زمینه بیان می کند: “از طرفی اسلام طرحی است کلی و جامع و همه جانبه و معتدل و متعادل، حاوی طرح های جزئی و کارآمد در همه ی موارد. ولی آنچه در مورد انبیاء قبلی مطرح بوده است، برنامه ی مخصوص برای یک جامعه ی خاص از جانب خدا بوده است. در دوره ی اسلام علماء و رهبران امت باید با بهره گرفتن از منابع پایان ناپذیر وحی اسلامی برنامه ی خاصی تنظیم کنند و آن را به مرحله اجرا گذارند. و از طرف دیگر بلوغ رشد فکری، اجتماعی بشر در ختم نبوت نقش دارد. زیرا اولا کتاب آسمانی خویش را مصون از تحریف نگه داشته، ثانیا برنامه ی تکاملی خود را یکجا تحویل گرفته و استفاده می کند، ثالثا ترویج و تبلیغ و اقامه ی دین، امر به معروف و نهی از منکر را به عهده گرفته که دیگر نیاز به پیامبران تبلیغی بدین وسیله مرتفع شده است ورابعا می تواند در پرتو اجتهاد کلیات وحی را تفسیر و توجیه نماید و در شرایط مختلف  مکانی و متغیر زمانی هر موردی را به اصل مربوط ارجاع میدهد، پس