کلید واژگان : نشانه ، رنگ ، پوشاک ، شاهنامه

فهرست مطالب

عنوان                                                                                صفحه

مقدمه………………………………………………………………....…..….1                                                                                                                                                                                                                                                                                        

فصل اول :کلیات تحقیق……………………………………………….………………………………………3

1-1) بیان مسئله………………………………………………………………………………………………………………………….4       

1-2) اهداف تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………4

1 -3) اهمیت وضرورت تحقیق……………………………………………………………………………………………………5  

1-4) سوالات تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………..6           

1-5) فرضیه ها……………………………………………………………………………………………………………………………..6         

1-6) روش تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………….7        

1-7) پیشینۀ تحقیق……………………………………………………………………………………………………………….8     

فصل دوم :مبانی نظری تحقیق…………………………………………….……………………………….10

2-1  (چهارچوب نظری…………………………………………………….…………………..……………….11

   2-1-1) مروری برعلم نشانه شناسی…………………………………………………………………………………………..11

   2-1-2) نشانه شناسی………………………………………………………………………………………………………………12

   2-1-3) نشانه شناسان……………………………………………………………………………………………………………….16

   2-1-4) رویکرد فردینان دوسوسور…………………………………………………………………………………………. 17

2-2) تعریف واژگان اصلی………………………………………………..…………………….…………….21

   2-2-1) نشانه……………………………………………………………………………………………………………………………..21

    2-2-2) زبان و نشانه………………………………………………………………………………………………………………23

    2-2-3) نماد و نشانه………………………………………………………………………………………………………………..24         

    2-2-6) بررسی شاهنامه………………………………………………………………………………………………………….27

 2-3) تعریف واژگان فرعی………………………………………………..…….….……………….……..32

    2-3-1)مروری بر تطور پوشاک ………………………………………………………………………………………………32

    2-3-2)فرهنگ پوشش……………………………………………………………………………………………….33             

فصل سوم:تجزیه وتحلیل داده های تحقیق…………………………………...……..……...…….37

3-1) تعریف واژگان تحلیلی………………………………..………………………………………….………39

  3-1-1) دیدگاه فردینان دو سوسور…………………………………………………………………………………..39

  3-1-2) دال و مدلول………………………………………………………………………………………………………..39

  3-1-2)  ماهیت اختیاری نشانه………………………………………………………………………………………..42

  3-1-3) ابعادهمزمانی و در زمانی……………………………………………………………………………………..43

  3-1-4) محور همنشینی و جانشینی………………………………………………………………………………..45

          3-1-5) سیستم و ارزش…………………………………………………………………………………………………..47

  3-1-6) لانگ و پاورل………………………………………………………………………………………………………..49

3-2)جامعۀ آماری و تحلیلی………………………………………………….…….………..……………….54

  3-2-1) پوشاک در عهد فردوسی……………………………………………………………………………………..54

  3-2-2) پوشاک در شاهنامه………………………………………………………………………………………………55

  3-2-3) رنگ در شاهنامه…………………………………………………………………………………………………..60

3-3) معرفی و توصیف نمونه مطالعاتی(هفت خوان رستم)…………..…….....………………….65

   3-2-1)خوان اول………………………………………………………………………………………………………………………65

   3-2-2) خوان دوم…………………………………………………………………………………………………………………….67

   3-2-3)خوان سوم…………………………………………………………………………………………………………………….67

   3 -2-4)خوان چهارم………………………………………………………………………………………………………………..70

   3-2-5)خوان پنجم……………………………………………………………………………………………………………………71

   3-2-6)خوان ششم……………………………………………………………………………………………………………………72

   3-2-7)خوان هفتم……………………………………………………………………………………………………………………73

3-4)تحلیل نمونۀ مطالعاتی (جداول بررسی)……………………..………………….……………….77

      3-4-1) تحلیل دال و مدلول…………………………………………………………………………………………………77

      3-4-2) تحلیل همنشینی وجانشینی……………………………………………………………………………………79

      3-4-3) تحلیل همزمانی ودرزمانی……………………………………………………………………………………….81

      3-4-4) تحلیل ارزش وسیستم……………………………………………………………………………………………..82

فصل چهارم: یافته ها ونتایج تحقیق……………..…………………………………………………….84

4-1) تبیین فرضیۀ اول…………………………………………………………………………………………………………………85

4-2) تبیین فر ضیۀ دوم………………………………………………………………………………………………………………..86

منابع:…………………………………………………………………………..…..…………………..……………….88

مقدمه

   بزرگترین موهبتی که خداوند متعال به بشر ارزانی داشته سخن گفتن و تکلم است .کلام محصول اندیشه و تفکر آدمی است به وسیلۀ آن فرد می تواند اندیشه ها و معانی گوناگونی را که در ذهن خود دارد به ذهن دیگری منتقل کند و این همان زبان گفتار است که برای ایجاد رابطه میان افراد جامعه به کار می رود.

   اما زبان یک مورداستعمال دیگر هم دارد وآن استعمال در مقام یکی از ابزارهای هنر یعنی شاعری است. هر شاعر در هنگام بیان هنر خود حقایق و واقعیت ها راآنچنان که هستند،نمی پسندد؛ یعنی در کلام او واقعییتها تقریباً آنچنان که باید نمی شود؛ به این سبب کلامش پر از رمز است و نشانه. یکی از رویکردهای نقد ادبی،نشانه شناسی است که صبغه زبان شناسی دارد و زبان اثر ادبی،دست مایه این رویکرد به حساب می آید .

   دراین تحقیق سعی برآن شده است با تکیه بر علم نشانه شناسی در قالب نظریات زبان شناس برجسته سوئدی “فردینان دوسوسور”از شاعر گرانقدر “فردوسی حکیم” مایه گرفته و گوشه ای ازآن اثر عظیمش شاهنامه را در خصوص رنگها و پوشاک رمزگشایی و نشانه یابی کند.

   در این پژوهش در بخش نظری، با نشانه شناسی رنگها و پوشاک در شاهنامه و در یافت ایده ها یی مغزدار و تأثیر گذار از نمونۀ مطالعاتی “هفت خوان رستم” و تعمیم آنها در بخش عملی ،در راستای طراحی عنصری از پوشاک به نام “مانتو” که در جامعۀ ایرانی بیشتر از سایر بخشهای لباس به عنوان مد نمود میکند، سعی دارد طرحی نو از طراحی مد در این سرزمین را ارائه دهد.

   این پژوهش شامل چهار فصل است که در فصل اول به کلیات تحقیق پرداخته ودر فصل دوم مبانی نظری تحقیق همچون چارچوب نظری و تعریف واژگان اصلی و فرعی را توضیح می دهد.

   در فصل سوم تجزیه و تحلیل داده ها با تعریف واژگان تحلیلی و جامعۀ آماری و توصیف نمونۀ مطالعاتی صورت گرفته است . در فصل چهارم نیز به تبیین فرضیات ونتایج پرداخته و در نهایت گزارشی از کار عملی پروژه داده شده است.

فصل اول  :  کلیات تحقیق

• بیان مسئله
• اهداف تحقیق
• اهمیت وضرورت تحقیق
• سوالات            
• فرضیه ها         
• روش تحقیق        
• پیشینۀ تحقیق

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1) بیان مسئله

      پوشاک از مظاهر فرهنگ یک جامعه است و حامل پیامهایی می باشد و عناصر نشانه ای پوشاک بر نمودهای فرهنگی ،مذهبی ،ملی ،هنری و…یک جامعه دلالت دارد.  رنگ یکی از شاخصه های اصلی و مهم نشانه ای در پوشاک است .

     از طرفی دیگر،ادبیات نیز دارای ویژگی ذاتی است که می توان آن را به کمک دانش های گوناگون نقد وتحلیل کرد که نشانه شناسی یکی از این دانش هاست و به دنبال دست یافتن به رابطه ها و کشف پیوند میان آنچه نویسنده آفریده وآنچه خواننده در می یابد.شاهنامه نیز یکی از بزرگترین منابع ادبی و فرهنگی این جامعه است .

      چرایی وعلت این تحقیق به آن خاطر است که با طراحی مد و لباسی مواجه شویم که گویای ملیّت وتمدن غنی ایران باشد. حاوی نشانه های عمیق فرهنگی و ادبی باشد و هویت بخش ، تا وضعیت سردرگمی موجود که چالشی عظیم درپوشاک ایران است را سامان بخشد و طراحی لباس را در جامعه به وضعیتی مطلوب وایده ال برساند. مدی جدید و برگرفته از شاهنامه ورنگها و پوشاک اش، با پیشینۀ تاریخی از تاریخ پر فرهنگ این مملکت . مدی خاص و شرقی، که