چکیده

   پژوهش حاضر در چهار فصل به بررسی آثار پوستر های سینمای سه دهه ی اخیر ایران -1360 الی1390- می پردازد.

طی یک دوره تحقیق کتابخانه ای مطالبی پیرامون شکل گیری و تولد سینما در جهان برای فصل اول انجام شد و در ادامه برای جمع آوری مطالب مطروحه در فصل دوم نیز همان تحقیق کتابخانه ای و گاهی تحقیق میدانی مورد استفاده قرار گرفت و در موارد معدودی نیز از شیوه ی مصاحبه ی حضوری و مصاحبه های منتشر شده بهره برداری شد.

   سپس در فصل بعدی تمامی پوسترهای منتشر شده در فاصله ی دهه های مذکور در فرم هایی که تعبیه شده بود قرار گرفت و پاسخ هایی که برای سئوال های مطروحه در مورد فرم، ترکیب بندی و ساختارغالب و رنگ و مواردی از این دست به دست آمد در جداولی تنظیم شد و ضریب ها و درصد هایی مشخص شده که به طور کلی و جزئی شخصیت کمی و کیفی و رنگ و ارزش های کیفی پوسترهای سینمایی این محدوده ی زمانی ایران را در بوته ی سنجش قرار داد و میزان نقدینگی کیفی آنهارا مشخص کرد که با ترسیم نمودارهایی درصدهای به دست آمد که در بخش نتیجه گیری به طور مفصل به آنها پرداخته شده است.

   در فصل پایانی پژوهش حاضر تعدادی پوستر که برای فیلم های سینمایی طراحی شده اند راهکارهایی را ارائه می دهند در جهت حفض معیارهای پوستر فیلم برای مخاطبین ایرانی با تکیه بر زحمات اساتید گذشته و تأثیراتی که هنرمندان این عرصه در مکاتب مختلف بین المللی بر روند شکل گیری هنر پوسترسازی برای فیلم در طورل تاریخ صد و اندی ساله ی سینما انجام داده اند.

   واژگان کلیدی: پوستر، سینما، سینمای ایران، پوستر فیلم

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                         صفحه

فهرست مطالب                                                                                          هشت

چکیده

مقدمه

فصل اول : سینما ، رسانه موثر دنیای معاصر

1-1- نگاهی اجمالی به شکل گیری صنعت سینما

 1-1-1- پیش از سینما                                                                                                                          2

 1-1-2- تولد سینما                                                                                                                              2

 1-1-3- دوران صامت                                                                                                                           3

1-2 –  نگاهی گذرا به مکاتب تأثیر گذار سینما

 1-2-1- اکسپرسیونیسم آلمان                                                                                                                 4

 1-2-2- جنبش سینمای ناب ژاپن                                                                                                            4

 1-2-3- دوگما 95                                                                                                                                5

 1-2-4- رئالیسم شاعرانه                                                                                                                         5

 1-2-5- سینما نوو                                                                                                                                6 

 1-2-6- سینما نگاه                                                                                                                                6

 1-2-7- سینمای بازنوگرا                                                                                                                        6  

 1-2-8- سینمای زیر زمینی                                                                                                                     7

 1-2-9- سینمای سوم                                                                                                                            7

 1-2-10- سینمای نوین آلمان                                                                                                                  7

 1-2-11- فوتوریسم ایتالیا                                                                                                                       8

 1-2-12- موج نوی فرانسه                                                                                                                       8

 1-2-13- موج نوی ژاپن                                                                                                                         9

 1-2-14- نئورئالیسم                                                                                                                            10

 1-2-15- هالیوود نو                                                                                                                            10

 1-2-16- کالیگرافیسم                                                                                                                         11

 1-2-17- کامراشپیل                                                                                                                           11

1-3- رویکرد عامه پسند و رویکرد هنری            

 1-3-1- رویکرد عامه پسند                                                                                                                 11

 1-3-2- رویکرد هنری                                                                                                                       13     

 

 

1-4- تاریخ سینمای ایران در یک نگاه   

 1-4-1- دهه ی چهل و پنجاه                                                                                                              15

 1-4-2- سینمای پس از انقلاب                                                                                                            16

 1-4-3- موج نوی سینمای ایران                                                                                                           16

فصل دوم : پوستر رسانه ی موثر برای معرفی فیلم

2-1- مختصری درباره پوستر

2-2-  نگاهی اجمالی به ویژگی پوستر فیلم در جهان

2-3- نمونه های موفق پوستر فیلم در جهان

 2-3-1- پوستر لهستان                                                                                                                   25

 2-3-2- صد سال پوستر سینمای لهستان                                                                                            28

 2-3-3- پوستر فرانسه                                                                                                                    31

 2-3-4- پوستر کوبا                                                                                                                       35

 2-3-5- مکتب پوش پین                                                                                                                 36

2-4- مختصری درباره تاریخچه ی پوستر در ایران

2-5- پوستر فیلم در ایران

فصل سوم :

نتیجه گیری: ویژگی های بصری پوسترهای سینمایی سه دهه اخیر ایران

 3-1- دهه ی 1360 – 1390                                                                                                        46

 شرح کار عملی                                                                                          55

پروژه ی عملی

مقدمه

   با توجه به حضور حدود 100 ساله ی سینما در ایران و به تبع آن تولید پوستر برای فیلم ها در طی این سال ها و همین طور هم زمانی این دو شاخه ی ارتباط بصری که معاصرترین هنرهایی هستند که به طور جدی و مداوم در زندگی مردم عصر حاضر حضور دارند به نظر می رسد هنر پوستر سازی برای فیلم در سینمای ایران باید مراحل رشد و تکامل خود را گذرانده باشد و اکنون دیگر در دوره ی بالندگی به سر ببرد.

   سینمای ایران در دهه های اخیر حضوری چشمگیر در مجامع بین المللی داشته و جوائز و افتخارات متعددی را کسب کرده است، بنابراین جا دارد نگاهی نیز به همراه همیشگی این هنر – پوسترسازی -  انداخت برای روشن شدن این موضوع که آیا حرکت رو به رشد و تکمیلی سینما در هنر پوستر سازی نیز اتفاق افتاده یا خیر و چرا؟

   از سوی دیگر با تأمل در این که اساتید نسل گذشته طراحی گرافیک ایران و همین طور نقاشان چیره دستی که سعی در ارتقاء هنر پوسترسازی برای فیلم های ایرانی انجام دادند جا دارد بررسی شود که آیا آن همه نیروها که صرف شد در جهت ایجاد مسیری روشن و صحیح برای ارتقاء سطح سلیقه ی سفارش دهنده ها و فیلم سازان و سینماداران و همچنین مخاطبین سینمای ایران آیا به نتیجه رسید یا مسیر ادامه یافت؟ ذکر این نکته خالی از لطف نیست که هنرمندان بزرگی همچون مرتضی ممیز، قباد شیوا ، عباس کیارستمی و… با تمام توان خود سعی کردند آثاری ارزشمند و متفاوت ارائه دهند و سینمای ایران را صاحب رسانه ی بصری و سلیقه گرافیکی سالم و درخور قدمت و غنای بصری ایران بکنند.

   تا کنون فعالیت چشمگیری در خصوص بررسی کیفیت بصری و ارزش های هنری پوسترهای سینمای ایران انجام نشده است و اگر هم کارهایی صورت پذیرفته چندان وسیع و تأثیرگذار نبوده است. شاید تنها تلاش جدی را در این حوزه آقای مسعود محرابی انجام داده اند برای کتاب 100 سال اعلان و پوستر سینمای ایران که بسیار ارزشمند است و جا دارد که از زحمت های ایشان تشکر و قدردانی شود چرا که امکان جمع آوری چنین مجموعه ای مستلزم مشقت های فراوانی ست، لیکن این کتاب به نوعی سعی در گردآوری آثار نموده و بیشتر در بردارنده ی  ارزش تاریخی و کمی ست. چرا که همانطور که خود پژوهشگر نیز در مقدمه متذکر شده اند تمامی آثار در این کتاب بدون ارزیابی کیفی جمع آوری شده اند.

   اما در پژوهش حاضر با قدردانی از زحمات کسانی که پیش ترها در منابع مختلف و نشریات تخصصی و مجامع و نشست ها و… چنین نگاهی را آغاز کرده اند سعی دارد بیشتر بر مسیر کیفی تولید آثار پوسترهای سینمایی بپردازد و آنها را نه از نظر کمی که بر مبنای ارزش های زیبایی شناسی و کیفیت سنجی مورد بررسی قرار دهد. البته در این پژوهش پوسترهای سینمایی سه دهه ی اخیر ایران مورد نقد و بررسی و ارزیابی قرار خواهد گرفت.

   تحقیق حاضر برای پی بردن به ارزش ها و کاستی های پوسترهای سینمایی سه دهه ی اخیر از مسیرهای مختلفی عبور کرده است و از روش های گوناگونی در جهت گردآوری منابع و مطالب بهره برده است. بخش اول و دوم این پژوهش بیشتر براساس تحقیق کتابخانه ای انجام گرفته برای پرداختن به صورت خیلی مختصر و اجمالی به تاریخ سینمای جهان و ایران و سپس تاریخچه ای خلاصه از پوسترهای موفق سینمای جهان و مکاتب تأثیر گذار و همین طور تاریخچه ای مختصر از پوستر و پوستر سینما در ایران و البته برای جمع آوری منابع بصری و بخشی از پوسترها و … از تحقیق میدانی نیز بهره برداری کرده است و در مواردی نیز برای حل عده ای ازسئوال ها – در مواردی که امکان بوده – از روش مصاحبه نیز استفاده شده است.

   در ادامه با طرح عده ای سئوال بر پایه ی آنالیز آثار و نگاهی جزئی تر پوسترهای سه دهه ی اخیر سینمای ایران مورد بررسی کیفی قرار گرفت و نتایجی به دست آمد که در بخش نتیجه گیری به طور مفصل با ترسیم نمودارها و جداولی نتایج مشخص شده است.

 

فصل اول

سینما ، رسانه موثر دنیای معاصر

1-1- نگاهی اجمالی به شکل گیری صنعت سینما

1-1-1- پیش از سینما

1-1-2-تولد سینما

1-1-3-دوران صامت

1-2 –  نگاهی گذرا به مکاتب تأثیر گذار سینما

1-2-1-اکسپرسیونیسم آلمان

1-2-2-جنبش سینمای ناب ژاپن

1-2-3-دوگما 95

1-2-4-رئالیسم شاعرانه

1-2-5-سینما نوو

1-2-6-سینما نگاه

1-2-7-سینمای بازنوگرا

1-2-8-سینمای زیر زمینی

1-2-9-سینمای سوم

1-2-10-سینمای نوین آلمان

1-2-11-فوتوریسم ایتالیا

1-2-12-موج نوی فرانسه

1-2-13- موج نوی ژاپن

1-2-14- نئورئالیسم

1-2-15-هالیوود نو

1-2-16-کالیگرافیسم

1-2-17- کامراشپیل

1-3- رویکرد عامه پسند و رویکرد هنری

1-3-1- رویکرد عامه پسند

1-3-2- رویکرد هنری

1-4- تاریخ سینمای ایران در یک نگاه 

1-4-1- دهه ی چهل و پنجاه

1-4-2- سینمای پس از انقلاب

1-4-3- موج نوی سینمای ایران

  1- 1 – نگاهی اجمالی به شکل گیری صنعت سینما

1-1-1-پیش از سینما 

   نمایش و رقص مولفه‌های مشترک بسیاری با فیلم داشت، از قبیل متن نمایش، نورپردازی، طراحی لباس، تولید،کارگردانی، بازیگری، بینندگی، مستمعین و درجه بندی. سابقه دو هنر فوق به هزاران سال قبل از فیلم بر می گردد.