موضوع :

تحلیل نقش مشارکت مردم در توسعه روستاهای بخش خشکبیجار

 

استاد راهنما :

دکتر عیسی پوررمضان

 

استاد مشاور :

دکتر نصرالله مولایی هشجین

زمستان 1392

 

 

 

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                         صفحه

چکیده……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 1

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 2

فصل اول : طرح تحقیق

1- 1 . بیان مسئله ………………………………………………………………………………………………………………………………. 6

1- 2 . اهمیت و ضرورت تحقیق………………………………………………………………………………………………………….. 7

1- 3 . اهداف تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………… 7

1-3-1. اهدف اصلی…………………………………………………………………………………………………………………………… 7

1-3-2. اهداف فرعی………………………………………………………………………………………………………………………….. 7

1- 4 . سوالهای تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………… 8

1- 5 . فرضیه های تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………. 8

1- 6 . روش تحقیق و مراحل آن …………………………………………………………………………………………………………. 9

1-6 -1.روش تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………… 9

1-6-2. مراحل تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………. 9

1- 7 . جامعه آماری ، حجم نمونه و متغیرهای تحقیق ……………………………………………………………………………. 10

1- 8 . پیشینه تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………. 14

1- 9 . محدوده مورد مطالعه ………………………………………………………………………………………………………………… 18                 1- 10 . موانع ومحدودیت های تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………….. 20

1- 11 . واژه ها و مفاهیم…………………………………………………………………………………………………………………….. 20

فصل دوم : مبانی نظری ،روش شناسی وتکنیک های تحقیق

2-1. تعاریف  ومفاهیم مشارکت……………………………………………………………………………………………………………. 24

2- 2 . انواع مشارکت  بر حسب موضوع و قلمرو اجرایی ……………………………………………………………………… 26

2- 2 – 1 . مشارکت اجتماعی …………………………………………………………………………………………………………….. 26

2- 2 – 2 . مشارکت اقتصادی …………………………………………………………………………………………………………….. 26

2- 2 – 3 . مشارکت سیاسی ……………………………………………………………………………………………………………….. 27

2- 2 – 4 . مشارکت فرهنگی ……………………………………………………………………………………………………………… 27             2- 3 . الگوهای مشارکت…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 27

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                           صفحه

2- 3 – 1 . الگوهای مشارکت بر حسب نوع………………………………………………………………………………………….. 28

2- 3 – 2 . الگوهای مشارکت بر حسب سطوح جغرافیایی……………………………………………………………………… 28

2- 3 – 3 . الگوهای مشارکت بر حسب کیفیت و همکاری …………………………………………………………………….. 29

2- 3 – 3 – 1 – . مشارکت طبیعی……………………………………………………………………………………………………….. 29

2 – 3 – 3 – 2 . مشارکت ارادی…………………………………………………………………………………………………………… 29                                2- 3 – 3 – 3 . مشارکت خود به خودی ………………………………………………………………………………………………………….. 29                           2- 3 – 3 – 4 . مشارکت بر انگیخته……………………………………………………………………………………………………………………….. 29                                       2-4 . مشارکت و نقش آن در توسعه روستایی……………………………………………………………………………………………. 30                                      2 – 5 . مشارکت  مسولیت پذیری……………………………………………………………………………………………………………. 31                                     2- 6 . ضرورت مشارکت در توسعه روستایی …………………………………………………………………………………………….. 31                                        2 – 7 . قدرت و مشارکت ………………………………………………………………………………………………………………………. 32                                     2 – 8 . مشارکت و پایداری اقتصاد روستایی ……………………………………………………………………………………………….. 34

2-9. مشارکت و کشاورزی پایدار………………………………………………………………………………………………………….. 35

2-10 . مشارکت اطلاعات محور…………………………………………………………………………………………………………… 36                                            2- 11 . فرایند مشارکت …………………………………………………………………………………………………………………………… 37                                       2- 12 . پیش شرطهای ضروری برای مشارکت مردم ………………………………………………………………………………….. 37                                     2- 12 – 1 . وجود یک نظام مردمی ………………………………………………………………………………………………………….. 38                                      2- 12 – 2 . ایجاد روحیه دموکراسی و تصمیم گیری جمعی……………………………………………………………………….. 38                                                2- 12 – 3 . تمرکز زدایی…………………………………………………………………………………………………………………………. 38                                  2 – 12 – 4 . واگذاری اختیار و قدرت تصمیم گیری به مردم……………………………………………………………………….. 39                                     2- 12 – 5 . وجود رهبران قدرتمند محلی…………………………………………………………………………………………………. 39                                     2- 12 – 6 . وجود سنتهای فرهنگی و اجتماعی…………………………………………………………………………………………. 40                                                 2- 12 – 7 . پذیرش تنوع افکار در بین روستاییان……………………………………………………………………………………….

 40                                        2- 12 – 8 . پذیرش سیستم های نظارتی از طرف مردم روستایی…………………………………………………………………. 41                                       2- 12 – 9 . قراردادن اطلاعات و آگهی های لازم در دسترس روستاییان………………………………………………………. 41                                    2- 13 . مشارکت و اعتماد اجتماعی…………………………………………………………………………………………………………… 41                                                2- 14 . ابزار مشارکت……………………………………………………………………………………………………………………………… 42

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                          صفحه

2 – 15 . نقاط قوت مشارکت مردمی در پیشبرد اهداف توسعه روستایی…………………………………………………… 44                                         2 – 16 . آثار مشارکت در مراحل مختلف برنامه ریز توسعه روستایی  ………………………………………………………… 45                                                2- 17 . موانع مشارکت…………………………………………………………………………………………………………………………….. 46

2- 18 . نظریه های توسعه روستایی مشارکتی………………………………………………………………………………………… 49

2-19 .روش تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………….. 52                        2-20. تکنیک های تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 52

فصل سوم : ویژگیهای جغرافیایی محدوده مورد مطالعه

3-1 . ویژگی های طبیعی…………………………………………………………………………………………………………………….. 54

3-1-1.موقعیت جغرافیایی…………………………………………………………………………………………………………………… 54

3-1-2 . زمین شناسی…………………………………………………………………………………………………………………………. 56

3-1-3 .توپوگرافی……………………………………………………………………………………………………………………………… 58

3-1-4 .اقلیم……………………………………………………………………………………………………………………………………… 59

3-1-5 .پوشش گیاهی…………………………………………………………………………………………………………………………. 59

3-1-  6. خاک…………………………………………………………………………………………………………………………………… 59

3-1-7.  هیدرولوژی…………………………………………………………………………………………………………………………… 61

3-2 . ویژگیهای انسانی……………………………………………………………………………………………………………………….. 61

3-2-1 . ویژگی های جمعیتی واجتماعی………………………………………………………………………………………………. 61

3-2-2. تعداد خانوار ،جمعیت وبعد خانوار………………………………………………………………………………………….. 61                                                                                                          3-2-3.تراکم نسبی……………………………………………………………………………………………………………………………… 63                          3-2-4.تراکم بیولوژیک……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 63                                      3-2-5 . ترکیب جنسی……………………………………………………………………………………………………………………………. 63                  3-2- 6 . سواد…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 64               3-2-7.مهاجرت…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 65

3-3 . ویژگیهای اقتصادی…………………………………………………………………………………………………………………….. 66                    3-3-1. فعالیت و اشتغال……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 66                                                                                                                                               3-3-2. کشاورزی……………………………………………………………………………………………………………………………….. 66

3-3-3 .صنعت…………………………………………………………………………………………………………………………………… 67

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                           صفحه

3 -4 .خدمات……………………………………………………………………………………………………………………………………. 68

3-4-1 . خدمات زیربنایی……………………………………………………………………………………………………………………. 68                 3-4-1-1 .شبکه ارتباطی………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 68

3-4-1-2 .برق ،آب ،گاز…………………………………………………………………………………………………………………….. 69

3-4-2.خدمات روبنایی……………………………………………………………………………………………………………………….. 69

3-4-2-1 . آموزشی ،فرهنگی و ورزشی……………………………………………………………………………………………….. 69

3-4-2-2 .مذهبی ،سیاسی واداری………………………………………………………………………………………………………. 71                          3-4-2-3 .بهداشتی ودرمانی……………………………………………………………………………………………………………………………….. 72                    3-4-2-4  . مخابرات وارتباطات…………………………………………………………………………………………………………………………….. 73

3-4-2-5. بازرگانی و خدمات…………………………………………………………………………………………………………….. 74

فصل چهارم یافته های تحقیق                                                                                                                   

4-1 .مشخصات فردی و عمومی پاسخگویان………………………………………………………………………………………….. 76                                          4-1-1 . جنس……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 76

4-1-2.سن ……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 77                                                                                                                                       4-1-3. نوع سکونت در روستا ……………………………………………………………………………………………………………. 78

4-1- 4 . میزان تحصیلات…………………………………………………………………………………………………………………… 79

4- 1-5 . وضعیت اشتغال……………………………………………………………………………………………………………………. 80

4- 2 . رضایت از طرحها و پروژه ها ……………………………………………………………………………………………………. 81

4-2-1 . رضایتمندی از محل سکونت …………………………………………………………………………………………………. 81

4- 2-2 .طرحها و پروژه های اجرا شده در روستا ها ……………………………………………………………………………. 83

4-2-3 . میزان رضایت از طرح ها وپروژه های اجرا شده ……………………………………………………………………… 84

4-3 . وضعیت مشارکت روستائیان……………………………………………………………………………………………………….. 85

4-4 . میزان اعتقاد روستائیان به مشارکت در توسعه روستایی …………………………………………………………………. 87

4-4-1 .میزان اعتقاد روستاییان به مشارکت در  تصمیم گیریهای مربوط به امور روستا ……………………………… 87

4-3-2 .میزان مشارکت در تصمیم گیریهای مربوط به امور روستا……………………………………………………………. 88

4-3-3 . تاثیر نقش مشارکت مردم روستایی در به ثمر رسیدن طرحهای توسعه روستایی ………………………….. 90

4-3-4 .کار گروهی وآسان شدن کارها ………………………………………………………………………………………………… 91

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                          صفحه

4-3-5 . مشورت با دیگران در انجام کارها ………………………………………………………………………………………….. 93

4-3-6 .میزان اعتقاد روستاییان به تصمیم گیری های گروهی………………………………………………………………….. 95

4-3-7. میزان اعتقاد مردم به طلب همه امور روستا از مسئولین ……………………………………………………………… 97

4-3-8 . میزان اعتقاد روستاییان به کار گروهی …………………………………………………………………………………….. 98

4-3-9 .دولت بهتر می داند روستا چه می خواهد………………………………………………………………………………….. 100

4-3-10 .تأثیر نقش مسئولین در بهبود وضعیت روستا بدون حضور روستائیان…………………………………………. 102

4-3-11 . همکاری مداوم روستائیان در طرحها و پروژه های عمرانی روستا…………………………………………….. 104

4-3-12. میزان اعتقاداهالی به اختصاص دادن بخشی از در آمد برای اجرای طرحهای عمرانی…………………. 106

4-3-13.میزان اعتقاد به مشارکت برای پیشبرد طرحهای عمرانی در روستا بدون دریافت دستمزد……………… 108

4-3-14 . میزان پیگیری طرح وپروژه های اجرا شده در روستا ……………………………………………………………… 109                        4-3-15.اجرای طرح بهسازی و تعریض فضاها…………………………………………………………………………………………………………….. 111

4-3-16 .مشارکت روستاییان دراجرای طرحهای عمرانی (نیروی انسانی) ……………………………………………… 112

4-3-17 . مشارکت در انتخابات شوراهای اسلامی روستا……………………………………………………………………….. 113

4-3-18 .میزان مشارکت روستاییان در انتخابات شوراها ……………………………………………………………………….. 114

4-3-19 .میزان انتقاد و اظهارنظر اهالی به کارهای شورای اسلامی روستا ……………………………………………….. 116

4-3-20 .میزان مشورت با شورای روستا در رابطه با امور مربوط به روستا ……………………………………………… 117

4-3-21 . میزان تمایل روستاییان به مشارکت در زمینه های مختلف ……………………………………………………….. 118

4-3-22 .میزان تمایل به مشارکت در زمینه مالی ……………………………………………………………………………………. 119

4-3-23 .میزان خودیاری مالی به طرحها و پروژه های اجرا شده …………………………………………………………… 121

4-3-24. میزان تمایل روستاییان به مشارکت در زمینه فکری ومشورتی …………………………………………………… 123

4-3-25 .میزان تمایل  روستاییان به مشارکت در زمینه کاری وفیزیکی……………………………………………………… 125

4-3-26 . میزان تمایل روستاییان به مشارکت در زمینه رعایت حرائم………………………………………………………. 126

4-3-27 . میزان تمایل  اهالی  به اهدای زمین ………………………………………………………………………………………. 128

4-3-28 .میزان تمایل روستاییان به حل تعارضات اجتماعی …………………………………………………………………… 131

4- 4 .میزان مشارکت روستائیان در فعالیت های مختلف روستا ………………………………………………………………. 132

4-4-1 . میزان علاقمندی  روستاییان به مشارکت در فعالیتهای فرهنگی…………………………………………………… 132

4-4-2 . ابعاد مشارکت روستاییان ……………………………………………………………………………………………………….. 134

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                            صفحه

4-4-3 . عامل تصمیم گیرنده روستا از نظر روستاییان……………………………………………………………………………. 136

4-4-4. تأمین منافع  همگن اعضا وتأ ثیر آن بر مشارکت ………………………………………………………………………. 137

4-4-5 .علل کاهش مشارکت روستاییان ……………………………………………………………………………………………….. 138

4-4-6 .تمایل به مشارکت درازای پاداش………………………………………………………………………………………………. 139

4-4- 7 .میزان مشارکت روستاییان در بعد تشکل های مردمی ………………………………………………………………… 141

4-4-8 .میزان تمایل اهالی برای یکپارچه سازی و استفاده مشتر ک از وسائل کشاورزی…………………………….. 143

4-5 .مشارکت وتوسعه روستایی……………………………………………………………………………………………………………. 145                      4-5-1 . مشارکت و توسعه اقتصادی اجتماعی…………………………………………………………………………………………………….. 147

4-5-2. میزان نقش مشارکت در توسعه فرهنگی …………………………………………………………………………………… 149

4-5-3 . میزان نقش مشارکت در توسعه کالبدی…………………………………………………………………………………….. 151

فصل پنجم : آزمون فرضیه ها ، نتیجه گیری وارائه پیشنهادها                                                                                      

5-1 .آزمون فرضیه ها………………………………………………………………………………………………………………………….. 155

5- 2 . نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………………………… 163                                                                                                                       5-3 . پیشنهاد ها…………………………………………………………………………………………………………………………………. 165

منابع و ماخذ :  ………………………………………………………………………………………………………………………………….. 167

پیوست ها …………………………………………………………………………………………………………………………………………. 171

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                                                          صفحه

جدول 1-1.روستاهای نمونه ونحوه توزیع پرسشنامه در روستاهای مورد مطالعه………………………………………… 11

جدول3 -1 .تعدادخانوار وجمعیت و بعد خانواربخش خشکبیجار(1390)………………………………………………. 61

جدول  3-2.  تراکم نسبی جمعیت بخش خشکبیجار ……………………………………………………………………………. 63

جدول 3-3. تراکم بیولوژیک بخش خشکبیجار……………………………………………………………………………………… 63

جدول 3-4. ترکیب جنسی جمعیت بخش خشکبیجار (1390) ……………………………………………………………… 64

جدول3-5. جمعیت 6 ساله و بیشترودر صد باسوادی دهستان ها وبخش خشکبیجار(سال1390)……………….. 65

جدول 3-6. تعداد جمعیت فعال و شاغل………………………………………………………………………………………………. 66                                                                                                                                                        جدول 3-7. سطح زیر کشت اراضی زراعی بخش خشکبیجار(1392)……………………………………………………… 67

جدول  3-8.وضعیت راه ارتباطی روستاهای بخش خشکبیجار (1390) ………………………………………………….. 68

جدول 3-9 . برخورداری روستاهای بخش خشکبیجار از خدمات زیر بنایی (1390)………………………………… 69                                              جدول  3- 10. برخورداری روستاهای بخش خشکبیجار از خدمات آموزشی ، فرهنگی و ورزشی (1390)… 70

جدول 3-11. برخورداری روستاهای بخش خشکبیجار از خدمات مذهبی ، سیاسی و اداری(1390)………….. 71                       جدول  3-12. برخورداری روستاهای بخش خشکبیجار از خدمات بهداشتی و درمانی (1390)………………………………………. 72

جدول 3-13. برخورداری روستاهای بخش خشکبیجاراز خدمات مخابرات و ارتباطات(1390)…………………. 73                                جدول 3- 14. برخورداری روستاهای  بخش خشکبیجار از خدمات و بازرگانی  (1390) …………………………………… 74

جدول 4-1. ترکیب پاسخ گویان بر حسب جنس ………………………………………………………………………………….. 76

جدول 4-2 .ترکیب پاسخ گویان بر حسب سن……………………………………………………………………………………… 77

جدول 4-3. ترکیب پاسخ گویان بر حسب نوع سکونت ………………………………………………………………………… 78

جدول 4 – 4. ترکیب پاسخ گویان بر حسب سطح تحصیلات ………………………………………………………………… 79

جدول 4-5.توزیع پاسخگویان بر حسب اشتغال…………………………………………………………………………………….. 81

جدول 4-6.میزان رضا یتمندی افراد از محل سكونتشان…………………………………………………………………………. 82

جدول  4-7.میزان رضایت  اهالی از طرحها و پروژه ها  ……………………………………………………………………….. 84

جدول 4-8 .میزان عضویت پاسخگویان در نهادهای مشارکتی ………………………………………………………………… 86

جدول 4- 9.مشارکت در تصمیم گیریهای مربوط به روستا……………………………………………………………………… 88

جدول  4-10 .میزان مشارکت در تصمیم گیریهای مربوط به امور روستا …………………………………………………. 89

جدول 4-11. تأثیرمشارکت مردم در به ثمر رسیدن طرحها…………………………………………………………………….. 91

جدول 4-12.کار گروهی وآسان شدن کارها…………………………………………………………………………………………… 92

فهرست جداول

عنوان                                                                                                                           صفحه

جدول 4- 13. میزان اعتقاداهالی  به مشورت با دیگران …………………………………………………………………………. 94

جدول 4- 14. میزان اعتقاد روستاییان  به تصمیم گیری های گروهی ……………………………………………………… 96

جدول 4- 15. میزان اعتقاد مردم به طلب همه امور روستا از مسئولین …………………………………………………….. 97

جدول 4-16.میزان اعتقاد روستاییان به کار گروهی………………………………………………………………………………… 99

جدول  4- 17. دولت بهتر می داند روستا چه می خواهد……………………………………………………………………….. 101

جدول 4-18.تاثیر نقش مسئولین در بهبود وضعیت روستا………………………………………………………………………. 103

جدول 4- 19. همکاری مداوم  روستاییان در طرحها و پروژه ها …………………………………………………………….. 105

جدول 4- 20. میزان اعتقاد  روستاییان به اختصاص  بخشی از درآمد برای طرحها …………………………………. 107

جدول 4-21. میزان اعتقاد  اهالی به مشارکت در طرحها  بدون دریافت دستمزد ……………………………………… 108

جدول 4-22.پیگیری طرحها و پروژه ها توسط روستاییان………………………………………………………………………. 110

جدول 4- 23.اجرای طرح بهسازی وتعریض فضاها ……………………………………………………………………………… 111

جدول 4- 24. مشارکت اهالی دراجرای طرحها ……………………………………………………………………………………. 112

جدول 4-25. مشارکت روستاییان در انتخابات شوراها ………………………………………………………………………….. 114

جدول 4-26. میزان مشارکت اهالی در انتخابات…………………………………………………………………………………….. 115

جدول 4-27.میزان مشورت روستاییان با شوراها……………………………………………………………………………………. 117

جدول 4- 28 . میزان تمایل روستاییان به مشارکت در زمینه های مختلف ………………………………………………… 119

جدول 4-29.میزان تمایل  روستاییان به مشارکت در زمینه مالی……………………………………………………………….. 120

جدول 4- 30.میزان تمایل  روستاییان به خودیاری مالی …………………………………………………………………………. 122

جدول 4-31.میزان تمایل روستاییان به مشارکت فکری ومشورتی …………………………………………………………… 124

جدول 4- 32. میزان تمایل روستاییان به مشارکت کاری وفیزیکی …………………………………………………………… 125

جدول 4-33.میزا ن تمایل روستاییان به رعایت حرائم …………………………………………………………………………… 127

جدول 4-34. میزان تمایل اهالی به اهدای زمین ……………………………………………………………………………………. 129

جدول  4-35. کاربری انتخابی زمین اعطایی از طرف اهدا کننده ……………………………………………………………. 130

جدول 4-36. میزان تمایل روستاییان به حل تعارضات……………………………………………………………………………. 131

جدول 4-37.میزان مشارکت  اهالی در فعالیتهای فرهنگی……………………………………………………………………….. 133

جدول 4-38.ابعاد مشارکت روستاییان …………………………………………………………………………………………………. 135

جدول 4-39.عامل تصمیم گیرنده روستا از نظر اهالی …………………………………………………………………………… 136

فهرست جداول

عنوان                                                                                                                           صفحه

جدول 4-40.تامین منافع و تاثیر آن بر مشارکت ……………………………………………………………………………………. 138

جدول4-41.علل کاهش مشارکت روستاییان…………………………………………………………………………………………… 139

جدول 4-42.تمایل اهالی به پاداش درازای مشارکت ……………………………………………………………………………… 140

جدول 4-43. میزان تمایل روستاییان برای یکپارچه سازی اراضی……………………………………………………………. 143

جدول 4- 44. میزان نقش مشارکت در توسعه روستا …………………………………………………………………………….. 146

جدول 4-45.میزان نقش مشارکت در توسعه اقتصادی واجتماعی …………………………………………………………… 148

جدول 4-46. میزان نقش مشارکت در توسعه فرهنگی……………………………………………………………………………. 150

جدول 4-47. میزان نقش مشارکت در توسعه کالبدی……………………………………………………………………………… 152

جدول 5-1. آزمون کولموگوروف برای بررسی نرمال بودن توزیع داده های دومتغیر…………………………………. 156

جدول5-2. آزمون ویلکاکسون برای مقایسه  مشارکت از طریق نیروی انسانی ومشارکت مالی……………………… 156

جدول 5-3.آزمون کولموگوروف برای تعیین نوع آزمون………………………………………………………………………… 158

جدول 5-4. آزمون کراسکال والیس مقایسه سطح تحصیلات ومیزان مشارکت………………………………………….. 159

جدول 5-5 .رتبه مشارکت براساس  سطح تحصیلات……………………………………………………………………………. 159

جدول5-6. مقایسه وضعیت اقتصادی و میزان مشارکت…………………………………………………………………………… 161

جدول5-7. رتبه مشارکت روستاییان براساس اشتغال…………………………………………………………………………….. 162

جدول 5- 8. استفاده از آزمون ضریب همبستگی اسپیرمن برای سنجش دو متغیر……………………………………. 163

جدول 5-10. آزمون اسپیرمن برای سنجش دو متغیر…………………………………………………………………………….. 163

 

فهرست اشکال

عنوان                                                                                                                           صفحه     

شکل 1-1. پراکندگی روستاهای بخش خشکبیجار…………………………………………………………………………………. 12

شکل 1-2. پراکندگی روستاهای نمونه محدوده مورد مطالعه……………………………………………………………………. 13

شکل 1-3. محدوده مورد مطالعه…………………………………………………………………………………………………………… 19

شکل 2-1. نردبان آرنستاین از مشارکت ………………………………………………………………………………………………. 33

شکل2-2. تعیین ابزار درگیری محلی، چه هنگام و نسبت به چه کسانی…………………………………………………… 43

شکل 3-1.جایگاه محدوده مورد مطالعه در تقسیمات کشوری………………………………………………………………….. 55

شکل 3-2. زمین شنا سی محدوده مورد مطالعه………………………………………………………………………………………. 57

شکل 3-3. توپوگرافی محدوده مورد مطالعه…………………………………………………………………………………………… 58

شکل 3-4. خاک محدوده مورد مطالعه………………………………………………………………………………………………….. 60

شکل 3-5. پراکندگی آبادیهای محدوده مورد مطالعه براساس طبقات جمعیت…………………………………………… 62

شکل 3- 1. ترکیب جنسی جمعیت بخش خشکبیجار……………………………………………………………………………. 64

شکل 3-2. درصدجمعیت با سواد بخش خشکبیجار به تفکیک زن ومرد سال 1390…………………………………. 65

شکل 3- 3. وضعیت راه ارتباطی روستاهای بخش خشکبیجار………………………………………………………………… 68

شکل 3- 4. برخورداری روستاهای بخش خشکبیجار از خدمات زیر بنایی 1390…………………………………….. 69

شکل 3-5. برخورداری روستاهای بخش خشکبیجار از خدمات آموزشی، فرهنگی و ورزشی…………………….. 70

شکل 3-6. برخورداری روستاهای بخش خشکبیجار از خدمات مذهبی سیاسی اداری………………………………. 71

شکل 3- 7. برخورداری روستاهای  بخش خشکبیجار از خدمات بهداشتی درمانی…………………………………… 72

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                    صفحه                                                                                                       

چکیده………………………………………………………………………………………………………………………………1

فصل اول: كلیات پژوهش

1-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………3

1-2- بیان مسئله…………………………………………………………………………………………………………………4

1-3- ضرورت و اهمیت تحقیق……………………………………………………………………………………………5

1-4- اهداف تحقیق……………………………………………………………………………………………………………6

1-5- سوالات تحقیق………………………………………………………………………………………………………….6

1-6- فرضیه‏های تحقیق………………………………………………………………………………………………………7

1-7- روش تحقیق……………………………………………………………………………………………………………..7

1-8- نحوه گردآوری اطلاعات…………………………………………………………………………………………….7

1-9- شیوه تجزیه تحلیل داده ها…………………………………………………………………………………………..8

1-10- تعریف واژه های کلیدی……………………………………………………………………………………………8

فصل دوم : مبانی نظری پژوهش

2-1- مفهوم ژئوپلیتیک………………………………………………………………………………………………………12

2-1-1- مفاهیم اعتباری و مفهومی ژئوپلیتیک……………………………………………………………………….14

2-1-2- تاریخچه و اهمیت ژئوپلیتیك………………..……………………………………………………………….15

2-1-3 تعاریف ژئوپلیتیک از دیدگاه های گوناگون………………………………………………………………..16

2-1-4- ویژگی‌ها و تحول نظری ژئوپلیتیك………………………………………………………………………….17

2-1-5- عوامل متغیر ژئوپلیتیک……………………………..…………………………………………………………..18

2-1-6- رویكردهای ژئوپلیتیك………………………………………………………………………………………….22

2-2- ژﺋﻮاﮐﻮﻧﻮﻣﯿﮏ…………………………………………………………………………………………………………..31

2-3-معیارهای اقتصادی جایگزین معیارهای نظامی در ژئوپلیتیک……………………………………………..34

2-4- معیارهای فرهنگی جایگزین معیارهای نظامی………………………………………………………………..37

2-4-1- نقش ژئوکالچر در توسعه کشورها…………………………………………………………………………..38

2-4-2- ژئوكالچر زیر بنای ژئوپلیتیك…………………………………………………………………………………38

2-5 – ژئوکالچر و توسعه ملی……………………………………………………………………………………………40

2-6-ژئوکالچر و تاریخ و تمدن………………………………………………………………………………………….41

2-7- چشم انداز ژئوکالچر در عصر جهانی شدن…………………………………………………………………..42

فصل سوم: ویژگی های جغرافیایی منطقه مورد مطالعه

3-1-جغرافیای طبیعی شهرستان رشت………………………………………………………………………………….45

3-2- ویژگی های اقتصادی- اجتماعی- ارتباطی- سیاسی شهرستان رشت…………………………………45

3-3- ویژگی های انسانی شهرستان رشت…………………………………………………………………………….47

3-4- مناطق شهر رشت…………………………………………………………………………………………………….48

 

فصل چهارم : یافته های تحقیق

4-1 – مقدمه…………………….……………………………………………………………………………………………..51

4-2- بررسی توصیفی داده ها…..………………………………………………………………………………………..52

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

5-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………….73

5-2- ارزیابی فرضیه های پژوهش………………………………………………………………………………………73

5-3- نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………..76

5-4- پیشنهادات………………………………………………………………………………………………………………77

منابع………………………………………………………………………………………………………………………………

.78

پیوست ها……………………………………………………………………………………………………………………….80

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جدول ها

عنوان                                                                                                       صفحه                                                                                                       

جدول 4-1- چارت سازمانی آموزش و پرورش ناحیه 1و 2……………………………………………………51

جدول4-2- تعداد وتوزیع معلمان ابتدایی به تفکیک جنسیت وموقعیت(شهری – روستایی)…………..52

جدول4 -3- تعداد وتوزیع دبیران متوسطه دوره ی اول به تفکیک جنسیت وموقعیت……………………53

جدول4-4- آمار دانش آموزان مدارس ناحیه 2رشت به تفکیک مدارس دولتی وغیردولتی…………….54

جدول4-5- تعداد و توزیع مدارس به تفکیک مقطع و جنسیت وموقعیت مکانی ودولتی وغیردولتی..55

جدول4-6-تعداد وتوزیع دبیران متوسطه دوره ی دوم نظری وفنی به تفکیک جنسیت وموقعیت……..56

جدول 4-7- توزیع گروه نمونه تحقیق بر حسب جنسیت………………………………………………………..57

جدول 4- 8- توزیع گروه نمونه تحقیق بر حسب تاهل……………………………………………………………58

جدول 4-9-توزیع گروه نمونه تحقیق بر حسب تحصیلات………………………………………………………59

جدول 4-10-توزیع گروه نمونه تحقیق بر سن……………………………………………………………………….60

جدول 4-11- تاثیر نیروهای متخصص در توسعه ژئو کالچر اسلامی دانش آموزان………………………61

جدول 4-12- تاثیر مدیران و کارکنان مدارس در توسعه ژئو کالچر اسلامی دانش آموزان…………….61

جدول 4-13- تاثیر مسئولین و نهادهای سیاسی– امنیتی در توسعه ژئو کالچر اسلامی دانش آموزان.62

جدول 4-14-تاثیر سپاه و بسیج در توسعه ژئو کالچر اسلامی دانش آموزان………………………………..62

جدول 4-15- تاثیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در توسعه ژئو کالچر اسلامی دانش آموزان……………….63

جدول 4-16 -تاثیر اولیاء و مربیان در توسعه ژئو کالچر اسلامی دانش آموزان……………………………63

جدول 4-17- تاثیر امامان جماعت در توسعه ژئو کالچر اسلامی دانش آموزان……………………………64

جدول 4-18- تاثیر نیروی انتظامی در توسعه ژئو کالچر اسلامی دانش آموزان……………………………65

جدول 4-19 : تاثیر سازمان تبلیغات اسلامی در توسعه ژئو کالچر اسلامی دانش آموزان……………….65

جدول 4-20 : تاثیرحوزه های علمیه در توسعه ژئو کالچر اسلامی دانش آموزان………………………….66

جدول 4-21 : تاثیرستاد اقامه نماز در توسعه ژئو کالچر اسلامی دانش آموزان…………………………….66

جدول4-22- شاخص های توصیفی تاثیر نیروی انسانی متخصص در آموزش و پرورش در توسعه ژئوکالچراسلامی دانش آموزان…………………………………………………………………………………………….67

جدول 4-23- نتایج آزمون t با میانگین فرضی برای بررسی تاثیر نیروی انسانی متخصص در آموزش و پرورش در توسعه ژئوکالچر اسلامی دانش آموزان……………………………………………………………….68

جدول 4-24-  شاخص های توصیفی تاثیر همکاری نهادهای تاثیر گذار فرهنگی،،سیاسی و اقتصادی با آموزش و پرورش در توسعه ژئوکالچر اسلامی دانش آموزان………………………………………………..68

جدول 4-25- نتایج آزمون t با میانگین فرضی برای بررسی تاثیر همکاری نهادهای تاثیر گذار فرهنگی،،سیاسی و اقتصادی با آموزش و پرورش در توسعه ژئوکالچر اسلامی دانش آموزان………….69

جدول4 -26 : رتبه بندی عوامل موثر بر توسعه ژئوکالچر اسلامی دانش آموزان………………………….69

جدول 4-27- نتایج آزمون فریدمن برای رتبه بندی عوامل موثر بر در توسعه ژئوکالچر اسلامی              دانش آموزان……………………………………………………………………………………………………………………70

جدول4-28- شاخص های توصیفی تاثیر نیروی انسانی متخصص در آموزش و پرورش در توسعه ژئوکالچراسلامی دانش آموزان…………………………………………………………………………………………….70

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                                       صفحه                                                                                                            

نمودار 4-1 تعداد وتوزیع معلمان ابتدایی به تفکیک جنسیت……………………………………………………53

نمودار 4-2 تعداد وتوزیع دبیران متوسطه دوره ی اول به تفکیک جنسیت وموقعیت……………………..54

نمودار 4-3- آمار دانش آموزان مدارس ناحیه 2رشت به تفکیک مدارس دولتی وغیردولتی…………..55

نمودار 4-4- تعداد و توزیع مدارس به تفکیک موقعیت مکانی…………………………………………………56

نمودار4-5- تعداد وتوزیع دبیران متوسطه دوره ی دوم نظری وفنی به تفکیک جنسیت…………………57

نمودار 4-6: توزیع گروه نمونه تحقیق بر حسب جنسیت…………………………………………………………58

نمودار 4-7 : توزیع گروه نمونه تحقیق بر حسب تاهل…………………………………………………………….59

نمودار 4-8 : توزیع گروه نمونه تحقیق بر حسب تحصیلات…………………………………………………….60

 

 

 

 

چکیده

ژئوکالچر هرچه باشد دیدگاهی از مبحث گسترده ژئوپلتیک است بنابراین از حیث ماهیت،مفهوم رقابت را در ذهن متبادر می کند و می توان اثر برخوردهای فرهنگی بر شکل گیری های سیاسی را ژئوکالچر نامید.

پژوهش حاضر با هدف بررسی مولفه های تاثیر گذار بر توسعه ژئوکالچر اسلامی دانش آموزان ناحیه 2 رشت انجام شد . روش پژوهش از نوع توصیفی – تحلیلی می باشد. جامعه آماری پژوهش کلیه کارکنان ناحیه 2 رشت می باشد که با بهره گرفتن از روش نمونه گیری تصادفی ساده به حجم97 نفر انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته ژئوکالچر استفاده گردید. به منظور تجریه و تحلیل داده ها از آزمون t با میانگین فرضی و آزمون فریدمن استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد نیروی انسانی متخصص در آموزش و پرورش می تواند در توسعه ژئوکالچر اسلامی دانش آموزان ناحیه 2 رشت موثر باشد.  همچنین همکاری نهادهای تاثیر گذار فرهنگی،،سیاسی و اقتصادی با آموزش و پرورش می تواند در توسعه زئوکالچر اسلامی دانش آموزان ناحیه 2 رشت موثر باشد .براساس نتایج پژوهش،  مولفه های تأثیرگذار بر توسعه ژئوکالچر  هریک می تواند  در   در آموزش و پرورش نقش مهمی را ایفا نمایند که باید در طراحی الگوهای فرهنگی آموزش و پرورش همکاری نزدیکی با یکدیگر داشته باشند.

 

کلید واژه:  ژئوکالچر، توسعه ژئوکالچر و آموزش و پرورش

 

فصل اول. 4
1-1-  بیان مسأله: 5
1-2 – اهداف پژوهش: 7
1-3- انگیزه­های شخصی پژوهش: 8
فصل دوم. 10
2-1- مروری بر پژوهشهای انجام شده: 11
2-2- چیستی وتحلیل گفتمان. 13
2-3- مفاهیم بنیادی نظریه گفتمان لاکلائو و موفه : 18
فصل سوم. 22
3-1- روش تحقیق: 23
3-2- تبارشناسی.. 30
3-3- شناسایی فضای تخاصم. 33
3-4- تعیین زمان و مكان. 33
3-5- منازعات معنایی و تحولات اجتماعی.. 34
3-6-دال مركزی.. 35
3-7- دال شناور. 36
3-8- دال اعظم/ دال متعالی. 36

 

3-9- وقته، عنصر و بعد. 37
3-10-  روایی و پایایی در تحلیل گفتمان. 37
3-11- روش نمونه گیری و جامعه آماری.. 38
فصل چهارم. 40
4-1- ابراهیم حاتمی­کیا 41
4-2- دهه آغازین سینمای جنگ… 41
4-2-1-  فیلم سینمایی مهاجر. 43
4-2-2- فیلم سینمایی دیده­بان. 54
4-2-3- فیلم سینمایی هویت.. 58
4-2-4- نتیجه گیری دهه اول: 66
4-3- گفتمان دهه دوم بعد از جنگ… 67
4-3-1- فیلم سینمایی از کرخه تا راین. 71
4-3-2- فیلم سینمایی آژانس شیشه‌ای.. 80
4-3-3-نتیجه ­گیری دهه دوم: 86
‏4-4- دهه سوم جنگ و استحاله گفتمانی.. 89
‏4-4-1- فیلم سینمایی به نام پدر. 90
4-4-2- نتیجه گیری دهه سوم: 99
فصل پنجم. 102
نتیجه ­گیری: 103
فهرست منابع: 110
مقدمه:
هدف اصلی این پژوهش بررسی زمینه ­های تاریخی، اجتماعی و فرهنگی جنگ و رابطه آن با سینما در سه دهه بعد از انقلاب است. نگارنده در این رساله، سه دوره­ اصلی در بازنمایی فیلم جنگ را درطول سه دهه از یکدیگر متمایز کرده­است. هر یک از این سه دوره ویژگی­ها و شرایط اجتماعی خاص خود را داراست که می­توان این ویژگی­ها را در ابژه­های  بازنمایی شده در فیلم­ها شناسایی کرد. محور اصلی در این پایان نامه توجه به دال­های مرکزی جنگ و بازنمایی آن در سینمای جنگ در طول سه دهه گذشته است. این رساله از نظر روش تحقیق و مبانی نظری مبتنی بر مطالعات فرهنگی و تحلیل­گفتمان-دیدگاه لاکلائو وموفه-می­باشد. بواقع رویکرد مطالعات فرهنگی نقشی شناختی برای هنر قائل است و از توجه صرف به مقوله زیبا شناختی فراتر می­رود و آن را در ارتباط با فهم ما از جهان هستی قرار می­دهد. در این پایان نامه تنها یک گفتمان جنگ شناسایی می­ شود که این گفتمان در طول سه دوره تغییر و تحول می­یابد. به زبانی دیگر سه

استاد راهنما :

دکتر نصرالله مولایی هشجین

 

شهریور 1393

 

 

 

 

قیمت :14700 تومان

 

بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد

 

و در ضمن فایل خریداری شده به ایمیل شما ارسال می شود.

 

پشتیبانی سایت :        *       parsavahedi.t@gmail.com

 

در صورتی که مشکلی با پرداخت آنلاین دارید می توانید مبلغ مورد نظر برای هر فایل را کارت به کارت کرده و فایل درخواستی و اطلاعات واریز را به ایمیل ما ارسال کنید تا فایل را از طریق ایمیل دریافت کنید.

 

 

 

 

 

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                  صفحه

چکیده……………………………………………………………………………………………. 1

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………. 2

فصل اول :کلیات تحقیق  ………………………………………………………. 3

1-1-طرح تحقیق ……………………………………………………………………………….. 4

1-1-1-بیان مسئله ……………………………………………………………………………… 4

1-1-2-اهمیت و ضرورت تحقیق …………………………………………………………….. 5

1-1-3-اهداف تحقیق………………………………………………………………………….. 5

1-1-4- سوالهای تحقیق……………………………………………………………………………………………….. 6

1-1-5- فرضیه های تحقیق…………………………………………………………………………………………… 6

1-1-6- واژه ها و مفاهیم …………………………………………………………………………………………….. 6

1-2-مبانی نظری ……………………………………………………………………………….. 11

1-2-1-پیشینه تحقیق ………………………………………………………………………….. 11

1-2-2- صنایع روستایی……………………………………………………………………….. 14

1-2- 3- تعاریف صنایع روستایی……………………………………………………………… 15

1-2-4-اهداف ایجاد صنایع روستایی…………………………………………………………. 17

1-2-5- نواحی صنعتی روستایی………………………………………………………………. 18

1-2-6- ضرورت ایجاد و طراحی صنایع روستایی…………………………………………… 19

1-2-7- منابع مالی صنایع روستایی…………………………………………………………… 22

1-2-7-1- روش تأمین سرمایه از طریق افزایش درآمد در نواحی روستایی……………….. 22

1-2-7-2- تأثیر افزایش پس انداز در سرمایه گذاری صنعتی نواحی روستایی……………. 23

1-2-7-3- روش تامین اعتبارات برای سرمایه گذاری صنعتی در نواحی روستایی………… 24

1-2-8- صنایع روستایی در کشورهای مختلف………………………………………………. 24

1-2-8-1-روش های برنامه ریزی صنایع روستایی در مالزی …………………………………………………….. 25

1-2-8-2- روش برنامه ریزی صنایع روستایی در اندونزی………………………………………………………. 26

1-2-8-3- روش برنامه ریزی صنایع روستایی در ژاپن………………………………………………………….. 26

1-2-8-4- روش برنامه ریزی صنایع روستایی در چین………………………………………………………….. 27

1-2-9- مکان یابی صنایع روستایی…………………………………………………………………………………. 28

1-2-10-دیدگاه ها و نظریه های موجود در ارتباط با اثرات صنعتی شدن مناطق روستایی………………… 29

1-2-10-1- نظریه تامبوتان……………………………………………………………………………………………. 29

1-2-10-2-نظریه آرتور لوییس……………………………………………………………………………………… 30

1-2-10-3-نظریه مید ولیدهلم……………………………………………………………………………………….. 30

1-2-11- دیدگاه های موجود  در ارتباط با چگونگی استقرار صنعت در مناطق روستایی:   ……………… 34

1-2-11-1- صنایع کوچک مقیاس:………………………………………………………………………………… 34

1-2-11-2-  جایگاه  صنعتی  شدن روستاها  در متون توسعه روستایی………………………………………. 36

1-2-11-2- 1- دیدگاه تاریخی…………………………………………………………………………………….. 36

1-2-11-2- 2- دیدگاه کارایی اقتصادی………………………………………………………………………….. 36

1-2-11-2- 3- دیدگاه صنعتی شدن از طریق  انقلاب سبز…………………………………………………….. 36

1-2-11-2- 4-  دیدگاه  الگوی تقاضا  و کشش پذیری کالاها………………………………………………. 37

1-2-11-2- 5- دیدگاه  اشتغال زایی……………………………………………………………………………….. 37

1-2-11-2- 6-  دیدگاه  بازار  آزاد  یا راهبرد تجاری………………………………………………………….. 37

1-2-11-2- 7- دیدگاه  جانشینی واردات…………………………………………………………………………. 37

1-2-12- مشکلات و تنگناهای ایجاد  نواحی صنعتی  روستایی……………………………………………….. 40

1-2-13- ضوابط و معیارهای استقرار صنایع……………………………………………………………………….. 41

 

فصل دوم: روش شناسی تحقیق ……………………………………………………………….. 44

2-1- روش تحقیق و مراحل آن ……………………………………………………………………………………… 45

2-1-1- نوع روش تحقیق……………………………………………………………………………………………… 45

2-1-1-1- مراحل تحقیق………………………………………………………………………………………………. 45

2-1-1-1-1- مرحله  گردآوری اطلاعات …………………………………………………………………………. 45

2-1-1-1-2-مرحله سازماندهی و طبقه بندی اطلاعات بدست آمده…………………………………………… 45

2-1-2- روش گردآوری اطلاعات …………………………………………………………………………………. 45

2-2- متغییرهای تحقیق ……………………………………………………………………………………………….. 46

2-3- محدوده تحقیق ………………………………………………………………………………………………….. 46

2-4-  مقطع زمانی تحقیق …………………………………………………………………………………………….. 48

2-5- روش شناسی تحقیق  …………………………………………………………………………………………… 48

فصل سوم: ویژگیهای جغرافیایی  تحقیق …………………………………………………….. 49

3-1- موقعیت جغرافیایی محدوده مورد مطالعه ……………………………………………………………………. 50

3-2- ویژگی های طبیعی………………………………………………………………………………………………. 52

3-2-1- زمین شناسی ………………………………………………………………………………………………….. 52

3-2-2- توپوگرافی……………………………………………………………………………………………………… 55

3-2-3- اقلیم …………………………………………………………………………………………………………….. 56

3-2-4- منابع آب……………………………………………………………………………………………………….. 61

3-2-5- خاک…………………………………………………………………………………………………………… 62

3-2-6- پوشش گیاهی…………………………………………………………………………………………………. 65

 

3-3- ویژگی های اجتماعی- جمعیتی………………………………………………………………………………. 66

3-3-1- تعداد و توزیع خانوار…………………………………………………………………………………………. 66

3-3-2- توزیع جمعیت…………………………………………………………………………………………………. 66

3-3-3- مهاجرت………………………………………………………………………………………………………… 66

3-3-4- زبان و مذهب………………………………………………………………………………………………….. 67

3-4- بررسی ویژگی های اقتصادی………………………………………………………………………………….. 72

3-4-1- کشاورزی ……………………………………………………………………………………………………… 67

3-4-1-1- زراعت………………………………………………………………………………………………………. 67

3-4-1-2- باغداری…………………………………………………………………………………………………….. 69

3-4-1-3- دامداری…………………………………………………………………………………………………….. 69

3-4-1-4- صید وصیادی………………………………………………………………………………………………. 70

3-4-1-5- جنگل و مرتع………………………………………………………………………………………………. 70

3-4-2- صنایع…………………………………………………………………………………………………………… 71

3-5- ویژگی فضایی – کالبدی………………………………………………………………………………………. 71

3-5-1- پیشینه تاریخی شهرستان رشت……………………………………………………………………………… 71

3-5-2- وجه تسمیه رشت……………………………………………………………………………………………… 72

3-5-3- خدمات زیر بنایی…………………………………………………………………………………………….. 72

3-5-3-1- راه های ارتباطی……………………………………………………………………………………………. 73

3-5-3-2- آب لوله کشی……………………………………………………………………………………………… 73

3-5-3-3- گاز لوله کشی……………………………………………………………………………………………… 73

3-5-3-4- برق…………………………………………………………………………………………………………… 73

3-5-3-5- مخابرات و ارتباطات……………………………………………………………………………………… 73

3-5-4- خدمات روبنایی………………………………………………………………………………………………. 74

3-5-4-1- آموزشی…………………………………………………………………………………………………….. 74

3-5-4-2- خدمات  بهداشتی درمانی……………………………………………………………………………….. 74

3-5-4-3- خدمات سیاسی اداری……………………………………………………………………………………. 74

3-5-4-4- خدمات مذهبی – فرهنگی………………………………………………………………………………. 74

3-5-4-5- خدمات ورزشی – تفریحی………………………………………………………………………… 75

3-5-4-6- بازرگانی –  خدمات…………………………………………………………………………………. 75

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق……………………………………………….. 76

4-1- یافته توصیفی …………………………………………………………………………………………………….. 77

4-1- 1- معیارهای استقرار صنایع……………………………………………………………………………………. 77

4-2-پراکندگی صنایع در سطح روستاهای شهرستان رشت ……………………………………………………. 79

4-3-بررسی واحد های صنایع در سطح شهرستان رشت…………………………………………………………. 81

4-3-1- سازگاری ……………………………………………………………………………………………………… 82

4-3-1-1- واحد های تولید کننده محصولات فلزی …………………………………………………………….. 82

4-3-1-2-واحد های تولید کننده فرآورده های بتنی…………………………………………………………….. 83

4-3-1-3-تولید کننده ی شیشه شور………………………………………………………………………………… 83

4-3-1-4- واحد تولید کننده ماشین آلات نان فانتزی…………………………………………………………… 83

4-3-1-5- کوره ذغال…………………………………………………………………………………………………. 83

4-3-1-6- تیرچه زنی………………………………………………………………………………………………….. 84

4-3-1-7- واحد های صنعتی تولید کننده مواد غذایی…………………………………………………………… 84

4-1-3 -8-  آسفالت گرم…………………………………………………………………………………………….. 85

4-1-3 -9- واحد های صنعتی بازیافت ضایعات پلاستیکی ……………………………………………………. 86

4-1-3 -10-برنجکوبی………………………………………………………………………………………………… 86

4-1-4- آسایش………………………………………………………………………………………………………… 89

4-1-4- 1- واحد های برنجکوبی……………………………………………………………………………………. 89

4-1-4- 2-  بازیافت ضایعات پلاستیکی ………………………………………………………………………….. 89

4-1-4- 2-1- آسفالت گرم………………………………………………………………………………………….. 90

4-1-4- 2-2- محصولات فلزی……………………………………………………………………………………… 90

4-1-4- 2-3- واحد های تولیدی مواد غذایی…………………………………………………………………….. 90

4-1-5- تیرچه زنی……………………………………………………………………………………………………… 92

4-1-6- کوره ذغال…………………………………………………………………………………………………….. 92

4-1-7- ماشین آلات نان فانتزی …………………………………………………………………………………….. 92

4-1-8- واحد تولید شیشه شور……………………………………………………………………………………….. 92

4-1-9- کارگاه تولید فرآورده های بتنی…………………………………………………………………………… 92

4-2- مطلوبیت…………………………………………………………………………………………………………… 94

4-3- کارایی…………………………………………………………………………………………………………….. 96

4-4- ایمنی………………………………………………………………………………………………………………. 96

4-4-1- وابستگی……………………………………………………………………………………………………….. 98

فصل پنجم :نتیجه گیری و آزمون فرضیه ها………………………………………………….. 100

5-1-نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………… 101

5-2-پیشنهاد: ……………………………………………………………………………………………………………. 101

5-3-یافته های تحلیلی…………………………………………………………………………………………………. 102

منابع و مآخذ………………………………………………………………………………… ….104

 

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                                  صفحه

جدول 1-1-  روند اثرات استقرار صنعت در مناطق  روستایی…………………………………………………… 33

جدول 3– 1 . تقسیمات جغرافیایی روستایی مورد مطالعه………………………………………………………….. 50

جدول 3- 2  مشخصات ایستگاه سینوپتیک شهر رشت…………………………………………………………….. 56

جدول 3- 3  بارندگی ماهانه ایستگاه رشت (میانگین 10 ساله )…………………………………………………… 57

جدول 3 – 4 رژیم دراز مدت دمای ماهانه ایستگاه رشت (میانگین 10 ساله )………………………………….. 59

جدول  3– 5  به در صد رطوبت نسبی در ایستگاه رشت (میانگین 10 ساله )…………………………………… 60

جدول 3-6- برآورد مهاجران وارد شده طی 10 سال گذشته به تفکیک نقاط شهری و روستایی-1385….. 66

جدول3-7- سطح زیر کشت ، تولید و عملکرد محصولات عمده زراعی در شهرستان سال 1392…………. 68

جدول3-8- سطح زیر کشت، تولید و عملکرد محصولات عمده دایمی در شهرستان سال 1392………….. 69

جدول 3-9- تعداد و انواع دام، طیور و تولیدات دامی در شهرستان رشت سال 1392………………………… 69

جدول 3-10- تولید عسل در شهرستان رشت در سال 1390………………………………………………………. 70

جدول 3-11- تولید پیله در شهرستان رشت توسط خانوارهای نوغاندار 1390………………………………… 70

جدول3-12- صنایع روستایی شهرستان رشت تا پایان سال 1385……………………………………………….. 71

جدول 4-1-پراکندگی صنایع در سطح شهرستان رشت……………………………………………………………. 79

جدول 4-2-طبقه بندی گروه واحدهای صنایع روستایی شهرستان رشت سال 1390…………………………. 80

جدول4-3- واحد های صنعتی روستاهای شهرستان رشت…………………………………………………………. 81

جدول4-4- بررسی سازگاری واحد های صنعتی (فلزی)…………………………………………………………… 82

جدول 4-5-واحد های صنعتی تولید کننده مواد غذایی……………………………………………………………. 84

جدول 4-6-صنایع روستایی تولید کننده آسفالت گرم…………………………………………………………….. 85

جدول 4-7-واحدهای صنعتی برنجکوبی……………………………………………………………………………… 86

جدول 4-8- میزان سازگاری در بین صنایع روستایی شهرستان رشت ………………………………………….. 88

جدول 4-9- بررسی آسایش واحد های برنجکوبی…………………………………………………………………. 89

جدول4-10- بررسی میزان آسایش تولیدات فلزی………………………………………………………………….. 90

جدول 4-11- بررسی میزان آسایش واحدهای صنعتی……………………………………………………………. 90

جدول 4-12- بررسی میزان آسایش در بین صنایع روستایی شهرستان رشت ………………………………… 93

جدول 4-13- بررسی میزان مطلوبیت در بین صنایع روستایی شهرستان رشت ……………………………….. 95

جدول 4-14- بررسی میزان ایمنی در بین صنایع روستایی شهرستان رشت …………………………………… 97

جدول 4-15- بررسی میزان وابستگی در بین صنایع روستایی شهرستان رشت ……………………………….. 99

 

 

فهرست نمودار

عنوان                                                                                                  صفحه

نمودار شماره  3-1  بارندگی ماهانه ایستگاه رشت………………………………………………………………….. 58

نمودار شماره 3-2 بارندگی فصلی ایستگاه رشت…………………………………………………………………… 58

نمودار شماره  3- 3: رژیم دمای ماهیانه ایستگاه رشت ……………………………………………………………. 59

نمودار شماره  3 – 4: رژیم دمای فصلی ایستگاه رشت…………………………………………………………….. 60

نمودار 3-5:میانگین رطوبت نسبی به درصد در ایستگاه رشت…………………………………………………….. 61

 

 

فهرست نقشه ها

عنوان                                                                                                  صفحه

نقشه 2-1- محدوده مورد تحقیق……………………………………………………………………………………. 47

نقشه 3-1- موقعیت شهر رشت………………………………………………………………………………………. 51

شکل 3-2- نقشه زمین شناسی شهر رشت…………………………………………………………………………. 54

نقشه 3-3- خاک………………………………………………………………………………………………………. 64

 

 

فهرست عکس ها

عنوان                                                                                                  صفحه

عکس 4-1-نمایی از کارگاه تولید کننده ماشین آلات نان فانتزی…………………………………………… 83

عکس 4-2- نمایی از تیرچه زنی در کوچصفهان……………………………………………………………….. 84

عکس 4-3- نمایی از کارخانه آسفالت باهنر…………………………………………………………………….. 85

عکس 4-4- نمایی از کارخانه آسفالت چولاب…………………………………………………………………. 86

تصویر 4-5- کارخانه برنجکوبی دردهستان لاکان- روستای سقالکسار…………………………………….. 87

تصویر4-6- نمایی از کارخانه برنجکوبی در دهستان لاکان -روستای سقالکسار………………………….. 87

تصویر 4-7-محصولات باغی  در دهستان لاکان –روستای سقالکسار………………………………………. 91

تصویر 4-8- درختان انار در دهستان لاکان –روستای سلکی سر…………………………………………….. 91

عکس 4-9-زمینهای در دهستان لاکان –روستای سقالکسار…………………………………………………… 98

عکس 4-10-زمین زراعی در دهستان  پسیخان…………………………………………………………………… 98

 

چکیده

ایجاد صنایع یکی از راهبردهایی است که به توسعه روستاها کمک می کند  صنعتی شدن مناطق روستایی به عنوان شتاب دهنده ایجاد اشتغال پایدار و کار آمد ترین چاره ساز حل مشکل بیکاری روستا است نظریه صنعتی شدن و طرح ریزی مطلوب صنایع در مناطق روستایی به عنوان یک کاتالیزور در جهت ایجاد اشتغال پایدار و به عنوان آخرین چاره کار برای حل مشکل فقر مناطق هم اتبیک بالقوه در جهت حل مشکل بیکاری و عامل تسکین دهنده برای مناطق محروم روستایی به حساب می آید . پیامدهای استقرار متناسب صنایع روستایی در مناطق روستایی معتدل و مرطوب که هر روز از میزان زمینهای کشاورزی کاسته می شود راهکار مناسب محسوب می شود

بنابر این با توجه به اهمیتی که صنایع روستایی دارد باید در در ایجاد آن نهایت دقت اعمال ایجاد گردد

این پایان نامه با روش توصیفی – تحلیلی صورت گرفته است  هدف آن بررسی معیارهای مکانی ایجاد صنایع روستایی می باشد  شیوه جمع آوری اطلاعات بصورت میدانی و کتابخانه ای بوده و نتایج حاصل از مطالعات میدانی نشان می دهد که در سطح روستاها 25 درصد از صنایع در  روستا از لحاظ سازگاری و مطلوبیت و ایمنی کارایی لازم را دارند و بقیه صنایع ناسازگار می باشند

واژگان کلیدی: صنایع روستایی ، معیارهای مکانی ، زیست محیطی ، شهرستان رشت

 

 

مقدمه :

فعالیت كشاورزی در برنامه توسعه اقتصادی كشور و به استناد اصل سوم قانون اساسی هدف اصلی از احداث صنایع در روستاها  فراهم كردن زمینه ایجاد روستاهای فعال و پر رونق با محوریت تولیدات كشاورزی و دامی تا سر حد خود كفایی در محصولات اساسی كشور می باشد ، رسیدن به این اهداف علاوه بر ایجاد خود اتكافی صنعتی، به اقتصاد غیر فعال مناطق روستایی نیز یک حالت پویا داده جامعه روستایی رامتوازن و هماهنگ با جامعه شهری و به عنوان بخشی

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                           صفحه

چکیده 1

مقدمه. 2

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1 بیان مسئله و ضرورت تحقیق.. 4

1-2- اهداف تحقیق.. 5

1-3 سوال تحقیق.. 5

1-4 فرضیه های تحقیق.. 5

1 – 5 روش تحقیق.. 6

1-6 روش گرد آوری اطلاعات… 6

1 – 7  روش تجزیه و تحلیل داده ها 6

1 – 8  پیشینه تحقیق.. 6

1–9 محدوده مورد مطالعه. 8

1 – 10 موانع و محدودیتهای تحقیق.. 8

1 – 11  واژه ها و مفاهیم. 8

فصل دوم: مبانی نظری تحقیق

2-1 تاریخچه ورودی شهر. 11

2 –2 ورودی شهرها در ایران. 11

2 – 3  مفهوم ورودی.. 14

2 – 4 اجزاء فضای ورودی.. 15

2–5 بررسی عوامل موثر بر طراحی ورودی ها 16

2-6 نحوه تاثیرگذاری نقش ورودی در طراحی.. 16

2-7 نقش های تعریف شده برای ورودی.. 17

2-8 ورودی شهر امروز صحنه تناقض و تضاد. 18

2-9 توقعات موضوعی از ورودی.. 22

2-9-1 تبدیل پذیری.. 22

2-9-2 نفوذ پذیری.. 24

2-10 توقعات موردی از ورودی شهر. 25

2-10-1 پذیرندگی.. 25

2-10-2 خوانایی.. 26

2-10-3 تشخص… 27

2 –11 نظریه پردازان جهانی.. 28

2-11-1 جان راسکین (1900-1818) 28

2 -11-2 کامیلو بویی تو (1914 – 1836) 29

2-11-3 کامیلو سیت (1903 _ 1843) 29

2-11-4 کنسانتین دوکسیادیس… 30

فصل سوم: ویژگیهای جغرافیایی محدوده مورد مطالعه

3-1 ویژگی های طبیعی.. 32

3-1-1 موقعیت جغرافیایی ما سال. 32

3-1-2 زمین شناسی.. 34

3-1-3 توپوگرافی.. 36

3-1-4 منابع آب.. 38

3-1-5 اقلیم. 41

3-1-6 خاک.. 45

3-1-7 پوشش گیاهی (جنگل ومرتع) 48

3-2 ویژگیهای انسانی.. 50

3-2-1 جمعیت.. 50

3-2-2 توزیع سنی جمعیت.. 51

3-2-3 توزیع جنسی جمعیت.. 51

3-2-4 میزان موالید و مرگ و میر. 52

3-2-5 جمعیت شهری و روستایی.. 52

3-2-6 وضعیت سواد. 53

3-3 ویژگیهای اقتصادی.. 54

3-3-1 کشاورزی.. 54

3-3-2 زراعت.. 55

3-3-3 باغداری.. 55

3-3-4 دامداری.. 56

3-3-5 زنبور داری.. 56

3-3-6 شیلات.. 57

 

3-3-7 نوغانداری.. 57

3-3-8 صنعت و معدن. 58

3-3-9 صنایع دستی.. 59

3-3-10 نیروی انسانی و اشتغال. 59

3-4 ویژگیهای کالبدی.. 59

3-4-1 تاریخچه ماسال. 59

3-4-2 نامواژه ما سال. 61

3-4-3 ویژگی های قومی- زبانی و مذهبی ماسال. 61

3-4-4 سیر پیدایش وتکوینی شهر ماسال. 62

3-4-5 دگرگونی کالبدی شهر ماسال. 62

فصل چهارم: نتایج ویافته های تحقیق

4-1 بررسی ورودی شهر ماسال. 66

4-1-1 ورودی.. 67

4-2 توقعات موضوعی از ورودی.. 68

4-2-1 تبدیل پذیری.. 68

4-2-2 نفوذ پذیری.. 72

4-3 توقعات موردی از ورودی شهر. 75

4-3-1 پذیرندگی.. 75

4-3-2 خوانائی.. 79

4-3-3 تشخص… 86

فصل پنجم: تحلیل فرضیه ها، نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات

5-1 تحلیل فرضیه ها 90

5-2 نتیجه گیری.. 96

5-3 پیشنهادات… 98

منابع و مأخذ. 99

 

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                                           صفحه

جدول 3-1 درجه حرارت ایستگاه مورد مطالعه 1388-1358. 42

جدول 3-2 نمودار بارندگی ماهیانه ایستگاه شاندرمن.. 43

جدول 3-3میانگین رطوبت‏نسبی ایستگاه مورد مطالعه. 44

جدول 3-4 متوسط ماهانه ساعات آفتابی ایستگاه سینوپتیک انزلی برای شهرستان ماسال. 45

جدول 3-5 تعداد جمعیت و افزایش آن در شهرستان ماسال طی سالهای (85-75-1365) 50

جدول 3-6 جمعیت شهری و روستایی ماسال و شاندرمن در سال 1385. 51

جدول 3-7 جمعیت گروه های سنی 85-1375 در شهرستان ماسال. 51

جدول 3-8 جمعیت برحسب توزیع جنسی در شهرستان ماسال در فاصله سالهای 85-1375. 52

جدول 3-9 تعداد موالید و مرگ و میر ثبت شده طی سالهای 85-1376. 52

جدول 3-10 جمعیت شهری و روستایی ماسال و شاندرمن در سال 1385. 53

جدول 3-11 نرخ باسوادی در مناطق شهری و روستایی در فاصله سالهای 85-1375. 54

جدول 3-12 نرخ باسوادی در مناطق شهری و روستایی ماسال در سال 1385. 54

جدول 3-13 فضاهای اشغال شده توسط بخش های دولتی، عمومی وخصوصی در شهر ماسال. 63

 

 

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                                           صفحه

نمودار 3-1 نمودار رژیم حرارتی ایستگاه مورد مطالعه. 42

نمودار 3-2 نمودار بارندگی ماهیانه ایستگاه شاندرمن.. 43

نمودار 3-3 میانگین رطوبت نسبی ایستگاه مورد مطالعه. 44

نمودار 3-4 متوسط تعداد ساعات آفتابی ایستگاه سینوپتیک انزلی برای شهرستان ماسال. 45

 

 

فهرست تصاویر

عنوان                                                                                                           صفحه

شکل 3-1 نمای شماتیک شاخه های حوضه. 38

تصویر4-1 تابلوی ورودی شهر ماسال. 69

تصویر4-2 خیابان ورودی شهر ماسال. 70

تصویر4-3 کاربری آموزشی ورودی ماسال. 71

تصویر4-4 کاربری مسکونی ورودی ماسال. 71

تصویر4-5 کاربری تجاری ورودی ماسال. 72

تصویر4-6 کاربری اداری ورودی ماسال. 72

تصویر4-7 بسته شدن انتهای دید ورودی ماسال. 73

تصویر 4-8 نمایی از کاربری خدماتی در ورودی شهر ماسال. 74

تصویر4-9 عدم ایجاد کف پوش پیاده روورودی ماسال. 76

تصویر4-10توقف وسایل نقلیه در مسیر پیاده ورودی ماسال. 76

تصویر 4-11 سرویس بهداشتی ورودی ماسال. 77

تصویر 4-12 نمایی از طبیعت ورودی شهر ماسال. 78

تصویر 4-13 نمایی از استقرار ادارات در لایه اول ورودی ماسال. 78

تصویر 4-14 نمایی از توپوگرافی ورودی شهر ماسال. 80

تصویر 4-15 نمایی از وجود پیج در مسیر ورودی ماسال. 81

تصویر 4-16 نمایی از تابلوی تبلیغاتی در ورودی شهر ماسال. 82

تصویر 4-17 نمایی از مسیر تنیان، سه سار، آلیان از ورودی ماسال. 83

تصویر 4-18 نمایی از ورودی شهر ماسال. 84

تصویر 4-19 رهاشدن فضا درست پشت تابلوی ورودی.. 85

تصویر4-20 رها شدن فضای خالی در ورودی ماسال. 85

تصویر 4-21 نمایی از کاربری های آموزشی، ورزشی واداری در ورودی ماسال. 88

 

 

فهرست نقشه ها

عنوان                                                                                                           صفحه

نقشه3-1 موقعیت شهرستان. 33

نقشه 3-2 زمین شناسی.. 35

نقشه3-3 توپوگرافی.. 37

نقشه 3-4 شبکه آب.. 40

نقشه3-5 خاک.. 47

نقشه 3-6پوشش گیاهی.. 49

نقشه 3-7 کاربری اراضی شهر ماسال. 64

 

چکیده

در گذشته های نه چندان دور که حد و مرز شهرها توسط دروازه ها مشخص می‎شد مبادی ورودی به شهر از کیفیت فضایی بالایی برخوردار بود و جزو عناصر شاخص و از ویژگی های بارز هر شهر به حساب می‎آمد امروزه با گسترش و توسعه شهرها مبادی ورودی آن به مسیرهای سریع السیر برای تردد وسایل نقلیه موتوری تبدیل شده است و زمین های مجاور آنها نیز به کاربری های مزاحم و ناسازگار با محیط اختصاص یافته است که بی نظمی و اغتشاش بصری این فضاها را تشدید می کنند. در تعریف ورودی شهر می توان گفت محور ورودی یک کریدور فضایی است که علاوه بر ویژگی‎های فعالیتی و جمعیتی مسیر، ارتباط منطقی بین طبیعت و شهر را به صورت سلسله مراتب سازماندهی شده و نظام مند برقرار می نماید. آنچه كه امروزه به عنوان ورودی با آن سرو كار داریم بیش از هر چیز باعث بهم خوردن نظام رفتاری افراد و بروز ناهنجاریهای رفتاری نیز شده است. به این معنا كه بی توجهی به طراحی این فضا به عنوان یک مفصل رابط، موجب ورود یكباره افراد به فضا ها شده است به نحوی كه فرصتی برای تغییر و همساز كردن رفتار با فضای جدید وجود ندارند. این عدم سازگاری رفتار با محیط جدید تأثیری منفی روی محیط گذاشته و به صورت یک ناهنجاری خود را نمایان می سازد. با توجه به تعاریفی که ذکر شد ورودی شهر ماسال واکثرشهرهای ایران از چنان وضعیت ناهنجاری برخوردارند که هیچ احساسی از رسیدن با شوق ورود، در مسافر بر نمی انگیزد وتصویری مطابق با توقع وی از ورودی یک شهر در ذهن فرد ایجاد نمی کند.

تحقیق حاضر تحت عنوان تحلیل فضایی ورودی شهر ماسال انجام گرفته وجامعه آماری آن ورودی شرق به غرب این شهر می باشد.

هدف اصلی  این تحقیق، تو قعات موضوعی و موردی از ورودی اصلی شهر ماسال می باشد که بر این اساس به شناخت توقعات موضوعی (تبدیل پذیری و نفوذ پذیری) و توقعات موردی (پذیرندگی –خوانایی. تشخص) شهرماسال ونیز ارائه راهکارهایی جهت تعیین ورودی مناسب شهری در شهر ماسال پرداخته شده است. در این تحقیق از روش توصیفی و تحلیلی و مشاهدات میدانی بر پایه استدلال و آمار، برای رسیدن به نتیجه نهایی استفاده شده است.  تجزیه و تحلیل داده هابه دو روش کمی و کیفی انجام می گیرد. بخشی از اطلاعات به روش استدال استقرایی مورد تحلیل قرار می گیرد و بخش دیگری از اطلاعات با استقاده از آمار استنباطی، تحلیل می گردد.

واژگان كلیدی: شهر، فضای شهری، فضا، خیابان، ورودی، ماسال

 

 

 

مقدمه

ورودی در شهرهای قدیم ایران به طور اخص درکلیت شهر مورد توجه بود. در شهرهای امروزی مفهوم ورودی عینیت کالبدی مطلوب خود را از دست داده است و در برنامه ریزیها و طرحهای رسمی شهری چندان عنایتی به آن نمی شود. اکثر شهرهای فعلی ایران با کیفیت فضایی ناخوشایند و عدم انتظام کالبدی و نیز کارکردهای عمدتاً کارگاهی محمل اغتشاش بصری بوده و در روندی از ادراک شهر و نیز تلقی کلیت آن، سیمای عینی و منظر ذهنی نامطلوبی برجا می گذارد. گره‌های مهم در کنار پذیرایی به شهر آمدگان محل عبور عده زیادی از افراد بوده و سیمای آن شهر با تلقی کلی از این فضا در ذهن آنان نقش می بندد. کاربری های موجود در ورودی شهرها در اغلب موارد نقش کاروانسراهای برون شهری را بر عهده می گیرند و عده‎ای برای تجدید قوا، استراحت، سرویس وسایل نقلیه و. . . در این مکانها توقفی موقتی دارند. ورودی مکانی است که گذار روانی از بیرون به درون در آن میسر می شود. ورودی یک شهر شامل حوزهای می‎باشد که اتصال دو گستره طبیعی و مصنوع را امکان پذیر می سازد و چون افراد بیرون شهر را نیز شامل می گردد. لذا می بایستی تصویر ذهنی عموم افراد ونه فقط شهروندان را در طراحی آن لحاظ کرد. باتوجه به طرح مساله انجام گرفته پایان نامه حاضر به دنبال پاسخگویی به سؤالات ذیل است:

1-آیا ورودی شهر ماسال با توقعات موضوعی از ورودی شهر (تبدیل پذیری و نفوذ پذیری) انطباق دارد؟

2- آیا ورودی شهر ماسال با توقعات موردی از ورودی شهر (پذیرندگی –خواناییوتشخص) انطباق دارد؟

تحقیق حاضربا بهره گیری از داده های میدانی ومطالعات كتابخانه ای در پنج فصل به شرح زیر انجام شده است:

پاییز 1391

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

عنوان	صفحه
فصل اول : كلیّات تحقیق
1-1. مقدمه	2
1-2. بیان مسئله	3
1-3. اهمیت موضوع تحقیق	5
1-4. اهداف تحقیق	6
1-5. کاربرد نتایج تحقیق	6
1-6. سوالات تحقیق	7
1-7. قلمرو تحقیق	7
1-8. محدودیت­های تحقیق	8
1-9. ساختارتحقیق	8
فصل دوّم : پیشینه تحقیق
2-1. مقدمه	11
2-2. تاریخچه کاربری اراضی	12
2-3. کاربری اراضی چیست	14
2-4 عدالت اجتماعی در مطالعات شهری-جغرافیایی	17
2-5 نظریه عدالت اجتماعی در جغرافیایی شهری	22
2-6. نقش عدالت اجتماعی در توسعه شهری	24
2-7. برنامه ریزی کاربری اراضی شهری	28
2-8. تعریف و ویژگی های رشد هوشمند	30
2-9. انواع كاربری اراضی شهری	36
2-10. كاربری زمین شهری	40
2-11. زمین از دیدگاه توسعه ی پایدار شهری	43
2-12. كاربری زمین و برنامه ریزی شهری	44
2-13. كاربری زمین در طرح های توسعه ی شهری ایران	45
2-14. استانداردهای كمی شهر سازی	47
2-15 دیدگاه های نظری كاربری اراضی شهری	53
2-16 پیشینه تحقیق	55
فصل سوّم : روش شناسی تحقیق
3– 1. مقدمه	63
3- 2. معرفی شهر تبریز	63
3-3. عوامل اقلیمی تبریز	65
3-4. فرهنگ شهری تبریز	74
3-5. فرهنگ های زیست شهری تبریز	80
3-6. روش تحقیق	85
3-7. جامعه ونمونه آماری	85
3- 8. ابزار وروش گردآوری داده ها	85
3- 9. روش تجزیه وتحلیل داده ها	86
فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده ها
4- 1. مقدمه	92
4- 2. مشخصات  کاربری اراضی و جمعیت­شناختی شهرداری منطقه سه  تبریز	92
4- 3. آمارهای توصیفی مربوط به تغییرات کاربری اراضی شهری شهرداری	102
فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری
5- 1. مقدمه	189
5- 2. بحث و نتیجه گیری	189
5- 3. پیشنهادها	194
منابع و مأخذ
منابع فارسی	196
منابع انگلیسی	198

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

عنوان نقشه                                 فهرست نقشه ها	صفحه
3-3-1)نقشه  کاربری اراضی شهر تبریز	84
3-3-2)نقشه کاربری اراضی منطقه3 تبریز	100
3-3-3)نقشه تقسیمات شهری ناحیه 1 منطقه 3	140
3-3-4)نقشه کاربری اراضی پیشنهادی ناحیه 1 منطقه 3	141
3-3-5)نقشه تقسیمات شهری ناحیه 2 منطقه 3	166
3-3-6)نقشه کاربری اراضی پیشنهادی ناحیه 2 منطقه 3	167
3-3-7)نقشه تقسیمات شهری ناحیه 3 منطقه 3	176
3-3-8)نقشه کاربری اراضی پیشنهادی ناحیه 3 منطقه 3	177
3-3-9)نقشه تقسیمات محلات ناحیه3منطقه3	179
3-3-10)نقشه کاربری اراضی ناحیه 6 منطقه 3	183
3-3-11) نقشه تقسیمات محلات ناحیه6منطقه3	184

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جد ول ها
عنوان جدول	صفحه
جدول(2-1) تفاوت راهبردهای رشد هوشمند و پراكندگی در توسعه شهری:…….	34
جدول(3-1): میانگین حداكثر وحداقل متوسط درجه حرارت 15ساله تبریز بین سالهای 1375-1389	66
جدول(3-2) میانگین حداكثر وحداقل مطلق دمای15سال تبریز بین سالهای 1375-1389	67
جدول(3-3)  میانگین حداكثر وحداقل متوسط دما بین سالهای 1375-1389 به تفكیک ماه	68
جدول(3-4): میانگین 15 ساله بارندگی سالیانه  بین سالهای 1375-1389 تبریز	69
جدول(3-5): میانگین تعداد روزهای یخبندان  بین سالهای 1375-1389 تبریز	70
جدول(3-6): میانگین 15 ساله بارش فصول سالیانه  بین سالهای 1375-1389 تبریز	70
جدول(3-7): رطوبت نسبی 15 ساله  بین سالهای 1375-1389 تبریز	71
جدول(3-8):تغییرات كاربری های اراضی شهری تبریز دردوره 5ساله(1387-1383)	87
جدول(3-9): مساحت برخی كاربری های تغییریافته به تفكیک مناطق شهرداری درطی پنج سال	90
جدول(4-1) تغییرات کاربری ارضی شهری تبریز در دوره 5 ساله طرح تفصیلی جدید(1383-1387)	92
جدول(4-2) سطوح و سرانه کاربری اراضی موجود منطقه سه تبریز در طرح تفصیلی قدیم	95
جدول(4-3) محله بندی اجتماعی طرح تفصیلی قدیم شهرداری منطقه سه تبریز	98
جدول(4-4) تراکم خالص و ناخالص کاربری شهرداری منطقه سه تبریز	98
جدول(4-5) تراکم های خالص و ناخالص شهرداری منطقه سه تبریز در (طرح تفصیلی قدیم)	99
جدول(4-6) تغییرات کاربری اراضی محله 1 ناحیه 1 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	104
جدول(4-7): تغییرات کاربری اراضی محله 2 ناحیه 1منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	107
جدول(4-8): تغییرات کاربری اراضی محله3 ناحیه 1 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	110
جدول(4-9): تغییرات کاربری اراضی محله 4 ناحیه 1 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	113
جدول(4-10): تغییرات کاربری اراضی محله 5 ناحیه 1 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	117
جدول(4-11): تغییرات کاربری اراضی محله 6 ناحیه 1 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	120
جدول(4-12): تغییرات کاربری اراضی محله 7 ناحیه 1 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	123
جدول(4-13): تغییرات کاربری اراضی محله 8 ناحیه 1 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	126
جدول(4-14): تغییرات کاربری اراضی محله 19 ناحیه 1 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	129
جدول(4-15): تغییرات کاربری اراضی محله 20 ناحیه 1 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	132
جدول(4-16): تغییرات کاربری اراضی محله 21 ناحیه 1 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	135
جدول(4-17): تغییرات کاربری اراضی محله 22 ناحیه 1 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	138
جدول(4-18): تغییرات کاربری اراضی محله 9 ناحیه 2 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	144
جدول(4-19): تغییرات کاربری اراضی محله 10 و 11 ناحیه 2 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	147
جدول(4-20): تغییرات کاربری اراضی محله 12 ناحیه 2 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	151
جدول(4-21): تغییرات کاربری اراضی محله 13 ناحیه 2 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	154
جدول (4-22): تغییرات کاربری اراضی محله 14 ناحیه 2 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	157
جدول(4-23): تغییرات کاربری اراضی محله 15 ناحیه 2 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	160
جدول(4-24): تغییرات کاربری اراضی محله 18 ناحیه 2 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	164
جدول(4-25): تغییرات کاربری اراضی محله 16 ناحیه 3 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	170
جدول(4-26): تغییرات کاربری اراضی محله 17 ناحیه 3 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	174
جدول(4-27): تغییرات کاربری اراضی محله 23 ناحیه 6 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	181
جدول(4-28): تغییرات کاربری منطقه 3 شهرداری کلان شهر تبریز (مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	185

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

عنوان نمودار                                   فهرست نمودارها	صفحه
نمودار(3-1): میانگین حداكثر وحداقل متوسط درجه حرارت 15ساله تبریز بین سالهای 1375-1389	66
نمودار(3-2) میانگین حداكثر وحداقل مطلق دمای15سال تبریز بین سالهای 1375-1389	67
نمودار(3-3)  میانگین حداكثر وحداقل متوسط دما بین سالهای 1375-1389 به تفكیک ماه	68
نمودار(3-4): میانگین 15 ساله بارندگی سالیانه  بین سالهای 1375-1389 تبریز	69
نمودار(3-5): میانگین تعداد روزهای یخبندان  بین سالهای 1375-1389 تبریز	70
نمودار(3-6): میانگین 15 ساله بارش فصول سالیانه  بین سالهای 1375-1389 تبریز	71
نمودار(3-7): رطوبت نسبی 15 ساله  بین سالهای 1375-1389 تبریز	72
نمودار (4-1) تغییرات کاربری اراضی محله 1 ناحیه 1 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	103
نمودار (4-2): تغییرات کاربری اراضی محله 2 ناحیه 1منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	106
نمودار (4-3): تغییرات کاربری اراضی محله3 ناحیه 1 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	109
نمودار (4-4): تغییرات کاربری اراضی محله 4 ناحیه 1 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	112
نمودار (4-5): تغییرات کاربری اراضی محله 5 ناحیه 1 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	116
نمودار (4-6): تغییرات کاربری اراضی محله 6 ناحیه 1 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	119
نمودار (4-7): تغییرات کاربری اراضی محله 7 ناحیه 1 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	122
نمودار (4-8): تغییرات کاربری اراضی محله 8 ناحیه 1 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	125
نمودار (4-9): تغییرات کاربری اراضی محله 19 ناحیه 1 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	128
نمودار (4-10): تغییرات کاربری اراضی محله 20 ناحیه 1 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	131
نمودار (4-11): تغییرات کاربری اراضی محله 21 ناحیه 1 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	134
نمودار (4-12): تغییرات کاربری اراضی محله 22 ناحیه 1 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	137
نمودار (4-13): تغییرات کاربری اراضی محله 9 ناحیه 2 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	143
نمودار (4-14): تغییرات کاربری اراضی محله 10 و 11 ناحیه 2 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	146
نمودار (4-15): تغییرات کاربری اراضی محله 12 ناحیه 2 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	150
نمودار (4-16): تغییرات کاربری اراضی محله 13 ناحیه 2 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	153
نمودار (4-17): تغییرات کاربری اراضی محله 14 ناحیه 2 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	156
نمودار (4-18): تغییرات کاربری اراضی محله 15 ناحیه 2 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	160
نمودار (4-19): تغییرات کاربری اراضی محله 18 ناحیه 2 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	163
نمودار (4-20): تغییرات کاربری اراضی محله 16 ناحیه 3 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	169
نمودار (4-21): تغییرات کاربری اراضی محله 17 ناحیه 3 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	173
نمودار (4-22): تغییرات کاربری اراضی محله 23 ناحیه 6 منطقه 3(مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	180
نمودار (4-23): تغییرات کاربری منطقه 3 شهرداری کلان شهر تبریز (مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم)	187

 

 

چكیده

 

در این تحقیق به بررسی تغییرات کاربری اراضی شهری شهرداری منطقه سه تبریز (مقایسه طرح تفصیلی جدید و قدیم) پرداخته شده است. جامعه آماری را  شهرداری منطقه سه كلانشهر تبریز تشكیل می دهد. این تحقیق از نوع تحقیقات کاربردی محسوب می گردد وجهت جمع­آوری مبانی نظری ، گردآوری داده ­ها از روش کتابخانه­ای و ازاسناد ومدارک شهرداری منطقه سه بهره گرفته شده است. همچنین در پاسخ به سوالات تحقیق از آزمون­های آماری توصیفی استفاده گردیده است. نتایج نشان می دهد که بیشترین تغییرات کاربری در بخش مسکونی و کمترین تغییرات در کاربری تجهیزات شهری– خدماتی می باشد.

 

 

واژه­ های كلیدی: شهرداری منطقه سه- کاربری اراضی- طرح تفصیلی قدیم و جدید- تبریز

 

 

فصل اوّل

 

 

چکیده

هدف توسعه، رشد و تعالی همه جانبه­ی جوامع بشری است. از این­رو، در فرایند برنامه ­ریزی توسعه، شناخت و درک شرایط و مقتضیات جوامع انسانی و نیازهای آنان در ابعاد مختلف از جمله اقدامات ضروری محسوب
می­گردد. از طرفی،  با توجه به آن­که زیربنا و اساس هر کشوری، روستا و جمعیت روستایی است، برای ارتقای کیفیت زندگی و معشیت این جمعیت باید استراتژی‌های خاص و متناسب با شرایط اقلیمی و فرهنگی- اجتماعی آنها اتخاذ گردند. بنابراین، برای رسیدن به توسعه­ روستایی باید نخست امکانات، تنگناها و ظرفیت­ها­ی موجود هر روستا مشخص شوند و بر اساس آن برای هر روستا یا مجموعه ­ای از روستاها برنامه ­ریزی دقیق صورت پذیرد. به عبارت دیگر، با پی بردن به علل توسعه­نیافتگی روستاها، می­توان برنامه ­ریزی مناسبی برای دست­یابی به توسعه پایدار داشت. لذا، هدف مطالعه­ حاضر بررسی علل توسعه­نیافتگی مناطق روستایی بخش مارگون در شهرستان بویراحمد بود. به این منظور از دو رویکرد کمّی و کیفی بهره گرفته شد. در بخش کمّی به تعیین و تفکیک روستاهای توسعه­یافته و توسعه­نیافته از طریق سطح­بندی پرداخته شد. برای این بخش پژوهش از روش اسکالوگرام گاتمن استفاده به عمل آمد. نتایج حاصل از اسکالوگرام نشان داد که روستاهای درصحه، بیدک، باغچه، رتین، نسه‌مورغم، دربید، یورک علیا، زیرنا، کلوار، بالرود، موشمی‌علیا، گهورمرده، له­فرخ موشمی، سرچال، تاکسیسه­سفلی، قلعه سقاوه در سطح پنجم توسعه‌یافتگی و در سطح اول اولویت برنامه ­ریزی قرار گرفتند. جوبریز، شهنیز و موشمی­سفلی نیز در سطح  اول توسعه­یافتگی و در سطح پنجم اولویت برنامه ­ریزی بودند. به این ترتیب روستاهای سطح پنجم، در گروه توسعه‌نیافته‌ترین روستاها و در سطح اول از نظر اولویت برنامه ­ریزی توسعه قرار گرفته که باید مورد توجه بیشتری باشد. همچنین روستاهای سطح اول توسعه­یافتگی (جوبریز، شهنیز، موشمی سفلی) در بهترین وضع بودند. با توجه به این­که در سطح پنجم توسعه­یافتگی بیشترین روستاها (17 از 47 روستا) قرار داشتند، چنین استنباط می‌گردد که روستاهای این بخش بسیار توسعه­نیافته می­باشند. همچنین در این پژوهش علل توسعه­نیافتگی روستاهای بخش مارگون نیز بررسی شد. به منظور جمع­آوری داده ­ها در این قسمت، از پرسش­نامه و به منظور تجزیه و تحلیل آنها از تحلیل عاملی و مقایسه میانگین­ها بهره گرفته شد. در این زمینه ابتدا به منظور اندازه‌گیری انسجام درونی داده‌ها برای بهره‌گیری از تکنیک تحلیل عاملی از آزمون KMO و آماره بارتلت استفاده شد. محاسبات انجام شده نشان داد که انسجام درونی داده‌ها برای بهره‌گیری از تکنیک تحلیل عاملی مناسب (KMO برابر با 712/0) و آماره بارتلت نیز در سطح یک درصد معنی‌دار بود. در این بررسی با توجه به ملاک کیسِر، دَه عامل با مقدار ویژه بالاتر از یک استخراج شد که به نام­های مدیریتی، اجتماعی، اقتصادی، نگرشی، زیربنایی، رضایتی، فردی، مشارکتی، اخلاقی، و مالی و اعتباری نامگذاری شدند. این عوامل در مجموع 21/73 درصد از واریانس کل عامل­ها را تبیین می­ کنند. همچنین یافته­ های استخراج شده از مقایسه میانگین­ها بین این عوامل در دوگروه روستاهای توسعه­یافته و توسعه­نیافته نشان داد که بین میانگین عامل­های اجتماعی، مالی و اعتباری، مشارکتی، زیربنایی، اخلاقی و فردی بین دو گروه تفاوت معناداری وجود دارد. همچنین برای تعیین اهمیت هر یک از این عوامل در تفکیک دو گروه از تابع تشخیص استفاده به عمل آمد، که عامل­های عمرانی، مالی و اعتباری، و مشارکتی بیشترین اهمیت را در تفکیک دو گروه داشتند. در بخش کیفی نیز در بررسی و تحلیل علل توسعه­نیافتگی روستایی در بخش مارگون شهرستان بویراحمد، از نظریه­ی بنیادی استفاده شد. نتایج حکایت از آن دارد که عوامل توسعه­نیافتگی روستاها را سه گروه دولت، خود مردم روستا و همچنین مسائل مربوط به محیط روستا به وجود می­آورند که در نهایت این عوامل با توجه به تقسیم ­بندی­های کدگذاری محوری به پنج گروه اجتماعی، اقتصادی، محیطی، فرهنگی، و سیاسی و اداری تقسیم ­بندی شدند. با توجه به مدل ارائه شده و همچنین کدگذاری محوری، عوامل توسعه­نیافتگی مربوط به دولت شامل عدم تخصیص بودجه و اعتبارات لازم به روستاها، وضع قوانین مشابه برای شهر و روستا، مدیریت سلیقه­ای، رابطه در سطح ادارات، اقدامات مقطعی در رسیدگی به روستاها، عمل نکردن به برنامه ­های تدوین شده، بی­ عدالتی دولت مرکزی و عدم پی­گیری مسئولین استانی، اعتقاد نداشتن به روستاها، فساد اداری، کشمکش­های سیاسی، عدم ارائه تسهیلات و قوانین سخت اخذ تسهیلات، بی‌توجهی مسئولین، اختیارات کم مدیریت روستا، و عوامل مربوط به مردم روستا شامل نبود مدیریت آگاه و با دانش، عدم همکاری با مدیریت روستا و نهادهای دولتی، عدم آگاهی از حقوق خود، عدم پی­گیری مردم، مهاجرت، اختلاف­های طایفه­ای، در بُعد محیطی و طبیعی نیز محدودیت اراضی کشاورزی، کمبود آب کشاورزی، واقع شدن روستاها در ارتفاعات، نحوه­ استقرار روستا، ناهموار بودن روستا و زمین‌های کشاورزی بودند. با توجه به نتایج حاصل، در پایان پیشنهاد می­ شود که تأمین خدمات و امکانات مورد نیاز و خدمات­رسانی بر اساس نظام سلسله مراتبی سکونتگاه­های روستایی باید مدنظر قرار گیرد. همچنین انجام مطالعات کارشناسی جهت ساماندهی روستاهای پراکنده، خصوصاً روستاهای کم جمعیت با توجه به وجود حدود 110 روستای زیر 20 خانوار در این بخش، توصیه می­گردد.

کلمات کلیدی: اسکالوگرام، توسعه­نیافتگی، توسعه­روستایی، نظریه بنیانی، مارگون

فهرست مطالب                                         

عنوان                                                                                                                                            صفحه

 

فصل اول: مقدمه…………………………………………………………………………………1

1-1-اهمیت موضوع………………………………………………………………………………………1

1-2- بیان مسئله……………………………………………………………………………………………………6

1-3- اهداف تحقیق…………………………………………………………………………………………7

1-3-1- هدف کلی…………………………………………………………………………………………….7

1-3-2- اهداف اختصاصی…………………………………………………………………………….7

1-4- سؤالات تحقیق……………………………………………………………………………………..7

فصل دوم: مبانی نظری پژوهش و مرور پیشینه­نگاشته­ها………………………………..8

2-1- تعاریف و مفاهیم…………………………………………………….8

2-1-1- تعریف روستا…………………………………………………………………………………8

2-1-2- تعریف توسعه…………………………………………………………………….8

2-1-3-توسعه روستایی و مفهوم آن……………………………………………………………10

2-1-4- توسعه همه جانبه روستایی……………………………………………………………11

         2-1-4-1- توسعه فرهنگی………………………………………………………. 12

         2-1-4-2- توسعه اجتماعی……………………………………………………..14

         2-1-4-3- توسعه اقتصادی ………………………………………………..14

         2-1-4-4- توسعه سیاسی…………………………………………………………….16

         2-1-4-5- توسعه انسانی…………………………………………………………………17

2-1-5-توسعه پایدار……………………………………………………………………………….17

2-1- 6-توسعه­نیافتگی………………………………………………………………………19

2-2- آثار و پیامدهای توسعه روستایی…………………………………………………………………..21

2-2-1- اشتغال………………………………………………………………………………………………………21

2-2-2- جلوگیری از مهاجرت……………………………………………………………………….22

2-3- تاریخچه توسعه روستایی در ایران……………………………………………………..22

2-4- موانع توسعه روستایی در ایران……………………………………………………………………..26

      2-4-1- موانع ساختی…………………………………………………………………………….26

   2-4-1-1-فقدان سیستم اصلاحات اراضی شایسته……………………………………………………….26

   2-4-1-2- مشکلات اداری اجرایی برنامه ­های عمرانی…………………………………………………..27

2-4-2- موانع اجتماعی……………………………………………………………………………………………….27

     2-4-2-1 کاهش میزان روستانشینی و جمعیت روستاها………………………………………………….27

     2-4-2-2-کمبود فرصت­های شغلی در مناطق روستایی و پایین بودن سطح درآمد روستاییان……………………27

2-4-3- کشاورزی و اقتصاد……………………………………………………………………….28

  2-4-3-1-عدم گسترش بخش­نوین اقتصادی…………………………………………………28

2-4-4- تله محرومیت………………………………………………………………………………………….28

2-5- جایگاه توسعه روستایی در برنامه ­های توسعه ایران……………………………………………………29

  2-5-1- جایگاه توسعه روستایی در برنامه ­های توسعه پیش از انقلاب………………………………………..29

  2-5-2- توسعه روستایی در برنامه ­های توسعه پس از انقلاب………………………………………………… 32

2-6- راهبردهای توسعه روستایی ………………………………………………………………………………34

   2-6-1- راهبرد نیازهای اساسی……………………………………………………………………………….34

   2-6-2- راهبرد روستا شهر…………………………………………………………………………………..35

   2-6-3- الگوی عبیدالله خان……………………………………………………………………36

2-7- نظریه­ های توسعه نیافتگی……………………………………………………………………………………..36

   2-7-1- نظریه نوسازی……………………………………………………………………………………..36

       2-7-1-1-نظریه­پردازان نظریه نوسازی……………………………………………………………….37

       2-7-1-1-1-نظریه ساخت اجتماعی و رشد هوزلیتز……………………………………………….38

      2-7-1-1-2- نظریه لرنر…………………………………………………………………………………………….38

 

 

      2-7-1-1-3- نظریه مراحل رشد روستو…………………………………………………………………..38

      2-7-1-1-4-شومپیتر………………………………………………………………………………………..39

      2-7-1-1-5- نظریه تفکیک ساختاری نیل اسملسر………………………………………………………………………………….40

      2-7-1-1-6- نظریه خرده فرهنگ راجرز…………………………………………………………………………………………………..40

      2-7-1-1-7- نظریه روانشناختی هوزلیتز و دیگران………………………………………………………………………………….40

2-7-2- نظریه وابستگی…………………………………………………………………………………………..41

     2-7-2-1- نظریه­­پردازان وابستگی…………………………………………………………………………..42

     2-7-2-1-1- فرانک………………………………………………………………………………..42

     2-7-2-1-2- پل باران……………………………………………………………………………..43

     2-7-2-1-3- کاردوزو……………………………………………………………………………………43

     2-7-2-1- 4- نظریه دوسانتوس……………………………………………………………………………….44

2-8- نظریه انگیزه به پیشرفت …………………………………………………………………………………………………..44

2-9- مطالعات تجربی پیرامون علل توسعه­نیافتگی روستاهای ایران………………………………..45

2-10- جمع بندی از مرور پیشینه نگاشته­ها………………………………………………………………48

فصل سوم: مواد و روش­ها…………………………………………………………………………49

3-1- معرفی منطقه مورد مطالعه………………………………………………………………………………………..49

3-1-1- پیشینه­ی تاریخی………………………………………………………………………………….49

3-1-2- جغرافیای طبیعی………………………………………………………………………………………….50

      3-1-2-1- موقعیت جغرافیایی استان کهگیلویه و بویراحمد ………………………………………..50

      3 -1-2-2- شهرستان بویراحمد………………………………………………………………………………..50

      3 -1-2-3- منطقه مارگون………………………………………………………………………….51

3-2- روش تحقیق………………………………………………………………………………………………52

3-2-1- روش مورد استفاده در مرحله اول پژوهش: تعیین و تفکیک روستاهای توسعه­یافته و توسعه­نیافته منطقه مورد مطالعه (بخش مارگون)…………………………………………….52

3-2-1-1 روش­شناسی………………………………………………………………………………………..52

3-2-1-2 جامعه و نمونه مرحله اول پژوهش……………………………………………………………53

3-2-1-3- روش گردآوری داده ­ها در مرحله اول پژوهش…………………………………………………………..55

3-2-2- روش­های مورد استفاده در مرحله دوم پژوهش: بررسی علل توسعه­نیافتگی مناطق روستایی منطقه مورد مطالعه (بخش مارگون)………………………………………………………………………………………………………..55

3-2-2-1- تحلیل عاملی……………………………………………………………………………………………55

3-2-2-1-1- جامعه و نمونه………………………………………………………………………………..56

3-2-2-1-2- ابزار گردآوری دادها……………………………………………………………………………………………………………………..56

3-2-2-1-3- پایایی و روایی پرسش­نامه……………………………………………………………………………………………………………56

3-2-2-1-3-1- اعتبار (روایی)………………………………………………………………………………………………………………………….56

3-2-2-1-3- 2-  اعتماد (پایایی)…………………………………………………………………………………………………………………….57

3-2-2-2- روش کیفی تئوری بنیادی……………………………………………………………………………………………………………………58

3-2-2-2-1- جامعه و نمونه………………………………………………………………………………………………………………………………….62

3-2-2-2-1-1- انواع نمونه گیری در تحقیقات کیفی……………………………………………………………………………………….62

3-2-2-2-2- ابزار گردآوری دادها…………………………………………………………………………………………………………………….63

3-2-2-2-3- اعتبار و پایایی تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………63

3-3- نحوه تجزیه و تحلیل داده ­ها در کل مراحل پژوهش……………………………………………………………………………………………..64

3-4- تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای پژوهش……………………………………………………………………………………………………..64

3-4-1- روستا…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………64

3-4-2- خانوار معمولی…………………………………………………………………………………………………………………………………………..65

       3-4-3- سرپرست خانوار………………………………………………………………………………………………………………………………………..65

3-4-4- ویژگی­های فردی……………………………………………………………………………………………………………………………………….65

3-4-4- 1- جنس……………………………………………………………………………………………………………………………………………….65

3-4-4-2- سن……………………………………………………………………………………………………………………………………………………65

3-4-4- 3- وضعیت تأهل………………………………………………………………………………………………………………………………….65

3-4-4- 4- سطح سواد………………………………………………………………………………………………………………………………………65

3-4-4-5- شغل………………………………………………………………………………………………………………………………………………….66

3-4-3- توسعه……………………………………………………………………………………………………………………..66

3-4-4- توسعه نیافتگی……………………………………………………………………………………………..66

فصل چهارم: یافته­ ها و بحث………………………………………………………………………………………67

4-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………67

4-2- یافته­ های مربوط به مرحله اول پژوهش: رتبه ­بندی و سطح­بندی مناطق روستایی منطقه مورد مطالعه……………..67

 4-2-1- یافته­ های حاصل از اسکالوگرام …………………………………………………………………………………………………………..67

4-2-1-1- رتبه ­بندی روستاهای بخش مارگون…………………………………………………………………………………………………68

4-2-1-2- سطح­بندی و سلسله مراتب سکونتگاه­های روستایی منطقه مورد مطالعه………………………………………69

4-3- بخش دوم پژوهش: تعیین علل توسعه­نیافتگی روستاهای بخش مارگون…………………………………………………………….70

4-3-1- یافته­ های توصیفی…………………………………………………………………………………………………………………………………….70

4-3-1-1- ویژگی­های سن و جنس افراد………………………………………………………………………………………………………….70

4-3-1-2- سطح تحصیلات……………………………………………………………………………………………………………………………….71

4-3-1-3- شغل افراد مورد مطالعه……………………………………………………………………………………………………………………72

4-3-1-4- ویژگی­های فردی در روستاهای توسعه­نیافته…………………………………………………………………………………..72

4-3-1-5- ویژگی­های فردی در روستاهای توسعه­یافته……………………………………………………………………………………73

4-3-2- تحلیل عاملی علل توسعه­نیافتگی مناطق روستایی………………………………………………………………………………….74

4-3-3-2- مقایسه میانگین بین دو گروه توسعه یافته و توسعه نیافته…………………………………………………………………77

4-2-3-2-1- عامل اجتماعی……………………………………………………………………………………………………………………………..77

4-2-3-2-2- مالی و اعتباری…………………………………………………………………………………………………………………………….77

4-2-3 -2-3- فردی (شخصیتی)………………………………………………………………………………………………………………………78

4-2-3 -2-4- مشارکتی…………………………………………………………………………………………………………………………………….79

4-2-3 -2-5-زیربنایی………………………………………………………………………………………………………………………………………79

4-2-3 -2-6-نگرشی (ایستاری) ……………………………………………………………………………………………………………………..80

4-2-3 -2-7- اخلاقی……………………………………………………………………………………………………………………………………….80

4-2-3 -2-8- رضایتی……………………………………………………………………………………………………………………………………….81

4-2-3 -2-9- مدیریتی……………………………………………………………………………………………………………………………………..81

4-2-3-2-10- اقتصادی…………………………………………………………………………………………………………………………………….82

4-2-3 -2- 11- مقایسه عوامل کلی توسعه­نیافتگی…………………………………………………………………………………………82

4-2-3- یافته­ های حاصل از تابع تشخیص: تعیین مدل پیش ­بینی کننده توسعه…………………………………………………84

4-2-4-  یافته­ های حاصل از روش کیفی نظریه بنیادی………………………………………………………………………………………..86

4-2-4- 1- کدگذاری باز……………………………………………………………………………………………………86

4-2-4- 1- کدگذاری محوری…………………………………………………………………………………….87

4-2-4-3- کدگذاری انتخابی و طراحی مدل…………………………………………………………………..89

4-2-4- 4- خط سیر داستانی………………………………………………………………………………………91

فصل پنجم: نتیجه ­گیری و پیشنهادها………………………………………………………………………93

 5-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………..93

 5-2- نتیجه ­گیری…………………………………………………………………………………………………94

5-2-1- نتایج مرحله اول:  تعیین روستاهای توسعه­یافته و توسعه­نیافته…………………………………………………………………..94

5-2-2- نتایج مرحله دوم پژوهش: علل توسعه نیافتگی مناطق روستایی منطقه مورد مطالعه………………………………..95

5-2-2-1- نتایج حاصل از تحلیل عاملی……………………………………………………………………..95

5-2-2-2- نتایج حاصل از تابع تشخیص…………………………………………………………………………….95

5-2-2-2- نتایج حاصل از تئوری بنیادی………………………………………………………………………….96

5-3- پیشنهادها………………………………………………………………………………………………97

منابع………………………………………………………………………………………………….100

اهمیت موضوع

توسعه، که به تعبیری می­توان به گرایش بشر به تغییر و دستیابی به سطوح بالاتر و کیفیت بهتر زندگی اتلاق کرد، قدمتی به عمر بشر دارد. از میان زمینه ­های متعدد توسعه، توسعه­­ی روستایی یکی از عمده مباحث در این میان بوده و در بسیاری از کشورهای جهان به­ویژه در کشورهای در حال توسعه که بخش زیادی از جمعیت آنها در روستاها زندگی می­ کنند، مورد تأکید است (قلی­پور، 1385). با وجود این، توسعه ­روستایی در چند دهه اخیر همواره یکی از دغدغه­های اصلی توسعه در ایران و اکثر کشورهای در حال توسعه بوده و در بسیاری از کشورها، توسعه­ ­روستایی راهبردی با اهمیت برای تأمین نیازهای اساسی از جمله غذا است؛ با این وجود هنوز سهم جوامع روستایی جهان سوم از توسعه و پیشرفت بسیار اندک است (یدقار، 1383).

در این راستا، رشد و توسعه از سوی اقتصاددانان، جامعه­شناسان و محققان برخی از علوم به عنوان یک مقوله اجتماعی- اقتصادی مورد توجه قرار گرفته است. از جمله دشواری در بررسی توسعه اقتصادی و دگرگونی اجتماعی، مشخص کردن مفهوم توسعه و رشد بود. توسعه همان رشد اقتصادی نیست، توسعه جریانی چند بُعدی است که خود تجدید سازمان و سمت­گیری متفاوت کل نظام اقتصادی و اجتماعی را بر عهده دارد. به عبارت ساده می­توان گفت با توجه به این­که هدف اصلی توسعه حذف نابرابری­هاست، بهترین مفهوم توسعه، رشد همراه با عدالت اجتماعی است (قرخلو و حبیبی به نقل از هادر، 1375). بنا به تعریف بانک جهانی، توسعه ­روستایی راهبردی است که برای بهبود زندگی اجتماعی و اقتصادی مردم فقیر روستایی طراحی شده است. از این­رو، باید به نحو مناسبی برای افزایش تولید و بالا بردن بهره­وری تلاش شود (مختاری­حصاری و زارعی‌دستگردی، 1386). توسعه و توسعه‌روستایی به معنا و مفهومی که امروزه از آن استفاده می­ شود، مفهومی با سابقه است، هر چند که از لحاظ محتوا و کارکرد، به طور مداوم تغییر کرده است (فاضل­نیا و همکاران به نقل از یوان، 1389). فرایند بهبود زندگی انسان به وسیله دانش­های گوناگون هم­­چون روانشناسی، بهداشت، اقتصاد محیط ­زیست و جامعه ­شناسی مورد توجه و

بررسی بوده است. در ادبیات اقتصادی، بهبود در کیفیت زندگی به عنوان توسعه تلقی می­ شود (کاستانزا و همکاران، 2007). توسعه اجتماعی و به اصطلاح متداول­تر، عمران جامعه روستایی بر ایجاد تحول و توسعه در تمام سطوح و اقشار اجتماعی و بر عموم زمینه ­های عملیاتی مرتبط تأکید دارد و تغییر و تکامل در نظام­های اجتماعی و سازماندهی امور جامعه را ضروری می­داند. این توسعه به منظور اصلاح و پیشرفت همه­جانبه و یکپارچه منطقه، نیازمندی­ها و تأمین اهداف و آرمان‌های آنی و آتی مردم جهت‌گیری و پی‌ریزی می­ شود (شهبازی، 1388). بنابراین، رشد و توسعه بسیاری از کشورها در گرو ساماندهی عرصه ­های مناطق روستایی است (سعیدی، 1387). همچنین، امروزه از جغرافیای روستایی به عنوان اهرمی در برنامه‌ریزی‌های ملی، منطقه­ای و محلی به منظور توسعه روستایی و در نهایت توسعه کشور استفاده می‌شود (مهدوی، 1377). توجه به رهیافت­ها و تعادل منطقه­ای، کاهش ناهمگونی و نابرابری منطقه­ای و بخشی سیاست­گذاری و برنامه ­ریزی منطقه­ای برای توزیع هدف­ها که بر حسب ویژگی­های ساختاری امکانات و محدودیت­های هر منطقه تغییر می­ کند، مستلزم مطالعه و شناخت خصوصیات هر منطقه با توجه به جایگاه آن در کل نظام منطقه­ای می‌باشد (روزبهان، 1390).

قرن بیست یکم در شرایطی آغاز شد که رشد فزاینده جمعیت و تأمین غذا یکی از دل مشغولی­های جهان به شمار می­رفت. بر اساس برآورد انجام شده تا سال 2025 جهان باید جمعیت 3/8 ملیارد نفری را تغذیه کند. اگر­چه در حال حاضر غذای کافی برای تغذیه تمام افراد تولید می­گردد، اما حدود 800 میلیون نفر به غذای کافی دسترسی ندارند. در چنین شرایطی توسعه­­ی روستایی و کشاورزی با مسائل و مشکلات و چالش­های متعددی مواجه گردیده که باید برای آنها پاسخ