فهرست مطالب

 

عنوان                                                          صفحه

 

 

فصل اول ـ كلیات تحقیق 1

مقدمه:      1

1-1- عنوان تحقیق 2

1-2- بیان مسئله 2

1-3- اهمیت موضوع تحقیق و انگیزه انتخاب آن‌ 3

1-4- اهداف تحقیق 4

1-5- چارچوب نظری تحقیق 4

1-6- فرضیه‌های تحقیق 7

1-7- روش تحقیق 7

1-8- مدل تحقیق 8

1-9- قلمرو تحقیق 9

1-9-1- قلمرو موضوعی تحقیق 9

1-9-2- قلمرو زمانی تحقیق 9

1-9-3- قلمرو مكانی تحقیق 9

1-10- جامعه و نمونه آماری 9

1-11- ابزار جمع‌ آوری اطلاعات 9

1-12- تعریف واژه‌ها و اصطلاحات تحقیق 10

فصل دوم ـ مبانی نظری و پیشینه تحقیق 14

2-1- کلیات بودجه 14

مقدمه   14

2-1-1- تعاریف قانونی بودجه 16

2-1-2- مأموریت‌های بودجه‌ای 17

2-1-3- سیر تکوین نقش و مفهوم بودجه 25

2-2- بودجه‌ریزی عملیاتی 27

مقدمه   27

2-2-1- خاستگاه بودجه‌ریزی عملیاتی 29

2-2-2- تعریف بودجه‌ریزی عملیاتی 30

2-2-3- درک نادرست در مورد بودجه‌ریزی عملیاتی 32

2-2-4- روش كار بودجه عملیاتی 34

2-2-5- اهداف بودجه‌ریزی عملیاتی 37

2-2-6- مزایای بودجه‌ریزی عملیاتی 38

2-2-7- تفاوت بین بودجه برنامه‌ای و بودجه عملیاتی 40

2-3- روش‌های اجرای بودجه‌ریزی عملیاتی 42

2-3-1- تنظیم بودجه‌ریزی عملیاتی طبق حسابداری قیمت تمام شده 42

2-3-2- تنظیم بودجه ریزی عملیاتی طبق روش اندازه گیری کار یا کارسنجی 43

2-3-3- روش هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت (ABC) 43

2-4- هزینه‌یابی محصول در نظام بودجه‌ریزی عملیاتی 44

2-4-1- ویژگی‌های یک سیستم هزینه‌یابی 45

2-4-2- گام‌های اصلی یک سیستم هزینه‌یابی عملیاتی 45

2-5- هزینه‌‌یابی بر مبنای فعالیت 47

2-6- مراحل اجمالی یک پروژه ABC 49

2-7- پیشنهادهایی برای اجرای ABC 50

2-8- مدیریت عملكرد 51

2-8-1- استقرار یک نظام مدیریت عملكرد 52

2-9- تببین عوامل مؤثر بر اجرای موفق بودجه‌ریزی عملیاتی با بهره گرفتن از مدل “شه” 57

2-9-1- توانایی برای اجرای بودجه‌ریزی عملیاتی 57

2-9-2- اختیار برای اجرای بودجه‌ریزی عملیاتی 60

2-9-3- پذیرش برای اجرای بودجه‌ریزی عملیاتی 61

2-10- فلسفه و اهمیت بودجه‌ریزی عملیاتی در ایران 63

2-11- مستندات قانونی بودجه‌ریزی عملیاتی در ایران 65

2-12- پیشینه تحقیق 68

2-13- توصیف جامعه آماری 73

فصل سوم ـ روش‌شناسی تحقیق 76

مقدمه   76

3-1- روش تحقیق 77

3-2- متغیرهای تحقیق 80

3-3- ابزار جمع‌ آوری اطلاعات 80

3-4- ویژگی‌های فنی ابزار اندازه‌گیری 82

3-4-1- روایی (اعتبار) ابزار اندازه‌گیری 82

3-4-2- تعیین پایایی (قابلیت اعتماد) پرسشنامه 83

3-5- جامعه آماری و تعیین حجم نمونه آماری 84

3-5-1- جامعه آماری 84

3-5-2- نمونه آماری 84

3-6- روش‌های مورد نظر برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیه‌ها 84

 

3-6-1- آزمون کولموگوروف ـ اسمیرنوف (Kolmogorov – Smirnov Z) 85

3-6-2- آزمون دوجمله‌ای (Binomial Test) 85

3-6-3- آزمون t (One Sample T-Test) 85

3-6-4- تجزیه و تحلیل واریانس فریدمن 86

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل پژوهش 87

مقدمه:   87

فصل پنجم- نتیجه‌گیری و پیشنهادها 119

مقدمه   119

5-1- نتایج آزمون عوامل 119

5-2- رتبه‌بندی عوامل 120

5-3- نتیجه‌گیری و پیشنهادها 121

5-4- پیشنهادهایی برای تحقیقات آتی 125

فهرست منابع فارسی 127

فهرست منابع لاتین 129

 

فهرست جدول‌‌ ها

 

 

عنوان                                                               صفحه

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

جدول 3-1 شماره سوالات و متغیر متناظر با آنها در پرسشنامه ………………………………………………………………………	80
جدول 3-2 گزینه‌های سوالات پرسشنامه و امتیازات متناظر با آنها ………………………………………………………………….	81
جدول 4-1 توزیع فراوانی پاسخ دهندگان بر حسب جنسیت ………………………………………………………………………….	88
جدول 4-2- توزیع فراوانی پاسخ دهندگان بر حسب میزان تحصیلات ……………………………………………………………	89
جدول 4-3- توزیع فراوانی پاسخ دهندگان بر حسب سابقه کار …………………………………………………………………….	90
جدول 4-4- توزیع فراوانی پاسخ دهندگان بر حسب وضعیت استخدامی ………………………………………………………..	91
جدول 4-5- توزیع فراوانی پاسخ دهندگان بر حسب سن ……………………………………………………………………………..	92
جدول 4-6- نتایج توزیع فراوانی شاخص‌های مربوط به ارتباط پذیرش مدیریتی و امكان‌ اجرای بودجه‌ریزی عملیاتی در پژوهشکده مطالعات فناوری …………………………………………………………………………………………………….	93
جدول 4-7- نتایج توزیع فراوانی شاخص‌های مربوط به ارتباط پذیرش سیاسی و امكان‌ اجرای بودجه‌ریزی عملیاتی در پژوهشکده مطالعات فناوری ………………………………………………………………………………………………………………..	95
جدول 4-8- نتایج توزیع فراوانی شاخص‌های مربوط به ارتباط پذیرش انگیزشی و امكان‌ اجرای بودجه‌ریزی عملیاتی در پژوهشکده مطالعات فناوری …………………………………………………………………………………………………..	96
جدول 4-9- نتایج توزیع فراوانی شاخصهای مربوط به ارتباط اختیار قانونی و امكان‌ اجرای بودجه‌ریزی عملیاتی در پژوهشکده مطالعات فناوری …………………………………………………………………………………………………………………….	97
جدول 4-10- نتایج توزیع فراوانی شاخصهای مربوط به ارتباط اختیار رویه‌ای و امكان‌ اجرای بودجه‌ریزی عملیاتی در پژوهشکده مطالعات فناوری ………………………………………………………………………………………………………………..	99
جدول 4-11- نتایج توزیع فراوانی شاخصهای مربوط به ارتباط اختیار سازمانی و امكان‌ اجرای بودجه‌ریزی عملیاتی در پژوهشکده مطالعات فناوری ……………………………………………………………………………………………………………….	100
جدول 4-12- نتایج توزیع فراوانی شاخص‌های مربوط به ارتباط توانایی فنی و امكان‌ اجرای بودجه‌ریزی عملیاتی در پژوهشکده مطالعات فناوری ……………………………………………….. ……………………………………………………………..	102
جدول 4-13- نتایج توزیع فراوانی شاخص‌های مربوط به ارتباط توانایی ارزیابی عملکرد و امكان‌ اجرای بودجه‌ریزی عملیاتی در پژوهشکده مطالعات فناوری ……………………………………………………………………………………	103
جدول 4-14- نتایج توزیع فراوانی شاخص‌های مربوط به ارتباط توانایی انسانی و امكان‌ اجرای بودجه‌ریزی عملیاتی در پژوهشکده مطالعات فناوری …………………………………………………………………………………………………….	104
جدول شماره 4-15- نتایج آزمون کولموگروف– اسمیرنف جهت بررسی نرمال بودن ……………………………………….	105
جدول شماره 4-16- نتایج آزمون کولموگروف– اسمیرنف جهت بررسی نرمال بودن متغیرهای سه گانه تحقیق …….	106
جدول شماره 4-17- نتایج آزمون دوجمله‌ای درخصوص ارتباط بین پذیرش مدیریتی و امكان‌ اجرای بودجه‌ریزی عملیاتی در پژوهشکده مطالعات فناوری  ……………………………………………………………………………………………………	107
جدول شماره 4-18- نتایج آزمون دوجمله‌ای درخصوص ارتباط بین پذیرش سیاسی و امكان‌ اجرای بودجه‌ریزی عملیاتی در پژوهشکده مطالعات فناوری …………………………………………………………………………………………………….	108
جدول شماره 4-19- نتایج آزمون دوجمله‌ای درخصوص ارتباط بین پذیرش انگیزشی و امكان‌ اجرای بودجه‌ریزی عملیاتی در پژوهشکده مطالعات فناوری  ……………………………………………………………………………………………………	109
جدول شماره 4-20- نتایج آزمون دوجمله‌ای درخصوص ارتباط بین اختیار قانونی و امكان‌ اجرای بودجه‌ریزی عملیاتی در پژوهشکده مطالعات فناوری……………………………………………………………………………………………………..	109
جدول شماره 4-21- نتایج آزمون دوجمله‌ای درخصوص ارتباط بین اختیار رویه ای و امكان‌ اجرای بودجه‌ریزی عملیاتی در پژوهشکده مطالعات فناوری …………………………………………………………………………………………………….	110
جدول شماره 4-22- نتایج آزمون دوجمله‌ای درخصوص ارتباط بین اختیار سازمانی و امكان‌ اجرای بودجه‌ریزی عملیاتی در پژوهشکده مطالعات فناوری……………………………………………………………………………………………………..	111
جدول شماره 4-23- نتایج آزمون دوجمله‌ای درخصوص ارتباط بین توانایی فنی و امكان‌ اجرای بودجه‌ریزی عملیاتی در پژوهشکده مطالعات فناوری……………………………………………………………………………………………………..	111
جدول شماره 4-24- نتایج آزمون دوجمله‌ای درخصوص ارتباط بین توانایی ارزیابی عملكرد و امكان‌ اجرای بودجه‌ریزی عملیاتی در پژوهشکده مطالعات فناوری ……………………………………………………………………………………	112
جدول شماره 4-25- نتایج آزمون دوجمله‌ای درخصوص ارتباط بین توانایی انسانی و امكان‌ اجرای بودجه‌ریزی عملیاتی در پژوهشکده مطالعات فناوری……………………………………………………………………………………………………..	113
جدول شماره 4-26- نتایج آزمون تی تک نمونه‌ای درخصوص ارتباط بین پذیرش و امكان‌ اجرای بودجه‌ریزی عملیاتی در پژوهشکده مطالعات فناوری……………………………………………………………………………………………………..	113
جدول شماره 4-27- نتایج آزمون تی تک نمونه‌ای درخصوص ارتباط بین اختیار و امكان‌ اجرای بودجه‌ریزی عملیاتی در پژوهشکده مطالعات فناوری  ……………………………………………………………………………………………………	114
جدول شماره 4-28- نتایج آزمون تی تک نمونه‌ای درخصوص ارتباط بین توانایی و امكان‌ اجرای بودجه‌ریزی عملیاتی در پژوهشکده مطالعات فناوری …………………………………………………………………………………………………….	115
جدول شماره 4-29- نتایج آزمون فریدمن جهت رتبه‌بندی متغیرهای فرعی مورد مطالعه……………………………………..	116
جدول شماره 4-30- نتایج آزمون فریدمن جهت رتبه‌بندی متغیرهای اصلی مورد مطالعه ……………………………………	117
جدول 5-1 رتبه‌بندی عوامل فرعی موثر در اجرای بودجه‌ریزی عملیاتی در پژوهشکده مطالعات فناوری از لحاظ بازدارندگی ……………………………………………………………………………………………………………………………………………	120
جدول 5-2- رتبه‌بندی عوامل اصلی موثر در اجرای بودجه‌ریزی عملیاتی در پژوهشکده مطالعات فناوری از لحاظ بازدارندگی ……………………………………………………………………………………………………………………………………………	121

 

 

فهرست نمودارها

 

 

عنوان                                                              صفحه

 

نمودار 4-1- توزیع فراوانی پاسخ دهندگان بر حسب جنسیت …………………………………………………………………  88

نمودار 4-2- توزیع فراوانی پاسخ‌دهندگان بر حسب میزان تحصیلات………………………………………………………..  89

نمودار 4-3- توزیع فراوانی پاسخ‌دهندگان بر حسب سنوات خدمت …………………………………………………………. 90

نمودار 4-4- توزیع فراوانی پاسخ‌دهندگان بر حسب وضعیت استخدامی ……………………………………………………. 91

نمودار 4-5- توزیع فراوانی پاسخ‌دهندگان بر حسب سن ………………………………………………………………………..  92

نمودار 4- 6- میانگین رتبه متغیرهای فرعی مورد مطالعه………………………………………………………………………..   117

نمودار 4-7- میانگین رتبه متغیرهای اصلی مورد مطالعه …………………………………………………………………………  118

 

 

 

 

فهرست شکل‌ها

 

 

عنوان                                                          صفحه

 

 

شکل 1-1 مدل جامع بودجه‌ریزی عملیاتی- مدل 3 عاملی shah  …………………………………………………………………  8

شکل 2-1 گام‌های اصلی یک سیستم هزینه‌یابی عملیاتی ……………………………………………………………………………… 46

شکل 2-2 بودجه عملیاتی دستگاه …………………………………………………………………………………………………………… 48

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول ـ كلیات تحقیق

مقدمه:

نظام بودجه‌ریزی یكی از خرده نظام‌های موجود در یک نظام اقتصادی، سیاسی و اجتماعی می‌باشد كه وظیفه انتقال خون حیات‌بخش درآمدهای دولت به اجزای مختلف جامعه و اقتصاد را به عهده دارد. به همین دلیل هرگونه اختلال، گرفتگی و بیماری در این شریان كل پیكره كشور را با بحران مواجه می‌كند. نظام‌های سنتی بودجه‌ریزی تنها به‌دنبال كنترل این است كه مبالغ بودجه “كجا” و “چگونه” هزینه می‌شود و در پی این نبوده است كه این هزینه‌ها برای “چه اهدافی” انجام می‌شود. ساختار سنتی بودجه “كنترل” را تنها كنترل مقدار مصرف بودجه و فرایند هزینه آن قلمداد می‌كند. این ساختار هیچ‌گونه شفافیتی در مورد رابطه میان “منابع” مصرف شده و “نتایج” بدست آمده از برنامه‌ها و سازمان‌ها بدست نمی‌دهد و نیز اثربخشی برنامه‌ها را در ابهام فرو می‌برد.(حسن‌آبادی، نجارصراف، 1388)

یكی از الزامات قانونی در نظام بودجه‌ای كشور بر مبنای قانون برنامه پنجم توسعه، حركت به سمت بودجه عملیاتی می‌‌باشد.

بودجه‌ریزی عملیاتی یک طبقه‌بندی است که ارتباط بین هزینه‌های انجام شده و عوامل بکارگرفته شده از یک طرف و نتیج کلی بدست امده را از طرف دیگر نشان می‌دهد و مشخص می‌سازد در طی سال مالی چه کالاها و خدماتی به صورت محصول نهایی یا فعالیت‌های بخش عمومی در نیل به اهداف اقتصادی- اجتماعی تولید شده است. (فرزیب، 1386)

بودجه عملیاتی در واقع تلفیقی است از برنامه عملکرد سالیانه و بودجه سالیانه که ارتباط بین سطوح بودجه‌ای برنامه و را با نتایج مورد انتظار از آن برنامه نشان می‌دهد. این بودجه مشخص می‌سازد که هزینه دستیابی به یک هدف یا مجموعه‌ای از اهداف باید سطح معینی و مشخصی داشته باشد. بودجه عملیاتی اثربخش، بودجه عملیاتی اثربخش، نسبت به بودجه برنامه‌ای،  سازمانی و یا بخشی با نتایج مورد انتظار، مفیدتر و کارآمدتر است. (حسن‌آبادی، نجارصراف، 1388)

این بودجه روابط بین هزینه‌ها و نتایج را مشخص می‌کند و نیز چگونگی ایجاد این روابط را توضیح می‌دهد. این توضیح رمزگشای مدیریت اثربخش برنامه‌هاست. هنگامی که انحرافی بین برنامه‌ها و.واقعیت‌ها رخ می‌دهد، مدیران بکارگیری منابع را بررسی می‌کنند و چگونگی برقراری ارتباط بین منابع و نتایج مورد انتظار را به منظور تعیین اثربخشی و کارایی برنامه‌ها مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌دهند. (کردبچه، 1384)

• عنوان تحقیق

عنوان تحقیق حاضر «بررسی امكان‌سنجی بودجه‌ریزی عملیاتی در پژوهشکده مطالعات فناوری با بهره گرفتن از مدل شه (shah)» می‌باشد.

• بیان مسئله