فهرست مطالب                                                                                                                                             صفحه

چکیده    ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 1

فصل اول   :  کلیات تحقیق   ………………………………………………………………………………………………………………….. 2

1 – 1   –   مقدمه   ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….  3

1 – 2   –   بیان مسئله ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..4

1 – 3   –   اهمیت و ضرورت انجام تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………………7

1 – 4   –   اهداف و فرضیه ها ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..7

1 – 5   –   نتایج مورد انتظار پس از انجام این تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………8

1 – 6   –   قلمرو تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………9

1 – 7   –   دوره های زمانی و مکانی انجام تحقیق  ………………………………………………………………………………………………………………..9

1 – 8   –   تعریف واژها و اصطلاحات تخصصی …………………………………………………………………………………………………………………….9

1 – 9   –   مدل تحقیق  ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………13

فصل دوم    :  مروری بر ادبیات و پیشینه تحقیق ……………………………………………………………………………………….14

2 – 1   –   تصمیم گیری چیست ………………………………………………………………………………………………………………………………………15

2 – 2   –   سطوح تصمیم گیری ……………………………………………………………………………………………………………………………………….17

2 – 3   –   درجه سختی  تصمیم گیری………………………………………………………………………………………………………………………………17

2 – 4   –   انواع  تصمیم گیری  بر مبنای اطلاعات موجود…………………………………………………………………………………………………..18

2 – 5   –   زمان و   تصمیم گیری……………………………………………………………………………………………………………………………………..19

2 – 6   –   گام های  تصمیم………………………………………………………………………………………………………………………………………………20

2 – 7   –   فرایند های  تصمیم گیری………………………………………………………………………………………………………………………………..21

2 – 8   –   مدل ظرف زباله…………………………………………………………………………………………………………………………………………………24

2 – 9   –   رویکرد های تصمیم گیری…………………………………………………………………………………………………………………………………24

2 – 10 –   تصمیم گیری   عقلایی……………………………………………………………………………………………………………………………………..25

2 – 11 –   تصمیم گیری   رفتاری………………………………………………………………………………………………………………………………………26

2 – 12 –   تصمیم گیری   باز…………………………………………………………………………………………………………………………………………….29

فهرست مطالب                                                                                                                                             صفحه

2 – 13 –   تصمیم گیری   گروهی………………………………………………………………………………………………………………………………………30

2 – 14   –   مدلسازی برای تصمیم………………………………………………………………………………………………………………………………………30

2 – 15   –   مدل مطلوبیت مورد انتظار………………………………………………………………………………………………………………………………31

2 – 16    –   عوامل فرهنگی و اجتماعی در تصمیم گیری ………………………………………………………………………………………………….32

2 – 17    –   تصمیم گیری تدریجی…………………………………………………………………………………………………………………………………..33

2 – 18    –   تصمیم گیری در بحران ………………………………………………………………………………………………………………………………..34

2 – 19    –   تصمیم گیری در شرایط تنش روانشناختی……………………………………………………………………………………………………..36

2 –20     –   آفات تصمیم گیری ………………………………………………………………………………………………………………………………………37

2 –21     –   تصمیم گیری شهودی……………………………………………………………………………………………………………………………………38

2 –22      –   تئوری پندار ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..41

2 –23      –   شناسایی مسئله ………………………………………………………………………………………………………………………………………….42

2 –24      –   تاثیرات چارچوب ………………………………………………………………………………………………………………………………………..43

2 –25       –   بازتعریف مسئله   ………………………………………………………………………………………………………………………………………44

2 –26       –   ایجاد انتخاب ها   ………………………………………………………………………………………………………………………………………44

2 –27       –   قضاوت در دسترس  …………………………………………………………………………………………………………………………………..45

2 –28       –   تئوری تعهد   …………………………………………………………………………………………………………………………………………….45

2 –29       –   بهینه سازی همبسته

 …………………………………………………………………………………………………………………………………46

2 –30       –   نقش انتظارات در تصمیم گیری ……………………………………………………………………………………………………………..46

2 –31       –   انجام راه حل  ……………………………………………………………………………………………………………………………………………47

2 –32       –   مدل سبک تصمیم گیری……………………………………………………………………………………………………………………………48

2 –33       –   تصمیم گیری شهودی چند وجهی  …………………………………………………………………………………………………………….49

2 –34       –   انواع سبک های تصمیم گیری  ………………………………………………………………………………………………………………….52

2 –35       –   مدیر بعنوان کارآفرین…………………………………………………………………………………………………………………………………53

2 –36       –   تصمیم گیری مدیران  کارآفرین    ……………………………………………………………………………………………………………..55

فهرست مطالب                                                                                                                                             صفحه

پیشینه تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………56

فصل سوم   :  روش اجرای تحقیق ………………………………………………………………………………………………………… 58

3 – 1 –  مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..59

3 –2       –   نوع پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………………………………………59

3 –3       –   جامعه  پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………………………………59

3 –4       –   نمونه  پژوهش و روش نمونه گیری………………………………………………………………………………………………………………..60

3 –5       –   فرایند اجرای پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………………………..60

3 –6       –   ابزار گرد آوری داده ها ………………………………………………………………………………………………………………………………….61

3 –7       –   اسناد و مدارک ……………………………………………………………………………………………………………………….61

3 –8       –  تعیین اعتبار و پایایی ابزار پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………62

3 –9       –   تحلیل پرسشنامه تحقیق بر اساس نوع تصمیم گیری …………………………………………………………………………………….64

فصل چهارم   :  تجزیه و تحلیل داده ها …………………………………………………………………………………………………. 67

4 – 1       –   مقدمه   ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..68

4 – 2       –   توصیف و تحلیل داده های تحقیق………………………………………………………………………………………………………………..68

4 –3        –   آزمون فرضیه ها و یافته های تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………68

فصل پنجم    :  نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات…………………………………………………………………………….……………73

5 – 1        –   مقدمه  ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..74

5 – 2        –    نتایج  ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..74

5– 3         –   تجزیه و تحلیل یافته‌های پژوهش و پیشنهادات ………………………………………………………………………………………….78

5 –4         –   پیشنهادات ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..80

5 –5         –   پیشنهادات برای پژوهش های بعدی…………………………………………………………………………………………………………..80

منابع و ماخذ  ……………………………………………………………………………..……….……………………………………………….81

ضمائم و پیوست ها ……………………………………………………………………………………………………………………………..86

چکیده لاتین  ……………………………………………………………………………………………………..……….……………………….89

فهرست جداول                                                                                                                                            صفحه

مدل تحقیق      …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..13

جدول شماره  ‏3‑1  –   ضرایب پایایی پرسشنامه  سبک های عمومی تصمیم گیری………………………………………………………………..63

جدول شماره ‏3‑2   –   تحلیل پرسشنامه تحقیق بر اساس نوع تصمیم گیری………………………………………………………………………….64

جدول شماره 4 –1  –   سبک غالب تصمیم گیری مدیران …………………………………………………………………………………………………69

جدول شماره 4 –2  –   رابطه بین سبک های عمومی تصمیم گیری مدیران ………………………………………………………………………….69

جدول شماره 4 –3  –   مقایسه تصمیم گیری مدیران زن و مرد  ………………………………………………………………………………………….70

جدول شماره 4 –4  –   مقایسه سبک های تصمیم  گیری مدیران با سوابق مختلف ……………………………………………………………71

جدول شماره 4 –5   –   مقایسه سبک تصمیم گیری شهودی بر  اساس سوابق مختلف …………………………………………………………72

 

 

 

چکیده   : 

تصمیم گیری جوهره اصلی فعالیت های مدیران است . سبک تصمیم گیری مدیر می تواند تعیین کننده یک موفقیت بزرگ یا شکست تمام عیار برای سازمان باشد . هدف این پژوهش بررسی مقایسه ای شیوه های تصمیم گیری مدیران می باشد . روش مورد استفاده در این پژوهش روش توصیفی  ،  پیمایشی می باشد . جامعه آماری شامل كلیه  مدیر ان  فعال در بخش های دولتی و خصوصی  شهر هشتگرد می باشد، كه شامل 166 نفر می باشند.نمونه آماری تحقیق  116  نفر از مدیران سازمان های مختلف می باشد .جهت جمع آوری اطلاعات مورد نیاز از  پرسشنامه محقق ساخته  استفاده گردید که پایایی این پرسشنامه آلفای کرونباخ  برای سبک تصمیم گیری عقلانی برابر 0.77  ، تصمیم گیری شهودی برابر 0.78،  تصمیم گیری وابستگی برابر  0.76، تصمیم گیری آنی برابر 0.86 و تصمیم گیری اجتنابی برابر  0.83 بدست آمد.نتایج نشان داد که سبک غالب تصمیم گیری مدیران  ، سبک تصمیم گیری آنی است. یافته ها حاکی از آن است که در هیچ یک از سبک های تصمیم گیری مدیران بر اساس رشته تحصیلی و جنسیت تفاوت وجود ندارد .  اما بین مدیران با سوابق مختلف در سبک تصمیم گیری شهودی تفاوت وجود دارد در حالی که در دیگر سبک ها این تفاوت مشاهده نگردید. همچنین بین سبک های تصمیم گیری عقلانی و وابستگی، آنی و شهودی و اجتنابی و وابستگی تفاوت وجود دارد.

واژه های کلیدی : شیوه های تصمیم گیری مدیران ، تصمیم گیری عقلانی  ، تصمیم گیری شهودی ، تصمیم گیری اجتنابی ، تصمیم گیری آنی  ،  تصمیم گیری وابستگی

 

 

 

فصل اول   :  کلیات تحقیق

 

 

 

 

1 – 1 –  مقدمه

آیا تصمیم گیری، پدیده عجیب و ناشناخته ایست یا آنكه كار راحت و ساده ایست؟ هنوز معلوم نیست كه چگونه، چه موقع و كجا تصمیم ساخته و پرداخته می شود. بقول مدیر عامل شركت جنرال موتورز “اغلب سخت است كه بگویم كه چه كسی و چه موقعی تصمیم گرفته است و حتی چه كسی مبداء تصمیم بوده است. غالبا من نمی دانم در جنرال موتورز چه موقع تصمیم گرفته می شود ؟ من بخاطر نمی آورم كه در یک جلسه كمیته ای بوده باشم و مسائل به رای گیری گذارده شود. معمولا یک نفر مسائل را خلاصه می نماید. دیگران با تكان دادن سر یا ابراز نظر خود به تدریج به اجماع می رسند”.  اگرچه افلاطون روح انسانی را به ارابه ای تشبیه کرده است که توسط دو اسب خرد و احساس به حرکت می آید، اما در قرون اخیر دانشمندان به خرد بیشتر بها داده و از احساسات به عنوان بخشی که مانع خردورزی است یاد نموده اند.

در تصمیم گیری تا کنون این عقیده بیشتر مطرح بوده است که انسان در تصمیمات خود ، آنجا که سخن از نفع و ضرر است، کاملا عقلایی و بدور از احساسات عمل می نماید. دانشمندان مدیریت و اقتصاد از دانشمندان پزشکی و روانشناسی خواسته اند که امکان اینکه بشود متوجه شد که کدام بخش از مغز کار تصمیم گیری را انجام می‌دهد را مد نظر قرار دهند.  بعنوان مثال، ذهن بشری موضوع ارزش مورد انتظار در حوادث آینده در اقتصاد را مورد محاسبه قرار می دهد. اینکه یک فرد در بازار بورس سرمایه گذاری می کند و یا هزینه بیمه عمر را پرداخت می نماید، بستگی به آن دارد که آن فرد چگونه آینده را در نزد خود تصویر نموده و به حوادثی که ممکن است اتفاق بیفتد چه مقدار وزن بدهد. ممکن است که شما ارزش مورد انتظار بیمه عمر را با اینکه کم است بیشتر مورد توجه قرار دهید، زمانی که فکر میکنید با احتمال زیاد قبل از بازنشستگی شما، قیمت سهام کاهش پیدا خواهد نمود. تصمیم گیری تحت تاثیر تعدادی از عوامل است، از جمله:

الف –  عوامل عقلایی:

منظور، عوامل قابل اندازه گیری از قبیل هزینه، زمان، پیش بینی ها و غیره می باشد. یک تمایل عمومی وجود دارد كه بیشتر بدین عوامل پرداخته و عوامل غیر كمی را از یاد ببریم.

ب –  عوامل روانشناختی:

مشاركت انسان در پدیده تصمیمگیری روشن است. عواملی از قبیل شخصیت تصمیم گیر، توانائی های او، تجربیات، درك، ارزشها، آمال و نقش او از جمله عوامل مهم در تصمیم گیری می باشند.

ج –  عوامل اجتماعی:

موافقت دیگران بخصوص كسانی كه تصمیم به نوعی بر آنان تاثیر می گذارد، از مسائل مهم تصمیم گیری است. توجه به این عوامل از مقاومت دیگران در برابر تصمیم می كاهد.

د –  عوامل فرهنگی:

محیط دارای لایه های فرهنگی متعددی است كه به نام فرهنگ منطقه، فرهنگ كشور و فرهنگ جهانی خوانده می شود. همچنین فرهنگ خود سازمان نیز باید مطمح نظر قرار گیرد. این فرهنگها بر تصمیم فردی و یا سازمانی ما در قالب هنجارهای مورد قبول جامعه، رویه ها و ارزشها تاثیر می گذارند.

(بابایی زکیلکی ،1379، 20).

1 – 2 –  بیان مسئله

در عصرحاضر به دلیل پیچیدگی‌های عدیده‌‌ی موجود در زندگی انسان حركت به سوی تخصصی شدن كارها روند فزاینده‌ای یافته است. همین امر منجر به اقداماتی توسط فرهیختگان و اندیشمندان جوامع مختلف گردیده است، تا انسان امروزی را از مسایل فراروی خویش سربلند بیرون آورند. حل این مسایل در هر جامعه‌ای از طریق به وجود آمدن سازمان‌های پویا، نیرومند و بالنده امكان‌پذیر است تا بتواند ضمن تفكیک كاركردهای اجتماعی در جهت اهداف خاصی در راستای پاسخگویی به نیازهای اجتماعی گام‌های مؤثری را بردارد و هر كجا كه سخن از سازمان و گروه‌های كاری در قالب رسمی و غیر رسمی برای تحقق نیازهای اجتماعی به میان می‌آید، مدیریت و رهبری محور فعالیتهای آن قرار می‌گیرد، زیرا تا نیروی انسانی متخصص و مدیران لایق و كارآمد وجود نداشته باشند از منابع مادی، انسانی و مالی استفاده مناسب به عمل نمی‌آید. تصمیم گیری اصل و اساس وظایف مدیر را تشکیل می دهد و مهارت مدیر در تصمیم گیری خود را در کارایی وظایف و در کیفیت خدماتی که او ارائه می دهد نمایان می سازد. (مرتضایی  مقدم،1380،11).

محققان و نظریه پردازان توافق دارند که تصمیم گیری یکی از متداول ترین و اساسی ترین نقش های کاری مدیران است. در واقع سایمون که به خاطر کارش بر روی تصمیم گیری موفق به دریافت جایزه نوبل شد تا آنجا پیش رفت که تصمیم گیری را مترادف مدیریت توصیف کرد.الوین تافلر می گوید: ” اگر چه تصمیم گیری هرگز کار سهل و ساده ای نبوده است ولی بخصوص در شرایط امروزی، تصمیم گیری در سازمان بسیار دشوار و تبدیل به وظیفه ای شده است که انجام صحیح آن، تمامی توان مدیر را می طلبد “. در عصری که تغییر و تحولات سریع و فزاینده از جمله مشخصات آن است، آهنگ تصمیم گیری نیز شتاب زیادی به خود گرفته است و نیاز به تصمیم گیری سریع برای مقابله با فعل و انفعالات سریع در محیط، شرایطی را بوجود آورده است که زمان تحقق و تعمق و تصمیم گیری را برای مدیران بسیار کوتاه نموده است. در واقع مدیران امروزی خود را مجبور به اتخاذ تصمیمات بیشتری در رابطه با موضوع و مسائل متنوع و گسترده تری، در زمان کوتاه تری می بینند.

موفقیت مدیران در سازمانها در گرو مهارتهای آنان در برنامه ریزی خوب، سازماندهی، هدایت و کنترل است. باید بدانیم که نقطه عطف در بکارگیری تمامی این مهارتها به گونه ای نیکو، همانا بهره مند بودن مدیران از مهارتهای تصمیم