فهرست مطالب

عنوان                                                صفحه

چكیده 1

 

1-1. مقدمه 3

2-2. بیان مسأله تحقیق 4

1-3. اهمیت و ضرورت انجام تحقیق 5

1-4. جنبه جدید بودن و نوآوری در تحقیق 5

1-5. اهداف مشخص تحقیق 6

1-6. بهره‏وران پژوهش 6

1-7. سؤالات تحقیق 7

1-8. قلمرو تحقیق 7

1-9. روش تحقیق 7

1-10. متغیرهای تحقیق 7

1-11. تعریف متغیرها 8

1-11-1. تعریف مفهومی متغیرها 8

1-11-2. تعریف عملیاتی متغیرها 9

 

2-1. مقدمه 11

2-2. گردشگری و دیگر تعاریف در صنعت جهانگردی 12

2-3. انگیزه‌های جهانگردی 15

2-4. انواع جهانگردی 15

2-4-1. جهانگردی از نظر سن: 15

2-4-2. جهانگردی از نظر قصد مسافرت 16

2-4-3. جهانگردی از نظر نحوه مسافرت 16

2-5. جاذبه‌های جهانگردی 17

2-6. عوامل مؤثر بر رونق صنعت گردشگری 20

2-7. موانع توسعه صنعت گردشگری 22

2-7-1. موانع زیربنایی 22

2-7-2. موانع روبنایی 23

2-8. مدلهای گردشگری 24

2-9. اثرات جهانگردی و حضور توریست در کشور 34

2-10. اشتغال و جهانگردی 36

2-11. نقش صنعت توریسم در توسعه اقتصادی و اجتماعی 38

2-12. امنیت و تأثیر جهانگردی بر آن 40

2-13. جایگاه گردشگری در سند چشم انداز 20 ساله گردشگری 40

2-14. گردشگری در ایران 41

2-15. تحلیفی بر ورود گردشگر بین المللی به ایران طی سال 48 تا 83 42

2-16. علل توسعه نیافتگی صنعت گردشگری در ایران 44

2-17. چگونگی وضعیت ورود جهانگردان غیر مسلمان به ایران 47

2-18. درباره سازمان جهانی جهانگردی 52

2-18-1. مهمترین زمینه های فعالیت سازمان جهانی جهانگردی 52

2-18-2. برنامههای عمومی کار سازمان جهانی جهانگردی 53

2-18-3. ارکان سازمان جهانی جهانگردی 53

2-19. آشنایی اجمالی با جاذبههای گردشگری استان ایلام 53

2-20. چارچوب نظری پژوهش: 56

2-21. مرور ادبیات و سوابق مربوطه 57

2-21-1. پیشینه داخلی 57

2-21-2. پیشینه خارجی 58

2-22.  جمع بندی 59

 

3-1. مقدمه 61

3-2. جهت گیری پژوهش 61

3-3. روش دلفی 62

3-3-1. هدف فن دلفی 62

3-4. تشكیل و تركیب پانل 63

3-4-1. فرایند پژوهش 64

3-5. مقیاس اتفاق نظر 65

3-6. جامعه آماری 66

3-7. روش های گردآوری اطلاعات 67

3-8. ابزار گردآوری اطلاعات 67

3-8-1. پرسشنامه 67

3-8-1-1. اجزای پرسشنامه 68

3-8-1-2. روایی پرسشنامه 69

3-8-1-3. پایایی 70

3-9.  آزمونهای مورد استفاده 71

3-10.  نرم افزارهای مورد استفاده 72

3-11. خلاصه فصل 72

 

4-1. مقدمه 74

4-2. بخش اول: آمار توصیفی 75

4-2-1. مطالعات جمعیت شناختی نمونه مورد مطالعه 75

4-2-2. مطالعه توصیفی نمونه آماری با توجه به متغیر جنسیت 75

4-2-3. مطالعه توصیفی نمونه آماری با توجه به متغیر سن 76

4-2-4. مطالعه توصیفی نمونه آماری با توجه به متغیر میزان تحصیلات 77

4-2-5. مطالعه توصیفی نمونه آماری با توجه به متغیر رشته تحصیلی 78

 

4-2-6. مطالعه توصیفی نمونه آماری با توجه به متغیر تجربه كاری 79

4-3. بخش دوم 80

4-4. نتایج روش دلفی 80

4-4-1. نتایج دور اول روش دلفی 80

4-4-2. نتایج دور دوم روش دلفی 83

4-4-3. نتایج دور سوم روش دلفی 86

4-5. بخش سوم: آمار استنباطی 89

4-6. افزایش مشارکت بخش خصوصی 89

4-6-1. آزمون نرمال بودن (كولموگروف اسمیرنوف) برای مؤلفه افزایش مشارکت بخش خصوصی 89

4-6-2. تجزیه و تحلیل معنی داری افزایش مشارکت بخش خصوصی 90

4-7. افزایش بازاریابی و تبلیغات 90

4-7-1. آزمون نرمال بودن (كولموگروف اسمیرنوف) برای مؤلفه افزایش بازاریابی و تبلیغات 91

4-7-2. تجزیه و تحلیل معنی داری افزایش بازاریابی و تبلیغات 91

4-8.  توسعه امکانات زیر ساخت 92

4-8-1. آزمون نرمال بودن (كولموگروف اسمیرنوف) برای مؤلفه توسعه امکانات زیر ساخت 92

4-8-2. تجزیه و تحلیل معنی داری توسعه امکانات زیر ساخت 93

4-9. افزایش سطح تصمیمگیری مدیریت 93

4-9-1. آزمون نرمال بودن (كولموگروف اسمیرنوف) برای مؤلفه افزایش سطح تصمیمگیری مدیریت 94

4-9-2. تجزیه و تحلیل معنی داری افزایش سطح تصمیمگیری مدیریت 94

4-10. تقویت مسائل  فرهنگی و آموزشی 95

4-10-1. آزمون نرمال بودن (كولموگروف اسمیرنوف) برای مؤلفه تقویت مسائل  فرهنگی و آموزشی 95

4-10-2. تجزیه و تحلیل معنی داری تقویت مسائل  فرهنگی و آموزشی 96

4-11. رتبه بندی مؤلفه‌های تحقیق 96

4-12. تحلیل عاملی اکتشافی 97

4-12-1. تحلیل عاملی اکتشافی برای شاخصهای افزایش مشارکت بخش خصوصی 100

4-12-2. تحلیل عاملی اکتشافی برای شاخصهای مربوط به مؤلفه افزایش بازاریابی و تبلیغات 103

4-12-3. تحلیل عاملی اکتشافی برای شاخصهای مؤلفه‌ی توسعه امکانات زیر ساخت 106

4-12-4. تحلیل عاملی اکتشافی برای شاخص‌های مؤلفهی افزایش سطح تصمیم گیری مدیریت 109

4-12-5. تحلیل عاملی اکتشافی برای شاخصهای مؤلفه تقویت مسائل  فرهنگی و آموزشی 112

4- 13. مدل مفهومی تحقیق 115

4-13- خلاصه فصل چهارم 117

 

5-1. مقدمه 119

5-2. خلاصه پژوهش 119

5-3. نتایج حاصل از سؤالات پژوهش 120

5-4. یافته‌های تحقیق 121

5-4-1. یافته‌های حاصل از تکنیک دلفی 121

5-4-2. یافته‌های حاصل از بخش آمار استنباطی تحقیق 123

5-4-2-1. نتایج حاصل از آزمونهای تی تک نمونه ای 124

5-4-2-2. نتایج حاصل از تحلیل عاملی اکتشافی 125

5-5. پیشنهادهای کاربردی به مراکز تصمیم گیرنده در امور صنعت گردشگری استان با توجه به نتایج حاصل از پژوهش 128

5- 6. پیشنهادها به سایر پژوهشگران 129

5-7. محدودیتهای تحقیق 129

5-8-  خلاصه فصل 130

منابع و مآخذ 131

پیوست 133

145

 

 فهرست جدول‌ها

عنوان                                                صفحه

 

جدول 1-1: بهره وران پژوهش 6

جدول 3-1: تاریخ توزیع و گردآوری پرسشنامه‌ها 64

جدول 3-2: تفسیر مقادیر گوناگون ضریب هماهنگی كندال 64

جدول 3-3: طیف لیکرت 68

جدول 3-4: سؤالات پرسشنامه 68

جدول 3-5: آماره پایایی 71

جدول 4-1: نتایج دور اول روش دلفی: دربارة عوامل کلیدی و مؤثر بر صنعت گردشگری استان ایلام – دور اول دلفی 81

جدول4-2: نتایج دور دوم روش دلفی: دربارة عوامل کلیدی و موثر بر توسعه صنعت گردشگری ایلام پس از حذف شاخصهای با میانگین پایین ـ دور دوم دلفی 84

جدول4-3: نتایج دور سوم روش دلفی: دربارة عوامل کلیدی و موثر بر توسعه صنعت گردشگری ایلام ـ دور سوم دلفی 87

جدول 4-4: نتایج آزمون کولموگروف اسمیرنوف برای مؤلفه افزایشمشارکت بخش خصوصی 89

جدول 4-5: نتایج آزمون تی تک نمونه ای برای مؤلفه افزایش مشارکت بخش خصوصی 90

جدول 4-6: نتایج آزمو کولموگروف اسمیرنوف برای مؤلفه افزایش بازاریابی و تبلیغات 91

جدول4-7: نتایج آزمون تی تک نمونه ای برای مؤلفه افزایش بازاریابی و تبلیغات 91

جدول 4-8: نتایج آزمون کولموگروف اسمیرنوف برای مؤلفه توسعه امکانات زیر ساخت 92

جدول 4-9: نتایج آزمون تی تک نمونه ای برای مؤلفه توسعه امکانات زیر ساخت 93

جدول 4-10: نتایج آزمون کولموگروف اسمیرنوف برای مؤلفه افزایش سطح تصمیمگیری مدیریت 94

جدول 4-11: نتایج آزمون تی تک نمونه ای برای مؤلفه افزایش سطح تصمیمگیری مدیریت 94

جدول 4-12: نتایج آزمون کولموگروف- اسمیرنوف برای مؤلفه تقویت مسائل  فرهنگی و آموزشی 95

جدول 4-13: نتایج آزمون تی تک نمونه ای برای مؤلفه تقویت مسائل  فرهنگی و آموزشی 96

جدول 4-14: رتبه بندی مؤلفه های پنج گانه تحقیق 97

جدول 4-15: مقدار KMO و مقدار ضریب بارتلت و سطح معنی داری مؤلفه های پنج گانه تحقیق 99

جدول 4-16: عوامل استخراج شده مربوط به مولفه افزایش مشارکت بخش خصوصی 100

جدول 4-17: متغیرهای مربوط به هر یک از عامل‌ها و میزان ضرایب بدست آمده از ماتریس دوران یافته 101

جدول4-18: عوامل استخراج شده مربوط به مؤلفه افزایش بازاریابی و تبلیغات 103

جدول 4-19: متغیرهای مربوط به هر یک از عامل‌ها و میزان ضرایب بدست آمده از ماتریس دوران یافته 104

جدول4-20: عوامل استخراج شده مربوط به مولفه توسعه امکانات زیر ساخت 106

جدول 4-21: متغیرهای مربوط به هر یک از عامل‌ها و میزان ضرایب بدست آمده از ماتریس دوران یافته 107

جدول 4-22: عوامل استخراج شده مربوط به مولفه افزایش سطح تصمیم گیری مدیریت 109

جدول 4-23: متغیرهای مربوط به هر یک از عامل‌ها و میزان ضرایب بدست آمده از ماتریس دوران یافته 110

جدول 4-24: عوامل استخراج شده مربوط به مولفه تقویت مسائل فرهنگی و آموزشی 112

جدول 4-25: متغیرهای مربوط به هر یک از عامل‌ها و میزان ضرایب بدست آمده از ماتریس دوران یافته 113

جدول 4-16: مؤلفه ها و شاخصهای اساسی تحقیق 116

جدول 5-1: رتبه بندی مؤلفه‌های پنج گانه تحقیق 121

جدول 5-2: آمار استنباطی آزمون تی هر یک از متغیرهای تحقیق 124

جدول 5-3: عوامل استخراج شده مربوط به مولفه افزایش مشارکت بخش خصوصی 125

جدول 5-4: عوامل استخراج شده مربوط به مولفه افزایش بازاریابی و تبلیغات 126

جدول 5-5: عوامل استخراج شده مربوط به مولفه توسعه امکانات زیرساخت 126

جدول 5-6: عوامل استخراج شده مربوط به مولفه افزایش سطح تصمیم گیری مدیریت 127

جدول 5-7: عوامل استخراج شده مربوط به مولفه تقویت مسائل  فرهنگی و آموزشی 127

 

 

 

فهرست نمودارها

عنوان                                                صفحه

 

نمودار 4-1: توزیع فراوانی نمونه آماری از نظر جنسیت 75

نمودار 4-2: توزیع فراوانی نمونه آماری از نظر سن 76

نمودار4-3: توزیع فراوانی نمونه آماری از نظر میزان تحصیلات 77

نمودار4-4: توزیع فراوانی نمونه آماری از نظر رشته تحصیلی 78

نمودار 4-5: توزیع فراوانی نمونه آماری از نظر تجربه كاری 79

نمودار4-6: نمودار تغییرات مقادیر ویژه را در ارتباط با عامل‌ها 102

نمودار4-7: پراكنش متغیرهای مورد بررسی نسبت به عامل‌های اول، دوم و سوم 102

نمودار4-8: تغییرات مقادیر ویژه را در ارتباط با عامل ها 105

نمودار4-9: پراكنش متغیرهای مورد بررسی نسبت به عامل‌های اول، دوم و سوم 105

نمودار4-10: تغییرات مقادیر ویژه را در ارتباط با عامل‌ها 108

نمودار 4-11: نمودار پراكنش متغیرهای مورد بررسی نسبت به عامل‌های اول، دوم و سوم 108

نمودار4-12: تغییرات مقادیر ویژه را در ارتباط با عامل‌ها 111

نمودار 4-13: پراكنش متغیرهای مورد بررسی نسبت به عامل‌های اول، دوم و سوم 111

نمودار4-14: تغییرات مقادیر ویژه را در ارتباط با عامل‌ها 114

نمودار 4-15: پراكنش متغیرهای مورد بررسی نسبت به عامل‌های اول، دوم و سوم 114

 

فهرست شكل‌ها

عنوان                                                صفحه

 

شکل2-1. دسته بندی انواع جاذبه‌های گردشگری 17

شکل 2- 2. طبقه بندی مدلهای گردشگری 25

شکل2-3. مدل سیستم های ترکیبی برای برنامه ریزی و نظریه های گردشگری 26

شکل2-4. عناصر سیستم گردشگری (سازمان جهانی گردشگری) 27

شکل 2-5. چرخه مستقیم دو سویه گردشگری به عنوان سیستم گردشگری کل 28

شکل2- 6. سیستم گردشگری (ناحیه محور مسافر، مبدا و مقصد گردشگر)– مدل لیپر 29

شکل 2-7. سیستم گردشگری 30

شکل 2- 8. دیدگاه بریونز، تجیدا و مورالس 31

شکل 2-9. سیستم گردشگری (مدل كاسپار) 32

شکل2-10. سیستم گردشگری، چشم انداز محیطی(دیدگاه هولدن) 33

شکل 2-11. چارچوب نظری پژوهش 56

شکل 4-1: مدل مفهومی پژوهش 115

شکل 5-1: مدل مفهومی 123

 

 

چکیده:

 امروزه ﺻﻨﻌﺖ گردشگری ﺑﻌﻨﻮان ﯾﮑﯽ از ﭘﯿﺸﺮوﺗﺮﯾﻦ ﺻﻨﺎﯾﻊ ﺟﻬﺎن و ﺑﻌﻨﻮان ﻧﯿﺮوی ﻗﻮی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ و اﻗﺘﺼﺎدی، ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺷﮑﻞدﻫﯽ و دﮔﺮﮔﻮﻧﯽ ﺟﻮاﻣﻊ ﺑﺸﺮی را دارا اﺳﺖ و از اﯾﻨﺮو ﻣﺴﺌﻠﻪ توسعه صنعت گردشگری ﻧﯿﺰ از اﻫﻤﯿﺖ ویژه­ای ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ. پژوهش حاضر با هدف شناسایی و بررسی عوامل مؤثر بر توسعه صنعت گردشگری استان ایلام انجام شده. روش پژوهش پیمایشی که جامعه آماری آن را در بخش اول (تحلیل دلفی)، خبرگان و در بخش دوم (آمار استنباطی)، کلیه کارکنان و مدیران در مراکز خصوصی و دلتی تصمیم­گیرنده درباره صنعت گردشگری استان (سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، شهرداری­های استان، هتل­ها و مهمانسراها و اساتید دانشگاهی) تشکیل داده است. تعداد نمونه آماری در بخش اول 20 نفر و در بخش دوم جامعه آماری برابر با تعداد 174نفر می­باشد که به علت محدودیت از روش سرشماری استفاده شده است، پرسشنامه کمی تحقیق به صورت تصادفی طبقه­ای ساده، در میان این افراد توزیع و جمع آوری شد. جهت تجزیه وتحلیل یافته‌ها از ضریب هماهنگی کندال، تحلیل عاملی اکتشافی، آزمون تی تک نمونه ­ای و آزمون رتبه­ای فریدمن استفاده شده. یافته­ ها نشان دادند که پنج مؤلفه­ی (افزایش سطح تصمیم ­گیری مدیریت، تقویت مسائل فرهنگی و آموزشی، توسعه امکانات زیر ساخت­، افزایش بازاریابی و تبلیغات و افزایش مشارکت بخش خصوصی) در توسعه صنعت گردشگری استان ایلام نقش دارند.

 

کلید واژه ­ها: توسعه صنعت گردشگری، توریسم، روش تحقیق پیمایشی، استان ایلام.

 

 

فصل اول:   کلیات تحقیق

 

1-1. مقدمه

در سال‌های اخیر، صنعت گردشگری در جایگاه صنعتی نوپا اثر فراوانی بر وضعیت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جهان داشته است. اهمیت صنعت گردشگری در سطح بین‌المللی، از لحاظ تعداد گردشگران و هم از لحاظ درآمد ارزی همواره و به‌طور بی‌سابقه‌ای در حال افزایش بوده است و پیش‎بینی می‌شود تا سال2020 سالیانه بیش از یک میلیارد و نیم جهانگرد در سراسر جهان سفر کنند. از این‌رو بسیاری از کشورها در رقابت نزدیک و فشرده، در پی افزایش بیش از پیش، منافع و عواید خود از این فعالیت بین‌المللی‌ هستند (اسماعیل پور، 1390).

در کشور ما نیز باید برای توسعه این صنعت و استفاده کامل از فرصت‌های ناشی از ظرفیت موجود برنامه‌ریزی شود. اما این صنعت در ایران به علت پاره‌ای از موانع اقتصادی و زیرساختی مانند: توجه ویژه به درآمدهای نفتی، ناكارامدی زیرساخت‌های اقتصادی گردشگری، ضعف سامانه حمل‌ و نقل كشور و مشكل‌های تأسیسات اقامتی و بهداشتی و … نمی‌تواند به‌ صورت یک صنعت پردرآمد جایگاه مناسبی برای خود در کشور به دست آورد (افشار زاده و همکاران، 1390).

سند چشم انداز بیست ساله گردشگری کشور (به عنوان سند بالا دستی تمام برنامه ­های گردشگری کشور)، دورنمای روشنی برای رسیدن به جایگاه برتر کشور را نشان می­دهد، اما امروزه شاهد عقب ماندگی صنعت گردشگری در کشور و به طور خاص در استان ایلام می­باشیم و این نیاز احساس می­ شود که از منظری متفاوت تر از آنچه که تا امروز به گردشگری ایلام نگریسته می­شده­، دیده شوند، لذا در این پژوهش محقق سعی دارد از منظر شناسایی عوامل تأثیرگذار بر توسعه صنعت گردشگری به استان ایلام بنگرد و سپس با بررسی آنها در رابطه با بهبود نقاط ضعف و تقویت نقاط قوت پیشنهاداتی را به مسؤلان ارائه دهد.

2-2. بیان مسأله تحقیق

امروزه گردشگری یکی از اقتصادی ترین فعالیت­ها در چرخه کشورها و استانها به خصوص از جهت اشتغال و رونق منطقه ای تلقی می شود که علاوه بر آن دارای مزایای ارتباطی، سیاسی و فرهنگی خاصی است (استیگیتز، 1386)، به همین دلیل در اغلب نقاط جهان که دارای میراث فرهنگی غنی و نیز مناطق طبیعی هستند از این فعالیت به منزله ابزاری راهبردی در جهت توسعه اقتصادی استفاده می کنند.

همچنین در مسئله گردشگری یکی از عوامل مهم وجود افراد خارجی است که توریست نامیده می شود و با ورود خود، باعث ایجاد رونق اقتصادی ارتباطی و فرهنگی می شود، که باید با برنامه ریزی درست و آگاهانه ورود این افراد را به استان هر چه بیشتر توسعه داد (کاظمی، 1389).

اما در استان ایلام، علی رغم داشتن استعدادهای فراوان، وجود منابع عظیم گردشگری، جاذبه های فرهنگی و طبیعی چنانکه شایسته است، نتوانسته در زمینه بهره گیری از درآمدها و ورودی های گردشگری در عرصه کشوری و بین الملل به جایگاه در خور مقام خود دست یابد. که می توان علت این وضعیت را نشناختن عوامل تاثیر گذار بر توسعه این صنعت (مانند تقویت زیر ساخت­ها، افزایش مشارکت بخش خصوصی، تقویت مسایل فرهنگی و آموزشی و …) نامید. که در