پایان نامه : بررسی گونه ی روایی خاطره –داستان در دو اثر: «خاطره های پراکنده» و «دو دنیا» از گلی ترقی

گونه های ادبی همواره در خود ظرفیت تغییر، ترکیب و پیدایی گونه های تازه را دارند. یکی از این گونه ها «خاطره-داستان» است.

خاطرهنویسی، در مطالعات متأخر روایتشناسی مورد توجه و بررسی واقع شده است که حاصل رویکرد نوین انسان به خود و جایگاهش در نظام هستی است. خاطره، اموری را گویند که بر شخص گذشته است و آثاری از آن در ذهن مانده است، گذشتههای آدم، وقایع گذشته که شخص آن را دیده یا شنیده است. منظور از خاطره به عنوان یک ژانر یا گونه ادبی، وقتی می تواند معنا یابد که آن خاطره به صورت مکتوب درآمده باشد و ویژگیهای یک اثر ادبی را در خود جای دهد. داستان یا نوول، اثری است روایی به نثر که مبتنی بر خیال است. ترکیب و تلفیقِ خاطره و داستان سبب آفرینش نوعی خاص از ادبیات گردیده است.

این مطالعه با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی دو اثر گلی ترقی«خاطرههای پراکنده و دو دنیا» می پردازد. گلی ترقی از جمله نویسندگانی است که از تلفیق این دو ژانر «خاطره-داستان» بهره برده است. آثار او را نمیتوان جداگانه خاطره یا داستان نامید، بلکه کاملاً ترکیبی از خاطره-داستان است. عناصری مانند: جزئینگری، صمیمت زبان، راوی اول شخص، عینیتگرایی، توصیف دقیق مکان و زمان بیشتر به خاطرهنگاری پهلو میزند و عناصری مانند: تکگویی درونی، سیال ذهن، توصیفهای ادبی، تعلیق و هول و ولا وکشمکش، متن را به داستان مانند می کند. بنابراین ژانر غالب بر روایتهای ترقی، داستان است که تاروپود آن را خاطره تشکیل میدهد؛ یعنی گلیترقی با بهره گرفتن از خاطرههای کودکی و گذشتهاش به قصهگویی پرداخته است.

واژه های کلیدی: روایتشناسی، داستان، خاطره، خاطره-داستان، خاطرههای پراکنده و دودنیا، گلی ترقی.

فهرست مطالب

عنوان صفحه

1-1. مقدمه. 2

1-2. بیان مسأله. 3

1-3. سوابق مربوط.. 5

1-4. پرسش اصلی تحقیق (پرسش آغازین) 6

1-5. سوالهای تحقیق.. 6

1-6. اهداف تحقیق.. 6

1-7. استفاده کنندگان از نتایج تحقیق.. 6

1-8. نوع تحقیق.. 7

1-9. روش تحقیق.. 7

.. 9

2-1. روایت، داستان. 9

2-1-1.تعریف روایت.. 9

2-1-1-1. روایت شناسی.. 10

2-1-1-2. ویژگیهای روایت.. 11

2-1-2. تعریف داستان. 11

2-1-2-1. داستانهای مدرن. 12

2-1-2-1-1. ویژگیهای مدرنیسم از لحاظ ادبی.. 12

2-1-2-1-2. مدرنیسم در ایران. 13

2-1-3. عناصر داستان. 13

2-1-3-1. تعریف پیرنگ.. 13

2-1-3-1-1. پیرنگ در داستان مدرن. 14

2-1-3-1-2. کشمکش… 14

2-1-3-1-3. گره افکنی.. 15

2-1-3-1-4. زمان در پیرنگ.. 15

2-1-3-2. شخصیت و شخصیتپردازی.. 15

2-1-3-2-1. شخصیت ایستا 17

2-1-3-2-2. شخصیت پویا 17

2-1-3-3. راوی/ روایت گر. 19

2-1-3-3-1. زمانِ فعل. 20

2-1-3-3-2. منِ قهرمان (اول شخص درگیر) 23

2-1-3-3-2. منِ شاهد (اول شخص ناظر) 23

2-1-3-3-3. تکگویی.. 24

2-1-3-3-4. تکگویی درونی.. 24

2-1-3-3-5. تفاوت حدیث نفس با تکگویی درونی.. 24

2-1-3-3-6. تکگویی درونی مستقیم و غیرمستقیم. 24

2-1-3-3-7. جریان سیال ذهن.. 25

2-1-3-3-8. داستان غنایی.. 25

2-1-3-3-9. زمان و جریان سیال ذهن.. 26

2-1-3-3-10. تداعی.. 26

2-1-3-3-10-1. تداعی القایی یا مقید. 27

2-1-3-3-10-2. تداعی آزاد. 27

2-1-3-3-10-2-1. تداعی معانی.. 27

2-1-3-4. واقعیت داستانی یا روایت واقعیت.. 27

2-1-3-5. گفتوگو. 29

2-1-3-6. لحن.. 30

2-1-3-7-توصیف.. 30

2-1-3-8. صحنه. 31

2-1-3-9. مؤلفهی مکان. 31

2-1-3-10. فضا 31

2-1-3-11. مؤلفهی زمان روایت.. 32

2-1-3-11-1. زمان پریشی.. 33

2-1-3-11-1-1. نظم و ترتیب.. 33

2-1-3-11-1-2. تداوم/ دیرش… 34

2-1-3-11-1-3. بسامد. 34

.. 35

2-2. زندگینامه. 35

2-2-1. زندگینامه خودنوشت(اتوبیوگرافی) 35

2-2-2. زندگینامه و خاطره 37

2-2-3. زندگینامه داستانی.. 37

2-2-4. تفاوت و شباهت زندگینامه و داستان. 38

2-2-5. خصوصیات زندگینامه داستانی.. 39

2-2-6. تاریخ، داستان، خاطره و زندگینامه. 40

2-2-6-1. فرق تاریخ و خاطره 40

2-2-6-2. تاریخ و داستان. 41

2-2-6-3. حقیقتمانندی در تاریخ و داستان. 41

2-2-6-4. تفاوت تاریخ و داستان. 42

2-2-7. نوستالژی.. 43

2-2-7-1. نوستالژی و خاطره 44

2-2-8. خاطره 44

2-2-8-1. اصطلاح و ریشه واژه خاطره 45

2-2-8-2. تعریف خاطره 45

2-2-8-3. خاطرهنویسی.. 46

2-2-8-4. کارکرد خاطره 47

2-2-8-5. پیشینه خاطره نویسی.. 49

2-2-8-6. ویژگیهای خاطره 51

2-2-8-7. فواید خاطره 53

2-2-8-8. علل رویآوری به خاطرهنویسی.. 54

2-2-8-9. زبان خاطره 54

2-2-8-10. انواع خاطره 54

2-2-8-11. شباهت و تفاوت خاطره و داستان. 55

2-2-8-11-1. عینیت و تخیل. 57

2-2-8-11-2. روایت خلاقه یا مستند. 58

2-2-8-11-3. شخصیت یا شخصیتپردازی؟. 58

2-2-8-11-4. زاویه دید. 59

2-2-8-11-5. گزینش و حذف.. 60

2-2-8-11-6. زمان و مکان. 60

2-2-8-11-7. حوادث.. 61

3-1. گلی ترقی.. 63

3-2. آثار 63

3-2-1. درباره خاطرههای پراکنده 63

3-2-2. درباره دو دنیا 64

3-3. ویژگیهای داستانهای ترقی.. 66

3-3-1. زبان. 66

3-3-2. طنز. 66

3-3-3.زمان. 68

. 70

4-1-1. اتوبوس شمیران (2-22) 70

4-1-1-1. مؤلفه های داستانی در روایت «اتوبوس شمیران» 70

4-1-1-1-1. پیرنگ.. 70

4-1-1-1-2. شخصیتپردازی.. 72

4-1-1-1-3. راوی و شیوه روایت.. 76

4-1-1-1-4. توصیف.. 77

4-1-1-1-4-1. حس آمیزی.. 78

4-1-1-1-4-2. تشبیه. 79

4-1-1-1-5. زبان. 80

4-1-1-1-5-1. نام آواها 81

4-1-1-1-5-2. طنز. 81

4-1-1-1-6. زمانِ روایت.. 82

4-1-1-2. مؤلفه های خاطره در روایت «اتوبوس شمیران» 83

4-1-1-2-1. عینیت.. 83

4-1-1-2-2. زمان. 84

4-1-1-2-3. مکان. 85

4-1-1-2-4. شخصیت.. 86

4-1-1-3. تحلیل نهایی این روایت.. 86

4-1-2. دوست کوچک (23-47) 87

4-1-2-1. مولفههای داستانی در روایت «دوست کوچک» 87

4-1-2-1-1. پیرنگ.. 87

4-1-2-1-2. شخصیتپردازی.. 88

4-1-2-1-3. راوی و شیوه روایت.. 91

4-1-2-1-4. زمانِ روایت.. 92

4-1-2-1-5. نوستالژی.. 93

4-1-2-2. مولفههای خاطره در روایت «دوست کوچک». 93

4-1-2-2-1. عینیت.. 93

4-1-2-2-2. زمان. 93

4-1-2-2-3. مکان. 94

4-1-2-2-4. شخصیتها 94

4-1-2-3. تحلیل نهایی این روایت.. 95

4-1-3. خانهی مادربزرگ (48-75) 96

4-1-3-1. مولفههای داستانی در روایت «خانهی مادربزرگ» 96

4-1-3-1-1. پیرنگ.. 96

4-1-3-1-2. شخصیتپردازی.. 97

4-1-3-1-3. راوی و شیوه روایت.. 100

4-1-3-1-4. توصیف.. 101

4-1-3-1-4-1. حس آمیزی.. 103

4-1-3-1-5. زبان. 104

4-1-3-1-5-1. طنز. 104

4-1-3-1-6. زمانِ روایت.. 105

4-1-3-2. مولفههای خاطره در روایت «خانهی مادربزرگ» 106

4-1-3-2-1. عینیت.. 106

4-1-3-2-2. مکان. 106

4-1-3-1-3. شخصیت.. 107

4-1-3-3. تحلیل نهایی این روایت.. 107

4-1-5. خدمتکار(98-138) 108

4-1-5-1. مولفههای داستانی در روایت «خدمتکار». 108

4-1-5-1-1. پیرنگ.. 108

4-1-5-1-2. شخصیتپردازی.. 109

4-1-5-1-3. گفتوگو. 109

4-1-5-1-4. راوی وشیوه روایت.. 111

4-1-5-1-5. توصیف.. 112

4-1-5-1-6. زمانِ روایت.. 113

4-1-5-2. مولفههای خاطره در روایت «خدمتکار». 113

4-1-5-2-1. عینیت.. 113

4-1-5-3. تحلیل نهایی این روایت.. 114

4-1-6. مادام گرگه(140-156) 115

4-1-6-1. مولفههای داستانی در روایت «مادام گرگه». 115

4-1-6-1-1. پیرنگ.. 115

4-1-6-1-2. راوی و شیوه روایت.. 115

4-1-6-1-3. توصیف.. 116

4-1-6-1-4. زبان. 117

4-1-6-1-5. زمانِ روایت.. 118

4-1-6-2. مولفههای خاطره در روایت «مادام گرگه». 118

4-1-6-2-1. عینیت.. 118

4-1-7. خانهای در آسمان (158-179) 119

4-1-8. عادتهای غریب آقای «الف» در غربت (182-231) 120

. 121

4-2-1. اولین روز (9-27) 121

4-2-1-1. مولفههای داستانی در روایت «اولین روز». 121

4-2-1-1-1. پیرنگ.. 121

4-2-1-1-2. راوی و شیوه روایت.. 122

4-2-1-1-3. توصیف.. 124

4-2-1-1-4. زمانِ روایت.. 125

4-2-1-2. مولفههای خاطره در روایت «اولین روز». 125

4-2-1-2-1. عینیت.. 125

4-2-1-3. تحلیل نهایی این روایت.. 126

4-2-2. خانمها (29-61) 127

4-2-2-1. مولفههای داستانی در روایت «خانمها». 127

4-2-2-1-1. پیرنگ.. 127

4-2-2-1-2. شخصیتپردازی.. 129

4-2-2-1-3. راوی و شیوه روایت.. 132

4-2-2-1-4. توصیف.. 132

4-2-2-1-5. نمادپردازی اسمی.. 133

4-2-2-1-6.زبان. 133

4-2-2-1-6-1. نام آواها 133

4-2-2-1-6-2. طنز. 134

4-2-2-1-7. زمانِ روایت.. 134

4-2-2-2. مولفههای خاطره در روایت«خانمها». 134

4-2-2-2- 1. عینیت.. 134

4-2-2-2-2. زمان. 135

4-2-2-3. تحلیل نهایی این روایت.. 135

4-2-3. آن سوی دیوار(65-92) 136

4-2-3-1. مولفههای داستانی در روایت «آن سوی دیوار» 136

4-2-3-1-1. پیرنگ.. 136

4-2-3-1-2. شخصیتپردازی.. 137

4-2-3-1-3. راوی و شیوه روایت.. 138

4-2-3-1-4. توصیف.. 138

4-2-3-1-4-1. تشبیه. 139

4-2-3-1-4-2. تشخیص… 139

4-2-3-1-5. نمادپردازی اسمی.. 140

4-2-3-1-6. زبان. 140

4-2-3-1-6-1. نام آواها 140

4-2-3-1-6-2. طنز. 140

4-2-3-1-7. زمانِ روایت.. 142

4-2-3-2. مولفههای خاطره در روایت «آن سوی دیوار». 142

4-2-3-2-1. عینیت.. 142

4-2-3-3. تحلیل نهایی این روایت.. 142

4-2-4. گلهای شیراز(93-126) 143

4-2-4-1. مولفههای داستانی در روایت «گلهای شیراز» 143

4-2-4-1-1. پیرنگ.. 143

4-2-4-1-2. شخصیتپردازی.. 144

4-2-4-1-3. راوی و شیوه روایت.. 146

4-2-4-1-4. توصیف.. 147

4-2-4-1-5. زمانِ روایت.. 148

4-2-4-2. مولفههای خاطره در روایت «گلهای شیراز». 149

4-2-4-2-1. عینیت.. 149

4-2-4-2-2. زمان. 149

4-2-4-2-3. مکان. 150

4-2-4-3. تحلیل نهایی این روایت.. 150

4-2-5. فرشتهها (127-170) 151

4-2-5-1. مولفههای داستانی در روایت «فرشتهها». 151

4-2-5-1-1. پیرنگ.. 151

4-2-5-1-2. شخصیتپردازی.. 152

4-2-5-1-3. راوی و شیوه روایت.. 154

4-2-5-1-4. زبان. 155

4-2-5-1-5. طنز. 156

4-2-5-1-6. زمانِ روایت.. 156

4-2-5-2. مولفههای خاطره در روایت «فرشتهها». 157

4-2-5-2-1. عینیت.. 157

4-2-5-2-2. مکان. 158

4-2-5-2-3. شخصیت.. 158

4-2-5-3. تحلیل نهایی این روایت.. 159

4-2-6. پدر (171-202) 160

4-2-6-1. مولفههای داستانی در روایت«پدر». 160

4-2-6-1-1. پیرنگ.. 160

4-2-6-1-2. شخصیتپردازی.. 161

4-2-6-1-3. راوی و شیوه روایت.. 162

4-2-6-1-4. توصیف.. 162

4-2-6-1-4-1. تشبیه. 163

4-2-6-1-4-2. فضاسازی.. 164

4-2-6-1-5. زمانِ روایت.. 165

4-2-6-2. مولفههای خاطره در روایت «پدر». 165

4-2-6-2-1. عینیت.. 165

4-2-6-2-2. مکان. 166

4-2-6-3. تحلیل نهایی این روایت.. 166

4-2-7. آخرین روز (203-215) 167

پیوست.. 172

منابع و مآخذ. 176

مقدمه

«روایتهای جهان بیرون از شمار است… این روایتها به هر زبانی بازگو میشوند: زبان شفاهی یا مکتوب، تصاویر ثابت یا متحرّک، ایماها و اشارهها و غیره. روایت، همه جا حضور دارد: در اسطوره، افسانه، قصّه، مَثَل، رمان کوتاه، حماسه، تاریخ، درام، کمدی، پانتومیم، نقّاشی، سینما، گزارشهای خبری، مکالمه و غیره. روایت از آغاز زندگی همراه و همنشین بشر بوده است و نیست و نبوده است مردمانی که با روایت آشنا نباشند…روایت در یک کلام، همه جا حضور دارد مثل

موضوعات: بدون موضوع لینک ثابت

فرم در حال بارگذاری ...

فید نظر برای این مطلب