فهرست مطالب

عنوان                                                                                             صفحه

فصل اول: مقدمه و کلیات

1-1-مقدمه………………………………….. 1

1-2-کلیات…………………….. ……………………………………………………… 3

1-2-1- اکولوژی…………………….. …………………………………………………………………….       3

1-2-3- مفهوم جامعه گیاهی…………………….. ……………………………………… 3

1-2-4- گروه گونه اکولوژیک ……………………. 4

1-2-5- تنوع زیستی……………………………. 5

1-2-5-2- تنوع گونه‌ای و اجزای آن……………….. 6

1-2-5-3-انواع تنوع…………………………… 6

1-2-5-4- روش‌های اندازه‌گیری تنوع ………………. 7

1-2-5-5- شاخص‌ها و نمایه‌های ریاضی برای اندازه‌گیری تنوع 8

1-2-5-5-1-شاخص‌های تنوع گونه‌ای…………………. 8

1-2-5-5-2-شاخص‌های غنای گونه‌ای…………………. 9

1-2-5-5-3-شاخص‌های یكنواختی گونه‌ای……………… 9

1-2-6- فلور…………………………………. 10

1-2-7- زادآوری………………………………. 11

1-2-8- عوامل محیطی…………………………… 12

1-2-8-1- فیزیوگرافی………………………….. 12

1-2-8-1-1- ارتفاع از سطح دریا…………………. 12

1-2-8-1-2- جهت‌ جغرافیایی……………………… 13

1-2-8-1-3- شیب………………………………. 13

1-2-8-2- خاک………………………………… 13

1-2-8-2-1- خصوصیات  فیزیکی…………………. 14

1-2-8-2-2- خصوصیات شیمیایی……………………. 14

1-2-9- روش‌های آماری در آنالیز پوشش گیاهی……….. 14

1-2-9-1- روش طبقه‌بندی…………………………14

1-2-9-2-روش رسته‌بندی…………………………. 15

فصل دوم : مروری بر پژوهش‌های انجام شده

2-1- مطالعات صورت گرفته در زمینه گروه گونه‌های اکولوژیک و ارتباط آن با عوامل محیطی….. 17

2-2- مطالعات صورت گرفته در زمینه تنوع زیستی……. 23

2-3- مطالعات صورت گرفته در زمینه فلور…………. 25

2-4- مطالعات صورت گرفته در زمینه زادآوری………. 27

فصل سوم: مواد و روشها

3-1-منطقه مورد مطالعه……………………….. 29

3-1-2-زمین‌شناسی……………………………… 31

3-1-3- خاكشناسی……………………………… 31

3-1-4- اقلیم منطقه…………………………… 31

3-1-5- وضعیت اقتصادی و اجتماعی منطقه…………… 32

3-2-روش جمع‌ آوری داده‌ها………………………. 33

3-2-1- روش نمونه‌برداری از پوشش گیاهی…………… 33

3-2-2-نمونه‌برداری از عوامل محیطی………………. 35

3-2-2-1-نمونه‌برداری از خاک……………………. 35

3-2-2-2-نمونه‌برداری از عوامل فیزیوگرافی………… 35

3-3-روش تحلیل گروه گونه اکولوژیک……………… 36

3-3-1-روش تعیین گونه‌های شاخص………………….. 36

3-3-2- ارتباط بین گروه های اکولوژیک با عوامل محیطی.. 36

3-4-روش مطالعه تنوع زیستی……………………. 36

3-5-روش مطالعه فلور…………………………. 37

3-6-روش مطالعه زادآوری………………………. 37

3-7-روش آزمایشگاهی شیمیایی و فیزیکی خاک……….. 37

3-7-1- اندازه‌گیری pH خاک……………………… 37

3-7-2-اندازه‌گیری هدایت الکتریکی EC خاک…………. 38

3-7-3-اندازه‌گیری نیتروژن كل خاك……………….. 38

3-7-4- اندازه‌گیری فسفر قابل جذب خاک……………. 39

3-7-5- اندازه‌گیری پتاسیم قابل جذب……………… 40

3-7-6-اندازه‌گیری کربن آلی (مواد آلی خاک)……….. 40

3-7-7- اندازه‌گیری میزان آهک خاک……………….. 41

3-7-8- اندازه‌گیری سدیم خاک……………………. 41

3-7-9-تعیین بافت خاک به روش هیدرومتر…………… 42

فصل چهارم: نتایج و بحث

4-1- تعیین گروه گونه‌های اکولوژیک……………… 43

4-1-2- بررسی گروه‌های اکولوژیک در ارتباط با عوامل محیطی و شاخص‌های تنوع زیستی……………………………………… 47

4-1-2-1- نتایج آنالیز CCA……………………. 47

4-1-2- 2-نتایج آنالیز واریانس و مقایسه میانگین …. 51

4-1-3- بحث و نتیجه‌گیری گروه گونه‌های اکولوژیک……. 52

4-2- نتایج تنوع زیستی……………………….. 55

4-2-1-نتایج آنالیز یک طرفه و مقایسه میانگین شاخص‌های تنوع زیستی در طبقات مختلف (شیب، جهت جغرافیایی و ارتفاع از سطح دریا)… 55

4-2-2- نتایج آنالیز همبستگی شاخص‌های تنوع زیستی با طبقات مختلف شیب، جهات جغرافیایی و ارتفاع از سطح دریا……………….. 57

4-2-3-نتایج آنالیز همبستگی شاخص‌های تنوع زیستی  با متغیرهای محیطی    58

4-2-4- بحث و نتیجه‌گیری تنوع زیستی……………… 60

4-3- نتایج زادآوری گونه‌های درختی و درختچه‌ای……. 61

4-3-1- نتایج آنالیز DCA……………………… 62

4-3-2- نتایج آنالیز CCA……………………… 63

4-3-3- بحث و نتیجه‌گیری زادآوری………………… 68

4-4- نتایج بررسی عوامل توپوگرافی در ارتباط با عوامل خاکی و محیطی    70

4-4-1- نتایج آنالیز واریانس یک طرفه و مقایسه میانگین عوامل خاکی در طبقات مختلف (شیب، جهت جغرافیایی و ارتفاع از سطح دریا)… 70

4-4-2- نتایج آنالیز همبستگی…………………… 73

4-4-3- بحث بررسی عوامل توپوگرافی در ارتباط با عوامل خاکی و محیطی    74

4-5- نتای بررسی فلورستیک منطقه……………….. 76

4-5-1- بحث فلور……………………………… 76

4-6- نتیجه ­گیری کلی………………………….. 83

4-7- پیشنهادات……………………………… 85

منابع مورد استفاده………………………….. 86

پیوست……………………………………… 107

فهرست جدول­ها

عنوان                                            صفحه

جدول 3-1- فراوانی پوشش براون بلانکه……………. 33

جدول 3-2-طبقات شیب دامنه…………………….. 34

جدول 3-3- طبقات ارتفاع از سطح دریا……………. 34

جدول 3-4- جدول طبقات جهت…………………….. 34

جدول 4-1- مقدار شاخص اهمیت برای گونه‌های گیاهی در هر گروه اکولوژیک   41

جدول 4-2- نتایج آنالیز CCA داده‌های متغیرهای محیطی. 46

جدول 4-3- نتایج تست مونت کارلو برای همبستگی بین گونه‌ها و عوامل محیطی………………………………………….. 46

جدول 4-4-جدول نتایج همبستگی متغیرهای محیطی و شاخص‌های تنوع زیستی با محورهای CCA                         47

جدول 4- 5- نتایج آنالیز واریانس شاخص‌های تنوع زیستی و متغیرهای محیطی در گروه‌های اکولوژیک……………………………. 50

جدول 4-6- میانگین شاخص‌های تنوع و عوامل محیطی در گروه‌های اکولوژیک    51

جدول4- 7- حداکثر، حداقل، میانگین شاخص های تنوع، غنا و یکنواختی در منطقه مورد مطالعه ……………………………….. 54

جدول 4 -8– نتایج آنالیز واریانس یک طرفه تنوع گونه‌ای، غنا و یکنواختی در طبقات مختلف ارتفاع، جهت و شیب………………… 55

جدول 4-9- مقایسه میانگین شاخصهای تنوع زیستی در ارتفاع از سطح دریا، جهات جغرافیایی و شیب‌های مختلف…………………….. 56

جدول 4-10- ضرایب همبستگی شاخص‌های تنوع با طبقات مختلف شیب، جهات جغرافیایی و ارتفاع از سطح

دریا………………………………………. 57

جدول 4-11- نتایج همبستگی شاخص‌های تنوع زیستی با عوامل محیطی 58

جدول4-12-نتایج زادآوری گونه‌های درختی و درختچه‌ای موجود در پلاتهای مورد مطالعه       61

جدول 4-13- همبستگی خاک و عوامل محیطی با محورهای DCA 63

جدول 4-14- نتایج آنالیز CCA داده‌های زادآوری……. 64

جدول 4-15- نتایج تست مونت کارلو برای همبستگی بین زادآوری و عوامل محیطی………………………………………….. 64

جدول 4-16- همبستگی محورهای CCA با عوامل محیطی و خاک 65

جدول 4-17-نتایج آنالیز واریانس یک طرفه متغیرهای خاک در طبقات مختلف ارتفاع از سطح دریا، جهت و شیب………………………. 69

جدول 4-18-نتایج مقایسه میانگین دانکن متغیرهای خاک و محیطی در طبقات مختلف ارتفاع از سطح دریا،

جهت و شیب…………………………………..71

جدول 4-19- نتایج آنالیز همبستگی بین متغیرهای خاک و محیطی با عوامل توپوگرافی………………………………………….. 72

جدول 4-20- نام علمی، فارسی، شکل زیستی و کوروتیپ گیاهان موجود در رویشگاه جنگلی وزگ………………………………….. 78

فهرست شکل‌ها

عنوان                                            صفحه

شكل 3-1-موقعیت استان كهگیلویه و بویراحمد……… …….29

شكل 3-2-موقعیت منطقه مورد مطالعه در ایران و در استان كهگیلویه و بویراحمد……………………………..………29   

شکل 3-3 – منحنی آمبروترمیک منطقه مورد مطالعه…… 31

شکل 3-4- منحنی سطح – گونه منطقه مورد مطالعه……. 32

شکل 3-5- محل قرار گرفتن قطعات نمونه، نقشه ارتفاع از سطح دریا، نقشه شیب و نقشه جهت در منطقه

مورد مطالعه……………………………………………………………………………………… 33

شکل 4-1- دندروگرام طبقه‌بندی قطعات نمونه از طریق TIWNSPAN    42

شکل 4-2- پراکنش گروه‌های اکولوژیک بر روی دو محور بر اساس آنالیز  CA 45

شکل 4-3- متغیرهای محیطی در ارتباط با گروه‌های اکولوژیک 48

شکل 4-4- متغیرهای محیطی در ارتباط با گونه‌های گیاهی 49

شکل4- 5– نتایج رسته‌بندی DCA برای گونه‌های درختی و درختچه‌ای 62

شکل 4-6- نتایج رسته‌بندی CCA برای ارتباط بین خصوصیات خاک و عوامل محیطی با زادآوری……… 66

شکل 4-7- درصد فراوانی تیره‌ها…………………. .76

شکل 4-8- طیف زیستی گیاهان منطقه بر اساس طبقه‌بندی رانكایر 77

چک‍یده

در مطالعات کاربردی برای حل مسائل اکولوژیکی در ارتباط با مدیریت و حفاظت از اکوسیستم‌های طبیعی، شناخت و بررسی پوشش گیاهی بسیار مهم است. بررسی اکولوژیکی پوشش گیاهی جنگل‌های زاگرس که وسیع‌ترین ناحیه رویشی کشور محسوب می‌شوند، مسئله حفاظت و حمایت در آن از اهمیت خاصی برخوردار است. هدف از انجام این تحقیق بررسی اکولوژیک پوشش گیاهی جنگل وزگ واقع در جنوب شرقی یاسوج بود. جهت جمع‌ آوری داده‌های مربوط به پوشش درختی و درختچه‌ای، تعداد 61 قطعه نمونه 450 متر مربعی بصورت تصادفی سیستماتیک پیاده گردید. در هر قطعه نمونه، برآورد پوشش گونه‌ها‍ی درخت‍ی و درختچه‌ای به صورت ع‍ین‍ی و به صورت درصد ب‍یان گردید. جهت برداشت پوشش علف‍ی در چهار گوشه و مرکز پلات اصلی پنج م‍یکرو پلات به ابعاد یک متر مربع برداشت شد و نوع گونه و درصد پوشش آن به روش براون-بلانکه تخم‍ین زده شد. همچن‍ین جهت اندازه‌گ‍یری زادآوری گونه‌های چوب‍ی، در هر قطعه نمونه اصل‍ی، قطعات نمونه‌ا‍ی مربع شکل به ابعاد 8×8 متر پ‍یاده گردید و تمام‍ی نهال‌های شاخه‌زاد و دانه‌زاد برای هر گونه ثبت شد. به منظور مشخص کردن گروه‌های اكولوژیک و گونه‌های شاخص در منطقه مورد مطالعه از تحل‍یل دو طرفه گونه‌های شاخص (TWINSPAN) استفاده گردید. جهت تع‍ی‍ین و برآورد تنوع زیستی گ‍یاه‍ی از شاخص‌ها‍ی عددی غنای گونه‌ای مارگالف و منه‍ین‍یک، یكنواختی پایلو و تنوع گونه‌ا‍ی شانون-وینر و س‍یمپسون استفاده شد. دو روش رسته‌بندی، روش آنال‍یز تطب‍یق‍ی قوس‌گیری شده (DCA) و روش آنال‍یز تحل‍یل تطب‍یق‍ی متعارف (CCA) برای تجزیه و تحلیل ارتباط بین پوشش گیاهی و زادآوری با متغیرهای محیطی بكار گرفته شد. نمونه‌های جمع‌ آوری شده با بهره گرفتن از فلورهای مختلف شناسایی گردید. نتایج نشان داد که در منطقه مورد مطالعه چهار گروه اكولوژیک وجود دارد که این گروه‌ها عبارتند از: گروه اول Quercus brantii–Anthenus italica، گروه دوم Heteranthelium piliferum–Avena clauda، گروه سوم Teucrium polium و گروه چهارم Salvia reautreana. همچنین ارتباط بین گروه‌های اکولوژیک با متغ‍یرهای مح‍یط‍ی و شاخص‌های تنوع زیست‍ی معن‍ی‌دار‍ بود. مؤثرترین متغ‍یرهای مح‍یط‍ی در ارتباط با گروه‌های اكولوژیك، متغ‍یر درصد لاشبرگ، ارتفاع از سطح دریا، درصد پوشش علف‍ی و درصد ش‍یب بود. نتایج نشان داد که عوامل فیزیوگرافی روی شاخص‌های تنوع زیستی گیاهی تأثیر معنی‌دار داشته، به طوری که ارتفاع از سطح دریا بر شاخص تنوع س‍یمپسون و یكنواختی، جهت جغراف‍یای‍ی بر شاخص‌ها‍ی غنای مارگالف و منهین‍یک و درصد ش‍یب بر شاخص‌ها‍ی تنوع س‍یمپسون و شانون- وینر و شاخص یكنواختی اثر معنی‌داری داشتند. طبق نتایج بدست آمده زادآوری‌ گونه‌های درختی و درختچه‌ای با متغ‍یرهایی چون ارتفاع از سطح دریا، درصد پوشش سنگ‍ی، درصد لاشبرگ و آهک و پتاس‍یم خاک ارتباط معن‍ی‌داری نشان داد. در بررس‍ی فلورست‍یک گ‍یاهان منطقه مورد مطالعه، 122 گونه گ‍یاه‍ی شناسایی گردید که این گونه‌ها به 32 ت‍یره و 102 جنس تعلق داشته و  ب‍یشترین شکل رویش‍ی متعلق به تروف‍یت‌ها و ب‍یشترین درصد عناصر شناسای‍ی شده در منطقه مورد مطالعه متعلق به  عناصر منطقه ایران توران‍ی بود.

واژه‌های کل‍یدی: زاگرس، پوشش گ‍یاه‍ی، گروه‌های اکولوژیک، تنوع زیست‍ی، زادآوری، فلور، عوامل مح‍یط‍ی، یاسوج، وزگ

فصل اول: مقدمه وکلیات

1-1-مقدمه

پوشش گیاهی، شامل کلیه گونه‌های گیاهی و طرز پراکنش مکانی و زمانی آنها در یک ناحیه می‌باشد و از گونه‌های مختلفی تشكیل شده است (تالیس[1]، 1991). گیاهان به صورت اجتماعی زندگی می‌کنند و در یک اکوسیستم، بین گیاهان و سایر اجزای آن ارتباط تنگاتنگی وجود دارد (بیبی[2]، 1993، استیلینگ[3]، 2002). از آنجایی که گیاهان تحت تأثیر عوامل محیطی مانند اقلیم، خاك و فیزیوگرافی می‌باشند به همین جهت برای سالیان متمادی آنها در طبقه‌بندی رویشگاه مورد استفاده قرار گرفته‌اند تا شرایط رویشگاهی و تولید بالقوه جنگل را نشان دهند (میرزایی و همکاران، 1386). از طرفی گرد آمدن درختان و درختچه‌ها و سایر گیاهان و جانوران کوچک و بزرگ در رویشگاه معین به هیچ وجه تصادفی نیست (احمدی و شیخ السلامی، 1383). پوشش گیاهی، شرایط و شایستگی‌های زیادی را در روی زمین برای مطالعه کردن دارد زیرا اولاً توزیع و تعریف تیپ‌های مختلف پوشش و جوامع گیاهی بعنوان علم فیتوسوسیولوژی معرفی می‌شود که در آن، تیپ‌ها و جوامع در نقشه‌های پوشش گیاهی به ترسیم کشیده می‌شوند و ثانیاً مطالعه روابط گونه‌های گیاهی و محیط زیست آنها بعنوان زیستگاهی برای جانوران، پرندگان و حشرات، مهم‌ترین نقش را در سرنوشت موجودات کره زمین بازی می کند. اثرات ناهمگن بودن محیط بر روی پوشش گیاهی به خوبی شناخته شده است و هر چند چنین واکنش‌هایی از پوشش گیاهی در الگوی پراکندگی آنها متجلی می‌شود ولی عمدتاً ترکیب گیاهی را تغییر داده و در مقیاس کلان ظاهر می‌گردند (مقدم، 1380). داشتن اطلاعات از پوشش گیاهی ممکن است ما را در حل مسائل اکولوژیکی مانند اهداف مدیریتی بر پوشش و حفاظت بیولوژیک، کمک کند. در واقع، با مطالعه پوشش گیاهی و عوامل مختلف محیطی همچون فیزیوگرافی، خاک و اقلیم، می‌توان به پایداری جوامع گیاهی و همبستگی این عوامل با پوشش گیاهی پی برد که این مسئله از جهت توسعه و احیای جوامع جنگلی بسیار مهم و کاربردی است (بصیری، 1382). توصیف پوشش گیاهی همواره بخش مهمی از مطالعات اكولوژی را به خود اختصاص داده و ارتباط بین شرایط رویشگاهی و پوشش گیاهی توسط محققین مختلفی بررسی شده است (ویتنی[4]، 1991.، هیکس و پیرسی[5]، 1997 و کاشین[6] و همکاران، 2003). از نظر جغرافیایی، کشور ایران در منطقه‌ای از نیمکره شمالی واقع شده است که معمولاً فقیر از جنگل می‌باشد. با این وجود، به دلیل تنوع اقلیمی کشور، وسعت زیاد آن و رشته کوههای البرز و زاگرس جنگلهای متنوعی در آن گسترش یافته‌اند. ناحیه رویشی زاگرس به عنوان وسیع‌ترین ناحیه رویشی کشور محسوب می‌شود (آریان‌وند و پیروکیلی، 1374)، که با طول متوسط 1500 کیلومتر و عرض 75 کیلومتر بین دو مدار 29 تا 38 درجه عرض شمالی و 45 تا 52 درجه طول شرقی از ارتفاع 650 تا 2700 متر از سطح دریا گسترش دارد (یوسفی و همکاران، 1381) كه از سردشت واقع در استان آذربایجان غربی تا فسا واقع در استان فارس گسترش داشته و شامل استانهای آذربایجان غربی، کردستان، لرستان، کرمانشاه، ایلام، خوزستان، اصفهان، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد و فارس می‌باشد. این جنگلها نقش بسیار مهمی در جلوگیری از فرسایش خاک، تلطیف آب و هوا و حفاظت محیط زیست منطقه و کشور ایفا می‌کنند. همچنین وجود گونه‌های متنوع گیاهی و جانوری این منطقه را متمایز از سایر مناطق ساخته و توجه اکثر محققین علوم زیستی را به خود معطوف ساخته است. امروزه این جنگل ها در معرض تخریب قرار گرفته‌اند (فتاحی، 1373). بنابراین این جنگلها نیاز مبرم به حمایت و حفاظت دارند که این هم نیازمند شناخت بهتر از روابط بین رستنی‌ها و شرایط رویشگاهی در اکوسیستم و تنوع زیستی آن می‌باشد که یکی از اهداف مهم مدیریت واحدهای زیست محیطی و دستیابی به اصل توسعه مستمر و پایدار می‌باشند. جنگلهای استان کهگیلویه و بویراحمد در ناحیه رویشی زاگرس جنوبی قرار گرفته‌اند و یک میلیون هکتار از جنگلهای زاگرس را شامل می‌شوند. گونه غالب این جنگلها بلوط ایرانی می‌باشد و گونه‌های دیگری از جمله بنه، بادام وحشی، زالزالک، زبان گنجشک، گلابی وحشی، افرا و غیره همراه آن حضور دارند. منطقه مورد تحقیق بخشی از جنگل‌های استان کهگیلویه و بویر احمد در 15 کیلومتری جنوب شرق یاسوج در منطقه وزگ قرار دارد که به لحاظ توپوگرافی، جهات جغرافیایی، غنای گونه‌ای و شرایط خاص رویشگاهی دارای تنوع بسیار خوبی بوده و چشم انداز رویشی خاصی را در منطقه به وجود آورده است. با توجه به اینکه گزارشی مبنی بر مطالعه اکولوژیک پوشش گیاهی در این منطقه مشاهده نشده است به همین منظور به جهت انجام مطالعات پوشش گیاهی و تفکیک جوامع موجود و بررسی تنوع زیستی منطقه جهت مدیریت بهتر این تحقیق انجام می‌شود. علاوه بر این در این تحقیق زادآوری طبیعی گونه‌های درختی و درختچه‌ای منطقه نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد تا با دستیابی به این اطلاعات بتوان گام مهم و مؤثری در جهت حفظ و احیای گونه‌های درختی و درختچه‌ای منطقه برداشت و با بررسی اثر عوامل مختلف محیطی بر زادآوری طبیعی گونه‌ها بتوان راهكارهای كاربردی و مناسبی در امر جنگل‌كاری گونه‌های بومی ارائه داد. به طور کلی می‌توان گفت که تحقیق حاضر اهداف زیر را دنبال خواهد کرد:

فهرست مطالب

عنوان                                            صفحه

چکیده 1

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- بیان مساله. 3

1-2- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق.. 4

1-3- سؤالات تحقیق.. 5

1-4- اهداف… 5

1-5- تعاریف و کلیات… 6

1-6- جمع بندی و جنبه جدید بودن و نوآوری در تحقیق.. 12

فصل دوم: مروری بر ادبیات و پیشینه تحقیق

2-1- مرور منابع. 14

2-1-1- بررسی پژوهش‌های انجام شده در داخل کشور. 14

2-1-2- بررسی پژوهش‌های انجام شده در خارج از کشور. 19

فصل سوم: مواد و روش‌ها

3-1- مواد و روش‌ها 22

3-1-1- مواد. 22

3-1-1-1- رویشگاه زاگرس… 22

3-1-1-2- زیست بوم استان ایلام. 22

3-1-1-3- منطقه مورد مطالعه. 23

3-1-1-4- اقلیم. 23

3-1-1-5- زمین‌شناسی.. 25

3-2- روش انجام تحقیق.. 26

3-2-1- تهیه نقشه‌های عوامل فیزیوگرافی.. 26

3-2-2- نمونه‌بردای خاک.. 27

3-2-2-1- آزمایشات خاک.. 28

3-2-3- جامعه آماری، روش نمونه‏گیری و حجم نمونه. 28

3-2-4- متغیر‌های مورد بررسی.. 28

3-2-5- روش‌ها و ابزار تجزیه و تحلیل داده‏ها 29

فصل چهارم: نتایج

4-1- نتایج.. 31

4-1-1- تهیه نقشه عوامل فیزیوگرافی.. 31

4-2- تهیه نقشه شبکه آماربرداری.. 33

4-3- پوشش گیاهی.. 34

4-4- مشخصات رویشی توده مورد مطالعه. 34

4-4-1- آنالیز همبستگی میان خصوصیات رویشی.. 37

4-5- بررسی مشخصه‌ های کمی و کیفی بادام کوهی تحت تأثیر عوامل فیزیوگرافی: 38

4-5-1- ارتفاع از سطح دریا 38

4-5-2- جهت‌های جغرافیایی.. 39

4-5-3- شیب دامنه. 40

4-6- وضعیت خاک منطقه مورد مطالعه. 42

4-6-1- بررسی وضعیت خاک در طبقات مختلف ارتفاعی.. 42

4-6-2- بررسی وضعیت خاک در جهت‌های مختلف جغرافیایی.. 42

4-6-3- بررسی وضعیت خاک در شیب‌های مختلف… 43

4-6-4- ضریب همبستگی بین متغیر‌های رویشی و خصوصیات خاک.. 44

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

5-1- بحث و نتیجه گیری.. 47

5-2- پیشنهادات… 49

منابع. 50

فهرست جدول‌ها

عنوان………………………………………………………………………………………………………              صفحه

10

11

جدول 4-1- لیست فلورستیک گونه‌های گیاهی منطقه مطالعاتی.. 34

جدول 4-2- نتایج اندازه‌گیری مشخصه‌‌های رویشی توده بادام کوهی.. 35

جدول 4-3- آنالیز همبستگی میان پارامتر‌های رویشی بادام کوهی منطقه مورد مطالعه. 37

جدول 4-4- نتایج تجزیه و تحلیل مشخصه‌ های رویشی بادام کوهی در ارتباط با طبقات مختلف ارتفاعی  38

جدول 4-6- نتایج تجزیه و تحلیل مشخصه‌ های رویشی بادام کوهی در ارتباط با جهت‌های جغرافیایی  39

جدول 4-7- مقایسه‌ی میانگین تأثیر عامل جهت دامنه بر مشخصه‌ های كمی بادام کوهی.. 40

جدول 4-8- نتایج تجزیه و تحلیل مشخصه‌ های رویشی بادام کوهی در ارتباط با درصد شیب   41

جدول 4-9- مقایسه‌ی میانگین تأثیر عامل شیب بر مشخصه‌ های كمی بادام کوهی.. 41

جدول 4-10- مقایسه مشخصه‌ های خاک در طبقات مختلف ارتفاعی.. 42

جدول 4-11- مقایسه مشخصه‌ های خاک در جهات جغرافیایی.. 43

جدول 4-12- مقایسه مشخصه‌ های خاک در شیب‌های مختلف… 44

جدول 4-13- ضریب همبستگی بین مشخصه‌ های رویشی و خصوصیات خاک.. 45

فهرست شکل‌ها

عنوان………………………………………………………………………………………….              صفحه

شکل 1-1- نمایی از درختچه بادام کوهی در منطقه مورد مطالعه (ذخیره‌گاه بادام کلم بدره) 9

شکل 3-1- موقعیت منطقه مورد مطالعه در کشور، استان و شهرستان. 23

شکل 3-2- آمبروترمیک حوزه كلم (ایستگاه هواشناسی ایلام طی دوره‌ی آماری 1392-1370) 25

شکل 3-3- نمایی از نمونهبرداری خاک در رویشگاه مورد مطالعه. 27

شکل 4-1- نقشه مدل رقومی ارتفاعی (DEM) منطقه مورد مطالعه. 31

شکل 4-3- نقشه کلاسه‌های شیب در منطقه مورد مطالعه. 32

شکل 4-4- نقشه جهات جغرافیایی در منطقه مورد مطالعه. 32

شکل 4-5- شبکه آماربرداری 200×200 متر و نحوه قرارگیری پلاتها 33

شکل 4-6- جانمایی قطعات نمونه آماربرداری بر روی تصاویر ماهوار‌ه‌ای Google Earth. 33

شکل4-7- تعداد در هکتار گونه بادام کوهی در قطعات نمونه منطقه مورد مطالعه. 36

شکل4-8- تعداد در طبقات قطری تاج گونه بادام کوهی در منطقه مورد مطالعه. 36

شکل 4-9- تعداد در طبقات ارتفاعی گونه بادام کوهی در منطقه مورد مطالعه. 36

شکل 4-10- رابطه رگرسیونی بین قطر تاج و ارتفاع درختچه‌های بادام کوهی در منطقه مورد مطالعه 37

فهرست نمودارها

عنوان………………………………………………………………………………………………………              صفحه

نمودار 4-1- مقایسه‌ی میانگین تأثیر عامل ارتفاع از سطح دریا بر مشخصه‌ های كمی بادام کوهی  39

نمودار 4-2- مقایسه‌ی میانگین تأثیر عامل جهت دامنه بر مشخصه‌ های كمی بادام کوهی.. 40

نمودار 4-3- مقایسه‌ی میانگین تأثیر عامل شیب بر مشخصه‌ های كمی بادام کوهی.. 41

نمودار 4-4- مقایسه مشخصه‌ های خاک در طبقات مختلف ارتفاعی.. 42

نمودار 4-5- مقایسه مشخصه‌ های خاک در جهات جغرافیایی.. 43

نمودار  4-6- مقایسه مشخصه‌ های خاک در شیب‌های مختلف… 44

نمودار 4-7- ضریب همبستگی بین مشخصه‌ های رویشی و خصوصیات خاک.. 45

چکیده

در این مطالعه، ذخیره‌گاه بادام کوهی (Amygdalus Arabica Olive) منطقه کلم شهرستان بدره در استان ایلام که یک دخیره گاه تیپیک می‌باشد، مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا در منطقه، محدوده ذخیره‌گاه بادامک، شناسایی و پلیگون آن به ‌صورت رقومی بسته شد. در داخل محدوده‌‌های مشخص شده شبکه آماربرداری به ابعاد 200×200 متر به‌ صورت منظم- سیستماتیک تصادفی طراحی و برای اندازه‌گیری درختچه‌ها و از قطعات نمونه دایره‌ای شکل با مساحتی به روش حداقل سطح تعیین گردید. نتایج اندازه گیری مشخصه‌ های کمی و کیفی نشان داد که این مشخصه‌ ها در حال نوسان بوده و برای بررسی وضعیت خاک رویشگاه مورد مطالعه، برخی مشخصه‌‌های فیزیکی و شیمیایی خاک از قبیل بافت خاک، ماده آلی، کربن آلی، اسیدیته، نیتروژن کل، وزن مخصوص ظاهری و هدایت الکتریکی (Ec) در مرکز هر قطعه نمونه مورد اندازه ­گیری و مطالعه قرار گرفت. مقایسه میانگین‌ها در ارتباط با مشخصه ارتفاع از سطح دریا نشان داد که در ارتفاعات پائین منطقه مورد مطالعه که اکثراً در داخل دره واقع شده بودند (طبقه ارتفاعی 1000-900 متر)، تعداد درختچه­ها، تعداد جست­ها و وضعیت شادابی دارای میانگین بیش‌تری بوده و بالعکس در ارتفاعات بالاتر (طبقه ارتفاعی 1200-1100 متر) میانگین ارتفاع درختچه­ها و قطر تاج بیش‌تر بوده است. در ارتباط با عامل فیزیوگرافی جهت دامنه نتایج نشان داد که در جهت­‌های شرقی منطقه مورد مطالعه، تعداد درختچه­ها، تعداد جست­ها و ارتفاع و قطر تاج آنها دارای میانگین بیش‌تری بوده و در جهت­‌های شمالی وضعیت شادابی درختچه­ها نسبت به دیگر جهت‌ها بهتر بوده است. نتایج بررسی خصوصیات کمی و کیفی بادام کوهی در شیب­‌های مختلف نشان داد که در طبقات شیب 60-45 درصد بیش‌‌ترین تعداد درختچه و تعداد جست گروه دیده می­ شود و در مناطق کم شیب از تعداد درختچه کاسته می­ شود. در کلاسه‌‌های شیب 45-30 درصد ارتفاع، قطر تاج و وضعیت شادابی درختچه­‌های بادام کوهی از میانگین بالاتری برخوردار است.

با توجه به نتایج ضریب همبستگی پیرسون، تعداد درختچه­ها و قطر تاج آنها با ماده آلی خاک در سطح 5 درصد دارای همبستگی مثبت و معنی­دار می‌باشد. همچنین بین تعداد درختچه­ها و تعداد جست گروه­ها با نیتروﮊن کل به ترتیب در سطح احتمال 1 درصد و 5 درصد همبستگی مثبت و معنی دار وجود دارد. مشخصه­‌های کمی و کیفی درختچه­‌های بادام کوهی با مشخصه­‌های خاک از جمله اسیدیته، درصد شن، ماده آلی و نیتروﮊن کل رابطه مثبت و با مشخصه­‌های خاک از جمله درصد رس و سیلت رابطه منفی وجود دارد، هر چند معنی دار نمی­باشند.

کلمات کلیدی: بادام کوهی، عوامل فیزیوگرافی، ذخیره‌گاه کلم، شهرستان بدره

فصل اول

در سال های اخیر اقدامات گسترده و مفیدی در جهت مشارکت مردم و نهادهای دولتی و غیر دولتی برای همکاری و کمک در امر حفظ و احیای منابع طبیعی در ایران صورت گرفته است تشکیل بیش از 806 تعاونی منابع طبیعی، آموزش حدود یک میلیون نفر از بهره برداران و مردم، همکاری با بیش از 126 سازمان غیر دولتی، جلب همکاری 15 وزارتخانه و سازمان دولتی، همکاری با شوراهای اسلامی، سازماندهی محافظین افتخاری، واگذاری حدود 8 میلیون هکتار از مدیریت جنگل های شمال و خارج از شمال ایران به مردم در قالب تعاونی های جنگل و مدیریت منابع جنگلی، جلب مشارکت مردم برای سرمایه گذاری در امر تولید، اشتغال و توسعه جنگل و مرتع و ایجاد فضای سبز در قالب طرح طوبی از جمله فعالیت های مشارکتی سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری در سال های اخیر بوده است (سازمان جنگل ها و مراتع و آبخیزداری کشور، 1379).

با وجود اقدامات مفید و مؤثر فوق متأسفانه مشارکت مردم در منابع طبیعی با مشکلات و موانع زیادی روبرو بوده است. برخی از مشکلات به مسائل ساختاری نظام اداری از جمله فقدان قوانین راهگشا برای مشارکت مردم، بروکراسی پیچیده، فقدان ظرفیت لازم برای پذیرش مشارکت مردم، عدم حمایت بانکها و نبود منابع اعتباری برای طرح های منابع طبیعی بر می گردد. برخی از مشکلات مثل کم سوادی یا بیسوادی بهره برداران، کمبود تشکل های مناسب برای سازماندهی آنان و فقدان انگیزه اقتصادی برای سرمایه گذاری مردم و بخش خصوصی ناشی از فقدان یک نظام کارآمد حمایتی و هدایتی می باشد. همچنین بعضی از طرح های منابع طبیعی به گونه ای طراحی شده اند که بهره برداران و سرمایه گذاران تمایل کمتری به مشارکت در آنها دارند (شاعری، 1379).

1-2- بیان مسئله

کشور ایران دارای 4/12 میلیون هکتار جنگل می باشد که در پنج ناحیه رویشی جدا از هم واقع گردیده اند. ناحیه رویشی زاگرس با حدود پنج میلیون هکتار با وسعتی معادل 40 درصد از کل جنگل ها بیشترین سهم را دارا می باشد اما به دلایل ناشی از میزان افزایش جمعیت، ناموزونی و نابرابری نیازهای حیاتی و میزان تولیدات و خدمات، چرای بی رویه دام، توسعه اراضی کشاورزی، تأمین چوب جهت سوخت، سرشاخه زنی درختان و بسیاری عوامل دیگر جنگل های این منطقه دچار تخریب شدید شده است که برخورد با چنین معضل و مشکلی مستلزم اتخاذ تصمیمات قاطع، همه جانبه و هماهنگ در ابعاد مختلف سیاست گذاری، طراحی و اجرا مبتنی بر اصول مشارکت در چار چوب توسعه پایدار می باشد و به ناچار باید در جهت رفع و کاهش این بحران ها به تدابیر و دخالت های اندیشمندانه انسانی در فرایند حفاظت، رشد و توسعه منابع طبیعی و محیط زیست متوسل شد. از طرف دیگر با توجه به اینکه وسعت زیاد این منابع، کار حفظ و نگهداری آنها را از عهده یک نهاد یا سازمان و حتی دولت به تنهایی ساقط کرده، بنابراین لازم است تمهیداتی در جهت مشارکت بیشتر مردم در حفاظت از منابع طبیعی اندیشیده شود (شریعتی و همکاران، 1384).

مساحت جنگل های زاگرس که طول 1600 کیلومتر از رشته کوه های زاگرس از شمال غربی کشور تا جنوب شرقی در استان آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه، ایلام، لرستان، چهارمحال و بختیاری، کهکیلویه و بویراحمد و فارس را شامل می شود، معادل 550/561/5 هکتار برآورد می گردد. حجم خانوارهای استفاده کننده از هیزم در جنگل برای تأمین سوخت در روستاها و نقاط عشایری محدوده های جنگلی زاگرس حداقل 400 هزار خانوار برآورد و متوسط مصرف هر خانوار در طول سال 25 متر مکعب برآورد گردیده است (ابراهیم پور، 1378).

استان ایلام یکی از استان های واقع در غرب کشور و جزء منطقه رویشی زاگرس می باشد. این استان در مجموع 11% جنگل های زاگرس و 4%

 جنگل های ایران، 97/4 % کل مراتع رویشی زاگرس و 8 % کل سطح مراتع ایران را به خود اختصاص داده است. از طرف دیگر 38/87 % کل سطح استان را منابع طبیعی تشکیل داده اند. سطح جنگل های استان ایلام برابر 667/641 هکتار با غالبیت گونه بلوط و سطح مراتع استان برابر با 280/146/1 هکتار می باشد (سازمان جنگل ها مراتع و آبخیزداری کشور، 1385).

مشارکت و همکاری مردم ایران زمین در حفاظت از منابع طبیعی قدمت طولانی دارد. طی قرون متمادی عرصه های وسیع منابع طبیعی توسط مالکان و بهره برداران عرفی حفاظت شده است، ولی به علت تغییرنظام های سنتی، تأکید بیش از حد بر مدیریت دولتی، عدم جایگزینی نظام مطلوب مشارکتی، افزایش جمعیت، فقر و فقدان آگاهی های لازم، به تدریج عرصه های منابع طبیعی به کاربری های زراعی و باغی تغییر یافته و آثار سوء آن به صورت سیل، خشکسالی، تغییرات آب و هوا، کاهش تنوع زیستی، فرسایش خاک و صدمات دیگر خود را نمایان ساخته است (شاعری و سعدی، 1382).

یکی از راه کارهای حل مشکلات منابع طبیعی و زیست محیطی در کشور ما، مشارکت روستاییان و بهره برداران از منابع طبیعی در فعالیت های حفظ، اصلاح، احیاء، توسعه و بهره برداری از آن است (قناعت، 1385).

از آنجا که موانع مشارکت متعدد است، باید راه حل های جامعی برای تشویق مشارکت به کار رود. مشارکت نیازمند زمینه سازی است. مردم باید نقش و وظیفه خود را در نظام مشارکت به خوبی بدانند، در سازمان هایی که سیستم مشارکتی فعال است، بین مسئولان، کارکنان و مردم اعتماد متقابل وجود دارد (حاجی موسی، 1374). به عبارتی قدم اول در نزدیک شدن به مردم، جلب اعتماد آنهاست (شاعری و سعدی، 1382).

در جنگل های زاگرس به علت تراکم بالای جمعیت و وابستگی شدید معیشتی روستائیان و جنگل نشینان به جنگل و محصولات آن و غیر قابل اجتناب بودن مدیریت آن به کمک مردم محلی، ما را بر آن می دارد تا با اعمال نوع خاصی از مدیریت (مدیریت مشارکتی یا جنگلداری اجتماعی) این جنگل ها را به سمت یک جنگل پایا و ایده آل پیش برده و از نابودی و تخریب آن جلوگیری گردد و همچنین نیازهای مردم محلی را تا حدی که به جنگل آسیب جدی و جبران ناپذیر وارد نسازند برآورده گردد. برای نیل به این هدف باید با نیازها و خواسته های مردم محلی و جوامع جنگل نشین کاملاً آشنا شد و نظرات آنها را در برنامه ها و هدف گذاری دخالت داده تا کمترین تعارض در مدیریت جنگل و خواسته های مردم محلی پیش آید.

در زمینه حل مسائل و مشکلات روستائیان مناطق جنگلی، نظرات متفاوتی داده شده است. برخی از کارشناسان بر این عقیده اند که روستائیان به مناطق دیگر کوچ داده شوند تا بتوان منابع طبیعی کشور از جمله، جنگل ها را به نحو بهتری حفظ نمود. دسته ای دیگر معتقدند که باید تعداد خانواده های کشاورزان ایران تقلیل داده شود. زیرا زمین های قابل کشت و زرع مملکت تکافوی این همه کشاورز را نمی نماید و ما بقی باید در صنعت و یا شعبه های دیگر اقتصادی کشور مشغول گردند. کوچ دادن روستائیان از منطقه ای به منطقه دیگر از نقطه نظر اقتصادی، اجتماعی و غیره همانطور که از نتایج حاصله در ایران و کشورهای دیگر به دست آمده، مواجه با مشکلات زیاد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خواهد یود. البته تحقق این هدف به صورت محدود و با در دست داشتن طرح دقیق توصیه شده است (یخکشی، 1379).

همانطور که اشاره شد یکی از علل تخریب جنگل ها روستائیان فقیر و کم درآمد می باشند. کشاورزان در مناطق جنگلی به علت نداشتن کار دائم و درآمد کافی برای گذراندن معیشت خود و خانواده خویش جنگل تراشی می کنند و بر سطح زمین کشاورزی خود می افزایند و درختان را به صورت هیزم می سوزانند تا سرمای شدید و یخبندان زمستان را سپری کنند، به نظر می رسد سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور از بدو تأسیس تا به حال، تمام انرژی خود را به امر برنامه های حفاظتی صرف و یک طرفه، معطوف داشته و از اهداف دیگر از جمله حفاظت همراه با مشارکت مردمی، احیاء و توسعه همراه با مشارکت مردمی، درک حقایق و واقعیت هایی که روستائیان به عنوان مشکل با آن روبرو هستند و حل معضلات آنها و در دست گرفتن امر بهره برداری بر مبنای اصل توسعه پایدار به وسیله کارشناسان زبده خود غافل مانده است (یخکشی، 1382).

یکی از علل ناکامی دولتها در دست یابی به اهداف و معاهدات بین المللی، عدم مشارکت فعال مردم به ویژه جنگل نشینان در فرایند تصمیم گیری و نظارت بر برنامه های زیست محیطی و منابع طبیعی آن جوامع است (شاعری و سعدی، 1382).

بیشتر روستائیانی که امروزه در امر تولیدات کشاورزی و دامداری ناموفق بوده و جهت ترمیم مسائل اقتصادی خود به منابع طبیعی از جمله، جنگل و مرتع پناه برده و دست اندازی می کنند، در اثر فقر مالی و فرهنگ زیست محیطی و آموزش آنها بوده است. چنانچه انگیزه کافی برای این روستائیان ایجاد شود و از نظر اجتماعی و اقتصادی به وضع آنها رسیدگی گردد، نه تنها آسیبی متوجه منابع طبیعی نخواهد شد، بلکه با مشارکت و آموزش و کمک خود روستائیان می توان عرصه های منابع طبیعی و به طور کلی محیط زیست را حفظ و احیاء نمود (میر رجبی و همکاران، 1384).

نظر به اینکه از منابع اساسی پایداری منطقه زاگرس و تولید آب در این مناطق جنگلها و مراتع هستند و حضور دام مازاد و خارج از فصل در این عرصه ها مهمترین عامل تهدید کننده پایداری آن می باشد و از طرفی شغل اصلی ساکنین

فهرست مطالب       

عنوان                                                                                                                صفحه

چکیده                                                                                                                   1

فصل اول: مقدمه و کلیات

• مقدمه                                               3

1-2- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق                                                                             5

1-3- اهداف تحقیق(کلی و ویژه)                                                                                   7

1-4- متغیر های تحقیق                                                                                               7

1-5- فرضیه ها یا پرسش های تحقیق                                                                             7

1-6- هوش‌ مصنوعی‌ و هوش‌ انسانی                                                                             ‌ 7

1- 7- معرفی شبکه عصبی مصنوعی                                                                               9

1-8- تاریخچه شبکه عصبی مصنوعی                                                                            10

1-9- چرا از شبکه های عصبی استفاده می کنیم؟                                                              12

1-10- شبکه های عصبی در مقایسه با کامپیوترهای سنتی                                                    13

1-11- نورون مصنوعی                                                                                             14

1-12- ساختار شبکه عصبی                                                                                       15

1-13- کاربرد شبکه های عصبی                                                                                  16

1-14- معایب شبکه های عصبی                                                                                  17

1-14-1- تئوری شبکه های عصبی مصنوعی                                                                   18

1-14-2- پارامترها و مراحل طراحی  ANN                                                                  20

1-14-3- شبکه های عصبی مصنوعی پیشرو                                                                    23

1-14-4- الگوریتم پس انتشار خطا با مومنتوم                                                                  24

1-15- معماری شبکه عصبی                                                                                       28

1-16- شبکه  عصبی چه قابلیت‌هائی دارد؟                                                                        29

1-17- مفاهیم پایه در شبکه های عصبی مصنوعی                                                             30

1-18- انواع شبکه های عصبی                                                                                    30

1-18-1- شبكه عصبی پرسپترون ساده                                                                           30

1-18-2- شبكه عصبی پرسپترون چند لایه) MLP (                                                         30

1-19- شبکه های عصبی بیولوژیکی                                                                             32

فصل دوم: پیشینه تحقیق

2-1- زمینه تاریخی                                                                                                  36

2-2- مطالعات داخل کشور                                                                                        37

2-3- مطالعات خارج کشور                                                                                        48

فصل سوم: مواد و روش ها

3-1- معرفی ایستگاهای مورد مطالعه                                                                             54

3-2- مراحل روش تحقیق                                                                                         55

3-3- روش انجام کار                                                                                               56

3-4- استفاده از شبکه عصبی مصنوعی در برآورد رواناب سالانه                                              57

3-5- معرفی مدل  Qnet2000                                                                                  59

فصل چهارم: نتایج

4-1- معرفی ایستگاهای مورد مطالعه                                                                             67

4-1-1- بند بهمن                                                                                                   68

4-1-1-1- نتایج پردازش داده ها در حالت پیش فرض خود نرم افزار                                     68

4-1-4- پردازش داده ها با توابع محرک مختلف                                                              84

فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری

5-1- ایستگاه بند بهمن                                                                                             86

5-2- ایستگاه چمریز                                                                                                87

5-3- ایستگاه درب قلعه                                                                                            88

5-4- جمع بندی                                                                                                     89

5-5- پیشنهادات                                                                                                     90

منابع و مآخذ

منابع فارسی                                                                                                           92

منابع لاتین                                                                                                             94

پیشنهادات                                                                                                             95

چکیده انگلیسی                                                                                                       97

فهرست جداول

عنوان                                                                                                               صفحه

جدول 3-1- مشخصات ایستگاه های مورد مطالعه در استان فارس                                          54

جدول 4-1- مشخصات ایستگاه های مورد مطالعه در استان فارس                                          67

جدول 2- 4ساختار های استفاده شده در برنامه  Qnet 2000                                         69

جدول4-3 مقادیر R2و RMSE مربوط به مدل  M1در تکرارهای مختلف و توابع تحریک مختلف    69

جدول4-4 مقادیر R2و RMSE مربوط به مدل  M2در تکرارهای مختلف و توابع تحریک مختلف    70

جدول4-5 مقادیر R2و RMSE مربوط به مدل  M3در تکرارهای مختلف و توابع تحریک مختلف    71

جدول4-6 مقادیر R2و RMSE مربوط به مدل  M1در تکرارهای مختلف و توابع تحریک مختلف 74

جدول4-7 مقادیر R2و RMSE مربوط به مدل  M2در تکرارهای مختلف و توابع تحریک مختلف 75

جدول4-8 مقادیر R2و RMSE مربوط به مدل  M3در تکرارهای مختلف و توابع تحریک مختلف 75

جدول4-9 مقادیر R2و RMSE مربوط به مدل  M1در تکرارهای مختلف و توابع تحریک مختلف 78

جدول4-10 مقادیر R2و RMSE مربوط به مدل  M2در تکرارهای مختلف  و توابع تحریک‌مختلف79

جدول4-11 مقادیر R2و RMSE مربوط به مدل  M3در تکرارهای مختلف  و توابع تحریک‌مختلف79

جدول4-12- ویژگی های مربوط به ساختار بهینه شبکه عصبی برای سایر خوزه های آبخیز      83

فهرست شکل ها

عنوان                                                                                                               صفحه

شکل:1-1- شبکه عصبی                                                                                           16

شکل 1-2- یک نرون منفرد با یک تابع عملگر Sشکل                                                        18

شکل1-3- عملکرد یک شبکه عصبی                                                                             19

شکل1-4- ساختار یک شبکه عصبی مصنوعی 3 لایه                                                          19

شکل 1-5- الگوریتم شبیه سازی با شبکه عصبی مصنوعی                                                    22

شکل 1-6- ساختار یک شبکه عصبی مصنوعی پیشرو                                                         23

شکل 1-7- شبکه عصبی پس انتشار BP با یک لایه پنهان                                                    25

شکل 1-8- تابع سیگموئید باینری با محدوده تغییرات بین 0 و 1                                            25

شکل 1-9- تابع سیگموئید دو قطبی با محدوده تغییرات بین 1-  و1                                        26

شكل 1- 10- ساختار پرسپترون چندلایه با نرون‌های پنهان tansigو نرون‌های خروجی با تابع خطی31

شکل 1-11- شبکه عصبی زیستی                                                                                 34

شکل1-11- تناظر بین شبکه عصبی زیستی و شبکه عصبی مصنوعی                                        34

شکل3-1- موقعیت ایستگاه های مورد مطالعه بر روی نقشه استان فارس                                  55

شکل 3-2- اولین پنجره پس از شروع مدل                                                                      59

شکل3-3- شروع شبکه آموزش                                                                                   60

شکل 3-4- طراحی و تعریف شبکه                                                                              60

شکل 3-5- تابع استفاده شده                                                                                      61

شکل3-6- تعریف فایل های ورودی و خروجی                                                               62

شکل 3-7- تعریف پارامتر های مختلف شبکه عصبی                                                         63

شکل 3-8- نمایش روند محاسبات                                                                               65

شکل 4-1- نمایش روند محاسبات با تابع گوسین                                                             72

شکل 4-2-  نمودار تغییرات خطا بر حسب تعداد تکرار در مرحله­ آموزش با تابع گوسین            72

شکل 4-3- همبستگی دبی مشاهداتی و پیش بینی در مرحله­ آموزش با تابع گوسین  با
ساختار1-2-3                                                                                                        73

شکل  4-4-  مقادیر دبی مشاهداتی و پیش بینی شده در مرحله­ آموزش با تابع گوسین               73

شکل 4-5-  نمایش روند محاسبات با تابع گوسین                                                            76

شکل 4-6-  نمودار تغییرات خطا بر حسب تعداد تکرار در مرحله­ آموزش با تابع گوسین            77

شکل 4-7- همبستگی دبی مشاهداتی و پیش بینی در مرحله­ آموزش با تابع گوسین  با
ساختار1-2-3                                                                                                        77

شکل 4-8- مقادیر دبی مشاهداتی و پیش بینی شده در مرحله­ آموزش با تابع گوسین                 78

شکل 4-9- نمایش روند محاسبات با تابع گوسین                                                             81

شکل 4-10- نمودار تغییرات خطا بر حسب تعداد تکرار در مرحله­ آموزش با تابع گوسین           81

شکل 4-11- همبستگی دبی مشاهداتی و پیش بینی در مرحله­ آموزش با تابع گوسین  با
ساختار1-2- 3                                                                                                       82

شکل 4-12- مقادیر دبی مشاهداتی و پیش بینی شده در مرحله­ آموزش با تابع گوسین               82

چکیده:

اهمیت و جایگاه آب در زندگی بشر به ویژه در دنیای پیشرفته و پر جمعیت كنونی بر كسی پوشیده نیست و زندگی صنعتی و شهری مصرف سرانه آب را نسبت به شرایط زندگی سنتی چندین برابر نموده است. امروزه این منبع طبیعی به عنوان یكی از تعیین كننده ترین پارامترهای برنامه ریزی های اجتماعی و حتی سیاسی مطرح است، تا آنجا كه نزاع آینده كشور های مختلف را حول حقوق آبی هر كشور پیش بینی می كنند و این امر در كشورهایی كه از منابع آبی مشترك بهره می برند بیشتر به چشم می آید.  در این راستا، هدف از انجام این تحقیق تعیین کارایی روش شبکه عصبی مصنوعی در برآورد رواناب در 3 ایستگاه بند بهمن، چمریز و درب قلعه، واقع در استان فارس می باشد. روش گردآوری اطلاعات در این تحقیق به صورت میدانی و کتابخانه ای می باشد. برآورد میزان رواناب رودخانه های قره آغاج ، کر و رود بال، که مربوط به هر 3 ایستگاه مذکور می باشند، توسط داده های اندازه گیری چون میزان بارش، دما و تبخیر انجام گرفت که نتایج حاصله از این قرار بودند که، با به کارگیری روش شبکه عصبی مصنوعی از نوع پرسپترون چند لایه و تابع تحریک از نوع گوسین- گوسین ، با 3 نرون در لایه ورودی،2 نرون در لایه پنهانی و 1 نرون در لایه خروجی ، در اینجا، قانون یادگیری پس انتشار خطا با 50000 تکرار توانست روال آموزش را به نحو مطلوب طی کند و خطای متوسط شبکه را به حد قابل قبولی رساند و فرضیه H1  در خصوص ایستگاه های نامبرده را به اثبات رساند.

کلمات کلیدی: بارش، دمای هوا، رواناب، ایستگاه بند بهمن، مدل شبکه عصبی

فصل اول

مقدمه و کلیات

• مقدمه:

تعیین رابطه بین بارش رواناب برای یک منطقه آبی یكی از مهمترین مسائل مربوط به هیدرولوژیست ها و مهندسین است اطلاعات دراین زمینه برای اهداف طراحی ومدیریتی مهندسان لازم است. این رابطه، رابطه ای غیر خطی و پیچیده است .موارد استفاده این پیش بینی هارامی توان به مدیریت  صحیح طرح‌های كشاورزی، سیستم های هشداردهنده سیل و بهره برداری از مخازن سدها نسبت داد. بارش-  رواناب یکی از پیچیده ترین فرایندهای هیدرولوژیکی است. برای سالیان زیاد، هیدرولوژیست ها در شناخت چگونگی تبدیل بارش به رواناب برای پیش بینی سیلاب بوده اند. از اهداف این شناخت میتوان به ذخیرة آب، کنترل سیلاب، آبیاری، زهکشی، کیفیت آب، تولید انرژی، مراکز تفریحی  پرورش ماهی و گسترش حیات وحش و… اشاره کرد. تعداد پارامترها، عدم پایداری مشخصه های حوضه های آبریز و مدلهای بارش بیش از پیش مسئله را پیچیده می کند. استفاده از مدل هاى آمارى، هیدرولیکى و هیدرولوژیکى سابقه طولانى در بحث مدل سازی بارش- رواناب داشته است. با توجه به مشکلات و نقاط ضعفی که در مدل های مفهومی و آماری وجود دارد، نیاز به مدلی که با پارامترهای ورودی و خروجی بتواند عملیات نگاشت را انجام دهد، ضروری به نظر میرسد. طى دهۀ اخیر مدل ریاضى غیرخطی شبکه هاى عصبى مصنوعی( (ANN به ابزارهاى پیشبینى افزوده شده و تحقیقات متنوعی در زمینۀ مدل سازی بارش – رواناب با بهره گرفتن از این ابزار صورت گرفته است. شبكه های عصبی مصنوعی ابزار قدرتمندی هستند كه با تقلید ساده از سیستم عصبی بیولوژیک انسان ساخته شده است. شبكه های عصبی به دو نوع شبكه عصبی مصنوعی و طبیعی تقسیم می شوند .تحقیقات در زمینه شبكه های عصبی زمانی شروع شد كه مغز به عنوان یک سیستم دینامیكی با ساختار موازی و پردازشگری كاملآ مغایر با پردازشگرهای متداول شناخته شد. نگرش نوین به مغز انسان كه منتهی به بیان شبكه عصبی مصنوعی شد در اوایل قرن بیستم و توسط شخصی به نام سگال مطرح گردید. همچنین نرون به عنوان كوچكترین واحد پردازشگر داده‌ها در یک شبكه عصبی مصنوعی، اساس عملكرد و رفتار آن را تشكیل می‌دهد. از تركیب چند نرون سلول ساخته می‌شود كه بسته به نوع سلول وظیفه خاصی را در شبكه عهده‌دار است.

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                         صفحه

چکیده…………………………………………………………………………………………………………………………………………………… سه

فصل اول : مقدمه و کلیات………………………………………………………………………………….. 1

1-1. مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 2

1-2.هدف…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 4

1-3. طبقه بندی آلگ­ها……………………………………………………………………………………………………………………… 6

1-3-1. سیانوباكتری ها یا جلبك های سبز – آبی…………………………………………………………………………. 6

1-3-2. كلروفیت ها-جلبك های سبز………………………………………………………………………………………………. 6

1-3-3.كریسوفیتا- دیاتومه ها……………………………………………………………………………………………………………. 7

1-3-4. كریسوفیتا-جلبك های قهوه ای-طلایی……………………………………………………………………………… 8

1-3-5.رودوفیتا- جلبك های قرمز……………………………………………………………………………………………………. 8

1-3-6.اوگلنوفیتا………………………………………………………………………………………………………………………………… 8

1-3-7. كریپتوفیتا……………………………………………………………………………………………………………………………… 9

1-3-8. پیروفیتا………………………………………………………………………………………………………………………………….. 9

1-4. علل تکثیر و پرورش آلگ ها……………………………………………………………………………………………………… 11

1-4-1.مصارف شیلاتی………………………………………………………………………………………………………………………. 11

1-4-2. مصارف انسانی……………………………………………………………………………………………………………………….. 13

1-4-3. مصارف کشاورزی………………………………………………………………………………………………………………….. 14

1-4-4.مصارف صنعتی………………………………………………………………………………………………………………………. 15

1-4-5. جهت تصفیه فاضلاب ها………………………………………………………………………………………………………. 15

1-4-6.در پژوهش های زیستی…………………………………………………………………………………………………………. 16

1-5.عوامل موثر در پرورش آلگ ها…………………………………………………………………………………………………… 16

1-5-1. نور………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 16

1-5-2. درجه حرارت…………………………………………………………………………………………………………………………. 16

1-5-3. شدت نور دهی………………………………………………………………………………………………………………………. 17

1-5-4.شوری………………………………………………………………………………………………………………………………………. 17

1-5-5.نیتروژن وفسفر……………………………………………………………………………………………………………………….. 17

فصل دوم:پیشینه تحقیق…………………………………………………………………………………… 19

عنوان                                                                                                                         صفحه

2-1.پیشینه تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………….. 20

فصل سوم : مواد وروشها…………………………………………………………………………………….. 22

3-1. مواد مورد نیاز…………………………………………………………………………………………………………………………….. 23

3-1-1.پساب شهری پس از ته نشینی اولیه……………………………………………………………………………………. 23

3-1-2.موادی که جهت تهیه محیط کشت(Guilard,1983)F/2 مورد استفاده قرارمی­گیرند 23

3-1-2-1.محلول استوک مواد غذایی………………………………………………………………………………………………. 23

3-1-2-2. محلول سیلیکات………………………………………………………………………………………………………………. 23

3-1-2-3. محلول استوک ویتامین بیوتین………………………………………………………………………………………. 23

3-1-2-4. محلول استوک ویتامین …………………………………………………………………………………………. 23

3-1-2-5. محلول ویتامین………………………………………………………………………………………………………………… 23

3-1-2-6. محلول استوک فلزات کمیاب………………………………………………………………………………………….. 23

3-2. ابزار مورد نیاز……………………………………………………………………………………………………………………………… 24

3-3. روش کار……………………………………………………………………………………………………………………………………… 24

3-3-1. مرحله تهیه و آماده ­سازی پساب شهری………………………………………………………………………………. 24

3-3-2. مرحله تهیه محیط کشت f/2 وکشت خالص فیتوپلانکتون  …………………………………………… 24

3-3-2-1.آماده سازی اولیه……………………………………………………………………………………………………………….. 25

3-3-2-2.تهیه استوک اولیه……………………………………………………………………………………………………………… 25

3-3-2-3.تهیه آب با شوری مورد نظر……………………………………………………………………………………………… 25

3-3-2-4. کشت­خالص­فیتوپلانکتون­Spirolina plantensis ­و­Chaetoceros muelleri.. 25

3-3-3.مرحله انجام آزمایش………………………………………………………………………………………………………………. 26

3-3-3-1.بررسی میزان رشدSpirolina plantensis  و Chaetoceros muelleri در­پساب

شهری……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 26

3-3-3-1-1.شرایط نگهداری تیمارها………………………………………………………………………………………………. 26

3-3-3-1-1. نمونه برداری……………………………………………………………………………………………………………….. 27

3-3-3-2. بررسی میزان تأثیر Spirolina plantensis و Chaetoceros muelleri در غلظت

ازت و فسفر پساب……………………………………………………………………………………………………………………………….. 27

3-3-3-2-2.نمونه برداری………………………………………………………………………………………………………………….

 27

عنوان                                                                                                                         صفحه

3-4.تجزیه و تحلیل داده ها……………………………………………………………………………………………………………….. 28

3-5.کنترل کیفی وعملیات بهداشتی………………………………………………………………………………………………… 28

3-6. مدت زمان پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………….. 28

3-7. نحوه اندازه گیری کلروفیلa……………………………………………………………………………………………………… 29

فصل چهارم : نتایج……………………………………………………………………………………………. 30

4-1.بررسی  و مقایسه اثرات  زمان (طول  دوره  پرورش) بر  میزان رشد جلبک  اسپیرولینا در هر

یک از تیمارهای محیطی (تیمار های 1 الی 6 )……………………………………………………………………………….. 31

4-1- 1 .بررسی  اثرات  زمان بر  تراکم و رشد جلبک اسپیرولینا در تیمار ………………………………… 31

4-1- 2 .  بررسی  اثرات  زمان بر  تراکم و رشد جلبک اسپیرولینا در تیمار 2………………………….. 32

4-1- 3 .  بررسی  اثرات  زمان بر  تراکم و رشد جلبک اسپیرولینا در تیمار 3………………………….. 33

4-1- 4 . بررسی  اثرات  زمان بر  تراکم و رشد جلبک اسپیرولینا در تیمار 4……………………………. 34

4-1- 5 .  بررسی  اثرات  زمان بر  تراکم و رشد جلبک اسپیرولینا در تیمار 5………………………….. 35

4-1- 6 .  بررسی  اثرات  زمان بر  تراکم و رشد جلبک اسپیرولینا در تیمار 6………………………….. 36

4-1- 7 . بررسی اثرات متقابل و همزمان دو تیمار انتخابی (نوع محیط کشت و زمان پرورش)  بر

روی شرایط رشد جلبک اسپیرولینا……………………………………………………………………………………………………. 37

4-2. بررسی  و مقایسه اثرات  زمان(طول دوره پرورش) بر  میزان رشد جلبک کیتوسروس در هر

یک از تیمارهای محیطی(تیمار های 1 الی 6 ) انتخاب شده…………………………………………………………… 38

4-2- 1.  بررسی  اثرات  زمان بر  تراکم و رشد جلبک کیتوسروس در تیمار 1…………………………. 38

4-2- 2 .  بررسی  اثرات  زمان بر  تراکم و رشد جلبک کیتوسروس در تیمار 2……………………….. 39

4-2- 3 .  بررسی  اثرات  زمان بر  تراکم و رشد جلبک کیتوسروس در تیمار 3……………………….. 40

4-2- 4 .  بررسی  اثرات  زمان بر  تراکم و رشد جلبک کیتوسروس در تیمار 4……………………….. 41

4-2- 5 .  بررسی  اثرات  زمان بر  تراکم و رشد جلبک کیتوسروس در تیمار 5……………………….. 42

4-2- 6. بررسی  اثرات  زمان بر  تراکم و رشد جلبک کیتوسروس در تیمار 6…………………………… 44

4-2- 7 .برسی اثرات متقابل و  همزمان دو تیمار انتخابی (نوع محیط کشت و زمان پرورش)  بر

روی شرایط رشد جلبک کیتوسروس…………………………………………………………………………….47

4-3.  بررسی و مقایسه غلظت کلروفیل  a  و ارتباط آن با تراکم دو گونه جلبک  اسپیرولینا  و کیتوسروس در هر یک از تیمارهای محیط کشت جلبکی(1 الی6)……………………………………………………………………………………………. 47

عنوان                                                                                                                         صفحه

4-4. بررسی و مقایسه  نقش جلبک اسپیرو لینا  و کیتوسروس در کاهش نیترات و  فسفات  موجود

در پساب ها…………………………………………………………………………………………………………………………………………… 49

4-4-1. بررسی اثرات  میزان تراکم اسپیرولینا جهت کاهش غلظت نیترات موجود در پساب……. 49

4-4-2.بررسی اثرات  میزان تراکم اسپیرولینا جهت کاهش غلظت فسفات موجود در پساب…….. 50

4-4-3.  بررسی اثرات  میزان تراکم کیتوسروس جهت کاهش غلظت نیترات موجود در پساب… 51

4-4-4. بررسی اثرات  میزان تراکم کیتوسیروس جهت کاهش غلظت فسفات موجود در پساب.. 52

4-4- 5. بررسی اثرات متقابل نوع جلبک و میزان تراکم بر کاهش غلظت نیترات و فسفات………. 53

فصل ­پنجم­: ­بحث ­و نتیجه ­گیری………………………………………………………………………….. 55

5-1.بحث……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 56

5-2.نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………………………………. 63

فهرست منابع فارسی…………………………………………………………………………………………………………………………… 65

عنوان                                                                                                                         صفحه

جدول 4-1: نتایج آنالیز واریانس یکطرفه جهت بررسی و مقایسه اثرات زمان بر تراکم و رشد جلبک

اسپیرولینا در تیمار 1………………………………………………………………………………………………………………………… 32

جدول4-2 : نتایج آنالیز واریانس یکطرفه جهت بررسی و مقایسه اثرات زمان بر تراکم و رشد جلبک

اسپیرولینا در تیمار 2………………………………………………………………………………………………………………………….. 33

جدول 4-3 : نتایج آنالیز واریانس یکطرفه جهت بررسی و مقایسه اثرات زمان بر تراکم و رشد جلبک

اسپیرولینا در تیمار 3………………………………………………………………………………………………………………………….. 34

جدول 4-4 : نتایج آنالیز واریانس یکطرفه جهت بررسی و مقایسه اثرات زمان بر تراکم و رشد جلبک

اسپیرولینا در تیمار 4………………………………………………………………………………………………………………………….. 35

جدول4-5 : نتایج آنالیز واریانس یکطرفه جهت بررسی و مقایسه اثرات زمان بر تراکم و رشد جلبک

اسپیرولینا در تیمار 5………………………………………………………………………………………………………………………….. 36

جدول 4-6 : نتایج آنالیز واریانس یکطرفه جهت بررسی و مقایسه اثرات زمان بر تراکم و رشد جلبک

اسپیرولینا در تیمار 6………………………………………………………………………………………………………………………….. 37

جدول 4-7 : نتایج آنالیز واریانس دو طرفه جهت بررسی اثر متقابل دو نوع تیمار (محیط پرورش و

مدت زمان پرورش) بر روی رشد جلبک اسپیرولینا در تیمار 6………………………………………………………. 38

جدول4-8 : نتایج آنالیز واریانس یکطرفه جهت بررسی و مقایسه اثرات زمان بر تراکم و رشد جلبک

کیتوسروس در تیمار 1……………………………………………………………………………………………………………………….. 39

جدول 4-9 : نتایج  آنالیز­واریانس یکطرفه جهت بررسی و مقایسه اثرات زمان بر تراکم و رشد جلبک

کیتوسروس در تیمار 2………………………………………………………………………………………………………………………. 40

جدول4-10: نتایج آنالیز واریانس یکطرفه جهت بررسی و مقایسه اثرات زمان بر تراکم و رشد جلبک

کیتوسروس در تیمار 3……………………………………………………………………………………………………………………….. 41

جدول4-11: نتایج آنالیزواریانس یکطرفه جهت بررسی و مقایسه اثرات زمان بر تراکم و رشد جلبک

کیتوسروس در تیمار4…………………………………………………………………………………………………………………………. 42

جدول4-12: نتایج آنالیز واریانس یکطرفه جهت بررسی و مقایسه اثرات زمان بر تراکم و رشد جلبک

کیتوسروس در تیمار 5……………………………………………………………………………………………………………………….. 43

جدول4-13: نتایج آنالیز واریانس یکطرفه جهت بررسی و مقایسه اثرات زمان بر تراکم و رشد جلبک

کیتوسروس در تیمار6…………………………………………………………………………………………………………………………. 44

جدول 4-14 : نتایج آنالز واریانس دوطرفه جهت بررسی اثرات متقابل دو نوع تیمار(محیط پرورش و

مدت زمان پرورش) بر روی میزان رشد جلب کیتوسروس……………………………………………………………….. 46

فهرست جداول

عنوان                                                                                                                         صفحه

جدول 4-15: نتایج آزمون t جهت مقایسه تراکم دو گونه جلبک در هر یک از تیمارهای محیط کشت

در طی دوره­ های مختلف پرورش…………………………………………………………………………………………………………. 46

جدول 4-16 : نتایج آنالیز واریانس یکطرفه جهت مقایسه غلظت کلروفیل a مابین تیمار های مختلف

کشت جلبک اسپیرولینا………………………………………………………………………………………………………………………. 48

جدول4-17: نتایج آنالیز واریانس یکطرفه جهت مقایسه غلظت کلروفیل a مابین تیمار های مختلف

کشت جلبک کیتوسروس……………………………………………………………………………………………………………………. 48

جدول 4-18: نتایج آزمون همبستگی پیرسون جهت مطالعه ارتباط بین کلروفیل  a و تراکم جلبک

های مورد بررسی………………………………………………………………………………………………………………………………….. 48

جدول4-19: نتایج آنالیز واریانس یکطرفه جهت مقایسه میزان غلظت نیترات مربوط به تیمار­های

حاوی ترا کم های مختلف اسپیرولینا…………………………………………………………………………………………………. 49

جدول4-20 : نتایج آزمون کروسکال والیس(Kruskal-Wallis Test)جهت مقایسه میزان غلظت

فسفات تیمار های  مختلف حاوی ترا کم های مختلف اسپیرولینا…………………………………………………… 50

جدول214-21: نتایج آزمون کروسکال والیس(Kruskal-Wallis Test)جهت مقایسه میزان غلظت

نیترات تیمارهای  مختلف حاوی ترا کم های مختلف کیتوسروس………………………………………………….. 51

جدول4-22 : نتایج آنالیز واریانس یکطرفه جهت مقایسه میزان غلظت فسفات مربوط به  تیمار­های

حاوی ترا کم­های مختلف کیتوسروس………………………………………………………………………………………………… 52

جدول 4-23 : نتایج آنالیز واریانس دو طرفه جهت مطالعه اثرات متقابل دو تیمار(نوع جلبک و محیط

کشت انتخاب شده) بر میزان جذب نیترات………………………………………………………………………………………. 53

جدول 4-24 : نتایج آنالیز واریانس دو طرفه جهت مطالعه اثرات متقابل دو تیمار(نوع جلبک و محیط

کشت انتخاب شده) بر میزان جذب فسفات………………………………………………………………………………………. 55

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                                                         صفحه

نمودار4-1 :تغییرات زمانی تراکم و رشد جلبک اسپیرولینا در تیمار 1…………………………………………. 31

نمودار4-2 :تغییرات زمانی تراکم و رشد جلبک اسپیرولینا در تیمار 1…………………………………………. 32

نمودار4-3 :تغییرات زمانی تراکم و رشد جلبک اسپیرولینا در تیمار  3 ……………………………………… 33

نمودار4-4 : تغییرات زمانی تراکم و رشد جلبک اسپیرولینا در تیمار 4……………………………………….. 34

نمودار4-5: تغییرات زمانی تراکم و رشد جلبک اسپیرولینا در تیمار 5…………………………………………. 35

نمودار4-6 : تغییرات زمانی تراکم و رشد جلبک اسپیرولینا در تیمار 6……………………………………….. 36

نمودار 4-7 : روند تغییرات تراکم جلبک اسپیرولینا در  انواع محیط های کشت انتخابی در زمان­های

مختلف پرورشی………………………………………………………………………………………………………………. 37

نمودار4-8 : تغییرات زمانی تراکم و رشد جلبک کیتوسروس در تیمار  1……………………………………. 39

نمودار 4-9: تغییرات زمانی تراکم و رشد جلبک کیتوسروس در تیمار کیتوسروس در تیمار 2…. 40

نمودار4-10 : تغییرات زمانی تراکم و رشد جلبک کیتوسروس در تیمار کیتوسروس در تیمار­3.. 41

نمودار4-11 :تغییرات زمانی تراکم و رشد جلبک کیتوسروس در تیمار کیتوسروس در تیمار­4…. 42

نمودار4-12: تغییرات زمانی تراکم و رشد جلبک کیتوسروس در تیمار 5 ………………………………….. 43

نمودار4-13: تغییرات زمانی تراکم و رشد جلبک کیتوسروس در تیمار کیتوسروس در تیمار­6.. 44

نمودار 4-14: روند تغییرات تراکم جلبک کیتوسروس در انواع محیط­های کشت انتخابی در زمان­های مختلف پرورشی 45

نمودار 4-15 : تغییرات غلظت کلروفیل a در تیمار های مختلف محیط پرورش………………………….. 47

نمودار4-16 : تغییرات غلظت نیترات  در تیمار های حاوی ترا کم های مختلف  جلبک اسپیرولینا    49

نمودار4-17: تغییرات غلظت فسفات  در تیمار های حاوی ترا کم های مختلف  جلبک اسپیرولینا     50

نمودار4-18: تغییرات غلظت نیترات  در تیمار های حاوی ترا کم های مختلف  جلبک کیتوسروس   51

نمودار4-19 : تغییرات غلظت فسفات در تیمار های حاوی ترا کم های مختلف  جلبک کیتوسروس52

نمودار 4-20: مقایسه­میزان­جذب نیترات­وفسفات توسط دوگونه جلبک درهریک از تیمار­های مورد مطالعه      53

نمودار4-21: مقایسه­ میزان ­غلظت نیترات ­و فسفات جذب شده توسط دوگونه جلبک اسپیرولینا و  کیتو­سیروس

چکیده :

فیتوپلانکتونها  با انجام عمل فتوسنتز ، به عنوان اولین حلقه زنحیره غذایی  نقش مهمی را در اکوسیستم های آبی دارا هستند. کاربرد وسیع پساب ثانویه شهری برای پرورش گونه های مختلف فیتوپلانکتونی در بسیاری از کشور ها با نتایج خوبی همراه بوده است. در این تحقیق اثرات غلظت های مختلف پساب شهری (0 ، 20 ، 40 ، 60 ، 80 و 100 درصد) بر رشد فیتوپلانکتون  Spirolina plantensis و Chaetoceros muelleri  و ارتباط غلظت کلروفیل a  با تراکم دو گونه جلبک در هر یک از تیمارها مورد بررسی قرار گرفت.در طی مطالعه همزمان توانایی دو گونه جلبک نامبرده  نیز جهت حذف نیترات و فسفات در 4 تیمار مجزا (پساب شهری استریل شده بدون تراکم فیتوپلانکتون (شاهد) ، پساب شهری محتوی 000 /500 سلول در میلی لیتر (تراکم کم) ، پساب شهری محتوی 000 /1000 سلول در میلی لیتر (تراکم متوسط) و پساب شهری محتوی 000 /2000 سلول در میلی لیتر (تراکم بالا)( نیز مورد مطالعه قرار گرفت. برای تهیه پساب شهری بعنوان محیط کشت از تصفیه خانه بندر عباس و از جلبک  Spirolina plantensis  و Chaetoceros muelleri  موجود درآزمایشگاه بخش آبزی پروری پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان استفاده گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با بهره گرفتن از نرم افزار آماری SPSS نسخه 16 صورت گرفت. برای مقایسه میزان تراکم سلولی ما بین تیمار های مختلف از آزمون آنالیز واریانس یکطرفه و دو طرفه  و جهت بررسی ارتباط بین کلروفیل a و تراکم سلولی از آزمون همبستگی پیرسون استفاده گردید. محدوده تغییرات تراکم سلولی بدست آمده در این پژوهش برابر با 829 – 30 سلول در لیتر بوده است. نتایج آنالیز واریانس یکطرفه نشان داد که مابین تیمارها از نظر میزان رشد اختلاف معنی داری وجود دارد(P<0.05). همچنین نتایج آنالیز واریانس دو طرفه نشان داد که هر دو تیمار زمان و محیط کشت توانسته است که بر روند تغییرات رشد جلبک اسپیرولینا در طی دوره مورد مطالعه اثرات معنی داری را از خود نشان دهند . نتایج تحقیق انجام شده  نشان داد که تیمارهای 5 با مدت زمان 7 روز(829 سلول در لیتر) و 6 (679 سلول در لیتر) با مدت زمان 12 روز بترتیب بهترین شرایط تولید رشد سلولی را از خود نشان داده اند.در این مطالعه بین غلظت کلروفیل a و تراکم سلولی بدست آمده در در دو گونه جلبک همبستگی معنی داری مشاهده نگردید. بررسی اثرات میزان تراکم اسپیرولینا وکیتوسروس جهت کاهش غلظت نیترات نتایج آنالیز واریانس یکطرفه نشان داد که مابین تیمارها برای جلبک اسپیرولینا اختلاف معنی داری مشاهده نگردیده است در صورتی که در کیتوسروس این تفاوت معنی دار بوده است.نتایج مربوط به بررسی میزان حذف فسفات توسط دو گونه جلبک در تیمار های مختلف انتخاب شده نتایج آزمون کروسکال والیس حاکی از معنی دار بودن بین تیمارها برا ی جلبک اسپیرولینا بوده در حالیکه برای کیتوسروس  مابین تیمار از نظر میزان کاهش فسفات تفاوت معنی داری مشاهده نگردید.

کلید واژه ها: پساب شهری ، جلبک ، اسپیرولینا ، کیتوسروس و کلروفیل

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                  صفحه

چكیده……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………1

فصل اول: کلیات

• مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………3

2-1- فرضیات تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………..5

3-1- اهداف تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………..6

1-3-1- اهداف علمی…………………………………………………………………………………………………………………………………..6

2-3-1- اهداف کاربردی………………………………………………………………………………………………………………………………6

4-1-تعاریف………………………………………………………………………………………………………………………………………………….6

1-4-1- زمین لغزش……………………………………………………………………………………………………………………………………6

1-4-1-1-پیكر شناسی زمین لغزش…………………………………………………………………………………………………………..7

1-4-2-1- ابعاد زمین لغزش…………………………………………………………………………………………………………………….10

1-4-3-1- علل وقوع زمین لغزش ها……………………………………………………………………………………………………….11

1-4-3-1-1- عوامل زمین شناسی…………………………………………………………………………………………………………..12

1-4-3-2-1- عوامل ریخت شناسی…………………………………………………………………………………………………………12

1-4-3-3-1- عوامل انسانی………………………………………………………………………………………………………………………13

1-4-4-1- خسارات زمین لغزش………………………………………………………………………………………………………………16

5-1- زمین آمار (ژئواستاتیستیك)……………………………………………………………………………………………………………18

1-5-1- متغیر ناحیه‌ای……………………………………………………………………………………………………………………………..19

2-5-1- تغییر نما   ………………………………………………………………………………………………………………………………….19

1-2-5-1- اجزای تغییر نمای ایده‌آل………………………………………………………………………………………………………20

1-2-5-1-1- دامنه تاثیر………………………………………………………………………………………………………………………….20

1-2-5-2-1- سقف  واریوگرام………………………………………………………………………………………………………………….21

1-2-5-3-1- اثر قطعه‌ای  ………………………………………………………………………………………………………………………22

6-1- روش كریجینگ………………………………………………………………………………………………………………………………..22

6-1-1- معادلات كریجینگ  …………………………………………………………………………………………………………………..22

6-2-1- ویژگی‌های كریجینگ…………………………………………………………………………………………………………………23

7-1- بررسی روش‌های میانیا‌بی و انتخاب مناسب‌ترین روش………………………………………………………………….24

1-7-1- روش تیسن…………………………………………………………………………………………………………………………………26

2-7-1- روش عكس فاصله……………………………………………………………………………………………………………………….26

3-7-1- روش‌های زمین آمار…………………………………………………………………………………………………………………….26

فصل دوم: پیشینه تحقیق

• بررسی سوابق پژوهشی در داخل کشور……………………………………………………………………………………….29

2-2- بررسی سوابق پژوهشی در خارج از کشور……………………………………………………………………………………….34

فصل سوم: مواد و روش‌ها

3-1- منطقه مورد مطالعه………………………………………………………………………………………………………………………….40

3-2- زمین‌شناسی استان مازندران…………………………………………………………………………………………………………..41

3-3- آب و هوای استان مازندران……………………………………………………………………………………………………………..45

3-4- اقلیم استان مازندران……………………………………………………………………………………………………………………….45

3-4-1- ناهمواری‌های استان مازندران…………………………………………………………………………………………………..46

3-5-كوه‌های استان مازندران……………………………………………………………………………………………………………………48

3-6-پوشش گیاهی استان مازندران………………………………………………………………………………………………………….48

3-7- باد ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………49

3-8- بارش ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….50

3-9- داده‌های مورد استفاده……………………………………………………………………………………………………………………..51

3-9-1- داده‌های بارش……………………………………………………………………………………………………………………………..51

3-9-2- مشخصات ایستگاه‌های مورد مطالعه…………………………………………………………………………………………..51

3-9-3- داده‌های زمین لغزش………………………………………………………………………………………………………………….53

3-10 – روش انجام پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………..54

3-10 -1- كنترل صحت و همگنی داده‌ها……………………………………………………………………………………………….54

3-10-2- انتخاب پایه زمانی مشترك ……………………………………………………………………………………………………..55

3-10-3- بازسازی و تطویل آمار………………………………………………………………………………………………………………55

3-10 – 4- بررسی مشخصات آماری داده‌ها…………………………………………………………………………………………….56

3-10 -5- تهیه نقشه پارامترهای مختلف بارش………………………………………………………………………………………57

3-10 -6- تهیه نقشه پراكنش نقاط زمین لغزش…………………………………………………………………………………….57

3-10 -7- محاسبه پارامترهای مختلف بارش در نقاط زمین‌لغزش‌ها……………………………………………………..57

3-10 -8- محاسبه پارامترهای مورفومتریک زمین لغزش……………………………………………………………………….58

3-10 -9- بررسی ارتباط بین پارامترهای مورفومتری زمین‌لغزش‌ها و خصوصیات بارش………………………58

3-10-9-1 – آزمون همبستگی………………………………………………………………………………………………………………..58

3-10-9-2- تحلیل آماری………………………………………………………………………………………………………………………..59

فصل چهارم: نتایج

4-1- بررسی پارامترهای مختلف بارندگی…………………………………………………………………………………………………61

4-2- محاسبه پارامترهای مختلف بارش…………………………………………………………………………………………………..62

4-2-تهیه نقشه پارامترهای مختلف بارش………………………………………………………………………………………………..74

4-3- نقشه پراكنش زمین‌لغزش‌ها……………………………………………………………………………………………………………84

4-4- بررسی آماری ارتباط بین خصوصیات لغزش و بارندگی………………………………………………………………….85

4-4-1- آزمون همبستگی…………………………………………………………………………………………………………………………85

4-4-2- تحلیل آماری……………………………………………………………………………………………………………………………….87

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

اثبات فرضیات………………………………………………………………………………………………………………………………………….102

پیشنهادات……………………………………………………………………………………………………………………………………………….103

منابع

منابع فارسی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….105

منابع انگلیسی………………………………………………………………………………………………………………………………………….110

چکیده انگلیسی ………………………………………………………………………………………………………………………………………112

فهرست جداول

عنوان                                                                                                             صفحه

جدول 3-1- طبقه‌بندی اقلیم ایستگاه‌های موجوددراستان مازندران به روش‌های دکترکریمی و دومارتن (كتاب جغرافیای تاریخی مازندران)…………………………………………………………………………………………………………..47

جدول 3-2- مشخصات ایستگاه‌های مورد مطالعه در استان مازندران……………………………………………………..52

جدول4- 1- میانگین ماهانه  در ایستگاه‌های مختلف استان مازندران…………………………………………………….61

جدول4- 2-میانگین بارش دوره‌ی 35 ساله آماری در ایستگاه‌های مورد مطالعه……………………………………62

جدول4- 3- نسبت درصد بیشترین میزان بارندگی در ایستگاه های مختلف………………………………………….73

جدول4- 4- مشخصات مناسب‌ترین مدل‌های واریوگرام به دست آمده برای پارامترهای مختلف بارش..74

جدول 4- 5- نتایج آزمون همبستگی پیرسون بین مقادیر پارامترهای بارندگی و مورفومتری……………….86

فهرست شکلها

عنوان                                                                                                                صفحه

شكل1- 1- اجزای مختلف زمین لغزش……………………………………………………………………………………………………10

شكل1-2نمونه ای از زمین لغزش در استان مازندران در روستای گرمستان از توابع شهرستان ساری…..18

شكل1- 3- اجزای تغییر نمای ایده آل……………………………………………………………………………………………………..21

شكل3-1- نقشه موقعیت استان مازندران در ایران…………………………………………………………………………………..41

شكل4- 1- میانگین بارش سالانه در ایستگاه‌های مختلف استان مازندران……………………………………………..63

شكل4- 2- میانگین بارش روزانه در ایستگاه‌های مختلف استان مازندران………………………………………………63

شكل4- 3- میانگین حداكثر كل  بارش در ایستگاه‌های مختلف استان مازندران……………………………………64

شكل4- 4- میانگین بارش در فصل بهار در ایستگاه‌های مختلف استان مازندران…………………………………..64

شكل4- 5- میانگین بارش در فصل تابستان در ایستگاه‌های مختلف استان مازندران…………………………….65

شكل4- 6- میانگین بارش در فصل پاییز در ایستگاه‌های مختلف استان مازندران………………………………….65

شكل4- 7- میانگین بارش فصل زمستان در ایستگاه‌های مختلف استان مازندران…………………………………66

شكل4- 8- میانگین بارش فروردین ماه در ایستگاه‌های مختلف استان مازندران……………………………………66

شكل4- 9- میانگین بارش اردیبهشت ماه در ایستگاه های مختلف استان مازندران……………………………….67

شكل4- 10- میانگین بارش خرداد ماه در ایستگاه‌های مختلف استان مازندران…………………………………….67

شكل4- 11- میانگین بارش تیر ماه در ایستگاه‌های مختلف استان مازندران………………………………………….68

شكل4- 12- میانگین بارش مرداد ماه در ایستگاه‌های مختلف استان مازندران……………………………………..68

شكل4- 13- میانگین بارش شهریور ماه درایستگاه‌های مختلف استان مازندران……………………………………69

شكل4- 14- میانگین بارش مهر ماه در ایستگاه‌های مختلف استان مازندران…………………………………………69

شكل4- 15- میانگین بارش آبان ماه در ایستگاه‌های مختلف استان مازندران………………………………………..70

شكل4- 16- میانگین بارش آذرماه در ایستگاه‌های مختلف استان مازندران…………………………………………..70

شكل4- 17- میانگین بارش دی ماه در ایستگاه‌های مختلف استان مازندران…………………………………………71

شكل4- 18- میانگین بارش بهمن ماه در ایستگاه‌های مختلف استان مازندران……………………………………..71

شكل4- 19- میانگین بارش اسفند ماه در ایستگاه‌های مختلف استان مازندران…………………………………….72

شكل4- 20- پراكنش باران در نقاط مختلف  استان مازندران در فصل بهار…………………………………………..75

شكل4- 21- پراكنش باران در نقاط مختلف استان مازندران در فصل تابستان………………………………………75

شكل4- 22- پراكنش باران در نقاط مختلف استان مازندران در فصل پاییز…………………………………………..76

شكل4- 23- پراكنش باران در نقاط مختلف استان مازندران در فصل زمستان……………………………………..76

شكل4- 24- پراكنش باران در نقاط مختلف استان مازندران در فروردین ماه………………………………………..77

شكل4- 25- پراكنش باران در نقاط مختلف استان مازندران در اردیبهشت ماه…………………………………….77

شكل4- 26- پراكنش باران در نقاط مختلف استان مازندران در خرداد ماه……………………………………………78

شكل4- 27- پراكنش باران درنقاط مختلف استان مازندران در تیر ماه………………………………………………….78

شكل4- 28- پراكنش باران در نقاط مختلف استان مازندران در مرداد ماه…………………………………………….79

شكل4- 29- پراكنش باران در نقاط مختلف استان مازندران در شهریور ماه………………………………………….79

شكل4- 30- پراكنش باران در نقاط مختلف استان مازندران در مهر ماه………………………………………………..80

شكل4- 31- پراكنش باران در نقاط مختلف استان مازندران در آبان ماه……………………………………………….80

شكل4- 32- پراكنش باران در نقاط مختلف استان مازندران در آذر ماه…………………………………………………81

شكل4- 33- پراكنش باران در نقاط مختلف استان مازندران در دی ماه……………………………………………….81

شكل4- 34- پراكنش باران در نقاط مختلف استان مازندران در بهمن ماه…………………………………………….82

شكل4- 35- پراكنش باران در نقاط مختلف استان مازندران در اسفند ماه……………………………………………82

شكل4- 36- پراكنش روزانه باران در نقاط مختلف استان مازندران………………………………………………………..83

شكل4- 37- پراكنش سالانه باران در نقاط مختلف استان مازندران……………………………………………………….83

شكل4-38- پراكنش كل  باران در نقاط مختلف استان مازندران……………………………………………………………84

شكل4-39- موقعیت زمین لغزش‌های موجود روی نقشه استان مازندران………………………………………………85

شكل 4- 40- نمودار  طبقات بارش متوسط فروردین ماه……………………………………………………………………….87

شكل 4- 41- نمودار  طبقات بارش متوسط اردیبهشت ماه…………………………………………………………………….88

شكل 4- 42-  نمودار  طبقات بارش متوسط خرداد ماه………………………………………………………………………….88

شكل 4- 43- نمودار  طبقات بارش متوسط تیر ماه………………………………………………………………………………..89

شكل 4- 44- نمودار  طبقات بارش متوسط مرداد ماه…………………………………………………………………………….90

شكل 4- 45- نمودار  طبقات بارش متوسط شهریور ماه…………………………………………………………………………90

شكل 4- 46- نمودار  طبقات بارش متوسط مهر  ماه………………………………………………………………………………91

شكل 4- 47- نمودار  طبقات بارش متوسط آبان ماه………………………………………………………………………………92

شكل 4- 48- نمودار  طبقات بارش متوسط آذر ماه………………………………………………………………………………..92

شكل 4- 49- نمودار  طبقات بارش متوسط دی ماه……………………………………………………………………………….93

شكل 4- 50- نمودار  طبقات بارش متوسط بهمن ماه…………………………………………………………………………….94

شكل 4- 51- نمودار  طبقات بارش متوسط اسفند ماه……………………………………………………………………………94

شكل 4- 52- نمودار  طبقات بارش متوسط فصل بهار……………………………………………………………………………95

شكل 4- 53- نمودار  طبقات بارش متوسط فصل تابستان……………………………………………………………………..95

شكل 4- 54- نمودار  طبقات بارش متوسط فصل پاییز…………………………………………………………………………..96

شكل 4- 55- نمودار  طبقات بارش متوسط فصل زمستان……………………………………………………………………..96

شكل 4- 56- نمودار  طبقات بارش متوسط حداكثر روزانه……………………………………………………………………..97

شكل 4- 57- نمودار  طبقات بارش متوسط حداكثر كل…………………………………………………………………………97

شكل 4- 58- نمودار  طبقات بارش متوسط سالانه…………………………………………………………………………………98

چكیده

زمین لغزش یكی از فرایندهای اصلی زمین ریختی است كه تكامل چشم­ا­نداز مناطق كوهستانی را تحت تاثیر قرار داده  و سبب ایجاد حوادث فاجعه برانگیزی می­ شود، زمین­لغزش­ها در ایران به­خصوص در حوضه­های شمال كشور، یكی ا­ز مهمترین بلایای طبیعی هستند كه همه ساله نقش بسزایی در تخریب جاده­های ارتباطی  تخریب مراتع، باغ­ها و مناطق مسكونی و همچنین ایجاد فرسایش و انتقال حجم بالای رسوب به حوضه­های آبخیز كشورمان دارند. بارندگی از عوامل اصلی وقوع زمین­لغزش­ها به شمار می­رود. شدت بارش و دوام آن نقش عمده­ای در وقوع زمین لغزش به عهده دارد، که البته به عوامل چندی از قبیل شرایط اقلیمی، توپوگرافی و ساختمان زمین­ شناسی شیب­ها و نفوذپذیری دامنه نیز وابسته است.با توجه به اینکه خصوصیات مختلف ب بارندگی در مناطق مختلف تغییر می­نمایند و از آن­جایی که خصوصیات زمین­لغزش­ها نیز در اثر تغییرات مکانی دارای تغییراتی هستند بنابراین شاید بتوان این تغییرات را به تغییر در خصوصیات مختلف بارندگی نسبت داد­. در این تحقیق سعی بر این خواهد بود که ارتباط بین تغییرات مکانی خصوصیات بارش و تغییرات خصوصیات مورفومتریک زمین­لغزش­های استان مازندران بررسی گردیده و در صورت معنی­داری این ارتباط به روابطی آماری دست پیدا نماییم. خصوصیات ریخت­شناسی زمین­لغزش­ها که در این تحقیق مورد بررسی قرار می­گیرند شامل مساحت، حجم، عمق، ضریب معادل اصطکاک )نسبت ارتفاع به طول لغزش) و … می­باشد. همچنین خصوصیات بارندگی نیز شامل متوسط بارندگی سالانه، متوسط بارندگی ماهانه در ماه­های پرباران سال، متوسط بارندگی ماهانه در فصل پرباران سال، حداکثر شدت 24 ساعته و … می­باشند. نکته­ای که در این مورد قابل پرداختن می­باشد این است که وقتی پارامترهای مختلف بارش به صورت طبقات مختلف دسته­بندی گردید، شاخص ­های مورفومتریک دارای تغییراتی در هر طبقه بود. شاخص ضریب تغییر شكل طولی در همه­ی­ طبقات مختلف بارش دارای روند افزایشی و شاخص ضریب تغییر شكل دارای روند كاهشی بوده است­.

كلمات كلیدی: زمین لغزش، خصوصیات مورفومتریك، خصوصیات بارش، استان مازندران

فصل اول

کلیات

1-1- مقدمه

زمین لغزش یكی از فرایندهای اصلی زمین ریختی است كه تكامل چشم­ا­­ندازمناطق كوهستانی را تحت تاثیر قرار داده و سبب ایجاد حوادث فاجعه برا­نگیزی می­ شود،زمین­لغزش­ها از جمله ویرانگرترین حوادث طبیعی در مناطق شیب­دار به حساب می­آیند(كا­نا­نگو و همكاران،2006). زمین لغزش یک معضل جهانی بوده و متد­اول­ترین نوع از پدیده های طبیعی شكل دهنده سطح زمین می­باشد كه در تمامی دوران­های زمین­ شناسی به وقوع پیوسته است(ثروتی، 1381). خسارات وارد به مناطق مسكونی و زیر بنای اقتصادی و همچنین تلفات انسانی ناشی از زمین­لغزش­ها در سراسر جهان در حال افزایش است. طی دهه 1990 زمین‌لغزش­ها تقریبا %9 بلایای طبیعی كه در سراسر جهان اتفاق ­ا­فتاده­اند را به خود اختصاص داده­ا­ند. سالانه در جهان 1000 كشته و 4 میلیون دلار خسارت مالی در اثر وقوع زمین­لغزش­ها ایجاد می­شوند­. عوامل متعددی مانند شرایط زمین­ شناسی، شرایط هیدرولوژی و هیدروژئولوژی، وضعیت توپوگرافی و مورفولوژی، آب و هوا و هوازدگی بر پایداری یک شیب تاثیر گذاشته و می­توانند سبب ایجاد زمین­لغزش شوند(گارفی و همكاران، 2007). زمین­لغزش­ها در اثر بسیاری عوامل محرك از قبیل زلزله، بارندگی و ذوب سریع برف ایجاد شده و تحت تاثیر عواملی مثل توپوگرافی، نوع سنگ و خاك، شکستگی­ها و سطوح بستر و میزان رطوبت قرار می­گیرند )ترنر و اسكات، 1996). زمین­لغزش­ها در ایران به­خصوص در حوضه­های شمال كشور، یكی ا­ز مهمترین بلایای طبیعی هستند كه همه ساله نقش بسزایی در تخریب جاده­های ارتبا­طی تخریب مراتع، باغ­ها و مناطق مسكونی و همچنین ایجاد فرسایش و انتقال حجم بالای رسوب به حوضه­های آبخیز كشورمان دارند (كلارستاقی وهمكاران، 2007­). بارندگی از عوامل اصلی وقوع زمین­لغزش­ها به شمار می­رود. شدت بارش و دوام آن نقش عمده­ای در وقوع زمین­لغزش به عهده دارد، که البته به عوامل چندی از قبیل شرایط اقلیمی، توپوگرافی و ساختمان زمین­ شناسی شیب­ها و نفوذپذیری دامنه نیز وابسته است(اسپیزوآ[4]،2002). بیشترین تعداد گسیختگی دامنه­­ها بعد از بارندگی­های سنگین یا ذوب برف در بهار و به علت نفوذ آب در شکاف­ها صورت می­گیرد. شدت تأثیر عامل بارش در ناپایداری دامنه­ها به شرایط آب و هوایی، توپوگرافی منطقه، ساختارهای زمین شناسی دامنه­ها، نفوذ پذیری و سایرخواص توده­های سنگی و خاکی بستگی دارد(زندی، 1378). با توجه به این­که خصوصیات مختلف بارندگی در مناطق مختلف تغییر می­نمایند و از آن­جایی که خصوصیات زمین­لغزش­ها نیز در اثر تغییرات مکانی دارای تغییراتی هستند(موسوی خطیر و همکاران، 1388). بنابراین شاید بتوان این تغییرات را به تغییر در خصوصیات مختلف بارندگی نسبت داد­. در این تحقیق سعی بر این خواهد بود که ارتباط بین