فصل اول: کلیات تحقیق

1-1-  مقدمه………………………………………………………………………………………………………………….. 3

1-2-  بیان مسئله……………………………………………………………………………………………………………… 4

1-3-  ضرورت و اهمیت پژوهش……………………………………………………………………………………………. 5

1-4-  اهداف پژوهش………………………………………………………………………………………………………… 7

1-5-  سوالات پژوهش……………………………………………………………………………………………………….. 7

1-6-  فرضیه های پژوهش……………………………………………………………………………………………………. 8

1-7-  روش پژوهش………………………………………………………………………………………………………….. 8

1-8-  مدل مفهومی…………………………………………………………………………………………………………… 9

1-9-  روش گردآوری اطلاعات……………………………………………………………………………………………… 9

1-10-……………………………………………………………………………………………………….. متغیرهای پژوهش…. 10

1-11-………………………………………………………………………….. تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای پژوهش…. 10

1-11-1-…………………………………………………………………………………………………… تعریف مفهومی…. 10

1-11-2-…………………………………………………………………………………………………… تعریف عملیاتی…. 11

1-12-…………………………………………………………………………………………………………….. قلمرو تحقیق…. 14

1-13-………………………………………………………………………………………………………….. ساختار پژوهش…. 15

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق

          مقدمه………………………………………………………………………………………………………………… 18

2-1بخش اول: مبانی نظری حافظه سازمانی؛………………………………………………………………………………. 20

2-1-1…………………………………………………………………………………………. مفهوم داده، اطلاعات، و دانش…. 20

2-1-  2مفهوم حافظه سازمانی……………………………………………………………………………………………… 22

2-1-3………………………………………………………………………………………………….. تعریف حافظه سازمانی…. 23

2-4-  انواع حافظه سازمانی………………………………………………………………………………………………… 29

2-5-  مدل سازی حافظه سازمانی………………………………………………………………………………………….. 31

2-6-  پیاده سازی حافظه سازمانی…………………………………………………………………………………………. 35

2-7-  مشكلات پیاد ه سازی حافظه سازمانی……………………………………………………………………………… 38

2-2بخش دوم: مبانی نظری قابلیت های یادگیری،…………………………………………………………………………. 41

2-2-1………………………………………………………………………………………………………… تعـریف یادگیری…. 41

2-2-  سطوح یادگیری :…………………………………………………………………………………………………….. 42

2-3-  نظریه یادگیری سازمانی……………………………………………………………………………………………… 44

2-4-  تاریخچه یادگیری سازمانی…………………………………………………………………………………………… 46

2-5-  مدل های یادگیری سازمانی:…………………………………………………………………………………………. 47

2-6-  فرایند یادگیری در سازمان یادگیرنده……………………………………………………………………………….. 51

2-7-  موانع یادگیری سازمانی……………………………………………………………………………………………… 53

2-8-  ابعاد یادگیری سازمانی………………………………………………………………………………………………. 57

بخش سوم: مبانی نظری مزیت رقابتی پایدار،………………………………………………………………………………. 60

2-1-  تعریف مزیت رقابتی…………………………………………………………………………………………………. 60

2-2-  مفهوم مزیت رقابتی………………………………………………………………………………………………….. 64

2-3-  اهمیت و ضرورت مزیت رقابتی:……………………………………………………………………………………. 65

2-4-  دیدگاه های مزیت رقابتی:…………………………………………………………………………………………… 66

2-5-  قلمروهای مزیت های رقابتی………………………………………………………………………………………… 71

2-6-  نگرش های موجود به منشاء مزیت رقابتی…………………………………………………………………………. 73

2-7-  ویژگی های مز یت رقابتی پایدار……………………………………………………………………………………. 74

بخش چهارم: مبانی نظری نوآوری………………………………………………………………………………………….. 76

2-1-  تعریف و مفهوم نوآوری……………………………………………………………………………………………… 76

2-2-  انواع نوآوری و منابع آن…………………………………………………………………………………………….. 77

2-3-  فرایند نوآوری……………………………………………………………………………………………………….. 79

2-4-  تفاوت های نوآوری در بخش خصوصی و دولتی…………………………………………………………………… 82

2-5-  انواع نوآوری:………………………………………………………………………………………………………… 83

2-6-  سیر تحول نوآوری…………………………………………………………………………………………………… 88

3-1-  مدل های نوآوری سازمانی………………………………………………………………………………………….. 90

 

 

3-2-  عوامل تسهیل كننده فرایند تغییر و نوآوری…………………………………………………………………………. 92

3-3-  ویژگی های سازمان های نوآور……………………………………………………………………………………… 94

بخش پنجم:مروری بر پیشینه پژوهش:…………………………………………………………………………………….. 100

3-4-  تحقیقات داخلی:…………………………………………………………………………………………………… 100

3-5-  تحقیقات خارجی:………………………………………………………………………………………………….. 105

فصل سوم:  روش شناسی تحقیق

3-1-  مقدمه………………………………………………………………………………………………………………. 118

3-2-  روش تحقیق………………………………………………………………………………………………………… 119

3-3-  روش و ابزار گرد آوری اطلاعات…………………………………………………………………………………. 120

3-4-  اعتبار و روایی  ابزار تحقیق……………………………………………………………………………………….. 122

3-5-  مقیاس اندازه گیری………………………………………………………………………………………………… 124

3-6-  جامعه و نمونه آماری و روش نمونه گیری………………………………………………………………………… 125

3-7-  روش‌های تجزیه و تحلیل اطلاعات………………………………………………………………………………… 127

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

4-1-  مقدمه………………………………………………………………………………………………………………. 131

4-2-  بخش تحلیل توصیفی تحقیق………………………………………………………………………………………. 132

4-2-1- جنسیت………………………………………………………………………………………………………. 132

4-2-2- تأهل………………………………………………………………………………………………………….. 133

4-2-3- تحصیلات……………………………………………………………………………………………………. 134

4-2-4- سن…………………………………………………………………………………………………………… 135

4-2-5- سابقه خدمت………………………………………………………………………………………………… 136

4-3-  بخش تحلیل استنباطی تحقیق……………………………………………………………………………………… 137

4-3-1- آیا حافظه سازمانی بر نوآوری سازمانی در شرکت‏های بیمه آسیا اثرگذار است؟………………………….. 138

4-3-2- آیا حافظه سازمانی بر نوآوری در بازاریابی در شرکت‏های بیمه آسیا اثرگذار است؟……………………… 139

4-3-3- آیا قابلیت یادگیری بر حافظه سازمانی در شرکت‏های بیمه آسیا اثرگذار است؟…………………………… 141

4-3-4- آیا قابلیت یادگیری بر نوآوری سازمانی در شرکت‏های بیمه آسیا اثرگذار است؟………………………….. 142

4-3-5- آیا قابلیت یادگیری بر نوآوری در بازاریابی در شرکت‏های بیمه آسیا اثرگذار است؟……………………… 144

4-3-6- آیا نوآوری سازمانی بر مزیت رقابتی پایدار در شرکت‏های بیمه آسیا اثرگذار است؟……………………… 145

4-3-7- آیا نوآوری در بازاریابی بر مزیت رقابتی پایدار در شرکت‏های بیمه آسیا اثرگذار است؟………………….. 147

4-4-  اولویت‏بندی ابعاد متغیرهای یادگیری سازمانی، انعطاف‏پذیری و استراتژی رقابتی در شرکت بیمه آسیا……….. 148

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1-  مقدمه………………………………………………………………………………………………………………. 150

5-2-  نتایج سؤالات تحقیق………………………………………………………………………………………………. 150

5-2-1- آیا حافظه سازمانی بر نوآوری سازمانی در شرکت‏های بیمه آسیا اثرگذار است؟………………………….. 150

5-2-2- آیا حافظه سازمانی بر نوآوری در بازاریابی در شرکت‏های بیمه آسیا اثرگذار است؟……………………… 151

5-2-3- آیا قابلیت یادگیری بر حافظه سازمانی در شرکت‏های بیمه آسیا اثرگذار است؟…………………………… 151

5-2-4- آیا قابلیت یادگیری بر نوآوری سازمانی در شرکت‏های بیمه آسیا اثرگذار است؟………………………….. 152

5-2-5- آیا قابلیت یادگیری بر نوآوری در بازاریابی در شرکت‏های بیمه آسیا اثرگذار است؟……………………… 152

5-2-6- آیا نوآوری سازمانی بر مزیت رقابتی پایدار در شرکت‏های بیمه آسیا اثرگذار است؟……………………… 153

5-2-7- آیا نوآوری در بازاریابی بر مزیت رقابتی پایدار در شرکت‏های بیمه آسیا اثرگذار است؟………………….. 153

5-3-  پیشنهادات تحقیق………………………………………………………………………………………………….. 153

5-3-1- پیشنهادات اجرایی…………………………………………………………………………………………… 153

5-3-2- پیشنهادات پژهشی تحقیقی………………………………………………………………………………….. 155

5-4-  محدودیت های تحقیق……………………………………………………………………………………………… 155

منابع و مآخذ……………………………………………………………………………………………………………….. 156

منابع فارسی………………………………………………………………………………………………………………… 157

منابع انگلیسی………………………………………………………………………………………………………………. 157

ضمائم و پیوست ها………………………………………………………………………………………………………… 159

چکیده انگلیسی……………………………………………………………………………………………………………. 189

چکیده

مسلماً محیط متغیر امروز، به سازمان ها اجازه نخواهد داد كه در مقابل فشارهای ناشی از مهارت ها، توانایی ها و فناوری های رقباء به صورت سنتی و همیشگی اداره شوند. در این حالت بستر سازی، زمینه سازی یادگیری و آموزشی سریعتر از رقباء می تواند به سازمان ها كمك كند تا نسبت به رقبا سریعتر و بهتر گام بردارد؛ بنابراین گرایش به سمت یادگیری فردی و سازمانی، اساس بقاء و بهبود عملكرد سازمانی است و باید در مورد آن هوشیارتر عمل کرد.

هدف از تحقیق حاضر بررسی تأثیر حافظه سازمانی و قابلیت های یادگیری بر مزیت رقابتی پایدار شرکت بیمه آسیا بوده است که بدین منظور 220 نفر از کارکنان این شرکت به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب و به پرسشنامه های برگرفته از مقاله  کمیسون و لوپز (2011) پاسخ گفتند. در پایان نتایج به دست آمده از پرسشنامه های تحقیق به کمک آزمون رگرسیون خطی دو متغیره مورد تحلیل قرار گرفته و نتایج نشان داد که حافظه سازمانی بر نوآوری سازمانی و نوآوری در بازاریابی شرکت های بیمه آسیا تأثیر معنی داری (p<0/01) دارد. قابلیت یادگیری بر حافظه سازمانی، نوآوری سازمانی و نوآوری در بازاریابی تأثیر معنی داری (p<0/01) نشان داده است. همچنین نوآوری سازمانی بر مزیت رقابتی پایدار تأثیر معنی دار داشته و در عین حال نتایج نشان داد که نوآوری در بازاریابی بر مزیت رقابتی پایدار تأثیر معنی داری (p<0/01) ندارد.

کلید واژه‏ها: حافظه سازمانی، قابلیت‏های یادگیری، مزیت رقابتی پایدار، شرکت بیمه آسیا.

فصل اول:

کلیات تحقیق

1-1-     مقدمه

ایجاد و بهبود حافظه سازمانی، یكی از شیوه های مدیریت منابع فكری و فرهیخته است. سازمانها بایستی راجع به تلاشهای گذشته و شرایط محیطی خود دانشی را در حافظه نگهداری كنند. وقتی سازمان مطلبی را می آموزد، از آن پس بایستی نتیجه آن مطلب دردسترس باشد. ثبت و ضبط مطالب به صورت مكتوب تنها یک فرم از حافظه سازمانی است. آشكارترین محل در این زمینه گنجینه های اطلاعاتی همچون كتابچه شركت، پایگاه های داده، سیستم های نگهداری فایل ها و حتی داستانها و حكایتها نیز می شود. علاوه بر این، افراد نیز یكی دیگر از محلهای اصلی نگهداری و حفظ دانش سازمانی هستند.

هر سازمان یادگیرنده ،بایستی دارای حافظه سازمانی و ابزاری كه موجبات ذخیره،بازنمایی و به اشتراك گذاری سرمایه های دانشی و فكری و انسانی را فراهم می آورد باشد.یک سیستم مدیریت سرمایه فكری میتواند دانشهای جدید را یاد بگیرد و آن را در قالب بهبود یافته ی مدیریت كند و در اختیار افراد قرار دهد (آندرسون،2000).

در این فصل به بررسی كلیات تحقیق پرداخته شده است. ابتدا مساله اصلی تحقیق بیان می گردد و سپس اهمیت و ضرورت تحقیق مورد بررسی قرار می گیرد و در ادامه به اهداف اساسی تحقیق، فرضیات تحقیق، روش تحقیق، روش گردآوری اطلاعات و قلمرو تحقیق پرداخته شده و در انتها نیز واژه ها و اصطلاحات تخصصی تعریف می شود.

1-2-     بیان مسئله

از عوامل مهم بقا و حیات سازما نها، نیروی انسانی كیفی و توانمند است. به عبارت دیگر اهمیت منابع انسانی به مراتب از فناوری جدید، منابع مالی و مادی بیشتر است. تفاوت اصلی سازمان ها را باید در دانایی و نادانی دانست. نقش نیروی انسانی كارآمد، توانا و دانا در تحقق اهداف سازمانی، امری غیر قابل انكار می باشد (نکویی مقدم و میلانی فرد، 1388).

اهمیت یادگیری مستمر و قوی در سازمانها هرگز تا به این اندازه حیاتی نبوده است. به دلیل وجود نیروهایی همچون جهانی شدن و فناوری، سرعت و پیچیدگی تحولات به گونه ای افزایش یافت كه سازما نها مجبور شدند برای ادامه حیات همواره چیزهای بیشتری یاد بگیرند (ماركواد، 1388). در جهان امروز تغییر و تحولات علمی و تكنولوژیكی با سرعت در حال انجام است. كشورها برای این كه از این تغییرات و تحولات عقب نمانند، تلاش می كنند با سرمایه گذاری بر روی آموزش و توسعة نیروی انسانی كه با این تغییرات همراه گردیده، زمینة رشد و توسعة خود را فراهم آورند. در جهان امروز رشد و پیشرفت كشورها و سازمانها در گرو علم و دانش بشری است. اتکینسون (2003)، عقیده دارد كه عامل اصلی تولید برای رفاه تهی دستان جامعه، فضا، انرژی و زمینهای كشاورزی نیست؛ بلكه بهبود نیروی انسانی با كیفیت و پیشرفت دانش بشری است (اتکینسون، 2003).

از طرفی ایجاد و بهبود حافظه سازمانی، یكی از شیوه های مدیریت منابع فكری و فرهیخته است. سازمانها بایستی راجع به تلاشهای گذشته و شرایط محیطی خود دانشی را در حافظه نگهداری كنند. وقتی سازمان مطلبی را می آموزد، از آن پس بایستی نتیجه آن مطلب دردسترس باشد. ثبت و ضبط مطالب به صورت مكتوب تنها یک فرم از حافظه سازمانی است. آشكارترین محل در این زمینه گنجینه های اطلاعاتی همچون كتابچه شركت، پایگاه های داده، سیستم های نگهداری فایل ها و حتی داستانها و حكایتها نیز می شود. علاوه بر این، افراد نیز یكی دیگر از محلهای اصلی نگهداری و حفظ دانش سازمانی هستند.(ابراهیمی، 1383)

 همچنین حافظه سازمانی با گردآوری، سازماندهی، توزیع و استفاده مجدد از دانش ایجاد شده توسط كاركنان، دارایی كلیدی سازمان یعنی دانش را توسعه داده و تقویت می كند. هدف ابزارهای حافظه سازمانی تأمین اطلاعات مناسب برای رویه‏های سازمانی است که نمی‏توان آنها را در جایی غیر از سازمان خود آموخت. واژگان فنی و اصطلاحات مخصوص هر سازمان، درسهای فرا گرفته شده از پروژه‏های سازمان و خط مشی‏ها و راهبردها نمونه‏هایی از حافظه سازمانی هستند.

 با توجه به نقش و تاثیر یادگیری سازمانی بر مولفه های مختلف سازمانی، در این پژوهشی به دنبال پاسخگویی به این پرسش هستیم که ” آیا حافظه سازمانی و قابلیت های یادگیری بر مزیت رقابتی پایدار تاثیر دارد؟”.

1-3-     ضرورت و اهمیت پژوهش

نگاهی نافذ به جهان پیرامون این حقیقت را آشکار می کند که «جهان امروز بسیار متفاوت از گذشته است» که در این راستا از ویژگیهای مسلط جهان امروز می توان به جهانی شدن اقتصاد، تولید انبوه و ظرفیت مازاد در اکثر بازارها،