چکیده:…………………………………………………………………………………………..1

فصل اول: طرح مسئله………………………………………………………………………….2

1-1. بیان مسئله………………………………………………………………………………..3

1-2. مروری بر سابقه تحقییق…………………………………………………………………5

1-3. اهداف تحقیق………………………………………………………………………………8

1-3-1. هدف کلی ……………………………………………………………………………..8 

1-3-2. اهداف جزئی……………………………………………………………………………..8

1-4. سؤالات و فرضیه ­های تحقیق……………………………………………………………..9

فصل دوم: کلیات ……………………………………………………………………………….11

2-1. تعریف بیهوشی…………………………………………………………………………….12

2-2. بیهوشی عمومی………………………………………………………………………….13

2-3. بی­دردی و بی­حسی موضعی……………………………………………………………….14

2-3-1. اصول عمومی بی­حسی یا بی­دردی موضعی ………………………………………….15

2-3-2. تاریخچه بی­حسی موضعی……………………………………………………………16

2-3-3. بی­حس کننده های موضعی…………………………………………………………….17

2-3-3-1. مکانیسم بی­حس کنندگی این دارو­ها……………………………………………..18

2-3-3-2. خاصیت ضد میکروبی……………………………………………………………….20

2-3-3-3. لیدوکائین هیدروکلراید ……………………………………………………………….20

2-3-3-4. مسمومیت ناشی ازداروهای بی­حسی موضعی………………………………..21

2-3-3-5. درمان مسمومیت با دارو­های بی­حسی موضعی………………………………….22

2-4. روش­های ایجاد شلی عضلانی………………………………………………………….23

2-5. روش­های بی­دردی و بی­حسی ناحیه­ای و موضعی در سگ……………………………..24

2-5-1. بی­حسی و بی­دردی در اندام حرکتی……………………………………………………24

2-5-1-1. بی­حسی اپیدورال خاجی – کمری………………………………………………….25

2-5-1-2. بی­حسی شبکه اعصاب بازویی………………………………………………………25

2-5-1-3. بی­حسی ناحیه­ای وریدی………………………………………………………………26

2-6. روش تزریق داخل استخوانی……………………………………………………………..26

2-6-1. فیزیولوژی تجویز داخل استخوانی………………………………………………………28

2-6-2. مکان­های تزریق داخل استخوانی………………………………………………………28

2-6-3. ابزار­های مورد استفاده برای تزریق داخل استخوانی……………………………….29

2-6-4. عوارض جانبی تزریق داخل استخوانی………………………………………………..30

2-7. روش بی­حسی ناحیه­ای داخل استخوانی………………………………………………..31

2-8. درد و ارزیابی آن………………………………………………………………………………32

2-9. رادیوگرافی استخوان……………………………………………………………………….33

2-9-1. تخریب استخوان یا استئولیز………………………………………………………….33

2-9-2. تشکیل استخوان…………………………………………………………………………34

2-9-3. استئومیلیت………………………………………………………………………………35

2-9-3-1. استئومیلیت حاد……………………………………………………………………….36

2-9-3-2. استئومیلیت مزمن…………………………………………………………………37

2-9-4. عوامل ایجادکننده استئومیلیت………………………………………………………….37

2-10. دارو­های آرامبخش و ضد­انعقاد……………………………………………………………….38

2-10-1. آسپرومازین …………………………………………………………………………………38

2-10-2. میدازولام…………………………………………………………………………………….39

2-10-3. هپارین سدیم……………………………………………………………………………..40

فصل سوم: روش تحقیق و پژوهش……………………………………………………………….41

3-1. مواد و لوازم مورد استفاده…………………………………………………………………….42

3-2. داروهای مورد استفاده………………………………………………………………………..42

3-3. روش كار…………………………………………………………………………………………42

فصل چهارم: نتایج…………………………………………………………………………………..49

فصل پنجم: بحث و پیشنهادات………………………………………………………………….60

5-1. بحث………………………………………………………………………………………………61

5-2. پیشنهادات……………………………………………………………………………………..63

منابع…………………………………………………………………………………………………64

چکیده انگلیسی……………………………………………………………………………………….67

چکیده:

مقدمه: بی­حسی ناحیه­ای داخل استخوانی دارای سه خصوصیت بیهوشی عمومی شامل بی­دردی، شلی عضلانی و بی­حرکتی بوده، خطرات بیهوشی عمومی را نداشته و در مواقع اورژانس و عدم دسترسی به عروق نیز استفاده می­ شود.

هدف: بررسی بی­دردی حاصل از این روش، ارزیابی درصد موفقیت اجرایی روش و ارزیابی عوارض جانبی موضعی و سیستمیک این روش بود.

روش­کار: بیست قلاده سگ نر سالم از نژاد مخلوط با محدوده سنی 6 ماهه تا 3 ساله به شکل تصادفی انتخاب شدند. به صورت تصادفی ده قلاده از آنها در گروه تیمار و 10 قلاده نیز در گروه شاهد قرار گرفته و کاری روی گروه شاهد انجام نشد. ابتدا گروه تیمار تحت القاء آرامبخشی توسط داروهای آسپرومازین مالئات و میدازولام هیدروکلراید قرار گرفتند. بی­حسی موضعی در پوست و ضریع استخوان صورت گرفته و با بهره گرفتن از مته سوراخی جهت تزریق در یک کورتکس متافیز استخوان­های زند­زبرین و یا درشت­نی ایجاد شده و 4 میلی­لیتر لیدوکائین هیدروکلراید 1% در مغز استخوان تزریق شد. تورنیکت در بالای مفصل بالایی استخوان بسته شده و لیدوکائین 25/0% یا 5/0% با دوز 5 میلی­گرم بر کیلوگرم وزن بدن داخل مغز استخوان تزریق شد. آزمایش بی­دردی با ایجاد سوراخی به عرض 5 میلی­متر در دیافیز استخوان صورت گرفت. ارزیابی بی­دردی توسط نظارت چشمی رفتار حیوان به روش Numerical rating scale صورت گرفته و همزمان تعداد ضربان قلب اندازه ­گیری شد. ارزیابی مسمومیت با لیدوکائین تا 30 دقیقه پس از باز کردن تورنیکت صورت گرفته و ارزیابی وقوع استئومیلیت توسط رادیوگرافی 14 روز بعد انجام شد.

نتیجه: در مقایسه ضربان قلب گروه شاهد با گروه تیمار در مراحل اجرای آزمایش اختلاف معنی داری مشاهده شد که به شکل افزایش در گروه تیمار به دلیل اثر داروی آرامبخش بود (P<0.05). مقایسه ضربان قلب گروه تیمار در زمان آرامبخشی با مراحل مختلف اجرای روش در همین گروه، تنها بیانگر افزایش معنی دار در زمان ایجاد سوراخ تزریق است (P<0.05). درصد درد گزارش شده توسط ناظر در هنگام ایجاد سوراخ تزریق، تزریق بی­حسی اولیه، تزریق بی­حسی اصلی و تست بی­دردی با مته در حیواناتی که نمره درد بیشتر از صفر داشتند به ترتیب 80، 40، 30 و صفر درصد بوده و باز کردن تورنیکت تا 30 دقیقه بعد آن در هیچ یک از موارد، مسمومیتی را نشان نداد. درصد موفقیت اجرای روش 90% و درصد وقوع استئومیلیت تا 2 هفته بعد از اجرای روش 6% بود. این روش راحت، سریع و با عوارض جانبی کمی بوده، بی­دردی 100% در اندام حرکتی ایجاد کرده و با وجود اینکه مته پنجره­ای به قطر 5 میلی­متر در کورتکس استخوان ایجاد می­ کند، حیوان دردی احساس نمی­ کند.

فصل اول: طرح مسئله

1-1- بیان مسئله

 پدیده­ای که توسط وندل هولمز درسال 1846 به نام واژه ی بیهوشی[1] بیان شد، ایجاد برگشت پذیر بی­دردی را در بیمار توصیف می­ کند. بیهوشی پدیده­ای تجربی است و بر اساس پیشرفت علم و تکنولوژی گسترش پیدا کرده است و علاوه بر این خصوصیات یک هنر را داراست (Clarke and Trim 2013). امروزه دستیابی به روش­های جدید بیهوشی برای تأمین نیاز­های مختلف و جدید بیماران و متخصصان و همچنین رفع مشکلاتی که در انجام بیهوشی وجود داشته، چالشی دائمی برای محققان محسوب می­ شود. در حال حاضر به علت خطر­های بیهوشی عمومی و مسائلی که قبل و بعد از آن (مثل پرهیز غذایی) باید رعایت شود، استفاده از روش­های جایگزین به جای بیهوشی عمومی امری بدیهی است (Clarke and Trim 2013). بیهوشی عمومی به دو دسته تزریقی و استنشاقی تقسیم شده که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارا می­باشند. بیهوشی تزریقی دارای مزایای تجویز آسان و القاء سریع بوده و دارای معایب تجمع در بدن و عدم کنترل عمق بیهوشی پس از تجویز دارو می­باشد. بیهوشی استنشاقی دارای مزایای کنترل عمق بیهوشی و باز بودن مسیر هوایی ودارای معایب وسایل و داروهای پیچیده و گران قیمت است (Tranquilli, Thurmon et al. 2013). جراحی بر روی اندام حرکتی حیوانات کوچک جزء جدایی ناپذیر از جراحی­های حیوانات کوچک است که مراجعات زیادی از کل موارد ارجاعی به بیمارستان­ها را شامل می­شوند و یکی از موارد اصلی آن تصادفات است. بدیهی است که اجرای این اعمال جراحی نیاز به روش­های مناسب القاء بیهوشی و بی­دردی دارد (Slatter 2003).

القاء بیهوشی ناحیه­ای در اندام حرکتی حیوان با بهره گرفتن از روش تزریق داخل استخوانی ماده­ی بی­حسی موضعی با کمک مسدود کردن جریان خون در ناحیه­ی ابتدایی اندام حرکتی به وسیله­ تورنیکت را روش بیهوشی ناحیه­ای داخل استخوانی گویند (Waisman, Roffman et al. 1995). بیهوشی ناحیه­ای اندام حرکتی یکی از روش­های بیهوشی است که فقط اعصاب محیطی را تحت تأثیر قرار می­دهد و تأثیری بر هوشیاری بیمار ندارد، ولی دارای سه خصوصیت بیهوشی عمومی شامل بی­دردی، شلی عضلانی و بی­حرکتی در موضع بیهوشی است (Tranquilli, Thurmon et al. 2013). بیهوشی ناحیه­ای داخل استخوانی روش پذیرفته شده و مفید برای بیهوشی در جراحی­های اندام حرکتی انسان، به خصوص جراحی­های ارتوپدی است.این روش به خصوص در مورد جراحی­های اورژانسی و جراحی­های انتخابی اندام حرکتی، بیمارانی که پرهیز غذایی داده نشده ­اند و در موارد دیگر جراحی اندام حرکتی که القاء بیهوشی عمومی ممکن نیست یا خطرناک است دارای اهمیت ویژه است وتوصیه می­ شود. همچنین بیهوشی ناحیه­ای ایجاد شده در روش داخل استخوانی در انسان 100% بوده است (Waisman, Roffman et al. 1995).

در بیماران اورژانسی مبتلا به شوک و تشنج و جراحی­های اضطراری مانند بیماران تصادفی و موارد سوختگی که بر اثر کلاپس عروق، کوچک بودن بیش از حد عروق، ترومبوز و موارد دیگر که دسترسی به عروق آنها امکان پذیر نبوده یا نیاز به اتلاف زمان زیادی دارد، روش تزریق داخل استخوانی می ­تواند کمک کننده باشد (Orlowski, Porembka et al. 1990; Boucek and El Magd 2006). در بحث اطفال وکودکان در موارد طبیعی و اورژانس به دلیل کوچک بودن عروق، سختی یا عدم دسترسی به عروق یکی از روش­های اصلی القاء بیهوشی در آنها روش داخل استخوانی می­باشد و این روش به طور کامل جایگزین روش بیرون آوردن عروق به روش جراحی[2] دراطفال و حیوانات شده است (Stewart and Kain 1992; Haas 2004; Engle 2006; Neuhaus, Weiss et al. 2010).

 روش تزریق داخل استخوانی اولین بار توسط دکتر درینکر در سال 1922 در دانشگاه هاروارد کشف شد (Stewart and Kain 1992; Tobias and Ross 2010). روش تزریق داخل استخوانی یک روش مناسب است که با بهره گرفتن از وارد کردن سر­سوزن به فضای مغز استخوان، مایعات و دارو­ها به وسیله سینوزوئید­ها به ورید مرکزی استخوان داخل شده و با سرعتی برابر با روش تزریقی داخل رگی به گردش خون عمومی جذب می شوند (Orlowski, Porembka et al. 1990; Piermattei, Flo et al. 2006; Sarrafzadeh-Rezaei, Dalir-Naghadeh et al. 2008). بر خلاف تصور روش تزریق داخل استخوانی مطمئن و مشکلات و عوارض جانبی آن با درصد وقوع پایین­تر درمقایسه با روش داخل رگی است (Stewart and Kain 1992; Waisman, Roffman et al. 1995; Tobias and Ross 2010). علاوه بر این بیهوشی ناحیه­ای داخل استخوانی در انسان کمترین اثر را بر سیستم قلب و عروق و تنفس داشته است و اجرای این روش در بعضی موارد سریع­تر از روش داخل رگی صورت می گیرد (Waisman, Roffman et al. 1995; Sarrafzadeh-Rezaei, Dalir-Naghadeh et al. 2008).

2-1- مروری بر سابقه تحقیق

با توجه به جستجوهای بعمل آمده تا­کنون تحقیق قابل ذکری در این زمینه در دامپزشکی انجام نشده است.

– صدیقی و همکاران در سال 1380 با مقایسه القای بیهوشی به دو روش وریدی و داخل استخوانی توسط ترکیب دیازپام-استیل پرومازین-کتامین در 16 قلاده سگ نشان دادند تفاوت معنی داری بین ضربان قلب و تعداد تنفس دو گروه مشاهده نشد. میزان تضعیف رفلکس­های بیهوشی و شروع اثر داروهای بیهوشی نیز در هر دو گروه مشابه بود. تعداد نوتروفیلها 3روز پس از آزمایش بیشتر از گروه وریدی بود. همچنین براساس رادیوگرافهای تهیه شده در روز 14 پس از تزریق در 3 مورد اسکلروز و افزایش دانسیته در محل تزریق مشاهده شد که تغییرات فوق را میتوان حاصل از آماس مختصر و تحریک بافت استخوانی نسبت به روش وریدی دانست. در مجموع روش مایع درمانی و بیهوشی به طریق داخل استخوانی با استفاده ترکیبات دارویی به کار رفته در این تحقیق، روشی مطمئن و مناسب بوده و در مقایسه با روش داخل وریدی دارای اثرات سوء و جانبی نمی ­باشد (Sedighi 2001).

– روزتی و همکاران درسال 1985 با مطالعه بر روی تجویز داخل استخوانی به عنوان روش جایگزین برای تجویز داخل رگی در اطفال از سال 1942 تا 1977 بر روی بیش از 4000 مورد گزارش دادند تنها 27 مورد استئومیلیت رخ داده که 6/0% موارد را شامل شده است. این درصد در مقایسه با آمار 7/3% عفونت موضعی ناشی از تزریق داخل رگی بسیار قابل قبول و مورد توجه می­باشد و نشان دهنده مزیت این روش در اطفال می باشد (Rosetti, Thompson et al. 1985).

– استوارت وهمکاران در سال 1992 با بررسی روش تزریق داخل استخوانی به عنوان روش انتخابی برای بیهوشی اطفال نشان دادند یکی از مصادیق استفاده از بیهوشی داخل استخوانی افزایش تعداد نوزادانی است که تحت اعمال