کلمات کلیدی : قالب‌های موفق برنامه‌سازی کودک، مفاهیم اخلاقی دین، انتقال مفاهیم اخلاقی دین، شاخصه‌های موفقیت یک برنامه برای انتقال مفاهیم اخلاقی دین، کودک رسانه و دین، ژانرهای مورد علاقه کودکان، عناصر جذاب برنامه‌سازی کودک.
 

فهرست مطالب:

عنوان……………………………………………………………………………………………………………….صفحه
فصل اول: کلیات تحقیق
دیباچه:……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..2
1-1 طرح مساله:………………………………………………………………………………………………………………………………………5
1-2 ضرورت تحقیق:………………………………………………………………………………………………………………………………..6
1-3 اهداف تحقیق:………………………………………………………………………………………………………………………………….6
1-3-1 هدف اصلی : ………………………………………………………………………………………………………………..6
1-3-2 اهداف فرعی :……………………………………………………………………………………………………………….6
1-4 سؤال‌های تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………..7
1-4-1 سوال اصلی ………………………………………………………………………………………………………………….7
1-4-2 سوالات فرعی ………………………………………………………………………………………………………………7
1-4 تعریف نظری مفاهیم  ………………………………………………………………………………………………………………….7
1-4-1  قالب‌های برنامه‌سازی …………………………………………………………………………………………………………..8
1-4-2 برنامه‌سازی کودک ……………………………………………………………………………………………………………..10
1-4-3  موفق…………………………………………………………………………………………………………………………………..12
1-4-4 اخلاق ………………………………………………………………………………………………………………………………….13
1-4-5 انتقال مفاهیم ……………………………………………………………………………………………………………13
فصل دوم: مبانی نظری تحقیق
‌1-2 بررسی تحقیقات پیشین : …………………………………………………………………………………………………………. 16
1-1-2 مقالات………………………………………………………………………………………………………………………..16
2-1-2 پایان‌نامه‌ها ………………………………………………………………………………………………………………..18
3-1-2 طرح‌های پژوهشی ……………………………………………………………………………………………………22
2-2 چهارچوب نظری تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………..25
2-2-1 فرضیه تحقیق …………………………………………………………………………………………………………..25
فصل سوم: روش تحقیق
3-1 روش تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………………..27
3-1-1کلیات …………………………………………………………………………………………………………………………27
3-2 تئوری داده بنیاد ………………………………………………………………………………………………………………………….28
3-2-1 مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………….28
3-2-2 انتخاب نظریه داده بنیاد به عنوان روش تحقیق ……………………………………………………..29
3-2-3 ویژگی‌های داده بنیاد ……………………………………………………………………………………………….30
3-2-4 اجزاء و مراحل در فرایند تحقیق داده بنیاد …………………………………………………………….31
3-2-4-1 سؤال تحقیق …………………………………………………………………………………………32
3-2-4-2 نمونه گیری …………………………………………………………………………………………..33
3-2-4-3 نقش محقق …………………………………………………………………………………………..34
3-2-4-4 جمع‌ آوری داده‌ها ………………………………………………………………………………….35
3-2-4-5 تحلیل داده‌ها ………………………………………………………………………………………..35
3-2-4-5-1 شکل گیری مفهوم ……………………………………………………………35
3-2-4-5-2 کدگذاری …………………………………………………………………………..36
فصل چهارم: یافته­ های تحقیق
4-1 گزارش نویسی مراحل تحقیق . ……………………………………………………………………………………………………39
4-1-1 استخراج سؤالات تحقیق ………………………………………………………………………………………….39
4-1-1-1 سؤالات نهایی تحقیق ……………………………………………………………………………43
4-1-2 نمونه‌گیری ………………………………………………………………………………………………………………..45
4-1-2-1 آشنایی با مصاحبه‌شوندگان ………………………………………………………………….48
4-1-3 نحوه پرسش سؤالات از مصاحبه‌شوندگان ……………………………………………………………….49
4-1-4 گزیده‌ای از صحبت‌های شرکت کنندگان در مصاحبه …………………………………………….50
4-1-4-1 مرتضی گوهری‌پور ………………………………………………………………………………..50
4-1-4-2  محمد مسلمی ……………………………………………………………………………………..51
4-1-4-3  مهدی نیک روش ………………………………………………………………………………..52
4-1-4-4 پروین شمشکی …………………………………………………………………………………….53
4-1-4-5 الهه بهبودی ………………………………………………………………………………………….55
4-1-4-6  علی زارعان …………………………………………………………………………………………..56
4-1-4-7  محمود سلامیان …………………………………………………………………………………..57
4-1-4-8 علیرضا رحیمی ……………………………………………………………………………………..58
4-1-4-9  رضا حبیبی ………………………………………………………………………………………….58
4-1-4-10  گیتی‌فر شفایی ………………………………………………………………………………….60
4-1-4-11  رودابه حمزه‌ای ………………………………………………………………………………….60
4-1-4-12 مجید قناد …………………………………………………………………………………………..62
4-1-4-13 مهناز آذین ………………………………………………………………………………………….63
4-1-4-14 اسدالله اعلایی ……………………………………………………………………………………..64
4-1-4-15 رحمان حاصلی ……………………………………………………………………………………65
4-1-4-16 پرویز امیری ………………………………………………………………………………………..66
4-1-4-17 محمد میرکیانی …………………………………………………………………………………66
4-1-4-18 احسان نیلی ………………………………………………………………………………………..68
4-1-4-19 نگین حسینی …………………………………………………………………………………… 68
4-1-5 بررسی سؤالات و کدگذاری ………………………………………………………………………………………69
4-1-5-1 کدگذاری مرحله اول …………………………………………………………………………….70
4-1-5-2 کدگذاری مرحله دوم …………………………………………………………………………129
4-1-5-2-1 سؤال اول : برنامه موفق ………………………………………………….129
4-1-5-2-2 سؤال دوم : ضوابط انتقال مفاهیم اخلاقی ……………………..132
4-1-5-2-3 سؤال سوم : دسته‌بندی مفاهیم اخلاقی ………………………..134
4-1-5-2-4 سؤال چهارم : قرابت قالب‌ها برای ………………………………….137
4-1-5-2-5 سؤال پنجم : تفاوت قالب‌ها ………………………………………… 138
4-1-5-2-5-1 پژوهش‌های انجام شده ………………………………142
4-1-5-2-5-1-1 پژوهش اول …………………………….142
4-1-5-2-5-1-2 پژوهش دوم …………………………….142
4-1-5-2-5-1-3 پژوهش سوم ……………………………143
4-1-5-2-5-1-4پژوهش چهارم ………………………….143
4-1-5-2-5-1-5 پژوهش پنجم ………………………….144
4-1-5-2-5-1-6 پژوهش ششم ………………………….144
4-1-5-2-5-1-7 پژوهش هفتم ………………………….145
4-1-5-2-5-1-8 پژوهش هشتم …………………………146
4-1-5-2-5-1-9 پژوهش نهم ……………………………..146
4-1-5-2-5-1-10  پژوهش دهم ………………………..147
4-1-5-2-5-1-11 پژوهش یازدهم …………………….147
4-1-5-2-5-1-12 پژوهش دوازدهم …………………..148
4-1-5-2-5-1-13 پژوهش سیزدهم …………………..148
4-1-5-2-5-1-14  پژوهش چهاردهم…………………149
4-1-5-2-5-1-15 پژوهش پانزدهم ……………………149
4-1-5-2-5-1-16 پژوهش شانزدهم …………………..150
4-1-5-2-5-1-17 پژوهش هفدهم …………………….150
4-1-5-2-5-1-18 پژوهش هجدهم ……………………151
4-1-5-2-5-1-19 پژوهش نونزدهم ……………………151
4-1-5-2-5-1-20 نتیجه پژوهش‌ها …………………..151
4-1-5-2-6 سؤال ششم :ژانرهای مود علاقه کودکان …………………….. 153
4-1-5-2-6-1  نتیجه …………………………………………………………154
4-1-5-2-6-1-1  همه مخاطبان ……………………….154

4-1-5-2-6-1-2 مخاطبین خردسال………………….155
4-1-5-2-6-1-3 مخاطبین کودک …………………….156
4-1-5-2-6-1-4 مخاطبین نوجوان ……………………156
4-1-5-2-7 سؤال هفتم :عناصر جذاب برنامه ………………………………… 156
4-1-5-2-8 سؤال هشتم : قالب‌های برنامه‌سازی در تجربه …………… 160
4-1-5-2-8-1   قالب عروسكی ………………………………………….160
4-1-5-2-8-2 قالب ترکیبی (جُنگ) …………………………………162
4-1-5-2-8-2-1 ترکیبی نمایشی ……………………..162
4-1-5-2-8-2-2 ترکیبی غیر نمایشی ………………165
4-1-5-2-8-3 قالب انیمیشن ……………………………………………..168
4-1-5-2-8-4  قالب مسابقه ……………………………………………….169
4-1-5-2-8-5  قالب کلیپ و سرود ……………………………………172
4-1-5-2-8-6 قالب مستند ………………………………………………..173
8-8-2-5-1-7 سایر قالب‌ها ………………………………………………..173
4-1-5-2-8-8 نتیجه …………………………………………………………..173
4-1-5-2-9 سؤال نهم : سنجش صحت ادعای مطروحه…………………. 177
4-1-5-2-9-1  نتیجه : ……………………………………………………….181
4-1-5-2-10 سؤال دهم : جذابیت مفاهیم اخلاقی ……………………….. 182
4-1-5-2-10-1 نتیجه ………………………………………………………..186
4-1-5-2-11 سایر پاسخ‌ها : بُرد رسانه …………………………………………… 186
4-2مقایسه برنامه‌های کودک کانال sat7pars و کانال قرآن سیما ……………………………………………. 187
4-2-1 چرا این دو کانال ……………………………………………………………………………………………………187
4-2-2 درباره کانال sat7pars ………………………………………………………………………………………..188
4-2-2-1 معرفی برنامه‌های کودک کانال sat7pars بر اساس قالب…………….190
4-2-3 درباره کانال قرآن سیما …………………………………………………………………………………………191
4-2-3-1 معرفی برنامه‌های کودک کانال قرآن سیما بر اساس قالب ……………..192
4-2-4 دلیل انتخاب برنامه‌های نقد شده از دو کانال ……………………………………………………….192
4-2-5 نحوه امتیاز دهی به برنامه‌های منتخب …………………………………………………………………193
4-2-5-1 تناسب قالب با ایده …………………………………………………………………………….193
4-2-5-2  انتخاب ژانر مناسب …………………………………………………………………………..193
4-2-5-3 رعایت اصول برنامه‌سازی …………………………………………………………………..194
4-2-5-4 رعایت ویژگی‌های مخاطب ………………………………………………………………..196
4-2-5-5  نحوه انتقال مفاهیم …………………………………………………………………………..196
4-2-5-6 اعتقاد برنامه‌ساز …………………………………………………………………………………197
4-2-6 نقد برنامه‌های منتخب دو کانال ……………………………………………………………………………198
4-2-6-1 برنامه خاله اورانوس …………………………………………………………………………..198
4-2-6-2 برنامه صبح بخیر کوچولو ……………………………………………………………………204
4-2-6-3 برنامه باغچه گردونه ……………………………………………………………………………208
4-2-6-4 برنامه سریال نمایشی هرا و نبات ……………………………………………………….214
4-2-6-5 برنامه جوانه ………………………………………………………………………………………..218
4-2-6-6 برنامه هدهد و خاله هدی …………………………………………………………………..221
4-2-6-7 برنامه بیشه سبز ………………………………………………………………………………….226
4-2-6-8 برنامه راه من؛راه تو …………………………………………………………………………….234
فصل پنجم: نتیجه ­گیری
5-1 خلاصه‌ای از نتایج پژوهش‌ها …………………………………………………………………………………………………. 240
5-1-1 قالب‌های موفق برنامه‌سازی …………………………………………………………………………………..240
5-1-2 موفقیت برنامه ……………………………………………………………………………………………………….240
5-1-3  توجه به ظرفیت و بُرد رسانه ……………………………………………………………………………….241
5-1-4 نوآوری و خلاقیت …………………………………………………………………………………………………241
5-1-5 پدیده مناسبتی زندگی کردن ………………………………………………………………………………242
5-1-6 عناصر برنامه‌ای ……………………………………………………………………………………………………..242
5-2 خلاصه‌ای از بررسی برنامه‌های کودک دو کانال sat7pars و کانال قرآن سیما ……………….. 242
5-3 پیشنهادات …………………………………………………………………………………………………………………………….. 243
5-3-1 موزه ………………………………………………………………………………………………………………………243
5-3-2 ساخت شهرک سینمایی و تلویزیونی …………………………………………………………………..244
5-3-3  تاسیس رشته دکترای تهیه‌کنندگی گرایش کودک و نوجوان …………………………..244
فهرست منابع و مآخذ:‌ ………………………………………………………………………………………………………………………246
ضمائم : متن مصاحبه با شرکت کنندگان در مصاحبه …………………………………………………………………….249
 
فهرست جداول:
جدول 1-1 : قالب‌های برنامه‌ای…………………………………………………………………………………………………………..10
جدول 2-1 : محبوب‌ترین برنامه‌های مورد علاقه کودکان………………………………………………………………….19
جدول 3-1 : نمونه یادداشت عرصه و کدگذاری آن……………………………………………………………………………35
جدول 4-1 : کدگذاری مرحله اول ……………………………………………………………………………………………………..70
جدول 4-2 : کدگذاری مرحله دوم سؤال اول …………………………………………………………………………………..129
جدول 4-3 : کدگذاری مرحله دوم سؤال دوم ………………………………………………………………………………….132
جدول 4-4 : کدگذاری مرحله دوم سؤال سوم …………………………………………………………………………………134
جدول 4-5 : کدگذاری مرحله دوم سؤال چهارم ……………………………………………………………………………..138
جدول 4-6 : کدگذاری مرحله دوم سؤال پنجم ……………………………………………………………………………….139
جدول 4-7 : تفکیک قالب‌ها براساس سن ……………………………………………………………………………………….141
جدول 4-8 : تفکیک قالب‌ها براساس جنسیت ………………………………………………………………………………..141
جدول 4-9 : میزان علاقه کودکان به قالب‌های برنامه کودک ………………………………………………………..142
جدول 4-10 : ژانرهای مورد علاقه کودکان ……………………………………………………………………………………153
جدول 4-11 : عناصر جذاب برنامه …………………………………………………………………………………………………156
جدول 4-12 : سنجش صحت ادعای مطروحه ……………………………………………………………………………….178
جدول 4-13 : امتیاز ژانرها براساس مخاطب ………………………………………………………………………………….194
جدول 4-14 : امتیاز آیتم‌های برنامه‌سازی در یک برنامه جُنگ نمایشی ………………………………………195
جدول 4-15 : امتیاز آیتم‌های رعایت ویژگی مخاطب ……………………………………………………………………196
جدول 4-16 : نحوه انتقال مفاهیم ………………………………………………………………………………………………….197
جدول 4-17 : جدول نهایی امتیاز دهی برنامه‌ها ……………………………………………………………………………198
جدول 4-18 : ارزیابی برنامه قصه‌های خاله اورانوس ……………………………………………………………………..201
جدول 4-19 : حاصل امتیازات برنامه قصه‌های خاله اورانوس ……………………………………………………….202
جدول 4-20 : ارزیابی برنامه صبح بخیر کوچولو ……………………………………………………………………………206
جدول 4-21 : حاصل امتیازات برنامه صبح بخیر کوچولو ……………………………………………………………..208
جدول 4-22 : ارزیابی برنامه باغچه گردونه ……………………………………………………………………………………212
جدول 4-23 : حاصل امتیازات برنامه باغچه گردونه ……………………………………………………………………..214
جدول 4-24 : ارزیابی سریال نمایشی زهرا و نبات ………………………………………………………………………..215
جدول 4-25 : حاصل امتیازات سریال نمایشی زهرا و نبات ………………………………………………………….217
جدول 4-26 : ارزیابی برنامه جوانه …………………………………………………………………………………………………219
جدول 4-27 : حاصل امتیازات برنامه جوانه …………………………………………………………………………………..221
جدول 4-28 : ارزیابی برنامه هدهد و خاله هدی ……………………………………………………………………………..224
جدول 4-29 : حاصل امتیازات برنامه هدهد و خاله هدی ……………………………………………………………….226
جدول 4-30 : ارزیابی برنامه بیشه سبز ……………………………………………………………………………………………232
جدول 4-31 : حاصل امتیازات برنامه بیشه سبز ……………………………………………………………………………..234
جدول 4-32 : ارزیابی برنامه راه من؛ راه تو ……………………………………………………………………………………..236
جدول 4-33 : حاصل امتیازات برنامه راه من؛ راه تو ……………………………………………………………………….238
 فهرست نمودارها:
نمودار 3-1 : نمودار تجزیه و تحلیل گراندد تئوری ایوز……………………………………………………………………….37
نمودار 4-1 : موفقیت برنامه ………………………………………………………………………………………………………………132
نمودار 5-1 : فراوانی کانال‌های کودک در کشورهای مختلف دنیا …………………………………………………..245
 
فهرست اشکال:
شکل 3-1 : شکل فرایند تحقیق داده بنیاد ……………………………………………………………………………………….32
شکل 4-1 : مراحل رسیدن به قالب ……………………………………………………………………………………………………63
شکل 4-2 : مراحل ساخت صحیح یک کلیپ …………………………………………………………………………………….65
شکل 4-3 : عناصر تولید برنامه …………………………………………………………………………………………………………..67
شکل 4-4 : نسبت بین قالب و محتوا ………………………………………………………………………………………………182
 فهرست تصاویر :
تصویر 4-1 : مسابقه مختلط خاله اورانوس ……………………………………………………………………………………….199
تصویر 4-2 : در آغوش کشیدن کودکان …………………………………………………………………………………………..199
تصویر 4-3 : رقص و آواز در برنامه خاله اورانوس …………………………………………………………………………….200
تصویر 4-4 : رنگی …………………………………………………………………………………………………………………………….203
تصویر 4-5 : ریحانه …………………………………………………………………………………………………………………………..203
تصویر 4-6 : لبخند مجری ……………………………………………………………………………………………………………….204
تصویر 4-7 : دکور و لباس در برنامه صبح بخیر کوچولو …………………………………………………………………204
تصویر 4-8 : تیتراژ ابتدایی برنامه صبح بخیر کوچولو  ……………………………………………………………………205
تصویر 4-9 : همه فن حریف و پرستو  …………………………………………………………………………………………….208
تصویر 4-10 : دکور برنامه باغچه گردونه ………………………………………………………………………………………….208
تصویر 4-11 : آواز و رقص ملایم برنامه باغچه گردونه …………………………………………………………………….209
تصویر 4-12 : فرق بین دکور سال 91 با سال 93 با تغییر کارگردان و تهیه‌کننده برنامه……………..210
تصویر 4-13 : قورقوری …………………………………………………………………………………………………………………….210
تصویر 4-14 : زهرا ……………………………………………………………………………………………………………………………214
تصویر 4-15 : قانقاری ………………………………………………………………………………………………………………………215
تصویر4-16 : نبات …………………………………………………………………………………………………………………………….215
تصویر4-17 : مادر زهرا …………………………………………………………………………………………………………………….215
تصویر4-18 : مادربزرگ زهرا ……………………………………………………………………………………………………………215
تصویر4-19 : کسرا ……………………………………………………………………………………………………………………………218
تصویر 4-20 : یسرا ……………………………………………………………………………………………………………………………218
تصویر 4-21 : دکور برنامه جوانه ………………………………………………………………………………………………………218
تصویر4-22 : خاله هدی ……………………………………………………………………………………………………………………222
تصویر 4-23 : هدهد خان …………………………………………………………………………………………………………………222
تصویر 4-24 : راوی برنامه بیشه سبز ……………………………………………………………………………………………….227
تصویر 4-25 : بوبی، غوکی و خرسی ………………………………………………………………………………………………..227
تصویر 4-26 : سرسبز پیردانا ……………………………………………………………………………………………………………228
تصویر 4-27 : آرم صلیب سرخ در دکور برنامه بیشه سبز ………………………………………………………………228
تصویر 4-28 : تیتراژ برنامه بیشه سبز ……………………………………………………………………………………………..231
تصویر 4-29 : تیتراژ ابتدایی برنامه راه من؛ راه تو …………………………………………………………………………..235
تصویر 4-30 : نمونه ای فضای حاکم در برنامه راه من؛ راه تو ………………………………………………………..235

فصل اول:

کلیات تحقیق

دیباچه

كودكان از اثرپذیرترین مخاطبان برنامه‌های تلویزیون هستند[1]، تأثیر برنامه‌های این رسانه بر جنبه‌های مختلف اجتماعی، ­فرهنگی و روانی کودکان غیر قابل انکار است. یکی از مهم­ترین تأثیراتی که کودکان از تلویزیون می‌گیرند، تأثیرات دینی است که ممکن است همراه با برداشت‌های خاصی از دین باشد. صرف تاکید بر این واقعیت که کودکان و بزرگسالان موجوداتی فعال و اثرپذیری هستند که به آنچه می‌بینند، می‌شنوند و یا می‌خوانند معنی می‌دهند، خود مبین آن است که ما به شکل غیر هدفمندانه تحت نفوذ و تاثیر رسانه‌ها نیستیم. تاثیر رسانه‌ها می‌تواند هم مفید باشد و هم مضر، این به نوع انتخاب ما از رسانه‌ها و همچنین تا حد زیادی به محتوا و آنچه هر رسانه عرضه می‌کند بستگی دارد.
برخی از تحقیقات مربوط به کودکان و رسانه ها، یافته‌های بسیاری از تاثیرات رسانه‌ها بر کودکان، پیامدها و نتایج مخرب و مضر متمرکز است؛ پیامدهایی که به دلیل نگرانی والدین، معلمان و دیگر افراد جامعه موضوع بحث و گفتگوهای بسیاری در این زمینه شده است تا آنجا که بیش از یک هزار تحقیق مشهور و معروف به بررسی خشونت رسانه‌ای پرداخته‌اند. طبق این مطالعات، خشونت موجود در فیلم‌ها و برنامه‌های تلویزیونی تاثیرات چند برابری بر بینندگان دارند. تحقیقات بعضی از کشورها نشان می‌دهد، به جز برخی تاثیرات مطلوب، خشونت رسانه‌ای اغلب موجب ترس‌های نامطلوب و تا حدودی پرخاشگری‌های مخرب می‌شود، البته در صورتی که عوامل تعیین کننده دیگری نیز در محیط کودک باشد که به تقویت این پرخاشگری‌های مخرب، بینجامد. در عین حال برخی از تحقیقات انجام گرفته در مناطق مختلف، حاکی از آن است که این  نتایج را نمی‌توان به راحتی به سایر ملیت‌ها تعمیم داد.
البته همه تحقیقات مربوط به تاثیرات زیان بار رسانه‌ها مربوط به خشونت نمی‌شود. به عنوان مثال مطالعاتی هم در زمینه تصورات کودکان راجع به نقش زن و مرد، افراد مسن و سالخورده، خانواده، اقلیت‌های قومی، سایر مردم جهان، دیگر کشورهای جنگ و صلح وجود دارد و یا مطالعاتی که مربوط به دیگر اثرات زیان بار رسانه هاست از قبیل آن که آیا رسانه‌ها و محتوای آنها کودکان را به انزوا، بی توجهی به تکالیف مدرسه و دیگر فعالیت‌های بیرون از خانه، بی نظمی و اختلال در تغذیه و یا مصرف گرایی سوق می‌دهند.
به عنوان یک قانون کلی، محتوای رسانه‌ها به ندرت تاثیر مستقیم و یا انحصاری بر اعمال ما دارند. در عوض ما از رسانه‌ها تأثیرات ذهنی، تصورات، ایده ها، اندیشه ها، احساسات و تجربیاتی را دریافت می‌کنیم که با دیگر تصورات، هنجارها، ارزش‌ها و احساساتی که از تجربیات شخصی خود، خانواده، مدرسه و گروه‌های همسالان (که اغلب نیز مهم‌تر هستند) برگرفته‌ایم ترکیب و عجین می‌شود. مجموعه این تاثیرات برگرفته از رسانه‌ها، اشخاص و تجربیاتمان در زندگی واقعی به افزایش و یا کاهش میزان تمایل ما به عمل می‌ انجامد. به این ترتیب تنها رسانه‌ها نیستند که به تصورات ما نسبت به نقش‌های زن و مرد در جامعه و یا بی عدالتی‌های مربوط به سن، جنس و یا میزان پذیرش فرهنگی – اجتماعی شکل می‌دهند و یا ما را به سوی نژاد پرستی، اختلالات و بی‌نظمی غذایی، مصرف‌گرایی، انزوا، آزارهای جنسی، فقر، پرخاشگری، خشونت و غیره می‌کشاند. اما اگر سایر عوامل محیطی در یک جهت حرکت کنند، رسانه‌ها نیز در آنها موثر واقع می‌شوند و مشارکت می‌یابند. نقش رسانه‌ها به ویژه در مواقعی که شخص تجربه چندانی ندارد و یا اطلاعات مناسب و درست از جایی دریافت نمی‌کند و قادر نیست از محیط شخصی خود، عقیده‌ای برای خود پیدا کند، برجسته‌تر می‌شود.
همچنین باید گفت که رسانه‌ها نمی‌توانند به تنهایی عامل تغییرات مثبت اجتماعی (نظیر کاهش اختلاف و شکاف‌های اطلاعاتی انقلاب آموزشی، مدارای اجتماعی، دموکراسی و صلح) باشند. با این حال اگر در همان جهت حرکت کنند،