چکیده

هدف از تحقیق حاضر، بررسی اثرات بازخورد خودکنترلی ویدیویی کلی و اختصاصی بخش دشوار بر عملکرد و یادگیری شوت ثابت بسکتبال در پسران 17-15 ساله بود. روش تحقیق نیمه تجربی بود. نمونه تحقیق شامل 56 دانش آموز 17- 15 ساله از یک هنرستان کرمان بود که به روش تصادفی از بین دانش آموزان این هنرستان انتخاب شدند و به طور تصادفی در چهار گروه بازخورد خودکنترلی ویدیویی کلی، اختصاصی بخش دشوار، جفت شده کلی و جفت شده بخش دشوار قرار گرفتند. داده های مورد نیاز در این تحقیق در سه مرحله اکتساب، یادداری با تاخیر و انتقال با تاخیر جمع آوری شد. همه شرکت کننده ها باید در دوره اکتساب 48 کوشش(6 بلوک 8 کوششی)  و یک روز بعد در  مراحل یادداری و انتقال 8 کوشش را بدون حضور بازخورد انجام می دادند. جهت مقایسه میانگین امتیازات بدست آمده در بین گروه های مورد مطالعه در مرحله اکتساب از تحلیل واریانس با اندازه گیری های مکرر، و در مراحل یادداری و انتقال از تحلیل واریانس یک متغییره استفاده شد. اگر چه اثر کوشش های تمرینی در مرحله اکتساب معنادار بود  و تمرین باعث کاهش خطا شد اما اثرات متقابل دسته کوشش وگروه و اثر اصلی گروه معنادار نبود. اثر اصلی کنترل بازخورد در مراحل یادداری و انتقال معنادار بود، این نتایج با اغلب مطالعات قبلی موافق بود، اثر اصلی بازخورد اختصاصی بخش دشوار در هیچ کدام از مراحل معنا دار نبود که با اغلب یافته های قبلی مخالف است. بنابراین میتوانیم بگوییم خودکنترلی در این گروه سنی دارای اثرات مثبت می باشد.

کلید واژه ها: خودکنترلی، آگاهی از اجرا، بازخورد ویدیویی، بازخورد اختصاصی، شوت ثابت بسکتبال

 

 

 

 

 

 

فهرست

عنوان                                                                                                       صفحه

فصل اول (مقدمه وطرح تحقیق)

1-1 مقدمه                                                                                                                              2

1-2 بیان مساله                                                                                                                         4

1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق                                                                                                  5

1- 4 اهداف تحقیق                                                                                                                 7

1-1-4 هدف کلی                                                                                                            7

2-1-4 اهداف اختصاصی                                                                                                 7

1- 5   فرضیه های تحقیق                                                                                                         7

1-6 پیش فرض های تحقیق                                                                                                     7

1-7  محدوده تحقیق                                                                                                               8

1-8 محدودیت های تحقیق                                                                                                     8

1-9 تعریف نظری واژه ها                                                                                                        9

1-10 تعریف عملیاتی واژه ها                                                                                                  9

فصل دوم: ادبیات  و پیشینه تحقیق

2-1 مقدمه                                                                                                                            12

2-2 مبانی نظری تحقیق                                                                                                          12

2-3یادگیری حرکتی                                                                                                             12

2-4 نظریه های یادگیری حرکتی                                                                                           12

فهرست

عنوان                                                                                                          صفحه

1-2-4 نظریه ثوراندیک                                                                                                 13

2-2-4 نظریه سه مرحله ای فیتز و پوسنر                                                                           13

3-2-4 مدل یادگیری جنتایل                                                                                           13

4-2-4 نظریه یادگیری حلقه بسته آدامز                                                                            14

5- 2-4  نظریه طرحواره اشمیت                                                                                       14

2-5 مفاهیم و طبقه بندی بازخورد                                                                                          14

1-2- 5 بازخورد ذاتی                                                                                                      15

2-2- 5 بازخورد افزوده                                                                                                    15

2-6 انواع بازخورد                                                                                                                15

2-7  بازخورد ویدیویی                                                                                                         16

2-8 نقش های بازخورد افزوده در یادگیری حرکتی                                                                17

2-9  تواتر ارائه بازخورد                                                                                                        18

2-10 خود تنظیمی                                                                                                                19

2-11 مدل حرکتی فرایند خود تنظیمی                                                                                   20

2-12 نظریه شناختی اجتماعی خود تنظیمی                                                                             20

2-13 یادگیری خودکنترلی و فرضیه ها                                                                                  20

2- 14 مکانیسم های اثر بازخورد خودکنترل                                                                           21

2- 15مکانیسم های خودکنترلی                                                                                             22

فهرست

عنوان                                                                                                          صفحه

2-16 بازخورد بخش دشوار حرکت                                                                                       24

2-17 ادبیات پیشینه                                                                                                                24

2-18 تحقیقات داخل کشور                                                                                                  25

2-19 تحقیقات خارج از کشور                                                                                              26

2- 20 جمع بندی                                                                                                                  29

 

فصل سوم: روش شناسی تحقیق

3-1 مقدمه                                                                                                                            31

3-2 روش و طرح تحقیق                                                                                                       31

3-3 جامعه و نمونه آماری                                                                                                      32

3-4 متغیرهای تحقیق                                                                                                             32

1-3-4 متغیرهای مستقل                                                                                                    32

2-3-4 متغیر وابسته                                                                                                          32

3- 5 ابزار مورد استفاده و نوع تکلیف                                                                                     32

3-6 شیوه اجرای تحقیق و جمع آوری اطلاعات                                                                     34

3-7 روش آماری تحقیق                                                                                                        35

فصل چهارم: نتایج تحقیق

4-1 مقدمه                                                                                                                            38

4-2 آماره های توصیفی متغیرهای اندازه گیری شده                                                               38

فهرست

عنوان                                                                                                          صفحه

4-3 آزمون کولموگروف- اسمیرنوف                                                                                   40

4-4 آزمون فرضیه های آماری تحقیق                                                                                    41

1-4-4 آزمون آماری اول                                                                                                 41

2-4-4 آزمون آماری دوم                                                                                               42

3-4-4 آزمون آماری سوم                                                                                                43

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

5-1 مقدمه                                                                                                                            46

5-2 خلاصه تحقیق                                                                                                                46

5-3 بحث ونتیجه گیری                                                                                                         47

5-4 پیشنهادات برخاسته از تحقیق                                                                                          52

5-5 پیشنهاداتی برای تحقیقات آینده                                                                                      53

منابع                                                                                                                                      54

پیوست ها                                                                                                                              58

فرم رضایت نامه شرکت کنندگان                                                                                           59 فرم ثبت نمره و بازخورد                                                                                                        60

 

 

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                                          صفحه

جدول3-1طرح اجرای تحقیق                                                                                                34

جدول 4-1 آماره های توصیفی قد و وزن در گروه های مورد مطالعه                                       38

جدول 4- 2 آماره های توصیفی امتیازات در گروه های مورد مطالعه در مرحله اکتساب            39

جدول 4- 3 آماره های توصیفی در گروه های مورد مطالعه در مراحل یادداری و انتقال            39

جدول 4- 4 آماره های توصیفی درخواست بازخورد در کوشش های خوب و بد                     40

جدول 4- 5 آماره های توصیفی تکرر درخواست بازخورد در بلوک ها                                   40

جدول 4- 6 آزمون کولموگروف- اسمیرنوف در مراحل اکتساب، یادداری و انتقال                41

جدول 4- 7   تحلیل واریانس با اندازه گیری های مکرر دو طرفه در مرحله اکتساب                 42

جدول 4- 8 آزمون تعقیبی توکی در مورد اثر اصلی گروه در مرحله یادداری                           43

جدول4- 9 آزمون تعقیبی توکی در مورد اثر اصلی گروه در مرحله انتقال                                44

 

 

 

 

 

 

 

فهرست شکل ها

عنوان                                                                                                          صفحه

شکل 3- 1 طرح عاملی مرکب درون گروهی- بین گروهی                                                     31

شکل 3- 2 طرح شماتیک منطقه شوت بسکتبال                                                                      33

شکل 4-1 نمودار خطی میانگین امتیازات بدست آمده در دوره اکتساب، یادداری و انتقال        44

 

 

فصل اول

مقدمه و طرح تحقیق

 

 

1-1 مقدمه مهارتها بخش عمده ای از زندگی انسان را تشکیل می دهند.قابلیت برجسته و ممتاز انسان در اجرای مهارتها، مشخصه ای مهم از هستی او است. شناخت عاملهای اثرگذار بر اجرا، از موضوعاتی هستند که دانشمندان تعلیم و تربیت قرنها سعی در شناخت آنها داشته اند. دانش کاربردهای فراوانی در بهبود  پیشرفت اجراهای ورزشی و فعالیتهای بدنی دارد. مربیان هنگام آموزش، از راه های متعددی به دنبال استفاده از این دانش در یادگیری و اجرای مهارتها هستند. مربیانی که فرایند های موثر یادگیری را بهتر متوجه می شوند،بدون شک در آموزش مهارتها نسبت به ورزشکاران خود امتیاز و برتری دارند (اشمیت، 1386). در گذشته یادگیری در زندگی عادی انسان مساله چندان مهمی به شمار نمی آمد وبه گمان بسیاری از افراد غیر فنی و غیر متخصص فرض مسلم بر آن بود که فرد از راه تجربه و شاگردی و کار کردن با استاد کار و علم وهنر می آموزد وجز این هیچ مشکلی وجود ندارد(طاهری، 84). اما امروزه یادگیری اهمیت ویژه ای در میان جوامع مختلف پیدا نموده بطوری که یادگیری بهعنوان فرایندی مداوم محسوب می شود که حتی پس از اتمام تحصیلات ابتدایی،متوسطه و دانشگاه هم پایان نمی پذیرد و به عنوان یک تلاش مادام العمر محسوب می گردد چون افراد در سراسر زندگی تمایل به رشد یافتن دارند(شفیع زاده، 1383).

یادگیری در حوزه های مختلفی بحث می شود که از جمله این حوزه ها یادگیری مهارتای حرکتی است.یادگیری به طور کلی عبارت است از تغییرات نسبتا پایدار در رفتار حرکتی  انسان که نتیجه فرایندهای مربوط به تمرین و تجربه است(اشمیت و لی، 1387).بدون شک عوامل زیادی بر کارایی یادگیری حرکتی و نحوه اجرای مهارت تاثیر می گذارند،که به یقین یکی از مهمترین آنها، بازخورد است. بازخورد نقش بسیار مهمی  در کنترل حرکتی و اکتساب مهارت حرکتی دارد تحقیقات نشان داده اند که بازخورد مهمترین عاملی است که یادگیری و نحوه  اجرای مهارت را کنترل می کند (رحمانی نیا، 84).

بازخورد به اطلاعاتی گفته می شود که فرد درباره اجرای مهارت در حین یا پس از اجرا دریافت میکند.بازخورد در دوشکل اصلی وجود دارد.بازخورد درونی (ذاتی) تکلیف، بازخورد حسی است که در حین یا پس از اجرای مهارت در دسترس قرار می گیرد وبخش طبیعی اجرای مهارت است و شکل دیگر آن بازخورد افزوده است بازخورد افزوده اطلاعاتی است که منبع خارجی فراهم می کند و به بازخوردی اضافه می شود یا آن را تقویت می کند که ازاجرای مهارت به وجود می آید(بازخورد درونی).  دو نوع بازخورد افزوده  بر اساس بخشی از مهارت تمییز داده می شودکه اطلاعات بازخوردی به آن مربوط می شود.آگاهی از نتیجه به پیامد اجرای مهارت و آگاهی از اجر ا به ویژگی های اجرا مربوط است که در نهایت به نتیجه منجر می شود ممکن است مربی بازخورد افزوده را هم زمان با اجرای مهارت یا پس از تکمیل ارائه دهد، ممکن است بازخورد افزوده برای اطلاع دادن به شاگرد درباره موفقیتش در اجرا یا خطاهای اجرایش ارائه شود: همچنین، بازخورد افزوده ممکن است در جهت برانگیختن شاگرد به ادامه تلاش برای رسیدن به هدف به کار رود(مگیل، 89).

با هدایت حرکت به سمت هدف مورد نظر،  می توان بازخورد را به مقدار کافی و لازم ارائه کرد تا هم فراگیر با حجم وسیعی از اطلاعات از سوی مربی مواجه نشود وهم مربی بتواند در کمترین زمان و صرف حداقل انرژی برای آموزش، مطالب را به فراگیر انتقال دهد. این موضوع که اطلاعات نامربوط و زیاد ممکن است توجه فراگیر را تقسیم و نوعی سردرگمی ایجاد کند در منابع مختلف و تحقیقات متعدد مشاهده شده است (اشمیت و لی، 87).

رویکرد تجربی متفاوتی که درباره بهینه سازی ارائه بازخورد در تحقیقات اخیر در زمینه تمرین بدنی مورد استفاده قرار گرفته است، ارائه بازخورد در زمانی است که یادگیرنده خود آن را طلب می نماید، به این شیوه ارائه بازخورد، خود کنترلی گویند. نتایج تحقیقات اخیر نشان داده اند تمریناتی که از شیوه خود کنترلی استفاده می نمایند، می توانند برای یادگیری مهارتهای حرکتی سودمند باشند(جنل و همکاران، 1997).

بخشی از فناوری که به طور بالقوه برای افزایش یادگیری در کلاسهای آموزشی و هنگام اجرای مهارت حرکتی استفاده می شود، ویدئو است که دانش آموزان به کمک آن قادر هستند بازخورد صحیح و متواترمهارتهای حرکتی را دریافت کنند ونقش فعال تری در یادگیری دارند (مک موریس، 2004).

در چند سال گذشته ، مطالعات متعددی اثر بخشی بخشی بازخورد خودکنترلی را برای یادگیری نشان داده اند (چن و همکاران، 2002؛ چیویاکوفسکی و ولف،2002؛ چیویاکوفسکی و همکاران، 2005؛ جنل و همکاران، 1995،1997 ) ولی سید لری 1388 در تحقیقی که در مورد کودکان انجام داده بود وهمچنین باقرلی 1385  در تحقیقی که مهارت گلف را مورد مطالعه قرار داده بود نتایج متفاوتی بدست آوردند. تحقیقات در ایران در این زمینه کمتر در مورد نوجوانان  و بازخورد ویدیویی بوده است،  و تحقیقی در مورد یک تکلیف پیچیده ورزشی رایج در اجتماع کمتر به چشم میخورد و بیشتر به فعالیت های آزمایشگاهی به دلیل کنترل منابع اطلاعاتی و درجات آزادی پرداخته شده است. از این رو در این مطالعه سعی شده است تا حد امکان تاثیر بازخورد خودکنترلی ویدیویی بر عملکرد و یادگیری شوت ثابت بسکتبال در نوجوانان بررسی شود.

1-2 بیان مسئله

اگرچه در برخی تحقیقات اهمیت انواع مختلف طرح های بازخوردی برای یادگیرندگان ارزیابی شده، اما بررسی این حقیقت که آیا بازخورد برای یادگیرنده ضروری است یا خیر نادیده گرفته شده است. در حقیقت در این تحقیقات به یادگیرنده بدون توجه به درخواستش بازخورد ارائه می شود و به نقش فعال یادگیرنده توجهی نمی شود (ولف و شیا، 2002).

در چند سال گذشته، تحقیقات متعددی اثر بخشی تمرین خود کنترلی را برای یادگیری حرکتی نشان داده اند و یادگیری به شکل خودکنترلی به صورت یک ساختار جدید و با اهمیت در تحقیقات آموزشی ، روانشناسی وجامعه شناسی پذیرفته شده است. تحقیقات نشان داده است که اجازه دادن به فراگیرندگان برای کنترل بخشی از موقعیتهای تمرینی ، به یادگیری موثرتری در مقایسه با موقعیت های جفت شده منجر شده است (چیویاکوفسکی و ولف، 2007).