مقدمه

 

  بیان مسئله

 

  ضرورت و اهمیت تحقیق

 

  فرضیه تحقیق

 

  سئوالات فرضیه

 

  اهداف تحقیق

 

  تعاریف

 

  فصل دوم (ادبیات تحقیق)

 

  برقرار روابط انسانی

 

  استرس یا فشار روانی

 

  تعاریف فشار شغلی

 

  فشار روانی مفید یا زیانبخش؟

 

  مشکلات استرس

 

  نشانه های متعارف فشار روانی

 

  علل فشار روانی

 

              1-عوامل فشار زای برون سازمانی

 

              2-عوامل سازمانی فشارزا

 

              3-عوامل گروهی فشارزا

 

              4-عوامل فشارزای شخصی

 

  تعارض و سطوح تعارض

 

  تعارض در نقش معلم

 

  بهداشت روانی

 

  اصول اساسی بهداشت روانی

 

  احترام به شخصیت

 

  شناختن محدودیتها

 

  پی بردن به علل رفتار

 

  رفتار تابع تمامیت فرد است

 

  احتیاجات اولیه

 

  اضطراب

 

  تعبیر و تفسیر اضطراب

 

  مؤلفه های اضطراب

 

  افسردگی

 

  اضطراب و معلمان

 

  علائم نوروز

 

  دلایل اهمیت موضوع فشار شغلی

 

  پیشینه تحقیق

 

  فصل سوم

 

  جامعه آماری

 

  نمونه آماری

 

  روش نمونه گیری

 

  ابزار جمع آوری اطلاعات

 

  روش تجزیه و تحلیل آماری

 

  متغیرها

 

  فصل چهارم

 

 

 

              1-جدول فراوانی نظرات معلمان

 

              2-جداول ضریب همبستگی پیرسون فرضیه ها

 

              3-جداول میانگین فرضیه ها

 

              4-نمودارها

 

  فصل پنجم

 

  نتیجه گیری بر اساس اعداد بدست آمده از جداول میانگین

 

  نتیجه گیری بر اساس اعداد بدست آمده از جداول ضریب همبستگی

 

  نتیجه گیری و اثبات و ردّ فرضیه ها بر اساس نمودارها

 

  ارائه پیشنهادها

 

محدودیتها

  فصل ششم

 

  منابع و پیوستها

 

 

 

 

فصل اول:

• مقدمه
• بیان مسئله
• ضرورت و اهمیت تحقیق
• فرضیه های تحقیق
• سئوال فرضیه
• اهداف تحقیق
• تعاریف

 

مقدمه

یکی از عواملی که رابطه مستقیمی با سلامت و بیماری روانی دارد، استرس (فشار روانی) است. استرس آماده شدن برای شغل، ملاقات با افراد، کسب یک مهارت جدید و یا هر استرس دیگری است.

هانس اولین محقق که به طور گسترده و علمی استرس را مطالعه کرده است، معتقد است که « به طور کلی زندگی بدون استرس دیگر زندگی نیست». استرس به هر گونه شرایط روانی فیزیکی گفته می شود که ما آن را در هنگام سازگاری یا تطابق با محیط خود، تجربه می کنیم. به طور طبیعی، استرس را حوادث ناخوشایند از قبیل فشارهای روانی ناشی از کار، مشکلات مربوط به زندگی و یا مسایل و مشکلات اقتصادی و مالی و … به وجود می آورند.

امروز صنعت و تکنولوژی قدرت و ثروت را افزایش داده ولی امکان زندگی در آرامش و صلح و اطمینان را از انسان سلب کرده و در حقیقت کیفیت فدای کمیت شده و اعتدال و تناسب کنار رفته و فشارهای روانی جانشین آن شده است. با علم به این قضیه که در دنیای امروز بدون تکنولوژی نمی توان زندگی کرد. چرا که فنون تکنولوژی تنها راه عملی برای پیشرفت های اجتماعی است. بهترین راه حل این است که بین تکنولوژی و علم از یک طرف و روان انسان از طرف دیگر سازش و آشتی برقرار شود و تکنولوژی را در خدمت آزادی اندیشه و رعایت حال روحی و معنوی مردم بکار برد به همین منظور موضوع و فشار روانی و آثار ناشی از آن در سازمانها، در دهۀ اخیر مورد توجه بسیار واقع شده و یکی از مباحث اصلی رفتار سازمانی را بخود اختصاص داده است.

از نظر فیزیولوژیکی فشار روانی می تواند بر رفتار فرد اثر بگذارد و واکنش های نامطلوب را مانند استعمال دخانیات، تندخویی، افسردگی را سبب شود و از نظر روانی، حمله قلبی، زخم معده و غیره را به همراه آورند و نتیجه طبیعی فشارهای روانی فرد برای سازمان کاهش کارایی است.

زیرا افرادی که فرسودگی و استهلاک را در خود تجربه نمایند هیجان قلبی را برای کار از دست داده و در بسیاری موارد کار و شغل خود را رها می کنند و بدین طریق اهداف سازمانها را دستخوش تزلزل می سازند و همچون آفتی فعالیتها و تلاشها را عقیم می سازند.

در حال حاضر نیاز روزافزون به معلمان برخودار از سلامت جسمی روانی در کشورمان بیش از هر زمان دیگر است زیرا خدمات آموزش و پرورش اهمیت اجتماعی فراوانی دارد، جامعه و مردم نسبت به عملکرد ها و نتایج کار آن حساسیت زیادی دارند. وظایفی که انجام می دهد بسیار پیچیده و دشوار است.

به همین دلیل باید به امر انتخاب معلمان برخوردار از سلامت روانی و جسمانی توجه ویژه ای مبذول شود و این مهم با انجام پژوهشهای متعدد و ارائه طریق جهت انجام فعالیتها و عملکرد اصولی و منطقی و منطبق بر اهداف سازمانی در محیط کار و مشخص نمودن عوامل استرس زا و دادن رهنمودهایی جهت تعدیل و یا کاهش آنها برای بهبود نتایج عملکرد معلمان بدست می آید. ]در این تحقیق سعی شده است که به شناسایی رابطه بین فشار روانی و استرس شغلی و عملکرد معلمان مقطع ابتدایی بپردازد و تفاوت بین معلمان با استرس و معلمانی که در آنها استرس وجود ندارد مقایسه کند[ مقطع ابتدایی یکی از مهمترین مقاطع تحصیلی است که همه چیز در آن پایه ریزی می شود.

بیان مسئله

همه انسانها در طول زندگی خویش تحت تأثیر فشار روانی قرار گرفته اند و هر فردی در زندگی شخصی و شغلی خود فشار روانی را تجربه کرده است، اثرات مخرب فشار روانی بر زندگی فردی و اجتماعی کاملاً مشهود است این اثر می تواند در سازمان و محیط کاری بروز کرده و موجبات کاهش عملکرد مطلوب را فراهم سازد.

هر چند تحت شرایط فشار آور و متعادل بسیاری از افراد بهتر کار می کنند، اما میزان تحمل هر شخص نسبت به موقعیت های فشار آور با شخص دیگر متفاوت است. موقعیت یا شرایطی که باعث ایجاد فشار روانی خفیف در یکی می شود ممکن است برای دیگری موقعیت دردناکی باشد.

چون معلمان یکی از آسیب پذیرترین افراد در برابر فشارهای روانی هستند و با توجه به مسئولیتی که بر عهده دارند آثار منفی این فشار آثار سویی در امر آموزش بدنبال خواهد داشت.

فشار روانی دارای علل متعددی است و ممکن است ناشی از عوامل بیرون سازمانی مانند خانواده و مشکلات مربوط به آن، مرگ عزیزان، طلاق و … باشد و یا ریشه در درون سازمان داشته باشد که به خود شغل یا درون شغل بستگی نداشته بلکه به عوامل سازمانی دیگر از قبیل سیاستهای سازمانی، ساختهای سازمانی، شرایط مادی، فرایندها ارتباط دارد.

فشار روانی ممکن است اثراتی بر عملکرد معلمان داشته و کیفیت کار آنان را کاهش و از طرفی به تجربه دیده شده است که هر چه معلمان احساس مسئولیت بیشتری داشته باشد و نسبت به کار خود متعهد تر باشند باید فشارهای بیشتری تحمل نمایند لذا در این تحقیق سعی شده برای حفظ سلامت معلمان، فشارهای روانی ناشی از شغل به معلمان و ارتباط آن با عملکردشان مورد شناسایی قرار گیرد و راه حل مناسب در حل و یا کاهش آن ارائه شود.

ضرورت و اهمیت تحقیق

در دنیای کنونی فشارهای روانی بخش عمده ای از زندگی افراد را در محیط کار و اجتماع و خانواده تحت تأثیر خویش قرار داده است شناخت فشار روانی و تأثیر آن در ابعاد گوناگون زندگی انسان، اعم از فردی، شغلی و خانوادگی و نیز سلامت جسمی از جمله مباحثی است که نظر کارشناسان و متخصصان را جلب کرده است.

فشار روانی بیش از حد، تأثیر منفی در زندگی فردی و در محیط کار، بر سازمان دارد و از آن به عنوان یکی از آفات نیروی انسانی نام برده شده است و چون معلمان از این قاعده مستثنی نیستند به عنوان یکی از آسیب پذیرترین قشرها در برابر فشار روانی می توان از آنها نام برد. بدین معنی که فشار روانی بیش از حد معلمان می تواند اثرات مخرب بر عملکرد و کارایی معلمان داشته و باعث کاهش بازده آنها شود و چون آنها پرورش و تربیت انسانها را بر عهده دارند می توانند اثرات مخرب و جبران ناپذیری در  پی داشته باشد.

با شناخت عوامل فشارزا و سهم آنها در بهبود فعالیتها و عملکرد معلمان و اثربخشی مدارس، می توان گامی در جهت رفع یا کاهش و یا حد اعتدال فشار روانی برداشت و این مهم بدست نمی آید مگر با انجام تحقیقات فراوان در زمینه شناسایی عوامل مخل سلامت روانی و راه های پیشگیری و مبارزه با آن.

پژوهشگر به دلیل اشتغال به کار در مدارس مقطع ابتدایی و حساسیت شغلی معلمان در کارکنان آموزشی که در تماس مستقیم با دانش آموزان می باشند به اهمیت این مسئله پی برده است که در صورت وجود استرس در بین معلمان آموزشی بستری فراهم می آید که این استرس و عوامل و عواقب ناشی از آن به دانش آموزان انتقال یابد و آنان از اثرات مخرب ناشی از وجود این اختلال متضرر شوند به همین دلیل به مطالعه و پژوهش در زمینه شناسایی عوامل استرس زای شغلی و رابطه آن با عملکرد معلمان پرداخته است.

فرضیه های تحقیق

• بین استرس شغلی و میزان حضور معلمان در مدرسه رابطه وجود دارد.
• بین استرس شغلی و امنیت محیط کار معلمان رابطه وجود دارد.
• بین فشار (استرس) شغلی و کمیت کار معلمان همبستگی وجود دارد.
• بین استرس شغلی و کیفیت کار معلمان همبستگی معکوس وجود دارد؟
• بین فشار شغلی و بهداشت روانی معلمان ارتباط معنی دار وجود دارد؟

سئوالات فرضیه

• تا چه میزان به استرس شغلی و میزان حضور معلمان در مدرسه رابطه وجود دارد؟
• آیا بین استرس شغلی و امنیت محیط کار معلمان رابطه وجود دارد؟
• تا چه حد بین فشار شغلی و کمیت کار معلمان رابطه (همبستگی) وجود دارد؟
• آیا بین استرس شغلی و کیفیت کار معلمان همبستگی معکوس وجود دارد؟
• تا چه حد بین فشار شغلی و بهداشت روانی معلما ارتباط معنی دار وجود دارد؟

اهداف کلی تحقیق