چکیده فارسی

هدف اصلی این تحقیق ابتدا اولویت بندی عوامل موثر بر ترجیح سرمایه گذاران منطقی در بورس اوراق بهادار تهران و سپس ارائه مدل نوینی برای رتبه بندی سهام 100 شرکت برتر در این بازار با توجه به معیارهای کشف شده می باشد که برای این منظور از ابزار فرایند تحلیل شبکه ای فازی(FANP) استفاده گردید.

روش این تحقیق از نوع تحقیقات توصیفی- پیمایشی و از نظر هدف، جزو تحقیقات کاربردی است.جامعه آماری این مطالعه بورس اوراق بهادار تهران می باشد که برای مشخص کردن معیارها پس از مصاحبه با تحلیل گران شرکت های سرمایه گذاری و مشخص شدن معیارها ،با بهره گرفتن از نظر مدیران سرمایه گذاری 20 صندوق برتر سرمایه گذاری کشور تحت عنوان نظر خبرگان اقدام به امتیاز دهی به معیارها با سه راهبرد سرمایه گذاری کوتاه مدت،میان مدت و بلند مدت به روش فازی مثلثی(FA) گردید.

یافته های تحقیق حاکی از مشخص شدن 9 معیار برتر به شرح P/E ، بدهی جاری به مجموع بدهی و حقوق صاحبان سهام، EPS،DPS، ریسک،عرضه و تقاضا، حاشیه سود عملیاتی، عملکرد گذشته سهام، و قدرت درآمدی موسسه در آینده می باشد.که در پایان با بدست آوردن اطلاعات شرکت های بورس اوراق بهادار تهران با بهره گرفتن از نرم افزار SUPER DECISION، شرکت های برتر مشخص و رتبه بندی گردیدند.

کلید واژه ها:فرایند تحلیل شبکه ای فازی،بورس اوراق بهادار تهران،رتبه بندی

 

 

فهرست مطالب

فصل اول- کلیات تحقیق…………………………………………………………………………………….1

1- 1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………..2

1- 2-  بیان مسئله………………………………………………………………………………………………………………………3

1- 3-  اهمیت و ضرورت موضوع………………………………………………………………………………………………..4

1- 4-  اهداف تحقیق………………………………………………………………………………………………………………….5

1- 5-  سوالات یا فرضیه های تحقیق………………………………………………………………………………………..6

1- 6-  تعریف عملیاتی و تعریف مفهومی متغیرهای تحقیق……………………………………………………..7

فصل دوم- ادبیات موضوعی تحقیق…………………………………………………………………….10

2- 1- بازارهای مالی………………………………………………………………………………………………………………….11

2- 1- 1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………..11

2- 1- 2- بازارمالی…………………………………………………………………………………………………………………….11

2-1-3-کارکردهای بازار مالی……………………………………………………………………………………………………12

2-1-4- سوابق و پیشینه تحقیق………………………………………………………………………………………………13

2-2- فرایند تصمیم گیری در بازار سرمایه………………………………………………………………………………23

2-2-1-تصمیم گیری………………………………………………………………………………………………………………..23

2-2-2- فرایند تصمیم گیری……………………………………………………………………………………………………24

2-2-3-مبانی تصمیم گیری …………………………………………………………………………………………………….26

2-2-4- مهارت های لازم برای اجرایی مراحل الگوی عقلایی تصمیم گیری ………………………….28

2-2-5-استفاده از مدل در تصمیم گیری…………………………………………………………………………………28

2-2-6- انواع مدل ها…………………………………………………………………………………………………………………29

2-2-7- انتخاب مدل مناسب…………………………………………………………………………………………………….29

2-2-8-انتخاب معیار یا ملاک درتصمیم گیری………………………………………………………………………..29

2-2-9- طبقه بندی تصمیم ها…………………………………………………………………………………………………30

2-2-10- چگونگی اثر گذاری معیارهای انتخاب سهام بر یکدیگر…………………………………………..31

2-2-11- نقش اطلاعات در بازار سرمایه………………………………………………………………………………….32

2-2-12- ماهیت اصلی در تصمیمات سرمایه گذاری………………………………………………………………33

2-2-13- تصمیم به سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار………………………………………………………32

2-2-14- تعریف سرمایه‌گذاری………………………………………………………………………………………………..35

2-2-15- نقد شوندگی……………………………………………………………………………………………………………..36

2-2-16- درصد سهام شناور آزاد……………………………………………………………………………………………..36

2-2-17- ترکیب سهامداران……………………………………………………………………………………………………..37

2-2-18- اطلاع رسانی توسط شرکت ها…………………………………………………………………………………37

2-2-19- نوع شرکت و صنعت…………………………………………………………………………………………………37

2-2-20- عوامل کلان اقتصادی و سیاسی………………………………………………………………………………37

2-3- فرایند تحلیل شبکه ای فازی…………………………………………………………………………………………39

2-3-1-مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………….39

2-3-2- تعریف فرایند تحلیل شبکه ای………………………………………………………………………………….40

2-3-3-سلسله مراتب در مقابل شبکه…………………………………………………………………………………….41

2-3-4- ادبیاتANP……………………………………………………………………………………………………………..41

2-3-5- مقایسه ANP با AHP ………………………………………………………………………………………….43

2-3-6- اصول فرایند سلسله مراتبی……………………………………………………………………………………….43

2-3-7- چکیده قدم ها در ANP ………………………………………………………………………………………….44

2-3-8- سیر تطور تفکر فازی…………………………………………………………………………………………………46

فصل سوم- روش تحقیق………………………………………………………………………………….49

3- 1- روش تحقیق بر حسب هدف و نوع داده ها………………………………………………………………….50

3- 2- جامعه آماری …………………………………………………………………………………………………………………52

 

3- 3- نمونه آماری و شیوه نمونه گیری…………………………………………………………………………………..52

3- 4- روش جمع آوری داده ها……………………………………………………………………………………………….52

3- 5- روش تحلیل داده ها……………………………………………………………………………………………………….53

3- 6- بررسی روایی و پایایی  پرسشنامه………………………………………………………………………………….53

فصل چهارم- مدل سازی عملیاتی و تحلیل نتایج……………………………………………….55

4-1-  بدست آوردن وزن معیارها بوسیله روش فازی……………………………………………………………….56

4- 2- مشخص کردن معیارها…………………………………………………………………………………………………….57

4- 3-  رتبه بندی شرکت ها………………………………………………………………………………………………………61

4- 4- پایش نظرات خبرگان……………………………………………………………………………………………………….61

4- 5- آمار توصیفی……………………………………………………………………………………………………………………..65

4- 6- آمار استنباطی(بررسی فرضیه های تحقیق)……………………………………………………………………..67

فصل پنجم- نتیجه گیری و پیشنهادات…………………………………………………………………82

5- 1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………….83

5- 2- بحث……………………………………………………………………………………………………………………………………83

5- 3- نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………………………..86

5- 4- پیشنهادات…………………………………………………………………………………………………………………………..87

5-5- محدودیت های تحقیق…………………………………………………………………………………………………………88

منابع و ماخذ……………………………………………………………………………………………………………………………………89

ضمایم و پیوست ها………………………………………………………………………………………………………………………….93

  

فهرست جدول ها و شکل ها

شکل 2- 1- تفاوت در شکل شبکه با سلسله مراتب……………………………………………………………………..40

شکل2- 2 – یک ساختار شبکه ای با وابستگی داخلی در هر سطح…………………………………………….42

شکل2- 3 – تفاوت ساختار سلسله مراتبی با شبکه ای………………………………………………………………..43

شکل 2- 4 – ساختار کلی سوپر ماتریس………………………………………………………………………………………45

شکل2- 5-  الگوریتم فرایند تحلیل شبکه ای فازی…………………………………………………………………….49

شکل3- 1- پیاز فرایند پژوهش…………………………………………………………………………………………………….51

شکل 4- 1-  نمایش اعداد فازی مثلثی گزینه های هفت گانه…………………………………………………….56

جدول4- 1- تبدیل اعداد فازی مثلثی به اعداد قطعی………………………………………………………………….57

جدول 4- 2- مقایسه معیارهای تحقیق و معیارهای بورس…………………………………………………………..57

جدول4-3-  نظر سنجی خبرگان در افق کوتاه مدت……………………………………………………………………58

جدول4-4-  نظر سنجی خبرگان در افق میان مدت…………………………………………………………………….58

جدول4- 5-  نظر سنجی خبرگان در افق بلند مدت…………………………………………………………………….59

جدول4- 6- جدول نهایی اوزان……………………………………………………………………………………………………..60

شکل 4- 2- نظر کارشناسان در مورد هر معیار با توجه به سه رویکرد…………………………………………62

جدول 4- 7- فاصله نرمال بین افراد خبره……………………………………………………………………………………..64

جدول 4- 8- جنسیت…………………………………………………………………………………………………………………….65

شکل 4- 3- توزیع فراوانی جنسیت……………………………………………………………………………………………….65

جدول 4- 9- سن……………………………………………………………………………………………………………………………66

شکل 4 -4- توزیع فراوانی سن………………………………………………………………………………………………………66

جدول 4 – 10- مدرک تحصیلی……………………………………………………………………………………………………67

شکل 4- 5- توزیع فراوانی مدرک تحصیلی…………………………………………………………………………………..67

جدول 4- 11- آزمون كلموگروف اسمیرنوف سرمایه گذاری كوتاه مدت …………………………………..68

جدول4- 12- آزمون كلموگروف اسمیرنوف سرمایه گذاری میان مدت………………………………………68

جدول 4- 13- آزمون كلموگروف اسمیرنوف سرمایه گذاری بلند مدت …………………………………….69

جدول 4- 14- فراوانی های فاكتورهای سرمایه گذاری كوتاه مدت:……………………………………………69

جدول 4- 15 – آماره های توصیفی فاكتورهای کوتاه مدت ……………………………………………………….70

جدول 4- 16- فراوانی فاكتورهای سرمایه گذاری میان مدت……………………………………………………..71

جدول 4- 17- آماره های توصیفی فاكتورهای میان مدت…………………………………………………………..72

جدول 4- 18- فراوانی فاكتورهای سرمایه گذاری بلند مدت:……………………………………………………..73

جدول 4- 19- آماره های توصیفی فاكتورهای بلند مدت…………………………………………………………..74

جدول 4- 20- رتبه ها…………………………………………………………………………………………………………………75

جدول 4- 21- آزمون…………………………………………………………………………………………………………………..75

جدول4- 22- آزمون خی- دو سرمایه گذاری کوتاه مدت………………………………………………………….76

جدول 4- 23- آزمون خی – دو سرمایه گذاری میان مدت……………………………………………………….76

جدول 4- 24- آزمون خی- دو سرمایه گذاری بلند مدت………………………………………………………….77

جدول4- 25- جدول مقایسه ای رتبه هاب کوتاه مدت و بلند مدت………………………………………….78

جدول 4- 26- آزمون Test Statistics کوتاه مدت…………………………………………………………….78

جدول 4- 27- جدول مقایسه ای رتبه های میان مدت و بلند مدت…………………………………………79

جدول 4- 28- آزمون Test Statistics میان مدت……………………………………………………………..79

جدول 4- 29- جدول مقایسه ای رتبه های کوتاه مدت و میان مدت……………………………………….80

جدول 4- 30- آزمون Test Statistics بلند مدت………………………………………………………………80

جدول 4- 31- آزمون همبستگی…………………………………………………………………………………………………81

پیوست 1- نمونه پرسشنامه طرح شده برای کشف معیارها و وزن آنها………………………………………94

پیوست2- فهرست معیارهای پیشنهادی……………………………………………………………………………………..95

پیوست3- فهرست شرکت ها بر اساس ارزش بازار………………………………………………………………………96

پیوست4- مقایسه معیارهای تحقیق و سایر معیارها…………………………………………………………………..98

پیوست5- رتبه بندی شرکت ها در افق کوتاه مدت…………………………………………………………………..100

پیوست6- رتبه بندی شرکت ها در افق میان مدت……………………………………………………………………102

پیوست7- رتبه بندی شرکت ها در افق بلند مدت…………………………………………………………………….104

 

 

فصل اول

کلیات تحقیق

 

1- 1- مقدمه

در این فصل قصد بر آن داریم تا با آوردن مطالبی به صورت چکیده ابتدا برای خواننده ذهنیتی در رابطه با موضوع تحقیق و آنچه قرار است به بررسی و آزمون آن بپردازیم و روش های مورد استفاده را عنوان کرده و خواننده را با مبانی و کلیات موضوع تحقیق مورد نظر خود آشنا نماییم.

ایجاد شفاقیت اطلاعاتی در سازمان ها و بازارها، عنصر بسیار مهمی جهت تصمیم گیری و کنترل جریان صحیح اطلاعات است.در میان بازارها، بازاری که نیاز به شفافیت اطلاعاتی با توجه به ملاک های قابل اطمینان و کاربردی، جهت تصمیم گیری افراد و سازمان ها را شدیدا در خود احساس می کند، بازار سرمایه است.بازار سرمایه به مثابه بخشی از بازارهای مالی نقش مهمی را در اقتصاد بازی می کند.به علاوه بازارهای مالی چشم انداز آتی بنگاه های اقتصادی را ارائه می نماید.

هرچه الگوی اقتصادی  پس انداز وسرمایه گذاری در جامعه ای گسترده تر باشد،نیاز به بازار سرمایه متشکل،قدرتمند وکارا در جهت تخصیص هر چه بهینه منابع به شرکت های تولیدی بیشتر احساس می گردد.در کشور ما نیز در دهه اخیر همیشه نقدینگی وسرمایه به زمینه های مختلفی (مانندمسکن،خودرو،موبایل و..)سرازیر گشته و هیچ موقع از یک ثبات واقعی وسودمند به حال اقتصاد کشور در زمینه تخصیص منابع برخوردار نبودیم.

اما مدتی است که روند های مثبتی را در بازار سرمایه از بعد قانون گذاری،اطلاع رسانی،بازدهی، نرم افزاری وگسترش ونفوذ بازار در نزد عموم مردم  شاهد هستیم که این امر را مرهون رکود گسترده در سایر بخش ها(بخصوص مسکن)، تغییر قوانین در سال 85،ایجاد ابزارهای جدید مالی(هر چند با سرعت کم)،استفاده از مدیران جوان،هوشمند و باانگیزه در دو سه سال اخیر در بازار سرمایه کشور و غیره هستیم.

شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران نقش چشم گیری در بازار سرمابه و اقتصاد کشور ایفا می نمایند.سرمایه گذاران در این شرکتها می بایست عوامل متعدد تاثیر گذار بر آنها را ارزیابی نمایند.البته این شناسایی وارزیابی مستلزم بکارگیری سرعت ودقت لازم می باشد چرا که در جهان امروزی تصمیم گیریهای صحیح شتاب زیادی به خود گرفته است.

آنچه که سرمایه گذاران خواهان آنند، پیش بینی روند قیمتی در آینده است، اما طبق گفته بینامین گراهام هیچ كس از آینده ی بازار مطلع نیست. پس ما به دنبال پیش بینی آینده نیستیم ما براساس رفتار كنونی بازار عمل می كنیم  پس به جای پیش بینی تغییرات بازار بر روی تك تك شركتها و ارزش آن ها كار كنیم.

نحوه انتخاب سهام برتر در بورس اوراق بهادار تهران که از کارایی بالایی برخوردار نیست یکی از مسایل مهم واصلی سرمایه گذاران است و اکثر آنها بر اساس شایعات و توصیه ها اقدام به معامله می نمایند که اغلب نیز استرس این امر را دارند.اگر سرمایه گذاران در انتخاب سهام بطور منطقی تصمیم گیری کنند در نتیجه می توانند به بازدهی بیش از میانگین بازده بازار دست یابند.

کانون توجه این پژوهش مشخص نمودن معیارهای مناسب بر اساس دیدگاه تجزیه و تحلیل بنیادین و فرضیه بازار کارا به منظور رتبه بندی سهام می باشد.اگر معیارهای مناسبی جهت مساله انتخاب سهام به کار گرفته شوند، می توان امید داشت که شرکت هایی بهتر که بازده مناسب تری را نصیب سرمایه گذاران می نمایند انتخاب شوند.

ما اطلاعات کمی در مورد فاکتورهای مدنظر سرمایه گذاران برای خرید یا فروش سهام در دست داریم.اگر به نحو احسن وبا شدت هرچه دقیق تر از عهده شناخت این معیارها برآییم، به اهداف متعددی از این طریق دست می یابیم وبا یک تیر چند هدف را نشانه رفته ایم.

بنابراین دستیابی به شیوه هایی که معیارهای مورد نظر سرمایه گذاران را هرچه دقیق تر مشخص نماید دارای اهمیت بسزایی است.

این تحقیق درصدد است تا با بهره گرفتن از رویکرد فرایند تحلیل شبکه ای فازی،معیارهای انتخاب سهام توسط سرمایه گزاران را با نظر سنجی از کارشناسان شرکت های سرمایه گذاری و خبرگان صندوق های سرمایه گذاری مشخص نموده و در ادامه اقدام به رتبه بندی شرکت های برتر بورس اوراق بهادار نماید.

این پژوهش رابطه بین معیارهای مشخص و رتبه بندی سهام را می‌آزماید. برخلاف اكثر مطالعات روی رتبه بندی سهام (در فصل دوم به آن اشاره شده است) كه فقط به بررسی‌ متغیرهای مالی می‌پردازد، این پژوهش خط مشی متفاوتی را با تركیب متغیرهای مالی و غیرمالی اتخاذ می کند.شواهد موجود حكایت از آن دارد كه رتبه بندی سهام با بهره گرفتن از شیوه های نوین و با دقت بالا به یكی از رایج‌ترین عبارات در واژگان تجارت جهانی در شروع هزاره جدید تبدیل شده