فهرست مطالب

عنوان                                                       صفحه

چکیده 1

فصل اول: کلیات و مقدمه

1-1- مقدمه 3

1-2 – بیان مسئله 3

1-3 – ضرورت و اهمیت تحقیق 4

1-4- اهداف تحقیق 6

1-4-1- هدف اصلی 6

1-4-2- اهداف فرعی 6

1-5- سوالات تحقیق 7

1-5-1- سوال اصلی 7

1-5-2- سوالات فرعی تحقیق 7

1-6- تعاریف مفهومی و عملیاتی 8

1-6-1- تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی 8

1-6-2- عوامل موثر بر انتخاب راهبرد تجاری سازی: 8

1-7- سازماندهی تحقیق 8

1-8- قلمرو پژوهش (زمان، مكان، موضوع):‏ 8

فصل دوم: مروری بر مطالعات انجام شده

2-1- مقدمه 11

2-2 تعریف تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی 14

2-3- تاریخچه تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی 18

2-4 ذی نفعان فراگرد تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی 21

2-5- مکانیزم ها و راهبرد های تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی 23

2-6- عوامل موثر بر تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی 39

فصل سوم: روش تحقیق

3-1 مقدمه 42

3-2 روش انجام پژوهش 42

3-2-1 مرحله کیفی 42

3-2-2 مرحله کمی 43

3-3 تعریف جامعه و نمونه آماری 43

3-3-1 مرحله کیفی تحقیق 43

3-3-2 مرحله کمی تحقیق 43

3-4 روش نمونه گیری 43

3-4-1 مرحله کیفی تحقیق 43

3-4-2 مرحله کمی تحقیق 44

3-5 روش‌های گردآوری اطلاعات 45

3-5-1 منابع داده ها 45

3-5-1-1 مرحله کیفی تحقیق 45

3-5-1-2 مرحله کمی تحقیق 45

3-5-2 روش گردآوری داده ها 45

3-5-2-1 مرحله کیفی تحقیق 45

3-5-2-2 مرحله کمی تحقیق 46

3-6 روش سنجش پایایی سیستم 46

3-6-1 مرحله کیفی تحقیق 46

3-6-2 مرحله کمی تحقیق 46

3-7 روش سنجش روایی سیستم 47

3-7-1 مرحله کیفی تحقیق 47

3-7-2 مرحله کمی تحقیق 47

3-8 قلمرو پژوهش (زمان، مكان، موضوع) 47

3-9 روش های تجزیه و تحلیل داده ها 47

3-9-1 مرحله کیفی تحقیق 47

3-9-1-1روش کدگذاری 48

3-9-1-2  طبقه بندی 48

3-9-2 مرحله کمی تحقیق 48

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

4-1- مقدمه 50

4-2- تحلیل داده‌های کیفی حاصل از مصاحبه 50

4-3-1- تجزیه و تحلیل تم 50

4-3-2- نحوه کدگذاری مصاحبه با خبرگان 51

4-4- جمع آوری وکد گذاری داده های کیفی 51

4-4- تجزیه تحلیل داده های کمی 54

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1- مقدمه 73

5-2- ارائه نتایج حاصل از بخش کیفی 73

5-3- پاسخ به سوالات تحقیق 76

5-3-1- سوال اصلی تحقیق 76

5-3-2- سوالات فرعی تحقیق 77

5-4- نتیجه گیری 78

5-5- پیشنهادات 79

5-5-1- پیشنهادات برای سیاستگذاران 80

 

 

5-5-2- محدودیت های تحقیق 80

5-5-3- پیشنهادات برای تحقیقات آتی 80

منابع و مأخذ 81

ضمایم و پیوست ها: 83

 

فهرست جداول

عنوان                                                           صفحه

جدول(2-1). تحقیقات داخلی و خارجی مرتبط با تجاری سازی.. 20

جدول(2-2). تحقیقات داخلی مرتبط با تجاری سازی………. 21

جدول(2-3). راهبرد های تعاملات رسمی و غیررسمی انتقال فناوری دانشگاهی………………………………………. 26

جدول(2-4). طبقه بندی جدید مکانیزم های انتقال تحقیق     27

جدول(2-5): طبقه بندی جدید راهبرد های انتقال تحقیق….. 28

جدول(4-1). کدگذاری داده های محتوای مصاحبه در مورد عوامل موثر در انتخاب راهبرد تجاری سازی در بخش عوامل محیطی……….. 52

جدول(4-2). کدگذاری داده های محتوای مصاحبه در مورد عوامل موثر در انتخاب راهبرد تجاری سازی در بخش عوامل فردی………… 52

جدول(4-3). کدگذاری داده های محتوای مصاحبه در مورد عوامل موثر در انتخاب راهبرد تجاری سازی در بخش عوامل نهادی……….. 53

جدول(4-4). کدگذاری داده های محتوای مصاحبه در مورد عوامل موثر در انتخاب راهبرد تجاری سازی در بخش عوامل سازمانی……… 53

جدول(4-5) توصیف سن پاسخ دهندگان………………….. 54

جدول(4-6) توصیف مدرک تحصیلی پاسخ دهندگان………….. 55

جدول(4-7) توصیف متغیر عوامل محیطی ……………….. 56

جدول4-8) توصیف متغیر عوامل فردی………………….. 57

جدول4-9) توصیف متغیر عوامل نهادی ………………… 58

جدول4-10) توصیف متغیر عوامل سازمانی………………. 59

جدول4-11) آزمون كولموگروف- اسمیرنف برای متغیر های تحقیق  60

جدول4-12) نتایج تحلیل عاملی اکتشافی متغیر عوامل موثر محیطی   61

جدول4-13) نتایج تحلیل عاملی اکتشافی متغیر عوامل موثر فردی    62

جدول4-14) نتایج تحلیل عاملی اکتشافی متغیر عوامل موثر نهادی   63

جدول4-15) نتایج تحلیل عاملی اکتشافی متغیر عوامل موثر سازمانی 64

جدول4-16) نتایج تحلیل عاملی تائیدی برای متغیر توانمند سازی   67

جدول 4-17) شاخص های معنی داری و برازش مدل…………. 68

جدول4-18) آزمون تی متغیر عوامل فردی………………. 69

جدول4-19) آزمون تی متغیر عوامل نهادی……………… 69

جدول4-20) آزمون تی متغیر عوامل محیطی……………… 70

جدول4-21) آزمون تی متغیر عوامل سازمانی……………. 70

جدول4-22) آزمون فریدمن برای اولویت بندی عوامل اثرگذار بر انتخاب راهبرد تجاری سازی………………………………. 71

 

 

فهرست اشکال و نمودارها

عنوان                                                           صفحه

شکل(1-2). عوامل موثر بر تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی    7

شکل(1-2). عوامل موثر بر تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی    40

نمودار4-1) نمودار میله ای سن پاسخ دهندگان………….. 54

نمودار(4-2) نمودار میله ای مدرک تحصیلی پاسخ دهندگان… 55

نمودار(4-3) هیستوگرام  متغیر عوامل محیطی………….. 56

نمودار(4-4) هیستوگرام  متغیر عوامل فردی…………… 57

نمودار4-5) هیستوگرام  متغیر عوامل نهادی…………… 58

نمودار(4-6) هیستوگرام  متغیر عوامل سازمانی………… 59

نمودار( 4-7) مدل اندازه گیری عوامل موثر در حالت استاندارد    65

نمودار( 4-8) مدل اندازه گیری عوامل موثر در حالت اعداد معنی داری………………………… 66

نمودار(4-90 عوامل اصلی اثرگذار بر انتخاب راهبردهای تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی……………………………….. 71

 

چکیده

تا چندی پیش دانشمندان و پژوهشگران دانشگاه، از تجاری سازی پژوهش، امتناع می كردند و رسالت اصلی خود را صرفاً تولید دانش بدون عطف نظر به كاربرد آن در عرصه تولید، می دانستند. تا اینكه دانش به منشأ منحصر به ­فرد مزیت رقابتی تبدیل شد. امروزه دانشگاه ها تمایل فراوانی به تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی از خود نشان داده اند و مشاهده می شود که تجاری سازی دارایی های فكری به اهداف نهادی بسیاری از سیستم های دانشگاهی تبدیل شده است.

از این رو پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل موثر بر تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی در دانشگاه آزاد واحد رشت انجام پذیرفت که از منظر هدف کاربردی و از منظر گردآوری داده ها  از نوع آمیخته است. روش تحقیق در بخش کمی از نوع توصیفی-پیمایشی و در بخش کیفی از نوع اکتشافی می باشد. جامعه آماری در این تحقیق کلیه اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد رشت است. جهت گردآوری اطلاعات در مرحله کیفی، از مصاحبه نیمه ساختار یافته با خبرگان و در مرحله کمی، از پرسشنامه که یکی از ابزارهای رایج و روشی مستقیم برای کسب داده های تحقیق می باشد، استفاده شده است. بر اساس یافته های حاصل از این تحقیق 26 مولفه در چهار بعد عوامل محیطی، نهادی،سازمانی و عوامل فردی مشاهده شد که به ترتیب در بعد عوامل محیطی سیاست های مرتبط با دارایی های فکری،زیرساخت های محیطی و منطقه ای،در دسترس بودن سرمایه گذاران، محیط دانشگاه، تراکم شرکت ها در یک منطقه و انتخاب آنها، وجود منابع انسانی توانمند و متخصص،عوامل مرتبط با دولت،موجود بودن انکوباتور ها  و موجود بودن قوانین حمایت کننده در بعد عوامل نهادی، فرهنگ دانشگاه ، دانشگاه و دپارتمان، مشوق ها،قوانین و مقررات حفاظت از محصولات و فناوریهای نوین و مصوبات حفاظت از دارایی‌های معنوی، ماموریت دانشگاه، اهداف دانشگاه، فعالیت های سابق و قراردادهای گذشته دانشگاه با صنعت و سیاست دانشگاه شناسایی شده. در بعد عوامل  سازمانی، هزینه های مرتبط با انتقال دانش ،ساختار معیوب دانشگاه، بها دادن به تحقیقات غیر کاربردی، بها دادن به تحقیقات غیر کاربردی و منابع دانشگاه (درآمد های تخصیص داده شده و بودجه برای تجاری سازی تحقیقات، حمایت های فنی، زیر ساخت های فیزیکی، ارتباطات) و نیز در بعد عوامل فردی، شاخص های انگیزه های فردی محقق، ویژگی های جمعیت شناختی(مثل سن محقق)، ویژگی های روانشناختی، تجربیات شغلی  و شبکه اجتماعی فرد مشاهده گردید.

 

 

واژگان کلیدی: تجاری سازی تحقیقات، عوامل موثر بر تجاری سازی، راهبرد های تجاری سازی

 

 

فصل اول   کلیات و مقدمه

 

 

1-1- مقدمه

در سالهای اخیر دانشگاه ها در نتیجه ی انتظارات ناشی از توسعه ی اقتصادی و فشارهای داخلی در راستای ایجاد منابع درآمدِ جدید، بیشتر و بیشتر به استفاده از ایجاد شرکت به عنوان ابزاری برای بهره گیری از نوآوری های دانشگاهی روی آورده اند(فلدمن و همکاران[1]،2003). دانشگاه ها بطور روزافزونی با افزایش تجاری سازی تحقیقات جدید و کاهش فعالیت های قدیمی نظیر تدریس و تحقیقات مواجه شدند. گسترش تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی دروازه ای جدید به خصوصی سازی مشترکات علمی و پیشرفت های علمی منجر شده است(چانگ و همکاران[2]،2009). مطالعه تجاری سازی تحقیق و تکنولوژی و ابعاد آن بسیار مهم است چرا که چنین تحلیل هایی فراهم کننده مدارک مهمی جهت تصمیم گیری کاراتر بیشتر مدیران و سیاستگذاران می باشد. حقیقتا موضوع تجاری سازی به عنوان یک فیلد جدید  در حال حرکت به سمت جلو بوده و مورد توجه محققین قرار گرفته شده است(روزرمل و همکاران[3]،2007)

از طرفی در اغلب کشورها، دولت ها در حال کاهش نقش خود در تامین بودجه دانشگاه ها هستند، بنابراین دانشگاه ها باید به سمت استقلال ملی و یافتن راه هایی برای تامین بودجه مورد نیاز برای فعالیت های خود باشند به گونه ای که به  رسالت، ماموریت ها، هنجارها و ارزش های آنها آسیبی وارد نگردد. تبدیل شدن دانش به مزیت رقابتی اصلی واساسی در دنیای امروز، کشورها را بر آن می دارد که توجه ویژه ای به مراکز تولید دانش و انتقال آن به سایر حوزه ها داشته و به اصلاحاتی اساسی در فراگردها، ماموریت ها و  عملکردهای آنها دست بزنند (سیگل و همکاران[4]،2004).

 

1-2 – بیان مسئله

در سال های اخیر، در نتیجه­ فشارهای اقتصادی و تمایل به مستقل شدن در بودجه های داخلی، دانشگاه‎ها تمایل فراوانی به تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی از خود نشان داده اند.  به طوری که دانشگاه‎ها علاوه بر پژوهش و آموزش، به ایفای نقش در جهت ماموریت جدید مشارکت در توسعه اقتصادی جامعه نیز می‎پردازند. یافته های پژوهشی در ارتقای کیفیت زندگی بشر و توسعه سطح رفاه جامعه و تحولات اقتصادی و اجتماعی نقش بسزایی ایفا می کنند. اما این یافته ها تا زمانی که جنبه کاربردی پیدا نکنند و به بازار عرضه نشوند یا در دسترس متقاضیان قرار نگیرند، از اهمیت لازم برخوردار نخواهند بود و هزینه های تحقیق را جبران نخواهند کرد(زارع، یدالهی؛1391).

علی رغم پذیرش موضوع تجاری سازی از سوی محققان، شواهد متعدد از سراسر دنیا حاکی از آن است که هر چند تعداد کثیری از تحقیقات از نظر فنی موفق بوده اند، اما تنها درصد اندکی از آن ها در زمینه تجاری سازی به موفقیت دست یافته اند که این امر نشان دهنده پیچیدگی فرایند تجاری سازی است. تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی به ضرورتی انکارناپذیر تبدیل شده است و ورود دانشگاه های ایران به تجارت دانش از یک مزیت به یک ضرورت تبدیل گشته است و این در حالی است که هنوز دانشگاه های ایران نتوانسته اند به طور مطلوب تحقیقات خود را تجاری نمایند و تعاملی موثر بین صنعت و دانشگاه برقرار سازند (زارع، یدالهی؛1391). تعیین علت واقعی این مسئله، مستلزم انجام مطالعات بنیادین در رابطه با عوامل موثر بر انتخاب راهبرد تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی می باشد که این مسئله خود تاکیدی بر ضرورت انجام تحقیق پیش رو است. عدم شناخت عوامل موثر بر انتخاب راهبرد تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی در بخش های مختلف باعث هدر رفتن توان و سرمایه کشور و نیز تحمیل هزینه فرصت و زمان از دست رفته به کشور می شود. با شناسایی عوامل موثر بر تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی، پیچیدگی این فرایند کاهش یافته و درصد موفقیت آن افزایش می یابد و دانشجویان و اعضای هیات علمی و سایر پژوهشگران می توانند مسیر های درست برای پژوهش را شناسایی کنند و از موفقیت های آن بهره کامل ببرند.

انتخاب راهبرد تجاری سازی قلب توسعه­ نوآوری ومشخص كننده­ی مسیری است كه سازمان از یک نوآوری و محصولات به دست آمده ازآن درآمد و سود به دست می آورد(سروو[5]،1998). محققان روش‎های متعددی که بوسیله آنها دانشگاه ها با بخش خصوصی در مورد فناوری تعامل دارند را پیشنهاد کرده اند (کوهن و همکاران[6]،1998). افرادی نظیرسیگل(2004)، برکوویتز و فلدمن[7](2004)، به نقش  ثبت پتنت و لیسانس دهی یافته ها در تجاری سازی پژوهش های دانشگاهی توجه کرده و افرادی مثل شین[8](2004) و اوشیا[9](2005) به اهمیت تشکیل شرکت های زایشی در تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی توجه کرده‎اند.

از این رو هدف ما از این کار، مروری جامع بر روش ها و راهبرد های انتقال دانش و تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی و شناسایی عوامل موثر بر آن است تا از این طریق بتوان راهبرد مناسبی برای تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت ارائه نمود.

[1] Feldman et al

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                        صفحه

چکیده 1

–

1-1  مقدمه 2

1-2 بیان مساله 5

1-3  اهمیت و ضرورت تحقیق 7

1-4  اهداف پژوهش 8

1-4-1 هدف اصلی 8

1-4-2 اهداف علمی 8

1-4-3 اهداف کاربردی 8

1-5  چارچوب نظری 9

1-6  فرضیات تحقیق 10

1-6-1 فرضیه اصلی 10

1-6-2 فرضیه های فرعی 10

1-7  تعاریف نظری وعملیاتی متغیر های تحقیق 11

1-7 -1 متغیرهای  مستقل 11

1-7-1-1  اعتبار 12

1-7-1-2 اعتماد 12

1-7-1-3  سازگاری 13

1-7-1-4  متغیر سهولت  درک شده 14

1-7-1-5  متغیر سودمندی درک شده 15

1-7-2 متغیرهای وابسته 16

1-7-2-1  متغیر نگرش 16

1-7-2-2  نیت استفاده 17

1-8  قلمرو تحقیق 18

1-8-1 قلمرو موضوعی 18

1-8-2 قلمرو مکانی 18

1-8-3 قلمرو زمانی 18

–

2-1 مقدمه 20

22

2-2 مبانی گردشگری الکترونیکی 23

2-2-1 تعریف گردشگری 23

2-2-2 تاریخچه گردشگری 25

2-2-3 طبقه بندی انواع گردشگر 27

2-2-4  وضعیت صنعت گردشگری  ایران 31

2-2-5  گردشگری الکترونیک 33

2-2-6  فروشگاه اینترنتی 38

2-2-6-1  مزایای خرید اینترنتی برای خریداران 39

2-2-6-2  مزایای کسب و کار اینترنتی برای فروشندگان 40

2-2-6-3  ویژگی سایت های رزرو اینترنتی 41

2-2-6-4  اصول اولیه طراحی سایت های رزرو اینترنتی 43

2-2-6-5  نماد اعتماد الکترونیک 44

2-2-6-6  پروتکل  SSL 46

2-2-7  رزرو اینترنتی هتل 47

2-2-7-1  مزایای رزرو اینترنتی هتل 47

2-2-7-2  سایت های رزرو اینترنتی هتل 48

50

2-3  تعاریف متغیرها 51

2-3-1 متغیر های مستقل 52

2-3-1-1 متغیر اعتبار 52

2-3-1-2 متغیر اعتماد 55

2-3-1-3  متغیر سازگاری 59

2-3-1-3 -1 نظریه اشاعه نوآوری 60

2-3-1-3 -2 نظریه تجزیه رفتار برنامه ریزی شده 62

2-3-1-4  متغیر های سهولت  درک شده و سودمندی درک شده 64

2-3-1-4-1  مدل های پذیرش فناوری 66

2-3-1-4-2 تئوری عمل مستدل (کنش عقلایی)- TTA 67

2-3-1-4-3 تئوری رفتار برنامه ریزی شده – TPB 69

2-3-1-4-4  مدل پذیرش فناوری ( اولیه )- TAM 70

2-3-1-4-5  مدل پذیرش فناوری ( اولیه )- TAM 2 72

2-3-2 متغیر های وابسته 77

2-3-2-1 نگرش 77

2-3-2-1-1  چگونگی تاثیر نگرش  بر رفتار 79

2-3-2-1-2 نگرش به خرید آنلاین 80

2-3-2-2 نیت انجام کار 80

2-3-2-2-1  نظریه عمل منطقی 81

83

2-4 پیشینه تحقیق 84

2-4 -1 پیشینه تحقیقات انجام شده در داخل کشور 84

2-4-2  پیشینه تحقیقات انجام شده در خارج از کشور 88

  –

3-1 مقدمه 93

3-2 روش تحقیق 93

3-3 جامعه و نمونه آماری 94

 

3-4 ابزار جمع آوری داده ها 95

3-5 پرسشنامه 96

3-6 روایی و پایایی ابزار گرد آوری داده ها 96

3-6-1 روایی 97

3-6-2 پایایی 97

3-6-3 روش تجزیه و تحلیل داده ها 98

–

4-1  مقدمه 100

4-2  توصیف متغیر های جمعیت شناختی پاسخ دهندگان: 100

4-2-1  توصیف جنسیت پاسخ دهندگان 101

4-2-2 توصیف سن پاسخ دهندگان 102

4-2-3  توصیف تحصیلات پاسخ دهندگان 103

4-2-4 توصیف شغل پاسخ دهندگان 104

4-2-5 توصیف میزان تسلط به کامپیوتر پاسخ دهندگان 105

4-2-6 توصیف میزان دسترسی به اینترنت پاسخ دهندگان 106

4-3  توصیف متغیر های تحقیق 107

4-3-1 توصیف متغیر اعتبار 107

4-3-2 توصیف متغیر اعتماد 108

4-3-3 توصیف متغیر سازگاری 109

4-3-4 توصیف متغیر سهولت درک شده 110

4-3-5 توصیف متغیر سودمندی درک شده 111

4-3-6 توصیف متغیر نگرش 112

4-3-7 توصیف متغیر نیت استفاده 113

4-4  بررسی مدل تحقیق 114

4-4-1  بررسی مدل تحقیق در حالت استاندارد 114

4-4-2  بررسی مدل تحقیق در حالت اعداد معنی داری 115

4-4-3   بررسی شاخص های معنی داری و برازش مدل کلی تحقیق 115

4-5   آزمون فرضیه ها 117

–

5-1  مقدمه 122

5-2 نتایج آمار توصیفی 122

5-2-1 توصیف پاسخ دهندگان 122

5-2-2  توصیف متغیر اعتبار 123

5-2-3  توصیف متغیر اعتماد 123

5-2-4  توصیف متغیر سازگاری 123

5-2-5  توصیف متغیر سهولت درک شده 123

5-2-6  توصیف متغیر سودمندی درک شده 124

5-2-7  توصیف متغیر نگرش 124

5-2-8  توصیف متغیر نیت استفاده 124

5-3  آزمون فرضیه های تحقیق 125

5-4 نتایج آزمون فرضیه های تحقیق 127

5-5 پیشنهادات  تحقیق 128

5-6 پیشنهادات آتی 130

5-7 محدودیت های تحقیق 131

منابع فارسی : 133

منابع غیر فارسی : 138

پیوست 1 : خروجی های نرم افزار 146

پیوست 2 : آلفای کرونباخ تحقیق 149

پیوست 3 : پرسشنامه 153

 

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                                                صفحه

جدول2-1.  تعاریف مختلف گردشگری  …………………………………………………………………………… 24

جدول2-2. مرور ادبیات روابط موجود در حلقه های علت و معلولی ………………………………………73

جدول3-1. هتل های 4 و 5 ستاره استان گیلان …………………………………………………………………….95

جدول 3-2 . جدول پایایی متغیرها ……………………………………………………………………………………. 98

جدول4-1 .  توصیف جنسیت پاسخ دهندگان……………………………………………………………………..101

جدول4-2 . توصیف سن پاسخ دهندگان …………………………………………………………………………..102

جدول4-3 .  توصیف تحصیلات پاسخ دهندگان ………………………………………………………………. 103

جدول4-4 .  توصیف شغل پاسخ دهندگان ………………………………………………………………………..104

جدول4-5 . توصیف میزان تسلط به کامپیوتر پاسخ دهندگان ……………………………………………… 105

جدول4-6 . توصیف میزان دسترسی به اینترنت پاسخ دهندگان ………………………………………….. 106

جدول4-7 .  توصیف متغیر اعتبار …………………………………………………………………………………… 107

جدول4-8 . توصیف متغیر اعتماد …………………………………………………………………………………… 108

جدول4-9 . توصیف متغیر سازگاری ………………………………………………………………………………. 109

جدول4-10. توصیف متغیر سهولت درک شده …………………………………………………………………. 110

جدول4-11. توصیف متغیر سودمندی درک شده ……………………………………………………………… 111

جدول4-12 . توصیف متغیر نگرش  ……………………………………………………………………………….  112

جدول4-13 . توصیف متغیر نیت استفاده …………………………………………………………………………. 113

جدول 4-14.  شاخص های معنی داری و برازش مدل ……………………………………………………… 116

جدول4-15 . تاثیر متغیرهای مستقل تحقیق بر نیت استفاده…………………………………………………. 120

فهرست نمودارها/ اشکال

عنوان                                                                                                                صفحه

شکل 1-1 . مدل نظری تحقیق ……………………………………………………………………………………………10

شکل 2-1 . علامت نماد اعتماد الکترونیکی ………………………………………………………………………… 45

شکل 2-2  مدل نظری تحقیق …………………………………………………………………………………………… 51

شکل 2-3 . مدل اشاعه نوآوری ………………………………………………………………………………………… 62

شکل 2- 4 . مدل تجزیه رفتار برنامه ریزی شده …………………………………………………………………. 63

شکل 2-5 . عوامل زیربنایی در مدل پذیرش فناوری توسط کاربر …………………………………………. 66

شکل 2-6 . مدل تئوری عمل مستدل ………………………………………………………………………………… 67

شکل2-7 .  مدل تئوری رفتار برنامه ریزی شده ………………………………………………………………….. 69

شکل 2-8  .  مدل پذیرش فناوری ……………………………………………………………………………………. 71

شکل 2-  9 .  مدل تم  2 ………………………………………………………………………………………………… 72

شکل 2-10.  الگوی 3 مولفه ای نگرش………………………………………………………………………………. 78

نمودار4-1.  نمودار میله ای جنسیت پاسخ دهندگان ……………………………………………………………101

نمودار4-2 . نمودار میله ای سن پاسخ دهندگان ………………………………………………………………….102

نمودار4-3 . نمودار میله ای تحصیلات پاسخ دهندگان ………………………………………………………. 103

نمودار4-4 .  نمودار میله ای شغل پاسخ دهندگان ……………………………………………………………….104

نمودار4-5 . نمودار میله ای میزان تسلط به کامپیوتر پاسخ دهندگان …………………………………….. 105

نمودار4-6.  نمودار میله ای میزان دسترسی به اینترنت پاسخ دهندگان ……………………………………106

نمودار4-7 .  هیستوگرام  متغیر اعتبار ………………………………………………………………………………..107

نمودار4-8 .  هیستوگرام  متغیر اعتماد ……………………………………………………………………………….108

نمودار4-9 . هیستوگرام  متغیر سازگاری ………………………………………………………………………….. 109

نمودار4-10.  هیستوگرام  متغیر سهولت درک شده …………………………………………………………… 110

نمودار4-11 . هیستوگرام  متغیر سودمندی درک شده ………………………………………………………… 111

نمودار4-12 . هیستوگرام  متغیر نگرش ……………………………………………………………………………. 112

نمودار4-13 . هیستوگرام  متغیر نیت استفاده …………………………………………………………………….. 113

نمودار 4-14.  آزمون مدل تحقیق (حالت استاندارد) ………………………………………………………….. 114

نمودار 4-15 . آزمون مدل تحقیق (حالت اعداد معنی داری) ………………………………………………. 115

 

چکیده

امروزه فناوری اطلاعات بر تمامی حوزه های مختلف زندگی و محیط کسب و کار تاثیر گذار بوده  و موجب تحول ، تسریع و تسهیل امور شده است . این تاثیر بر صنعت گردشگری بعنوان یکی از اشتغالزاترین صنایع دنیا نیز کاملا مشخص است . یکی از ساده ترین راه هایی که می توان توسط آن میزان گردشگران داخلی وخارجی را افزایش داد شناسایی و معرفی نمودن مناطق گردشگری ، امکانات منطقه ، هتل های موجود و …توسط سایت های مرجع رزرواسیون هتل و یا  مستقیما ازطریق سایت خود هتل ها می باشد .  رزرو اینترنتی دارای  مزایای بسیار زیادی از جمله صرفه جویی در زمان ، کاهش هزینه ، نبود وابستگی به مکان و زمان ، واکنش سریع به شکایت مشتریان و ارائه خدمات بدیع برای مشتریان است . از این رو به بررسی نقش عوامل مهم اعتبار ، اعتماد ، سازگاری و سهولت و سودمندی درک شده برای مشتریان  در تغییر نگرش مشتریان به رزرو اینترنتی هتل و در نهایت  قصد و نیت آنها به انجام این امر می پردازیم .    جامعه آماری این تحقیق مشتریان تمامی هتل های 4 و 5 ستاره  موجود در سطح استان گیلان  می باشد . روش نمونه گیری از نوع غیر احتمالی در دسترس با جامعه نامحدود می باشد که با بهره گرفتن از  قراردادن نمونه گیری اولیه ( 30 نفر) در فرمول جامعه نامحدود ، عدد 321 نفر بدست می آید . اعتبار مدل نیز از طریق مدل یابی معادلات  ساختاری ، مورد تأیید قرار گرفته و بر اساس نتایج تحلیل مسیر ارتباط متغیرهای این تحقیق تأیید شده است . نتایج تحلیل آماری این تحقیق با بهره گرفتن از مدلیابی معادلات ساختاری نشان میدهد که نگرش و سودمندی درک شده عوامل اصلی مؤثر بر قصد نسبت به رزرو اینترنتی هتل است و متغیرهای اضافه شده اعتماد، اعتبار و سازگاری از طریق نگرش بر نیت استفاده از رزرو اینترنتی هتل تاثیرگذار هستند.

 

 

 

کلمات کلیدی :  فناوری اطلاعات ، گردشگری الکترونیک ، اعتبار ، اعتماد ، سازگاری

 

فصل اول    کلیات تحقیق

 

 

 

1-1  مقدمه

با توجه به امکانات و ویژگی های بسیار غنی کشورمان در زمینه صنعت گردشگری[1] ، به کارگیری روش های نوین جذب و نگهداری مشتریان فعلی و در مرحله بعد گسترش تعداد آنها کاملا ضروری به نظر می رسد. امروزه با بهره گیری از فضای اینترنت و به وجود آمدن گردشگری الکترونیکی[2]  ، فناوری اطلاعات[3] و ارتباطات[4] یکی از عناصراساسی گردشگری به شمار می رود و کارآیی این صنعت را افزایش داده است. ( پور فرج و همکاران ؛ 1387 : 47 ) فناوری اطلاعات روش های عمل را در تمامی سازمان ها و  به ویژه در صنعت گردشگری متحول ساخته است. براساس تعریف پپارد فناوری اطلاعات عبارت است از مکانیزم های توانمندسازی که باعث تسهیل در پردازش و جریان اطلاعات درون یک سازمان و بین سازمان ها می شوند، این اطلاعات شامل اطلاعاتی می شود که سازمان ها تولید، استفاده و یا ذخیره می کنند. (Peppard ; 1993 :120) این پدیده باعث می شود که سازمان ها بتوانند فعالیت های درونی و میان سازمانی خود را در سطح منطقه ای و یا جهانی با قدرت بیشتری هماهنگ سازند.  فناوری اطلاعات و صنعت توریسم را می توان دو عاملی دانست که در تشکیل و ایجاد دهکده ی جهانی بیشترین تأثیر را ایفا کرده اند و شاید از این جهت است که با یکدیگرارتباط جدا نشدنی پیدا کرده اند. بازاریابی،ایجاد کانال های توزیع وهمکاری و هماهنگی های میان سازمانی از بیشترین کاربردهای فناوری اطلاعات در صنعت گردشگری بوده است. فناوری اطلاعات در سال های اخیر تأثیرات دوسویه ای بر صنعت گردشگری داشته است. از سویی قدرت ارتباطی قوی از طریق اینترنت، امکان هماهنگی، کنترل، عملیات بهتر و اطلاع رسانی مناسب را فراهم ساخته است و باعث ایجادفرصت برای سازمان های متکی به کسب وکار الکترونیکی شده و از طرف دیگر تهدیداتی را همچون ایجاد بازارهای جهانی، امکان ازدست دادن سهم بازار، ورود رقبای جدید، معرفی محصولات جانشین متنوع و مانند آن برای سازمان هایی که در استفاده از این تکنولوژی ها دچار تعلل شده اند، ایجاد کرده است . ( عطافر، خزائی پول وپورمصطفی ؛ 1391) در طول دو دهه ی گذشته، استفاده از اینترنت دربخش های خاصی ازصنعت خدمات ،از جمله گردشگری که درآن قدرت سایبر بطور مداوم در حال افزایش محبوبیت است از اهمیت ویژه ای برخوردار شده است . (Buhalis and Law; 2008 :613) اهمیت اینترنت به منزله یک کانال تجاری برای پیداکردن وارائه ی اطلاعات توریستی در مطالعات قبلی به رسمیت شناخته شده است. (Andreu et al. ; 2010:782)  این امر حاکی از این است که مزایای استفاده از اینترنت عملا چشم پوشی از آن را در بازاریابی سازمان های گردشگری غیر ممکن ساخته است. کلید موفقیت استفاده اینترنت در صنعت گردشگری در شناسایی سریع نیازهای مشتری و ارتباط مستقیم با مصرف کنندگان ، ارائه ی اطلاعات جامع، شخصی و به روز به آنها نهفته است . (; 2003:32 Vich-i-Martorell)  از این رو الگو برداری مناسب از کشورهایی که هم اینک در این صنعت چه از لحاظ تعداد و چه از حیث درآمد از رتبه بندی مناسبی در سطح جهان برخوردار هستند، می تواند مسیررسیدن به موفقیت راتا حد امکان کوتاه و بهینه سازد. البته دراین الگوبرداری ها آنچه مهم است توجه به شرایط درونی کشور و قابلیت های فعلی است و عملکرد تطبیقی بایستی به گونه ای باشد که این راهبردها تأثیر مخربی در  چرخه های اجتماعی، اقتصادی وفرهنگی کشور به همراه نداشته باشد. صنعت گردشگری هماننددیگر عرصه های خدماتی، هرروزه شاهد افزایش رقابت و حضور رقبای جدید است. بطوری که رشد قابل توجه  فعالیت های گردشگری به وضوح نشانگر این است که گردشگری یکی از مهم ترین پدیده های اقتصادی واجتماعی قرن گذشته است. درسال های اخیر ورود هتل های خصوصی با زیربناهای مناسب، رقابت رابسیار محسوس کرده است.درچنین شرایطی که خدمات نسبتایکسانی درکلیه ی  هتل ها ارائه شده وهر خدمت جدیدی به سرعت از سوی رقبا کپی برداری می شود، ایجاد تسهیلات خاص وروابط ویژه بامشتریانی که هتل ها قصد جذب و یا حفظ آنها را دارندگامی مؤثرجهت تداوم حیات سازمان وپیروزی دررقابت است. (; 2012:1017 Bastic and Gojcic)  رزرو اینترنتی[5] با بهره گرفتن از تکنولوژی وب و اینترنت  ، مشتریان را قادر می سازد تا فعالیت های توریستی خود را در یک محیط مجازی[6] انجام دهند. تحقیقات انجام شده بر روی پذیرش رزرو اینترنتی از سوی مشتریان، درک عقاید مشتری در مورد استفاده از رزرو اینترنتی را ارتقا می بخشد و نشان می دهد چگونه این عقاید و طرز تفکرها بر رفتار مشتری در مورد استفاده از رزرو اینترنتی تأثیر می گذارند . رزرو اینترنتی از مزایای بسیاری برای مشتریان برخوردار است : صرفه جویی در زمان، کاهش هزینه، نبود وابستگی به مکان و زمان، واکنش سریع به شکایات مشتریان و ارائه  خدمات بدیع به مشتریان از ویژگی رزرو اینترنتی است. تمامی این مزایا افزایش فعالیت های اینترنتی را از سوی مشتریان به همراه داشته است و طبیعتا مشتریان نیز انتظار افزایش کیفیت خدمات رزرواینترنتی راخواهند داشت. به طوری که با افزایش کیفیت خدمات اینترنتی هتل ها، گردشگران از اینترنت به مثابه یک مکانیزم اصلی جهت رزرو هتل ها و سایر ترتیبات سفر استقبال می کنند. (Rex et al; 2011: 393)

در بازارهای رشد یافته ی کنونی و در محیط رقابتی موجود، مؤسسات و شرکت های  مختلف از جمله هتل ها به این نتیجه رسیده اند که مشتریان موجود را مبنا قرار دهند. حفظ موفقیت آمیز مشتریان کنونی نیاز به جستجوی مشتریان جدید و ریسک بالقوه آن را کاهش میدهد. همچنین ارتباطات بلندمدت با مشتریان به علت آگاهی آنان، هزینه انجام خدمات را کاهش خواهد داد. در دوره ای که مشتریان حق انتخاب فراوانی دارند، ارائه دهندگان خدمات باید تلاش کنند تا همواره در خاطر مشتری باقی بمانند.هتل ها با بهره گرفتن از پیشرفت های فناوری، به این چالش ها پاسخ می دهند، به این ترتیب استراتژی ای را در پیش می گیرند که سعی در راضی کردن مشتریان از طریق ارائه ی خدمات و محصولات بهتر با هزینه کمتر و در زمان مساوی دارد و به این ترتیب ایده رزرو اینترنتی به صورت وسیعی مورد استفاده قرار می گیرد . ( عطافر، خزائی پول وپورمصطفی ؛ 1391)

بنابراین تحقیق پیش رو به دنبال شناسایی عوامل مؤثر بر پذیرش فناوری اطلاعات  در صنعت گردشگری به خصوص در مورد موضوع رزرو اینترنتی در بخش خدمات و صنعت هتل داری است و هدف اصلی آن ” بررسی تأثیر سودمندی و سهولت درک شده ، اعتبار ، اعتماد ، سازگاری بر نگرش و تمایل به استفاده از رزرو اینترنتی هتل” است.

 

 

1-2 بیان مساله

امروزه صنعت توریسم به عنوان یکی از اشتغالزاترین صنایع دنیا مطرح می باشد.  توسعه گردشگری اولین گزینه در امر توسعه هر منطقه است و اهمیت آن به اندازه ای  در توسعه اقتصادی – اجتماعی کشورها اهمیت یافته است که اقتصاددانان آن را صادرات نامرئی نام نهاده اند . (شاو[7] ؛ 2004) و از آن به عنوان رکن اصلی توسعه پایدار یاد می کنند .( امین بیدختی ، زرگر و نظری ؛1389) صنعت گردشگری تقریباً 11 درصد از تولید  ناخالص داخلی جهانی را به خود اختصاص داده است و برای 220 میلیون نفر اشتغال ایجاد کرده و به 700  میلیون گردشگر در سراسر جهان خدمات ارائه می کند (صلواتی و خانی؛ 1392) و احتمال دارد که این آمار در سال 2020  دو برابر  شود .  ( ماسورا ،  اواردز و  داوسن[8] ؛ 2008) دست اندرکاران صنعت گردشگری از اینترنت بعنوان بازاری برای محصولات و خدماتشان  و همچنین برای برقراری ارتباط با مشتریان استفاده می کنند .   )ماسورا ، اواردز و داوسن ؛ 2008 ؛ لاو، لونگ و ونگ[9] ؛ 2004)  درحال حاضر 095/2 میلیارد کاربر اینترنتی درسرتاسر جهان وجود دارند و این آمار گویای رشد 4/480 درصدی از سال 2000 می باشد. (صلواتی و خانی ؛ 1392) اگرچه ایران در دستیابی به اینترنت در خاورمیانه  پیشگام بوده است و تعداد استفاده كنندگان اینترنت از مرز شش میلیون نفر در سال 2005 ،  گذشته است، ( کفاش پور ، رحیم نیا و رحیم زاده ؛ 1390) اما موفقیت  زیادی در توسعه و استفاده از آن در تجارت، به ویژه در صنعت گردشگری، نداشته است . کشور ایران از نظر جاذبه های توریستی در ردیف دهم و از نظر برخورداری از بیشترین تنوع زیستی کره زمین، درردیف پنجم جهان قراردارد، اما از لحاظ جذب توریسم جایگاه بسیار مناسبی به خود اختصاص نداده است (امین بیدختی و نظری ؛  1388) ، تا آنجا که سهم درآمد گردشگری کشور، حدود یک هزارم درآمد جهانی از این صنعت است.

یکی ازساده ترین تسهیلاتی که می توان توسط آن میزان گردشگران داخلی وخارجی را افزایش داد شناسایی و معرفی نمودن مناطق گردشگری ، امکانات منطقه ، هتل های موجود و … توسط      سایت های رزرواسیون هتل ویا مستقیما ازطریق سایت خود هتل ها می باشد. ایجاد تسهیلات خاص و روابط با مشتریانی که هتل ها قصد جذب و یا حفظ آنها را دارند گامی موثر جهت تداوم حیات سازمان و پیروزی در رقابت است . (عطافر، خزائی پول وپورمصطفی ؛ 1391) رزرو اینترنتی با بهره گرفتن از تکنولوژی وب  و اینترنت مشتریان را قادر می سازد تا فعالیت های توریستی خود را در یک محیط مجازی انجام دهند . رزرو اینترنتی دارای مزایای بسیار زیادی از جمله صرفه جویی در زمان ، کاهش هزینه ، نبود وابستگی به مکان و زمان ، واکنش سریع به شکایت مشتریان و ارائه خدمات بدیع برای مشتریان است .در تحقیقی ارائه شده از سایت نظرسنجی  Global Market Insite در سال 2005  عنوان شده است که 69  درصد از کره ای ها ، 65 درصد از انگلیسی ها و چینی ها ، 64 درصد از فرانسوی ها  و 62  درصد از ایتالیایی ها از اینترنت مکان گردشگری خود را انتخاب می کنند . همچنین80 درصد از هتل های اروپا و بیش از 90 درصد از هتل ها دراسترالیا دارای وب سایت هستند و63 درصد از آنها خرید الکترونیکی و 73  درصد از آنها به صورت آنلاین نیازمندی های مشتریان خود را برآورده می کنند . ( پورفرج ، عیسی زاده و چراغی ؛ 1387)  آمار بدست آمده  در کشورآمریکا  نیز  نشان می دهد که  سهم رزرو اینترنتی  از درآمد هتل ها در سال 1999 از  3/1 درصد به  بالای 7 درصد در سال 2003 رسید .  همچنین نتایج  بررسی موسسه اچ تی بی [10] آمریکا نشان داد که در40  درصد سفرهای تجاری و 35 درصد از سفر های تفریحی ، رزرو اتاق از طریق اینترنت انجام می گیرد . (حمیدی زاده و مجرد ؛ 1388) کشور ایران در زمینه رزرو اینترنتی کشوری جوان است و تا رسیدن به سطحی قابل قبول از آن راه درازی در پیش رو دارد . (عطافر، خزائی پول وپورمصطفی ؛ 1391)

این تحقیق بدنبال شناسایی عوامل موثر بر پذیرش فناوری اطلاعات در صنعت گردشگری بخصوص در مورد رزرو اینترنتی در بخش خدمات و صنعت هتل داری در سطح هتل های استان گیلان  است که در آن متغیرهای وابسته ی”نگرش” و ” نیت انجام رزرو اینترنتی هتل ” بعنوان متغیر اصلی و  متغیرهای  پذیرش فناوری شامل سودمندی ، سهولت استفاده ، اعتبار ، اعتماد و سازگاری ، بعنوان متغیرهای مستقل  در نظرگرفته  شده اند. بعبارت دیگرمی توان گفت : این پژوهش  در پی این است که  مشخص کند : ” آیا متغیرهای اعتبار ، اعتماد ،سازگاری ، سهولت و سودمندی درک شده    بر نگرش و تمایل به استفاده از رزرو اینترنتی هتل موثرند ؟ “

 [1] Tourism Industry

[2] E-Tourism

[3] Information Technology

                                                                                                                                                             Communication [4]

[5] Online reservation

فهرست مطالب

چکیده   1

فصل اول : کلیات تحقیق

1-1)مقدمه … 3

1-2) بیان مساله. 4

1-3) اهمیت و ضرورت تحقیق. 6

1-4) چارچوب نظری و مدل مفهومی تحقیق. 8

1-5) فرضیه های تحقیق. 10

1-6-1)اهداف فرعی تحقیق. 10

1-6-2)اهداف کاربردی:. 10

1-7-1) تعاریف مفهومی متغیرهای تحقیق. 10

1-7-2) تعاریف عملیاتی متغیرهای تحقیق. 11

1-8-1) قلمرو موضوعی تحقیق. 13

1-8-2) قلمرو مکانی تحقیق. 13

1-8-3) قلمرو زمانی تحقیق. 13

فصل دوم: ادبیات و سوابق تحقیق

2-1) مقدمه … 15

2-2) وفاداری مشتریان. 16

2-2-1) تعاریف وفاداری مشتریان از دیدگاه مختلف. 16

2-2-2) انواع وفاداری. 18

2-2-3)وفاداری و پاسخگو بودن. 20

2-2-4) شاخص های سنجش وفاداری مشتریان. 22

2-2-5)مراحل تكامل وفاداری مشتریان. 23

2-3) اعتماد . 26

2-4)رضایت مشتری. 29

2-4-1)تعریف رضایت مشتریان از دیدگاه مختلف. 31

2-4-2)  مدل ها ی اندازه گیری رضایت مشتری. 35

2-4-2-1) مدل كانو. 35

2-4-2-2)مدل فورنل. 37

2-4-2-3) مدل سروکوال. 38

2-4-3)رضایت و وفاداری. 39

2-4-4)جنبه های مختلف رابطه رضایت و وفاداری. 40

2-4-5) عوامل اثرگذار بر رابطة رضایت و وفاداری. 44

2-4-6) کیفیت درک شده از سخت افزار. 47

2-5)کیفیت درک شده از عنصر تعالی. 48

2-5-1)خدمات قبل از فروش. 48

2-5-2) خدمات پس از فروش. 49

2-5-2-1) تعاریف خدمات پس از فروش از دیدگاه مختلف. 50

2-5-2-2) مراحل تکامل خدمات پس از فروش. 54

2-5-2-3)خدمات پس از فروش گام مهم جهت جلب رضایت مشتریان. 44

2-5-3)سهولت خرید. 47

2-6)تصویر شرکت. 58

2-6-1) ماهیت تصویر شركت. 59

2-6-2) حیطه تصویر شركت. 60

2-6-3) فرایند شكل گیری تصویر شركت. 61

2-6-3-1) عوامل درون حیطه سازمان. 62

2-6-3-1-1) شخصیت و هویت شركت. 62

2-6-3-1-2) تبلیغات شركت. 63

2-6-3-1-3) تصویر برند. 64

2-6-3-1-4)  روابط عمومی. 64

2-6-3-1-5) رفتار كاركنان خط مقدم سازمان. 64

2-6-3-1-6) وب سایت. 65

2-6-3-2)عوامل خارج از حیطه نفوذ سازمان. 65

2-6-3-2-1) تصویر صنعت. 66

2-6-3-2-2)تصویر كشور مبدا. 66

2-6-3-2-3) گزارش خبرگزاری ها. 66

2-6-3-2-4) جملات روی زبان ها. 67

2-6-4) مدیریت استراتژیک تصویر شركت. 67

2-6-5)رویكردهای مدیریت تصویر. 68

2-6-6) ابزارهای ساختن یک برنامه تصویرسازی موثر. 70

2-7)صنعت بیمه. 72

2-7-1)تاریخچه بیمه آسیا. 73

2-7-2)ساختار سازمانی (نمودار سازمانی) بیمه آسیا استان گیلان. 74

2-7-3)وظایف بخش های اصلی در بیمه آسیا شعبه گیلان. 74

2-7-4)وظایف اصلی اداره خسارت. 75

2-7-5)وظایف اصلی بخش اداری و مالی. 75

2-8-1) پیشینه تحقیقات داخلی. 77

2-8-2) پیشینه تحقیقات خارجی. 78

فصل سوم: روش اجرای تحقیق

3-1) مقدمه . 82

3-2) فرایند اجرای تحقیق. 83

3-3) روش تحقیق. 83

3-4-1) جامعه آماری و روش نمونه گیری. 83

3-4-2)  حجم نمونه. 84

3-5) ابزار گردآوری داده ها. 84

3-6) روایی و پایایی پرسشنامه. 85

 

3-7) روش تجزیه و تحلیل داده ها. 88

 

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

4-1) مقدمه………. 90

4-2-1) توصیف متغیرهای جمعیت شناختی. 91

4-2-1-1) جنسیت. 91

4-2-1-2) تحصیلات. 92

4-2-1-3) سن.. 93

4-2-2) آمار توصیفی متغیرهای مستقل و وابسته تحقیق. 94

4-2-2-1) رضایت مشتری. 94

4-2-2-2) وفاداری مشتری. 95

4-2-2-3) تصویردرک شده از شرکت. 96

4-2-2-4) کیفیت درک شده از شرکت. 97

4-2-2-5) اعتماد. 98

4-3) آمار استنباطی. 99

4-4-1) بررسی فرضیه های تحقیق. 100

4-5) آزمون فریدمن برای ابعاد متغیرهای تحقیق. 103

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1) مقدمه … 107

5-2-1) نتایج آمار توصیفی. 107

5-3) نتایج آمار استنباطی. 109

5-4) پیشنهادات کاربردی بر مبنای یافته های تحقیق. 110

5-5) پیشنهادات برای تحقیقات آتی. 112

5-6) محدودیت های تحقیق. 113

 

 

فهرست جداول

جدول2-1) چهار نوع وفاداری بر اساس رفتارتکرار خرید و نگرش نسبی مشتری  25

جدول 2-3) ارزیابی مفاهیم مختلف توسط گروه های مختلف ذی نفعان در شركت جنرال الكتریك. 69

جدول 3-1) صفات طیف پاسخی پرسشنامه محیطی. 85

جدول 3-2)ترکیب سوالات پرسشنامه. 85

جدول 3-1)جدول پایایی مربوط به سوال های پرسشنامه. 87

جدول 4-1) جدول فراوانی جنسیت. 91

جدول 4-2) جدول فراوانی سطح تحصیلات. 92

جدول 4-3) جدول فراوانی سن. 93

جدول 4-4) توصیف متغیر رضایت مشتری. 94

جدول 4-5) توصیف متغیر وفاداری مشتری. 95

جدول 4-6) توصیف متغیر تصویردرک شده از شرکت. 96

جدول 4-7) توصیف متغیر کیفیت درک شده از شرکت. 97

جدول 4-8) توصیف متغیر اعتماد. 98

جدول 4-10) همبستگی پیرسون بین رضایت مشتری و وفاداری. 100

جدول 4-11) همبستگی پیرسون بین تصویر درک شده از شرکت و وفاداری  101

جدول 4-12) همبستگی پیرسون بین کیفیت درک شده و وفاداری. 102

جدول 4-13) همبستگی پیرسون بین اعتماد و وفاداری. 102

جدول4-14)آزمون فریدمن. 103

جدول4-15) اولویت بندی ابعاد عوامل شناسایی شده روی وفاداری مشتری  103

فهرست اشکال

شكل2-1) روش های اندازه گیری رضایت مشتری. 35

شکل 2-2)حالت رابطة رضایت و وفاداری. 42

 

فهرست نمودارها

نمودار1-1) مدل مفهومی تحقیق. 9

نمودار2-1) مدل كانو. 36

نمودار 2-2)ساختار کلان مدل شاخص رضایت مشتری در کشور سوئد. 37

نمودار 2-3) رابطة رضایت و رفتار خرید. 41

نمودار 2-4)رابطه بین رضایت و وفاداری. 43

نمودار2-5) رابطة بین رضایتمندی و وفاداری مشتری از دیدگاه ساسر و همکارانش  44

نمودار2-6) مدل کلی رابطه رضایت کلی، رضایت از معامله ویژه و وفاداری نگرشی  45

نمودار2-7) مدل رابطه جزئی رضایت از معامله ویزه، رضایت کلی، وفاداری نگرشی 45

نمودار2-8) مدل رابطه تعدیل شده رضایت از معامله ویژه رضایت کلی، وفاداری نگرشی 46

نمودار2-9) اثر سازگاری و رابطة رضایت – وفاداری. 47

نمودار4-1) نمودار میله ای جنسیت. 91

جدول 4-2) جدول فراوانی سطح تحصیلات. 92

جدول 4-3) جدول فراوانی سن. 93

نمودار4-4)نمودار هیستوگرام رضایت مشتری. 94

نمودار4-5)نمودار هیستوگرام وفاداری مشتری. 95

نمودار4-6)نمودار هیستوگرام تصویردرک شده از شرکت. 96

نمودار4-7)نمودار هیستوگرام کیفیت درک شده از شرکت. 97

نمودار4-8)نمودار هیستوگرام اعتماد. 98

 

چکیده

وفاداری مشتری موضوعی عمده در تحقیقات بازاریابی و به عنوان یک نگرانی عمده مدیران و یک تفكر دائمی

استراتژیک برای بسیاری از سازمان­ها به شمار می­آید. دلیل اهمیت مضاعف این مبحث، به علت رقابت شدید مخصوصا در فعالیت­های خدماتی می­باشد و در حال حاضر بر روابط مشتریان و سازمان­ها متمركز شده و رویكرد بازاریابی رابطه­ای است. تمامی شركتهایی كه عملكرد برتری را در صنایع مختلف دارند، در حال حركت به سمت حفظ مشتریان موجود و ایجاد وفاداری در آنها می­باشند؛ زیرا رقابت در حال افزایش و هزینه های جذب مشتریان جدید نیز به شدت زیاد است. از این رو در تحقیق حاضر به بررسی عوامل موثر بر وفاداری بیمه گذاران شرکت های بیمه آسیا استان گیلان می پردازیم. تحقیق ازنظر هدف از نوع كاربردی بوده و طرح تحقیق آن توصیفی از نوع همبستگی می باشد. همچنین تحقیق حاضر شامل چهارفرضیه می باشد که با آزمون همبستگی پیرسون به بررسی روابط موجود در تحقیق پراختیم و درآخر نیز توسط آزمون فریدمن به اولویت بندی عوامل موثر بر وفاداری بیمه گذاران پرداختیم. تجزیه و تحلیل های فوق توسط نرم افزار SPSS انجام شده است. ­درپایان تمامی فرضیه های موجود در تحقیق تایید شدند و نتایج نشان داد تصویر درک شده از شرکت، کیفیت ادراک شد، رضایت مشتری و اعتماد از عوامل موثر بروفاداری مشتریان می باشد. همچنین داشتن اطمینان خاطر، دسترسی آسان به نمایندگی های شرکت و تعاملات کارکنان با بیمه گذاران به ترتیب در اولویت های اول تا سوم عوامل موثر بروفاداری مشتریان بودند.

واژگان کلیدی: کیفیت ادراک شده، وفاداری مشتری، رضایت مشتری، تصویر درک شده از شرکت،اعتماد 

فصل اول کلیات تحقیق

 

1-1)مقدمه

وفاداری مشتری موضوعی عمده در تحقیقات بازاریابی است  و به عنوان یک نگرانی عمده مدیران و یک تفكر دائمی استراتژیک برای بسیاری از سازمان­ها به شمار می­آید. دلیل اهمیت مضاعف این مبحث، به علت رقابت شدید مخصوصا در فعالیت­های خدماتی می­باشد و در حال حاضر بر روابط مشتریان و سازمان­ها متمركز شده و رویكرد بازاریابی رابطه­ای است. تمامی شركتهایی كه عملكرد برتری را در صنایع مختلف دارند، در حال حركت به سمت حفظ مشتریان موجود و ایجاد وفاداری در آنها می­باشند؛ زیرا رقابت در حال افزایش و هزینه های جذب مشتریان جدید نیز به شدت زیاد است. همچنین، حفظ مشتریان و ایجاد وفاداری در آنها برای ادامه كسب و كار امری حیاتی تلقی میشود و محققان متعددی بر وجود رابطه مثبت بین وفاداری مشتریان و عملكرد كسب و كار اشاره و تاكید دارند. وفاداری مشتریان برای شركتها مزایایی از جمله كاهش حساسیت مشتریان نسبت به تغییرات و قیمتها، فروش محصولات متنوع و جانبی به یک مشتری، فروش محصولات ارتقا یافته و جدید الورود به بازار یک مشتری، افزایش موانع برای ورود رقبای جدید و … دارد.

در سازمان های خدماتی تجاری دلایلی از قبیل؛ کم تعداد بودن مشتریان، تداوم استفاده از خدمات توسط آنها، اهمیت بالای حفظ و تقویت روابط بلندمدت سازمان با مشتریان، روابط نزدیکتر و عمیقتر با مشتریان موجب شده است عوامل مؤثر بر وفاداری مشتریان به این سازمانها بیشتر مورد توجه قرارگیرد.

بازاریابان تا دیروز تنها در اندیشه یافتن مشتری بودند و گروه فروش در پی شکار مشتریان تازه بود ولی در دیدگاه امروزی، بازاریابی یعنی رشد دادن مشتری و توجه به رضایت مندی و کیفیت خدمات از دیدگاه مشتری. امروزه، هنر بازاریابی آن است که مشتریان یک سازمان در داخل سازمان همکار و در خارج از سازمان حامی و طرفدار سازمان باشند.

باتوجه به موارد گفته در فصل پیش رو ابتدا به بیان مساله تحقیق و اهمیت و ضرورت موضع تحقیق پرداخته و سپس باتوجه به چارچوب نظری تحقیق مدل تحقیق استخراج و فرضیه هایی برمبنای مدل طراحی شده است. در ادامه نیز به تعاریف مفهومی و عملیاتی تحقیق و بیان اهداف و قلمرو تحقیق می پردازیم.

 

 

 

1-2) بیان مساله

امروزه با رقابتی شدن بازارها و تغییرات پیوسته محیط، سازمان­ها به این واقعیت پی­برده­اند که دیگر مانند گذشته با یک نظام اقتصا­دی رو به گسترش و بازارهای درحال رشد روبه­رو نیستند ؛ لذا هر مشتری ارزش ویژه خود را داشته و برای به دست آوردن سهم بیشتری از بازار باید مبارزه کرد. در دوره حاضر ، متعهدکردن مشتری جایگاه ویژه­ای پیدا کرده و رشددادن مشتری و ارتباط مؤثر با وی باعث می­ شود که مشتریان یک سازمان در داخل همکار و در خارج از سازمان حامی و طرفدار آن باشند. لذا فقط مشتریانی که احساس تعلق خاطر پیدا کرده و سودآوری و عمر طولانی دارند برای ساز مان­ها سرمایه به شمار می روند(تسوکاتوس و راند[1]،2006، ص400). در سبز فایل بازاریابی، هدف برقراری روابط بلندمدت و متقابل با گروه­های ذینفع و مهمتر از همه مشتری به گونه­ ای است که مشتریان بیشتری را حفظ و به این ترتیب در بلندمدت منافعی حاصل می شود که درنتیجه، سهم بازار و سودآوری شرکتها افزایش می­یابد.

­در دهه 1990 بسیاری از شرکت­ها به اهمیت اساسی همسوبودن با مشتری و حرکت کردن برای او، تمام فعالیت های خود پی بردند­. توجه به خدمات و استفاد­ه « حرکت کردن برای او از تکنولوژی های جدید کافی به نظرنمی­رسد؛ بنابراین، مشتری تنها چیزی است که اهمیت دارد و شرکت ها باید او را در کانو­ن فعالیت­های خود قرار داده و راهکارها واستراتژی­ هایی را برای بازگرداندن مشتریان ازدست رفته و حفظ مشتریان فعلی خود به کارگیرند(کاتلر و آرمسترانگ[2]،2008،ص100).

در سبز فایل ، توجه به رشد و توسعه وفاداری مشتریان به عنوان عاملی مهم در استراتژی بازاریابی شرکت­ها که منجربه حفظ مشتریان فعلی می­ شود، افزایش یافته است. امروزه مفهوم وفاداری مشتری به عنوان دستورالعملی برای افزایش درآمد مطرح است . اما شاید این اولین قدم در تکامل مبحث مشتری مداری محسوب شود(اندیوبیسی[3]،2007، ص99­)­. نتایج تحقیق ریچهلد و ساسر[4](1990) نشان داد که 5 درصد کاهش در تعداد مشتریان باعث ازدست رفتن 85 در صد سو د و همچنین 5 درصد افزایش در نگهداری مشتریان موجود، موجب افزایش 25 تا 125 درصد سود می­ شود.بر اساس اصل مشتری مداری ، سازمانی که می خواهد سرآمد باشد باید ارزش پایدار برای مشتری ایجاد کند و فراتر از انتظارات او عمل کند و بداند که مشتریان داوران نهایی کیفیت محصولات و خدمات سازمان می باشند. سازمان های سرآمد از طریق تمرکز بر انتظارات مشتریان و حفظ مشتریان، شاخص ­هایی چون سهم بازار، اعتماد و وفاداری مشتریان را به حداکثر می رسانند. این سازمان ها پاسخگوی انتظارات مشتریان هستند و برای این منظور میزان رضایت مشتریان خود را بررسی می کنند و سعی در بهبود آن دارند(حری و همکاران، 1388،ص32).

بر اساس تئوری بازاریابی و تجربه عملی، شرکتها بایستی برای راضی نگه داشتن مشتریان عملکردشان را بهبود دهند تا بتوانند در محیط کسب و کار به شدت رقابتی به مزیت رقابتی پایدار دست یابند . زیرا نتیجه اصلی رضایت مشتری وفاداری مشتری است و شرکتها با سهم زیادی از مشتریان وفادار به دلایل افزایش نرخ خرید مجدد، خریداران بالقوه زیاد، تمایل به قیمت­های بالاتر، رفتار توصیه­ای مثبت و هزینه­ های جایگزینی کم، سود می برند(بران وگروند[5]،2000،ص1017). به علت نقش حیاتی رضایت مشتری و وفاداری، تجزیه و تحلیل ارتباط این متغیرها  به طور کلی پذیرفته شده است و بایستی در بین شرکتها، صنایع، بخشها و ملل مقایسه گردند. اعتماد عامل مهمی برای افزایش وفاداری مشتری است (فورنیر[6]،1998،ص301).

به نظر می آید که اگر یک گروه به گروه دیگری اعتماد کند، نیات رفتاری مثبتی متقابلا ایجاد می شود. بنابراین، وقتی مشتری به مارک تجاری اعتماد می­ کند، مشتری احتمالا گرایش مثبتی نسبت به مارک تجاری نشان خواهد داد برای اعتماد به مارک تجاری، مشتریان بایستی نه تنها پیامدهای مثبت را درک کنند(لائو و[7] لی،1999،ص80). بلکه آنها بایستی اعتقاد داشته باشند. که این پیامدهای مثبت در آینده هم ادامه خواهد داشت. به هرحال شناخته شده است که پیامد مثبت از مارک تجاری موجب کسب رضایت خواهد شد. در نتیجه، بایستی رابطه مثبتی بین رضایت مشتری و اعتماد وجود داشته باشد(آیدین و زر[8]،2005،ص487 ).

اعتماد بر اساس رفتار گذشته می­باشد. و افراد را قادر می کند تا در مورد آینده تفکر کرده و در نتیجه به هم متعهد گردند. وقتی یک خریدار به فروشنده ای اعتماد می کند خریدار و فروشنده آمادگی بیشتری برای از دست دادن منافع کوتاه مدت به دلیل اعتقاد راسخ برای ارتباط بالقوه آینده دارند(والتر و ریتر[9]،2003،ص354).

تصویر درک شده از شرکت،استنباط کلی مصرف کننده از مرکز ارائه دهنده خدمات که بر اساس موقعیت فعلی و پیشین او دربرابر محرک‌ها است.از آنجایی كه تصویر شركت رفتار ذی نفعان را در تعامل با شركت تحت تاثیر قرار می دهد سازمان ها باید به مدیریت تصویر خود توجه ویژه­ای نمایند (یول ها و همکاران[10]،2009، ص21). کیفیت درك شده از نرم افزار به معنی بخشی از کیفیت است که نمایانگر عناصر تعاملی در خدمت ارائه شده مانند رفتار پرسنل و یا ویژگیهای محیط ارائه خدمت است. این متغیر دارای 3 بعد خدمات قبل و بعد از فروش، برخورد بامشتری و سهولت خرید می باشد(حقیقی و همکاران،1389،ص85).

باتوجه به اهمیت فو­ق العاده مشتری در صنایع خدماتی به خصوص بیمه و تعداد و ماهیت شرکتهای ارائه دهنده خدمات به بیمه گذاران در بازار کشور، تحقیق حاضر به شناسایی و اولویت بندی عوامل مؤثر بر وفاداری بیمه گذاران خدمات شرکت بیمه آسیا می ­پردازد.

بنابراین سوال اصلی تحقیق این است که عوامل موثر بروفاداری بیمه گذاران شرکت بیمه آسیا چیست؟

[1] Tsoukatos & Rand

[2] Kotler & Armstrong

[3] Ndubisi

[4] Reichheld & Sasser

[5] Bruhn & Grund

عنوان                                                                           صفحه

چكیده 1

فصل اول :کلیات طرح

1-1- مقدمه 3

1-2- بیان مسئله 4

1-3- ضرورت و اهمیت انجام تحقیق 5

1-4- مدل تحقیق 6

1-5- اهداف تحقیق 6

1-6- سؤالات تحقیق 7

1-7- فرضیه‌های تحقیق 7

1-8- تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای تحقیق 7

1-9- قلمرو تحقیق 8

1-10- ساختار تحقیق 8

فصل دوم: مروری بر ادبیات و پیشینة تحقیق

2-1- مقدمه 10

2-2- تعریف بانک 10

2-3- صنعت بانکداری 11

2-4- سیر تکامل بانکداری در جهان 12

2-5- سیر تکامل بانکداری در ایران 13

2-6- انواع بانکداری در نظامهای اقتصادی 17

2-7- بانکداری الکترونیک 18

2-8- چهار دوره تحول نظام بانکداری الکترونیک 19

2-9- وضعیت جهان در زمینه بانکداری الکترونیک 20

2-10- وضعیت ایران در زمینة بانکداری الکترونیک 21

2-11- سیر تحول سامانه‌های بانک ملت 21

2-12- زیر ساختهای بانکداری الکترونیک 23

2-13- ابزارهای بانکداری الکترونیکی 25

2-14- سطوح بانکداری الکترونیکی 26

2-15- مزایای بانکداری الکترونیکی 27

2-16- بانکداری الکترونیک و پذیرش آن 27

2-17- عوامل بازدارندة پیشرفت صنعت الکترونیک در مجموعه بانکی 31

2-18- راه‌حلها و راهکارهای افزایش استفاده از خدمات الکترونیکی در بانکها 33

2-19- پیشینة تحقیق 36

فصل سوم : روش‌شناسائی تحقیق

3-1- مقدمه 40

3-2- روش تحقیق 40

3-3- جامعه آماری و روش نمونه‌گیری 41

3-3-1- جامعه آماری تحقیق 41

3-3-2- نمونه آماری تحقیق 41

3-4- روش گردآوری داده‌ها 41

3-5- ابزار گردآوری داده‌ها 42

3-6- روائی و پایائی ابزار سنجش 43

3-6-1- روائی ابزار سنجش 43

3-6-2- پایائی ابزار سنجش 43

 

3-7- روش تجزیه و تحلیل داده‌ها 43

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده‌های تحقیق

4-1- مقدمه 45

4 ـ 2- توصـیف آماری متغیرهای جمعیت‌شناختی سؤالات پرسشنامه 45

4 ـ 3- توصـیف آماری شاخصهای مركزی و پراكندگی عاملهای تحقیق 47

4 ـ 4- آزمون آزمون كولموگوروف – اسمیرنوف برای تعیین نرمال بودن توزیع عاملهای تحقیق 51

4 ـ 5- تجـزیه و تحلیل استنباطی داده‌های آماری (آزمون فرضیه‌های تحقیق) 51

فصل پنجم : نتیجه‌گیری و پیشنهادات

5-1- مقدمه 57

5-2- بحث و نتیجه‌گیری 57

5 -3- پیشنهادها 58

5-3-1- پیشنهادهای كاربردی در راستای نتایج تحقیق 58

5-3-2- پیشنهاداتی برای محققان آتی 60

منابع و مأخذ 62

پیوست (1) 64

پیوست (2) 67

 

 

فهرست جداول

عنوان                                                                           صفحه

جدول (1-1): تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای تحقیق 7

جدول (2-1): مقایسه بانكداری الكترونیكی و بانكداری سنتی 18

جدول (3-1): عوامل مؤثر بر پذیرش بانكداری الكترونیک 42

جدول (3-2): پایایی پرسشنامه 43

جدول (4-1): توزیع فراوانی و درصد پاسخ‌های نمونه آماری به سؤال جنسیت 45

جدول (4-2): توزیع فراوانی و درصد پاسخ‌های نمونه آماری به سؤال میزان تحصیلات 46

جدول (4- 3): توزیع فراوانی و درصد پاسخ‌های نمونه آماری به متغیرهای تحقیق 47

جدول (4- 4): نتایج آزمون كولموگوروف – اسمیرنوف 51

جدول (4- 5): نتیجة آزمون فرضیة 1 52

جدول (4- 6): نتیجة آزمون فرضیة 2 52

جدول (4- 7): نتیجة آزمون فرضیة 3 52

جدول (4- 8): نتیجة آزمون فرضیة 4 53

جدول (4- 9): نتیجة آزمون فرضیة 5 53

جدول (4- 10): نتیجة آزمون فرضیة 6 53

جدول (4- 11): انحراف معیار و میانگین عوامل شش‌گانة مؤثر بر پذیرش بانكداری الكترونیک 54

جدول (4 – 12): رتبه‌بندی معنی‌دار بودن تفاوت در بین عوامل شش‌گانة مؤثر بر پذیرش بانكداری الكترونیک 54

 

                                                                                  

                        

فهرست نمودارها

عنوان                                                                           صفحه

نمودار (2-1): نظریه عمل منطقی 28

نمودار (2-2): مدل تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده 29

نمودار (2-3): مدل پذیرش فناوری دیویس 29

نمودار (2-4): مدل پذیرش فناوری دو دیویس و ونکاتش 30

نمودار (2-5): مدل یکپارچه پذیرش و استفاده از فنآوری 31

نمودار (4‌- 1): درصد پاسخ‌های نمونة آماری به سؤال جنسیت 45

نمودار (4-2): درصد پاسخ‌های نمونه آماری به سؤال میزان تحصیلات 46

نمودار (4-3): درصد پاسخ‌های نمونه آماری به عامل انتظار عملکرد 48

نمودار (4-4): درصد پاسخ‌های نمونه آماری به عامل انتظارات كاركردی 48

نمودار (4-5): درصد پاسخ‌های نمونه آماری به عامل تمایلات رفتاری (قصد استفاده) 49

نمودار (4-6): درصد پاسخ‌های نمونه آماری به عامل نفوذ اجتماعی 49

نمودار (4-7): درصد پاسخ‌های نمونه آماری به عامل امنیت و اعتماد 50

نمودار (4-8): درصد پاسخ‌های نمونه آماری به عامل استفاده واقعی (رفتار) 50

 

 

فهرست اشکال

عنوان                                                                           صفحه

شکل 1-1 مدل مفهومی تحقیق. 6

 

چكیده

با گسترش استفاده از فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطاتی، جهان شاهد تحول عظیمی است که از آن تحت عنوان عصر اطلاعات یاد می‌شود. صنعت بانکداری نیز تحت تأثیر این تغییرات تحول شگرفی را تجربه می‌کند. بدیهی است در صورت عدم استقبال مشتریان از سیستمهای بانکداری الکترونیک ارائه اینگونه خدمات با شکست مواجه شده و با وجود اینکه در بسیاری از کشورها، میلیونها دلار در جهت ایجاد سیستمهای بانکداری الکترونیک هزینه شده است، گزارشها حاکی از آن است که علیرغم در دسترس بودن این سیستمها کاربران بالقوه از این خدمات استفاده نمی‌کنند. بنابراین تحقیق حاضر با هدف ارزیابی و رتبه‌بندی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر پذیرش بانکداری الکترونیک در میان مشتریان بانك ملت صورت گرفته است. پژوهش حاضر، كلیة مشتریان شعب بانک ملت استان اردبیل که دارای حساب سپرده‌ای بالای یک میلیون ریال می‌باشند (به تعداد 126915 نفر) در قلمرو زمانی شش ماهة دوم سال 1393 را به عنوان جامعه آماری در نظر گرفته و مورد بررسی قرار می‌دهد كه نمونه‌ای به حجم 383 نفر مطابق فرمول كوكران انتخاب گردید. نتایج حاصل از تحلیل فرضیه‌های تحقیق نشان داد كه انتظار عملکرد، انتظارات كاركردی، تمایلات رفتاری مشتریان، نفوذ اجتماعی، امنیت و اعتماد و استفاده واقعی مشتریان از بانكداری الكترونیک بر پذیرش بانكداری الكترونیک از سوی مشتریان بانك ملت تأثیر دارد.

 

واژه‌های كلیدی: بانكداری الكترونیك، مشتری، بانك ملت، اقتصاد مبتنی بر دانایی

 

 

فصـل اول

كلیــات تحقیـق

 

1-1- مقدمه

با گسترش استفاده از فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطاتی، جهان شاهد تحول عظیمی است که از آن تحت عنوان عصر اطلاعات یاد می‌شود. صنعت بانکداری نیز تحت تأثیر این تغییرات تحول شگرفی را تجربه می‌کند. به موازات گسترش استفاده از فناوریهای اطلاعاتی در صنعت بانکداری، بانکداری الکترونیک نیز به عنوان یکی از پیامدهای فناوریهای اطلاعات اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است. زیرا با بهره گرفتن از سیستمهای ارتباط از راه دور و فناوری اطلاعات، یک بانک می‌تواند خدمات بهتری به مشتریان خود ارائه دهد و امکان انجام مبادلات بانکی را به صورت تعاملی برای مشتریان فراهم نماید. مشتریان بانک با بهره گرفتن از خدمات بانکداری الکترونیکی می‌توانند، عملیات بانکی خود را در زمان و مکان مورد علاقة خود به انجام رسانند و از سوی دیگر، بانکها نیز به دلیل کاهش تعداد کارکنان و کاهش تعداد شعبات، از هزینه‌های عملیاتی خود می‌کاهند و سود می‌برند. با توسعه فناوری ارتباطات و اطلاعات، و رشد روزافزون معاملات و تجارت الکترونیکی در سطح جهان، و نیاز تجارت به حضور بانکها برای نقل و انتقال منابع مالی، بانکداری الکترونیک به بخش تفکیک‌ناپذیر تجارت الکترونیک، دارای نقش اساسی در اجرای آن است به جرأت می‌توان گفت بدون بانکداری الکترونیک، تجارت الکترونیک نیز محقق نخواهد شد در واقع بانکداری الکترونیک شامل کلیة کانالهای الکترونیکی است که مشتریان برای دسترسی به حسابهایشان و انتقال پول یا پرداخت صورت حسابهایشان از آن استفاده می‌کنند این کانالها عبارتند از: اینترنت، تلفن، موبایل و …  پذیرش بانکداری الکترونیک از جمله مقوله‌هایی است که طی دهه‌ های اخیر، از سوی محققان بسیاری مورد توجه قرار گرفته است. از آنجایی که یکی از عوامل حیاتی تأثیرگذار بر استراتژیهای رقابتی بانکها، رفتار مشتری است، لذا بررسی عوامل مؤثر بر رفتار وی اهمیت بالایی دارد. چرا که توسعة فناوریهای جدید منوط به پذیرش آن از سوی مشتری است. تحقیق عواملی كه بر پذیرش بانکداری الکترونیک از

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                                                                            صفحه

فصل اول : كلیات تحقیق

1-1 ) مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………..2

1-2 ) بیان مسأله ……………………………………………………………………………………………………………….3

1-3 ) ضرورت و اهمیت تحقیق …………………………………………………………………………………………..7

1-4 ) اهداف تحقیق …………………………………………………………………………………………………………..8

1-5 ) چهارچوب نظری تحقیق …………………………………………………………………………………………….9

1-6 ) سوالات تحقیق ……………………………………………………………………………………………………….10

1-7 ) فرضیه های تحقیق …………………………………………………………………………………………………..10

1-8 ) تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرها …………………………………………………………………………….11

1-9 ) قلمرو تحقیق ………………………………………………………………………………………………………….14

1-10 ) خلاصه فصل اول …………………………………………………………………………………………………14

فصل دوم : مروری بر ادبیات تحقیق

2-1 ) بخش اول : نظام اندازه گیری عملکرد ………………………………………………………………………..16

2-1-1 ) مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………….17

2-1-2 ) تشریح مفهوم عملکرد ………………………………………………………………………………………….18

2-1-2-1) عملكرد و تصمیم گیری …………………………………………………………………………………….19

2-1-2-2) عملكرد وحوزه  مسئولیت ………………………………………………………………………………….20

2-1-3 ) اندازه گیری عملکرد ……………………………………………………………………………………………21

2-1-4 ) ضرورت و اهمیت اندازه گیری عملکرد …………………………………………………………………24

2-1-4-1) تغییر طبیعت كار ……………………………………………………………………………………………..27

2-1-4-2) افزایش رقابت …………………………………………………………………………………………………28

2-1-4-3) فعالیت های نوآورانه و بهبود عملكرد ………………………………………………………………….29

2-1-4-4) جوایز ملی و بین المللی ……………………………………………………………………………………29

2-1-4-5) تغییر نیازهای مشتریان ………………………………………………………………………………………30

2-1-4-6) تأثیر فن آوری اطلاعات …………………………………………………………………………………..31

2-1-5 ) اندازه گیری عملكرد و تسهیل در تصمیم گیری ………………………………………………………..31

2-1-6 ) اندازه گیری عملكرد و قابلیت پاسخگویی ……………………………………………………………….33

2-1-7 ) نظام های اندازه گیری عملكرد و تعامل با محیط ………………………………………………………35

2-1-7-1) محیط داخلی …………………………………………………………………………………………………..35

2-1-7-2) محیط خارجی ………………………………………………………………………………………………….37

2-1-7-3) راهبرد رقابتی …………………………………………………………………………………………………..38

2-1-8 ) دیدگاه های سنتی و نوین نظام اندازه گیری عملكرد ………………………………………………….38

2-1-9 ) نظام های سنتی اندازه گیری عملكرد ………………………………………………………………………41

2-1-9-1 ) سیستم اندازه گیری حسابداری ………………………………………………………………………….42

2-1-9-2 ) روش هزینه یابی بر مبنای فعالیت ABC  …………………………………………………………….42

2-1-9-3 ) اندازه گیری عملكرد كلیدی ………………………………………………………………………………42

2-1-9-4 ) مدل اندازه گیری كارت امتیاز پاسخگویی ……………………………………………………………43

2-1-9-5 ) روش ارزش افزوده اقتصادی (EVA)  ………………………………………………………………..43

2-1-9-6 ) روش های ارزیابی عملكرد افراد ……………………………………………………………………….43

2-1-10 ) نظام های نوین اندازه گیری عملكرد …………………………………………………………………….43

2-1-10-1 ) نظام مدیریت كیفیت ایزو ……………………………………………………………………………….44

2-1-10-2 ) نظام مدیریت بر مبنای هدف ……………………………………………………………………………45

2-1-10-3 ) نظام مدیریت كیفیت جامع ………………………………………………………………………………45

2-1-10-4 ) روش بالدریج ……………………………………………………………………………………………….45

2-1-10-5 ) نظام مدیریت هوشین ……………………………………………………………………………………..45

2-1-10-6 ) مدل بنیاد اروپایی مدیرت کیفیت EFQM …………………………………………………………46

2-1-10-7 ) كارت امتیازی متوازن BSC …………………………………………………………………………….46

2-1-11 ) رویكرد های مختلف در اندازه گیری عملكرد …………………………………………………………49

2-1-11-1 ) رویكرد حسابداری ………………………………………………………………………………………..49

2-1-11-2 ) رویكرد مدیریت مالی …………………………………………………………………………………….50

2-1-11-3 ) رویكرد اقتصادی …………………………………………………………………………………………..50

2-1-12 ) عناصر اصلی نظام اندازه گیری عملكرد …………………………………………………………………50

2-1-13 ) فرایند اندازه گیری عملكرد …………………………………………………………………………………51

2-1-13-1 ) تدوین شاخص ها …………………………………………………………………………………………51

2-1-13-2 ) تعیین وزن شاخص ها و اهمیت آن ها ………………………………………………………………53

2-1-13-3 ) استاندارد گذاری و تعیین وضعیت عملكرد مطلوب ……………………………………………..54

2-1-13-4 ) سنجش و اندازه گیری نتایج ……………………………………………………………………………54

2-1-13-5 ) استخراج نتایج ………………………………………………………………………………………………54

2-1-14 ) معیارهای اندازه گیری عملكرد ……………………………………………………………………………54

2-1-14-1 ) معیارهای حسابداری ……………………………………………………………………………………..57   

2-1-14-2 ) معیارهای اقتصادی ………………………………………………………………………………………..58   

2-1-15 ) سایر طبقه بندی های معیار اندازه گیری عملكرد شركت ها ……………………………………..60

2-1-16 ) اندازه گیری عملكرد مالی …………………………………………………………………………………..61

2-2 ) بخش دوم : تصمیمات استراتژیک ……………………………………………………………………………..64

2-2-1 ) مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………..65

2-2-2 ) مدیریت و استراتژی …………………………………………………………………………………………….69

2-2-3 ) فرایند مدیریت استراتژیک ……………………………………………………………………………………68

2-2-3-1)مراحل اصلی فرایند مدیریت استراتژیک ……………………………………………………………….70

2-2-4 ) عناصر مدیریت استراتژیک ……………………………………………………………………………………71

2-2-4-1 ) رسالت شركت ……………………………………………………………………………………………….71

2-2-4-2 ) اهداف شركت ………………………………………………………………………………………………..72

2-2-4-3 ) استراتژیست ها ……………………………………………………………………………………………….74

2-2-4-4) محیط خارجی و منابع شركت …………………………………………………………………………….75

2-2-5 ) ضرورت مدیریت استراتژیک ………………………………………………………………………………..76

2-2-6 ) مزایای مدیریت استراتژیک ……………………………………………………………………………………76

2-2-7 ) تصمیم گیری در مدیریت ……………………………………………………………………………………..77

2-2-7-1 )تاریخچه تصمیم گیری در مدیریت ………………………………………………………………………77

2-2-7-2 ) تصمیم گیری در شرایط ریسك و عدم اطمینان …………………………………………………….78

2-2-7-3 ) انواع تصمیمات در مدیریت ………………………………………………………………………………80

2-2-8 ) كاربرد تصمیمات استراتژیک ………………………………………………………………………………..82

2-2-8-1 ) ابعاد تصمیمات استراتژیک ……………………………………………………………………………….84 

 

 

2-2-9 ) سطوح مختلف استراتژی ………………………………………………………………………………………85

2-2-10 ) استراتژی و عملكرد و شكاف مابین آن ها  …………………………………………………………….87

2-2-11 ) استراتژی و مزیت رقابتی ……………………………………………………………………………………91

2-2-12 ) ارزیابی و كنترل راهبردی ……………………………………………………………………………………92

2-3 ) بخش سوم :‌ پیشینه تحقیق ………………………………………………………………………………………..97

2-3-1 ) مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………..98

2-3-2 ) تحقیقات داخلی ………………………………………………………………………………………………….98

2-3-2-1 ) خلاصه تحقیقات داخلی …………………………………………………………………………………102

2-3-3 ) تحقیقات خارجی ………………………………………………………………………………………………103

2-3-3-1 ) خلاصه تحقیقات خارجی ……………………………………………………………………………….106

2-4 ) خلاصه فصل دوم ………………………………………………………………………………………………….107

فصل سوم : روش اجرای تحقیق

3-1 ) مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………….109

3-2 ) فرایند اجرای تحقیق……………………………………………………………………………………………….109

3-3 ) روش تحقیق………………………………………………………………………………………………………….109

3-4 ) جامعه آماری و نمونه آماری…………………………………………………………………………………….110

3-5 ) روش ها و ابزار جمع آوری داده ها …………………………………………………………………………111

3-5-1 ) معرفی ساختار پرسشنامه …………………………………………………………………………………….112

3-6 ) روایی و پایایی ابزار سنجش و اندازه گیری ……………………………………………………………….113

3-6-1 ) روایی پرسشنامه ………………………………………………………………………………………………..113

3-6-2 ) پایایی پرسشنامه ………………………………………………………………………………………………..113

3-7) روش تجزیه و تحلیل داده ها…………………………………………………………………………………….115

3-7-1 ) توصیف متغیرهای اصلی تحقیق …………………………………………………………………………..115

3-7-2 ) تحلیل داده های تحقیق ………………………………………………………………………………………115

3-8) خلاصه فصل سوم ………………………………………………………………………………………………….116

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل یافته ها

4-1 ) مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………….118

4-2 ) آمار توصیفی ………………………………………………………………………………………………………..118

4-2-1 ) توصیف متغیرهای جمعیت شناختی ………………………………………………………………………118

4-2-2 ) توصیف متغیرهای اصلی …………………………………………………………………………………….123

4-3 ) تحلیل استنباطی داده ها ………………………………………………………………………………………….131

4-3-1 ) آزمون نرمال بودن ……………………………………………………………………………………………..131

4-3-2 ) آزمون فرضیه ها ……………………………………………………………………………………………….132

4-3-2-1 ) آزمون فرضیه اول ………………………………………………………………………………………….134

4-3-2-2 ) آزمون فرضیه دوم ………………………………………………………………………………………….135

4-3-2-3 ) آزمون فرضیه سوم …………………………………………………………………………………………136

4-3-2-4 ) آزمون فرضیه چهارم ………………………………………………………………………………………137

4-3-2-5 ) آزمون فرضیه پنجم ………………………………………………………………………………………..138

4-4 ) خلاصه فصل چهارم ………………………………………………………………………………………………139

فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1 ) مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………….141

5-2 ) یافته ها و نتایج آمار توصیفی ………………………………………………………………………………….141

5-3 ) یافته ها و نتایج آمار استنباطی …………………………………………………………………………………144

5-4 ) بحث و نتیجه گیری ……………………………………………………………………………………………….145

5-5 ) پیشنهادات تحقیق ………………………………………………………………………………………………….146

5-6 ) محدودیت های تحقیق …………………………………………………………………………………………..147

5-7 ) پیشنهادات برای تحقیقات آتی …………………………………………………………………………………148

5-8 ) خلاصه فصل پنجم ………………………………………………………………………………………………..148

 منابع و ماخذ ………………………………………………………………………………………………………………..149

پیوست ها

پیوست (1) ……………………………………………………………………………………………………………………157

پیوست (2) ……………………………………………………………………………………………………………………160

فهرست جداول

عنوان                                                                                                                                                                            صفحه

جدول(1-1):تعاریف مختلف اندازه گیری ………………………………………………………………………………5

جدول(2-1):تفاوت دیدگاه ها درباره ارزیابی عملكرد ……………………………………………………………40

جدول(2-2)::تفاوت نظام های سنتی و نوین  ………………………………………………………………………..41

جدول(2-3):شاخص ها جهت مقایسه عملكرد ……………………………………………………………………..62

جدول(2-4):ویژگی های تصمیمات ……………………………………………………………………………………82

جدول(2-5):ویژگی های تصمیمات مدیریت استراتژیک …………………………………………………………86

جدول(2-6):خلاصه تحقیقات داخلی ………………………………………………………………………………..102

جدول(2-7):خلاصه تحقیقات خارجی ………………………………………………………………………………106

جدول(3-1):ارزش عددی گزینه های پرسشنامه ………………………………………………………………….112

جدول(3-2):توزیع سوالات پرسشنامه ……………………………………………………………………………….112

جدول(3-3):ضرایب پایایی پرسشنامه ………………………………………………………………………………..115

جدول(4-1):توصیف جنسیت پاسخگویان ………………………………………………………………………….119

جدول(4-2):تحصیلات پاسخگویان …………………………………………………………………………………..120

جدول(4-3):مدت فعالیت شركت ……………………………………………………………………………………..121

جدول(4-4):تعداد كاركنان شركت ……………………………………………………………………………………122

جدول(4-5):توصیف متغیر كاربردی نمودن تصمیمات استراتژیک ………………………………………….123

جدول(4-6):توصیف متغیر ویژگی های نظام اندازه گیری عملكرد ………………………………………….124

جدول(4-7):توصیف متغیر قابلیت اطمینان …………………………………………………………………………125

جدول(4-8):توصیف متغیر كاربرد خاص …………………………………………………………………………..126

جدول(4-9): توصیف متغیر نوع استراتژی ………………………………………………………………………….127

جدول(4-10): توصیف متغیر نوع صنعت …………………………………………………………………………..128

جدول(4-11): فراوانی شركت ها در نوع صنعت ………………………………………………………………..129

جدول(4-12):توصیف متغیر اندازه شركت ………………………………………………………………………..130

جدول(4-13): نتایج آزمون نرمال بودن ……………………………………………………………………………..131

جدول(4-14): نتایج آزمون دوربین-واتسون ………………………………………………………………………132

جدول(4-15): نتایج آزمون شاپیرو – ویلك…………………………………………………………………………132

جدول(4-16):اثرات مستقیم و غیر مستقیم و اثر كل …………………………………………………………….133

جدول(4-17): رگرسیون چند گانه آزمون فرضیه اول …………………………………………………………..134

جدول(4-18): رگرسیون قابلیت اطمینان و كاربردی نمودن تصمیمات استراتژیک …………………….134

جدول(4-19):اثر كل رابطه متغیرهای فرضیه اول …………………………………………………………………134

جدول(4-20): رگرسیون چند گانه آزمون فرضیه دوم …………………………………………………………..135

جدول(4-21): رگرسیون كاربرد خاص و كاربردی نمودن تصمیمات استراتژیک ………………………135

جدول(4-22): اثر كل رابطه متغیرهای فرضیه دوم ……………………………………………………………….135

جدول(4-23): رگرسیون چند گانه آزمون فرضیه سوم ………………………………………………………….136

جدول(4-24): رگرسیون اندازه شركت و كاربردی نمودن تصمیمات استراتژیک ………………………136

جدول(4-25):اثر كل رابطه متغیرهای فرضیه سوم ……………………………………………………………….136

جدول(4-26): رگرسیون چند گانه آزمون فرضیه چهارم ……………………………………………………….137

جدول(4-27): رگرسیون نوع صنعت و كاربردی نمودن تصمیمات استراتژیک ………………………….137

جدول(4-28):اثر كل رابطه متغیرهای فرضیه چهارم …………………………………………………………….137

جدول(4-29):رگرسیون چند گانه آزمون فرضیه اول …………………………………………………………….138

جدول(4-30): رگرسیون نوع استراتژی و كاربردی نمودن تصمیمات استراتژیک ………………………138

جدول(4-31): اثر كل رابطه متغیرهای فرضیه اول ……………………………………………………………….138

جدول(5-1): توصیف مولفه های مربروط به متغیرهای تحقیق ………………………………………………..141

 

 

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                                                                                                            صفحه

نمودار(1-1): مدل مفهومی تحقیق …………………………………………………………………………………………9

نمودار(2-1):  چرخه عملكرد …………………………………………………………………………………………….26

نمودار(2-2):  رویكردهای اندازه گیری عملكرد ……………………………………………………………………49

نمودار(2-3):  معیارهای اندازه گیری عملكرد ……………………………………………………………………….56

نمودار(2-4): معیارهای حسابداری ……………………………………………………………………………………..57

نمودار(2-5):  معیارهای اقتصادی ……………………………………………………………………………………….58

نمودار(2-6):  سایر طبقه بندی معیارها ………………………………………………………………………………..60

نمودار(2-7):  فرایند كنترل استراتژیک ………………………………………………………………………………..94

نمودار(4-1):  نمودار دایره ای جنسیت پاسخگویان ……………………………………………………………..119

نمودار(4-2): نمودار میله ای تحصیلات پاسخگویان …………………………………………………………….120

نمودار(4-3):نمودار میله ای مدت فعالیت شركت ………………………………………………………………..121

نمودار(4-4): نمودار میله ای تعداد كاركنان شركت …………………………………………………………….122

نمودار(4-5): هیستوگرام متغیر كاربردی نمودن تصمیمات استراتژیک ……………………………………..123

نمودار(4-6): هیستوگرام متغیر ویژگی های نظام اندازه گیری عملكرد ……………………………………..124

نمودار(4-7: هیستوگرام متغیر قابلیت اطمینان ………………………………………………………………………125

نمودار(4-8): هیستوگرام متغیر كاربرد خاص ………………………………………………………………………126

نمودار(4-9): هیستوگرام متغیر نوع استراتژی ………………………………………………………………………127

نمودار(4-10): نمودار میله ای متغیر نوع صنعت …………………………………………………………………128

نمودار(4-11):نمودار دایره ای متغیر نوع صنعت …………………………………………………………………129

نمودار(4-12): نمودار میله ای متغیر اندازه شركت ……………………………………………………………..130

نمودار(4-13): اثرات مستقیم و غیر مستقیم و اثر كل ……………………………………………………………133

 

 

 

چکیده

طی چند دهه اخیر، دنیای کسب و کار دچار تغییرات بسیاری شده است. در نتیجه همین تغییرات ، شرکت ها وارد رقابت شدید در جنبه های مختلف از جمله بهبود کیفیت ، افزایش قابلیت اطمینان ، کاهش هزینه و سهولت در تصمیم گیری های استراتژیک شده اند.در این راستا اندازه گیری عملکرد از اهمیت زیادی برخوردار شده است.دانش مدیریت امروز در جستجوی راه های کمک به تحقق چشم انداز، اهداف و استراتژی ها در شركت ها است که ملاک عملکرد موفق محسوب می شوند.یکی از مهمترین حلقه های زنجیره مدیریت سنجش و اندازه گیری عملکرد است که در سال های اخیر با مفهوم مدیریت عملکرد جایگزین شده و نگاهی جامع به بحث عملکرد چه در حیطه کارکنان و چه در حیطه شركت دارد. اندازه گیری عملکرد به معنی فرایند کمی سازی فعالیت است. اندازه گیری عملکرد ، ابزاری برای فهم وضعیت شرکت و اطمینان از موفقیت آن در آینده است. یکی از اهداف اصلی نظام اندازه گیری عملکرد ، دستیابی به اطلاعات منطقی  برای پشتیبانی تصمیم گیری های استراتژیک  است. معمولاً مفهوم اندازه گیری عملکرد در سطح استراتژیک به نظارت بر طرح ها و موفقیت شرکت ها بر می گردد . از دغدغه های اساسی شرکت های امروزی ، دستیابی به یک شیوه ارزیابی کارا و انعطاف پذیر است تا با آن بتوان کلیه ابعاد عملکردی شرکت را مورد بررسی قرار داد. با وجود این که تحقیقات مفهومی در ادبیات حسابداری و مالی به این نکته اشاره دارند که استفاده از نظام اندازه گیری عملکرد بر نفوذ بازیگران درون سازمانی تأثیر می گذارد اما شواهد تجربی درخصوص این نظریه عمدتاٌ به شواهد گفتاری و تعداد اندکی بررسی های موردی محدود می باشد.جامعه آماری این تحقیق كلیه شركت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد.داده ها به روش میدانی و از طریق پرسشنامه گرد آوری شده است.در این تحقیق برای بررسی رابطه بین متغیرهای تحقیق از رگرسیون چند متغیره استفاده گردید.یافته های تحقیق نشان دهنده اثربخشی به کارگیری نظام اندازه گیری عملکرد و نقش آن بر کاربردی نمودن تصمیمات استراتژیک  با توجه به متغیرهای تعدیل گر قابلیت اطمینان، كاربرد خاص ، اندازه شركت و نوع استراتژی می باشد.

واژه های كلیدی:عملكرد، نظام اندازه گیری عملكرد ، تصمیمات استرات‍ژیک ، استراتژی كسب و كار

 

فصل اول

کلیات تحقیق

 

1-1 ) مقدمه

امروزه اندازه گیری[1] به عنوان یکی از پایه ای ترین مبنای علوم مختلف در عرصه دستاوردهای بشری در آمده است.شاید بتوان یکی از مولفه های اصلی پیشرفته بودن جوامع را همین جنبش اندازه گیری دانست. در این میان اندازه گیری عملکرد[2] خود به عنوان یک موضوع عمومی ، عملکرد های مختلف موجود در صحنه کسب و کار[3] را شامل می شود. عملکرد هایی که هم مربوط به سازمان[4] یا بنگاه[5] و هم مربوط به واحد های مجزا ، فرایند ها ، افراد ، مشتریان و یا پیمانکاران آن است (امیران ،1382،ص77). عملکرد واحد های اقتصادی بر اساس میزان دستیابی آنان به اهداف تعیین شده کوتاه مدت و بلند مدت اندازه گیری می شود. از این رو عملکرد معیار مناسبی جهت دسترسی به این اهداف تعیین شده قلمداد می گردد.به بیان دیگر اندازه گیری عملکرد  میزان موفقیت شرکت ها و بنگاه های اقتصادی را در دسترسی و نیل به اهدافشان نشان می دهد (خالقی مقدم و برزیده ،1382،ص83).

گسترش و پیچیدگی روز افزون و شتاب آمیز واحدهای انتفاعی و غیر انتفاعی در جهان پیشرفته امروز و فشارهای ناشی از کمبود منابع و افزایش رقابت و از طرفی دیگر وجود انواع مخاطرات در زمینه های مالی ، تجاری و اداری که اهداف و سیاست های شرکت ها را از درون و برون به شدت تهدید می کند سبب شده است که کنترل و اندازه گیری عملکرد این گونه واحد ها به صورت منطقی انجام گیرد و نیاز به یک نظام سنجش عملکردی کامل تر از آن چه که قبلاً موجود بود ، به وجود آید (صلواتی و همكاران،1391،ص26). طی چند دهه اخیر ، دنیای کسب و کار دچار تغییرات بسیاری شده است. در نتیجه همین تغییرات ، شرکت ها وارد رقابت شدید در جنبه های مختلف از جمله بهبود کیفیت[6] ، افزایش انعطاف پذیری[7] ، افزایش قابلیت اطمینان[8] ، کاهش هزینه ها[9] ، رشد[10] ، بنگاه های ماندگار[11] ، گسترش خطوط محصول[12] ، تاکید بر خلاقیت[13] وسهولت در تصمیم گیری استراتژیک[14] شده اند(تقی زاده و فضلی،1390، ص126). به باور صاحب نظران مدیریت هرآن چه را که نتوان اندازه‌گیری نمود نمی توان کنترل نمود و هرچه را که نتوان کنترل نمود مدیریت آن نیز امکان‌پذیر نخواهد بود. در این راستا نظام اندازه گیری عملکرد[15] در محیط کسب و کار برای شرکت ها از اهمیت زیادی برخوردار شده است (Das,1994,p24). بنا به گفته کاپلان و نورتن[16] این نظام از جمله بهترین راه های به دست آوردن اطلاعات برای تصمیم گیری در شركت ها است ، به همین جهت همواره در هر دوره زمانی ، نیاز به اندازه گیری عملکرد در مدیران عالی شركت ها و سازمان ها احساس شده است (Kaplan et al.,2001,p1).

این اعتقاد وجود دارد که عملکرد تنها در یک فضای تصمیم گیری ، معنی پیدا می کند . یعنی تصمیم گیرندگان داخلی و خارجی شرکت باید در مورد عملکرد به توافق برسند. از طرفی تصمیم‌گیران شرکت برای تصمیم‌گیری صحیح و به موقع بایستی وضعیت موجود شرکت را به ‌درستی بشناسند. آنان نیاز به اطلاعاتی دارند که عملکرد شرکت را به‌طور دقیق نشان دهد بنابراین وضعیت عملکردی فعلی و گذشته شرکت تأثیر مستقیمی در تصمیمات استراتژیک آنان می‌گذارد ، شاید به همین دلیل است که این ‌روزها اهمیت اندازه‌گیری عملکرد شرکت ها هم در مجامع دانشگاهی و هم در مجامع صنعتی فزونی یافته‌است(حاجی جباری و سر آبادانی،1386، ص20).

 

1-2 ) بیان مسأله

هر تحقیق در واقع با قصد پاسخگویی و راه حل یابی برای یک مسأله اصلی كه در واقع در قالب یک پرسش ظهور كرده است، آغاز می شود.بیان مسأله ، طرح مسأله به زبان علمی می باشد كه این امر شامل محدود كردن مسأله و جداسازی آن از مسائل حاشیه ای است.محقق باید بتواند مسأله را به گونه ای بیان كند كه اهمیت آن را به اثبات برساند (خاکی ،1387، ص9). اندازه گیری عملکرد اصطلاحی است که بسیار مورد بحث و بررسی قرار می گیرد ولی به ندرت تعریف دقیقی از آن ارائه می گردد .اندازه گیری عملکرد به معنی فرایند کمی سازی[17] فعالیت ها است (Bourne et al., 2003 , p2). اندازه گیری عملکرد ، ابزاری برای فهم وضعیت شرکت و اطمینان از موفقیت آن در آینده محسوب می گردد. اندازه گیری عملکرد ، ابزاری تحلیلی است که شاخص ها[18] را تعیین می کند ، نتایج را به صورت کمی نشان می دهد و عکس العمل های بعدی را مشخص می سازد( تقی زاده و همکاران،1390، ص147) . به بیان دیگر اندازه گیری عملکرد فرایندی است که فعالیت های شرکت را به گونه ای اندازه گیری می کند تا شرکت در سایه بهبود فعالیت ها ، هزینه ها را کاهش داده و نحوه انجام عملیات در شرکت را از طریق اتخاذ تصمیمات صحیح ، بهبود بخشد ، همچنین از ماموریت[19] شرکت نیز پشتیبانی می نماید (قلی زاده و آزادی خواه ، 1389، ص3). اندازه گیری عملکرد در بُعد سازمانی معمولاً مترادف با اثربخشی[20]  و کارآیی[21]  فعالیت‌ها می باشد. منظور از اثربخشی میزان دستیابی به اهداف و برنامه‌ها با ویژگی کارا بودن فعالیت‌ها و عملیات است و کارآیی به این موضوع اشاره دارد که منابع از نظر اقتصادی ، چگونه برای کسب اهداف به کار رفته اند. از این رو می توان آن ها را دو بُعد مهم عملکرد دانست. به بیان دیگر هم علل داخلی (کارآیی) و هم دلایل خارجی (اثربخشی) برای بخش های خاص عملکرد می توانند وجود داشته باشند. از این رو سطح به دست آمده از عملکرد یک کسب و کار ، تابعی از کارآیی و اثر بخشی فعالیت های صورت گرفته می باشد. نظام اندازه گیری عملکرد  ، مجموعه ایی از استانداردها است که به منظور کمی کردن کارآیی و اثر بخشی فعالیت ها  به کار می رود (Neely et al.,1995 , p80). به بیان ساده اگر نسبت داده به ستانده ، کارآیی در نظر گرفته شود، نظام اندازه گیری عملکرد در واقع میزان کارآیی تصمیمات مدیریت در خصوص استفاده بهینه از منابع و امکانات را مورد سنجش قرار می دهد (حاجی جباری و سرآبادانی،1386،ص23).

اندازه گیری عملکرد بهترین ابزار برای برنامه ریزی[22]  و کنترل  است. از سوی دیگر اندازه گیری عملکرد انگیزه لازم برای ارتقای کیفیت مدیریت را نیز فراهم می کند. از این رو می توان گفت اندازه گیری عملکرد صرفاً آگاهی از کیفیت خدمات نیست بلکه به طور طبیعی افزایش کیفیت خدمات را نیز در بر خواهد داشت. به همین دلیل و به علت تسهیل در امر تصمیم گیری و تنظیم اهداف بلند مدت،حرکت گسترده ای به منظوربهره گیری از نظام اندازه گیری عملکرد در بیشتر کشورهای پیشرفته جهان دیده می شود ( منصوری،1378،ص161). به طوری که موضوع اندازه گیری عملکرد در سال های اخیر با توسعه چهارچوب ها و مدل های اندازه گیری نظیر کارت امتیازی متوازن[23] ، منشور عملکرد[24] ، ارزش افزوده اقتصادی[25] ، هزینه یابی بر مبنای فعالیت[26] ، آنالیز ارزش سهام[27] و تکنیک های خود ارزیابی[28] به سرعت در حال رشد است. چهارچوب های اندازه گیری جدید و بسیار قابل توجه نظیر کارت امتیازی متوازن و مدل تعالی کسب و کار  ، محیط کسب و کار را با دگرگونی های فراوانی مواجه ساخته است (تیموری و علی اكبری ، 1388، ص2).

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

جدول 1-1 ) تعاریف مختلف از اندازه گیری و نظام اندازه گیری عملكرد

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی گردشگری، انگیزه­­ها و عوامل مرتبط با آن در شهر قصرشیرین است. تئوری محوری آن بر اساس تئوری­های چاک. وای. گی، لس لامزدن، وبلن و پیرس تنظیم شده­است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه خانوارهای ساکن در قصرشیرین که به داخل و خارج کشور سفرکرده ­اند تشکیل می­دهد که تعداد آن 4756 خانوار می­باشد. از این رو     نمونه ­ای با حجم 357 نفر با روش نمونه گیری خوشه­ای چند مرحله­ ای از جامعه مورد نظرانتخاب شد. روش پژوهش پیمایشی بوده و با بهره گرفتن از ابزار پرسشنامه اطلاعات تحقیق گردآوری شده است یافته­ های پژوهش نشان می­دهد که بین عوامل زمینه­ای (سن، جنس، سواد) و عوامل اجتماعی (چشم و هم چشمی و رسانه ­های جمعی) با انتخاب نوع گردشگری رابطه معنا­دار وجود دارد و اما بین متغیر اجتماعی قومیت با انتخاب نوع گردشگری رابطه معنا­دار وجود ندارد. در نتیجه می­توان گفت انگیزه­های گردشگری همچنان توزیع اجتماعی متفاوتی را نشان می­دهد و بیش از آن­که منشأ نیاز داشته باشد، مبتنی بر میل شخصی است.

کلید واژه ­ها: گردشگری، انگیزه­های گردشگری، عوامل زمینه­ای، عوامل اجتماعی، قصرشیرین.

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                 صفحه

مقدمه..

1-1- بیان مسأله..

1-2- ضرورت و اهمیت تحقیق..

1-3- اهداف تحقیق..

1-3-1- اهداف اصلی..

1-3-2- اهداف فرعی..

1-4- سوالات تحقیق..

1-5- فرضیات تحقیق..

1-5-1- فرضیات اصلی تحقیق..

1-5-2- فرضیات فرعی تحقیق..

مقدمه..

2-1- مفهوم شناسی..

2-1-1- گردشگری..

2-1-2-گردشگر..

2-1-3- انگیزه و علایق سفر..

2-2- سوابق تجربی..

2-3- مبانی نظری..

2-3-1- طبقه ­بندی انگیزه­های گردشگری..

2-3-2- شیوه طبقه ­بندی گردشگری..

2-3-3- اشکال عمده گردشگری..

2-3-4- مروری بر گردشگری و انگیزه­های آن..

2-3-5- عوامل انگیزشی در گردشگری..

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                 صفحه

2-3-6- رویکردها درباره انگیزه سفر..

2-3-7- عوامل فردی اجتماعی و گردشگری..

2-4- چهارچوب نظری..

2-4-1- مدل مفهومی تحقیق..

مقدمه..

3-1- متدولوژی و روش تحقیق..

3-1-1- روش تحقیق..

3- 1- 2- متغیرهای پژوهش..

3- 1- 3- جامعه آماری..

3- 1- 3-1- روش  نمونه گیری ..

3- 1- 3-2-  حجم نمونه و روش محاسبه..

3- 1- 5-  ابزار گردآوری داده ­ها..

3- 1- 4- رواییو پایایی ابزار اندازه ­گیری..

3- 1- 5- ابزار تجزیه و تحلیل..

3-2- مطالعات جغرافیایی، اجتماعی و اقتصادی شهر قصرشیرین  

3-2-1- خصوصیات جغرافیایی..

3-2-2- بررسی ویژگی­های اجتماعی شهر قصرشیرین..

3-2-2-1- زبان..

3-2-2-2- پوشاک..

3-2-2-3- خوراک..

3-2-2-4- موسیقی..

3-2-2- 5- مراسم عروسی..

3-2-2-6- مراسم سوگواری..

3-2-2-7- سوغات..

3-2-2-8- شیرینی..

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                              صفحه

3-2-2-9- صنایع دستی..

3-2- 3- بررسی ویژگی­های اقتصادی شهر قصرشیرین..

3-2- 3-1- صنایع و معادن..

3-2-3-2-کشاورزی و دام داری..

3-2-4- تاریخچه شهر قصرشیرین..

3-2-4-1- قصر شیرین پیش از اسلام..

 

3-2-4-2- قصرشیرین پس از اسلام..

3-2-4-3- قصر شیرین در دوران معاصر..

3-2-5- بررسی جاذبه­های شهر قصرشیرین..

3-2-5-1- جاذبه زیارتی..

3-2-5-2- جاذبه­های تاریخی..

3-2- 6- مطبوعات..

مقدمه..

4-1- آمار توصیفی..

4-2- آزمون فرضیات..

5-1- اهم یافته­ ها..

5-2- تفسیر یافته­ ها..

5-3- نتیجه ­گیری..

5-4- مشکلات و محدودیت­های تحقیق..

5-5- پیشنهادات..

5-5-1- پیشنهادات کاربردی..

5-5-2- پیشنهادات علمی..

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                 صفحه

منابع و مآخذ..

منابع فارسی..

منابع انگلیسی..

 

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                                                              صفحه

جدول (2-1): دیدگاه ­های نظریه پردزان در مورد انواع انگیزه­های گردشگری..

جدول (3-1): نتایج محاسبه ضریب آلفای کرونباخ برای اجزاء مختلف پرسشنامه..

جدول (4-1): توزیع فراوانی سن پاسخگویان  

جدول (4-2): توزیع فراوانی جنس پاسخگویان  

جدول (4-3): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب تحصیلات  

جدول (4-4): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب قومیت  

جدول (4-5): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب درآمد ماهیانه  

جدول (4-6): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب دیدار از  اماکن تاریخی..

جدول (4-7): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب دیدار از  اماکن مذهبی  

جدول (4-8): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب آشنایی با آداب و رسوم و فرهنگ مردمان دیگر..

جدول (4-9): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب تجربه آموزی  

جدول (4-10): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب دیدار از  محیط­های جدید و تازه..

جدول (4-11): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب علاقه به خرید کردن  

جدول (4-12): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب دیدار از  فضای پارک و سرچشمه­ها..

جدول (4-13): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب تنوع آب و هوایی  

جدول (4-14): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب انجام تفریحات پرهیجان..

جدول (4-15): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب ملاقات با افراد جدید و متفاوت..

جدول (4-16): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب استراحت و رسیدن به آرامش روحی..

جدول (4-17): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب فرار از دغدغه کار و زندگی..

جدول (4-18): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب تأثیر تجربه­های اقوام، خویشان و همسایگان در انتخاب نوع گردشگری  

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                                                              صفحه

جدول (4-19): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب نقش توصیف دیگران از سفرهایشان در تعیین مقصد گردشگری..

جدول (4-20): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب نقش تلویزیون درگرایش به گردشگری..

جدول (4-21): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب نقش رادیو درگرایش به گردشگری..

جدول (4-22): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب نقش مجلات و روزنامه ها درگرایش به گردشگری..

جدول (4-23): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب نقش اینترنت درگرایش به گردشگری..

جدول (4-24): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب نقش تلفن همراه درگرایش به گردشگری..

 

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                                                              صفحه

نمودار (4-1): توزیع فراوانی سن پاسخگویان  

نمودار (4-2): توزیع فراوانی جنس پاسخگویان  

نمودار (4-3): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب تحصیلات  

نمودار(4-4): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب قومیت  

نمودار (4-5): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب درآمد ماهیانه  

نمودار (4-6): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب دیدار از  اماکن تاریخی..

نمودار (4-7): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب دیدار از  اماکن مذهبی..

نمودار (4-8): توزیع فراوانی آشنایی پاسخگویان بر حسب با آداب و رسوم و فرهنگ مردمان دیگر..

نمودار (4-9): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب دیدار از  تجربه آموزی..

نمودار (4-10): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب دیدار از  محیط های جدید و تازه..

نمودار (4-11): توزیع فراوانی پاسخگویان بر جسب علاقه به خرید کردن  

نمودار (4-12): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب دیدار از فضای پارک و سرچشمه­ها..

نمودار (4-13): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب تنوع آب و هوایی  

نمودار (4-14): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب انجام تفریحات پرهیجان..

نمودار (4-15): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب ملاقات با افراد جدید و متفاوت..

نمودار (4-16): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب استراحت و رسیدن به آرامش روحی..

نمودار (4-17): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب فرار از دغدغه کار و زندگی..

نمودار (4-18): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب تجربه های اقوام، خویشان و همسایگان..

نمودار (4-19): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب نقش توصیف دیگران از سفرهایشان در تعیین مقصد گردشگری  

نمودار (4-20): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب نقش تلویزیون درگرایش به گردشگری..

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                                                              صفحه

نمودار (4-21): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب نقش رادیو درگرایش به گردشگری..

نمودار (4-22): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب نقش مجلات و روزنامه ها درگرایش به گردشگری..

نمودار (4-23): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب نقش اینترنت درگرایش به گردشگری..

نمودار (4-24): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب نقش تلفن همراه درگرایش به گردشگری..

 

 

فهرست تصاویر

عنوان                                                                                                                              صفحه

تصویر (3-1): نقشه استان کرمانشاه..

تصویر (3-2): مراسم عروسی..

تصویر (3-3): کاخ خسرو قصرشیرین..

تصویر (3-4): آتشکده چهار قاپی..

تصویر (3-5): سیستم­های آبرسانی ساسانی قصرشیرین  

تصویر (3-6): کاروانسرای عباسی قصرشیرین  

 

فصل اول:

کلیات تحقیق

 

 

 

مقدمه

با این مقدمه مطلب را آغاز می­کنیم و امید است در این رهگذر، محقق توانسته باشد در بررسی و شناسایی انگیزه سفر و عوامل زمینه­ای واجتماعی تاثیر­گذار بر گردشگری شهر قصرشیرین دین خود را تاحدی ادا نماید؛ و با ارائه راهکارهایی بتواند دست­اندرکاران گردشگری شهرستان قصرشیرین را در برنامه ­ریزی خود برای توسعه گردشگری این شهرستان یاری دهد. در این پژوهش ابتدا درصدد بر آمدیم تا با ارائه مفاهیم کلیدی و تعاریف کلیدی توجه خواننده را به هدف اصلی محقق که شناسایی انگیزه سفر در مردمان قصرشیرین است جلب کنیم. در ادامه در راستای انجام پژوهش اصولی و با کیفیت از میان این مردم به طور تصادفی گروهی را انتخاب کردیم و        پرسشنامه ­های مربوط به موضوع پژوهش را در اختیار آن­ها قرار دادیم تا با پر کردن سوالات ما را در رسیدن به نتیجه مطلوب یاری کنند. از آنجا که طیف گسترده­ای از افراد این پایان نامه را مطالعه می­ کنند ما سعی کردیم با ارائه تصویری جامع از ویژگی­های جغرافیایی، فرهنگی، اقتصادی و جمعیتی شهر قصرشیرین خوانندگان را با محدوده مورد مطالعه آشنا کنیم که این بخش تصاویری از جاذبه­های گردشگری شهر قصرشیرین را در بر می­گیرد. در گام بعدی اطلاعات بدست آمده از پرسشنامه را با بهره گرفتن از روش­های گوناگونی چون لاندا، اسپیرمن، پیرسون و … مورد تجزیه و تحلیل قرار دادیم. در فصل پنجم این پژوهش نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل آماری را با نظریه­ هایی که پیرامون انگیزه­های گردشگری وجود دارند مقایسه کردیم و در آخر محقق تلاش می­ کند با ارائه راهکارها و پیشنهادات موثر و کارگشا دین خود را نسبت به آتیه گردشگری زادگاه خود به جاآورد.

 

1-1-­ بیان مسأله

گردشگری به فعالیتی اطلاق می­ شود که زمان سفر گردشگران به و قوع می­پیوندد و در بر­گیرنده همه چیز از قبیل برنامه ریزی سفر، مسافرت به مکان مورد نظر، اقامت در آنجا، بازگشت و یادآوری خاطرات سفر بعد از بازگشت می­باشد.  همچنین فعالیت­هایی که مسافر به عنوان بخشی از سفر انجام می­دهد، نظیر خرید­های انجام شده و تعاملاتی که میان میزبان و میهمان به وجود    می­آید. خلاصه آنکه، گردشگری تمامی فعالیت­ها و تاثیراتی است که در طول سفر برای بازدیدکننده، به وقوع می­پیوندد (لامزدن،  1387 : 4).

آن­گاه که موضوع گردشگری مطرح می­ شود یکی از نخستین سوالاتی که در ذهن برنامه­ ریزان این صنعت، سیاست­گذران، محققان و علاقه مندان آن شکل می­گیرد این است که مردم چرا به سفر می­روند، آن­ها چرا مقصد مشخصی را برای سفر خود انتخاب می­ کنند و انگیزه ایشان از این انتخاب چیست.

مطالعه­ انگیزه­های مسافران از آن رو اهمیت دارد که به برنامه­ ریزان و سیاست­گزاران آن­ها اطلاع می­دهد که مقصد مطلوب گردشگران کجاست و چه ویژگی­هایی باید داشته باشد. به این ترتیب مدیریت مقاصد گردشگری خواهد توانست بازار هدف خود که بیشترین تطابق را با داشته­ها و امکانات مقصد مورد نظر دارند یافته و منابع خود را به گونه­ ای مناسب در جهت پاسخگویی به نیازهای بازار هدف تجهیز نماید.

شناسایی انگیزه­های گردشگران به طرق مختلفی میسر است. نخستین روش مطالعه­ تاریخ سفر و بررسی انگیزه­ گردشگران در دوران­های مختلف است. دوم، استفاده از تحلیل­های روانشناختی برای بررسی رفتار مصرف­ کنندگان گردشگری و روش سوم، انجام مطالعات بازار برای مقاصد گوناگون گردشگری است (رنجبریان و همکاران، 1388: 49).

بسیاری از نظریات جامعه شناختی و روان­شناختی حاکی از آنند که انگیزه، مفهومی نسبتا ایستا است، اما پیرس (1988) که از مفهوم “نردبان مسافرت” در بررسی انگیزه در گردشگری استفاده می­ کند بر این باور است که انگیزه امری متنوع الشکل و پویاست که خصوصا در نتیجه  افزایش سن و مراحل چرخه عمر تغییر می­ کند و همچنین تحت تاثیر افراد دیگر نیز قرار می­گیرد. پیرس اذعان دارد که تحت تاثیر روانشناختی به نام مازلو (1945) بوده ­است مازلو طیفی ازسلسله مراتب نیازها ارائه کرد که از نیازهای سطح پایین که عمدتا نیازهای جسمی هستند شروع شده به نیازهای سطح بالای فکری ختم می­ شود. وی از این نیازها به ترتیب صعودی به عنوان نیازهای فیزیولوژیکی، امنیتی، اجتماعی،

 

1-2- بیان مساله

اصطلاح کیفیت زندگی کاری در سالهای اخیر رواج زیادی داشته‌ است. اما در مورد معنای این اصطلاح توافق کمی وجود دارد، در عین حال می توان گفت حداقل دو استفاده شایع از آن وجود دارد: اول اینکه کیفیت زندگی کاری اشاره به مجموعه ای از نتایج برای کارکنان نظیر رضایتمندی شغلی، فرصت های رشد، مسائل روانشناختی، امنیت شغلی، روابط انسانی کارفرما، کارکنان و میزان پایین بودن حوادث دارد. دوم، کیفیت زندگی کاری همچنین به مجموعه ای از کارها یا عملکردهای سازمانی نظیر مدیریت مشارکتی،   غنی سازی شغلی و شرایط کاری مطمئن اشاره دارد. در این رابطه برنامه‌های کیفیت زندگی کاری ممکن است به عنوان راهبرد مدیریت منابع انسانی شامل عملکردهای کیفیت زندگی کاری و بهبود برنامه‌های کیفیت زندگی کاری و بهبود کارآیی و بهره‌وری سازمانی در نظر گرفته شود (رودکی، ۱۳۸۲ )

امروزه در مدیریت معاصر مفهوم کیفیت زندگی کاری به موضوع اجتماعی عمده‌ای در سراسر دنیا مبدل شده است(Luthans،(1998، در حالی که در دهه‌ های گذشته فقط بر زندگی کاری در جستجوی نظامهای جدیدی برای کمک به کارکنان هستند تا آنها بتوانند بین زندگی کاری و زندگی شخصی خود تعادل برقرار کنند(Akdere،2006). برنامه کیفیت زندگی کاری شامل هرگونه بهبود در فرهنگ سازمانی است که باعث رشد و تعالی کارکنان در سازمان می‌شود(Filippo،1998). از این‌رو، نظام ارزشی کیفیت زندگی کاری سرمایه‌گذاری بر روی افراد را به عنوان مهم‌ترین متغیر در معادله مدیریت راهبردی مورد توجه قرار می‌دهد(Shareef،1990) یافته‌های مطالعاتی نشان می‌دهد که اجزای این برنامه‌ها موجب کاهش میزان شکایت کارکنان، کاهش نرخ غیبت از کار، کاهش میزان اعمال مقررات انظباطی، افزایش نگرش مثبت کارکنان و افزایش مشارکت آنان در برنامه‌های نظام پیشنهادها بوده‌ است ( Gordon،  1993) از طرف دیگر، برآورده ساختن نیازهای کارکنان به بهسازی وکارایی بلندمدت سازمان نیز منجر خواهد شد. (Shareef،1990)

 

امروزه بیشتر تحقیقات تجربی که در زمینه کیفیت زندگی کاری انجام شده‌است، به طور ضمنی چشم انداز جدیدی از رضایت شغلی و مفاهیم وابسته به حرفه و شغل را پذیرفته‌اند Cherose et al)، (2006 اگر چه در بعضی از متون کیفیت زندگی کاری و رضایت شغلی به عنوان مفاهیمی مترادف در نظر گرفته شده‌اند، لیکن بسیاری از صاحب نظران علم مدیریت و روانشناسان صنعتی اعتقاد دارند که کیفیت زندگی کاری و رضایت شغلی از نظر مفهوم متفاوت هستند. تفاوت کیفیت زندگی کاری و رضایت شغلی در این نکته است که رضایت شغلی یکی از نتایج کیفیت زندگی کاری استSirgy et) ، (2001 دانا و گریفین معتقدند که کیفیت زندگی کاری به مثابه هرمی است که مفاهیم آن را شامل رضایت از زندگی ‍[در راس هرم]، رضایت شغلی[در اواسط آن] و نیز رضایت از سایر جنبه‌های مختص کار نظیر رضایت از میزان حقوق، همکاران و ناظران می‌شود.

یک برنامه کیفیت زندگی کاری به معنی فرایندی است که بوسیله آن همه اعضای سازمان از راه مجاری ارتباطی باز و مناسبی که برای این مقصود ایجاد شده‌است در تصمیم هایی که بر شغل هایشان بخصوص، و بر محیط کارشان به طور کلی اثر می گذارد به نوعی دخالت می یابند و در نتیجه مشارکت و خشنودی آنان از کار بیشتر می‌شود و فشار عصبی ناشی از کار برایشان کاهش می یابد. در واقع کیفیت زندگی کاری نمایانگر نوعی فرهنگ سازمانی یا شیوه مدیریت است که کارکنان بر اساس آن احساس مالکیت، خودگردانی، مسئولیت و عزت نفس می کنند.

در اینکه سازمانها برای پدیدآوردن این گونه احساس‌ها در کارکنان خود چه می کنند تفاوتهایی وجود دارد. به طورکلی در سازمانی که به داشتن برنامه ای کامیاب در کیفیت زندگی کاری شهرت دارد، دادن و دریافت کردن پیشنهادها، پرسش ها و انتقاداتی که می توانند به هرگونه بهبود در کار منجر شود رغبت وجود دارد. در چنین فضایی، ناخشنودی خلاق نشانه ای از توجه و دلسوزی سازنده و نه خرده گیری کوبنده برای سازمان به شمار می آید. با توجه به موارد مذکور می توان اینگونه عنوان کرد که «کیفیت زندگی کاری» یعنی امکان ارضای بیشتر نیازهای شخصی کارکنان، وجود امنیت برای افراد به نحوی که آنها بتوانند با خیال راحت در کنار دیگران به زندگی خود ادامه دهند و احساس مفید بودن بنمایند و مقبول دیگران واقع شوند و در نهایت برای افزایش مهارت و دانش خود فرصت داشته باشند (رودکی، ۱۳۸۲).

موضوع کیفیت زندگی کاری و رابطه ی آن با مدیریت ارتباط با مشتری در این تحقیق مورد بررسی است.