فهرست مطالب

عنوان                                                  صفحه

چکیده………………………………………. 1

فصل اول : کلیات پژوهش………………………… 2

1-1 مقدمه…………………………………… 3

1-2 بیان مسأله………………………………. 4

1-3 اهمیت و ضرورت پژوهش………………………. 5

1-4 اهداف پژوهش……………………………… 6

1-5 پرسش پژوهش………………………………. 6

1-6 تعریف واژه ‏ها و اصطلاحات فنی و تخصصی…………. 7

1-7 تعریف عملیاتی متغییرها……………………. 8

فصل دوم : پیشینه پژوهش……………………….. 9

2-1 مروری بر ادبیات هوش……………………… 10

2-1-1تعریف هوش……………………………… 10

2-1-2 نظریه‌های هوش………………………….. 13

2-1-2-1 نظریه‌های عاملی هوش…………………… 13

2-1-2-2 نظریه دو عاملی چارلز اسپیرمن………….. 13

2-1-2-3 نظریه چند عاملی ال. ثراندایك………….. 14

2-1-2-4 نظریه‌ استعدادهای اولیه عقلی (نظریه چند عاملی ترستون) 14

2-1-2-5 نظریه گیلفورد……………………….. 15

2-1-2-6 نظریه سلسله مراتبی ورنون……………… 16

2-1-2-7 نظریه آر. بی. كتل……………………. 16

2-1-3 نظریه‌های روانشناسان شناختی……………… 17

2-1-3-1 نظریه رشد شناختی پیاژه……………….. 17

2-1-3-2 نظریه رشد شناختی كارول……………….. 17

2-1-3-3 نظریه تریارچیک و استرنبرگ…………….. 18

2-1-3-4 نظریه گاردنر………………………… 20

2-2 تیزهوشی………………………………… 22

2-2-1 تعاریف تیزهوشی………………………… 23

2-2-2 تیزهوش به چه كسی گفته می شود ؟………….. 24

2-2-3 برخی از خصایص كلی كودكان تیزهوش…………. 25

2-2-4 نیازهای خاص كودكان تیزهوش………………. 26

2-3 مروری بر ادبیات استعداد………………….. 28

2-3-1 استعداد………………………………. 28

2-3-2 تعریف استعداد…………………………. 29

2-3-3 مراحل تحول استعداد…………………….. 29

2-3-4 اركان استعداد…………………………. 30

2-3-5 تشخیص استعداد…………………………. 31

2-3-6 ضرورت توجه به استعداد در افراد………….. 31

2-3-7 انواع استعدادها……………………….. 33

2-3-8 آموزش و پرورش، وسیله پرورش استعدادها…….. 35

2-3-9 اهمیت استعداد در پیشرفت تحصیلی………….. 36

2-3-10 ویژگی‌های رایج کودکان با استعداد………… 38

2-3-11 استعداد و آموزش………………………. 39

2-3-12 استعداد و فیزیولوژی مغز……………….. 43

2-3-13 توانایی برای مهارتی خاص……………….. 44

14-3-2تایید والدین در شناسایی استعداد و علایق كودكان 47

2-3-15 رابطه هوش و استعداد…………………… 48

2-5 پیشینه تحقیق……………………………. 50

2-6 پیشینه پژوهش:…………………………… 52

فصل سوم : روش پژوهش…………………………. 56

3-1 روش پژوهش………………………………. 57

3-2 جامعه آماری…………………………….. 57

3-3 روش نمونه گیری و حجم نمونه……………….. 57

3-4 ابزار پژوهش…………………………….. 58

3-5 روش گردآوری داده ها……………………… 58

3-6 روش تجزیه و تحلیل دادها………………….. 59

فصل چهارم : نتایج پژوهش……………………… 60

4-1 ویژگی های جمعیت شناختی…………………… 61

4-2 توصیف داده ها…………………………… 62

4-3 آزمون فرض………………………………. 64

4-3-1 سؤال  اول…………………………….. 64

4-3-2 سؤال  دوم…………………………….. 66

4-3-3 سؤال  سوم…………………………….. 67

فصل پنجم : بحث و تفسیر………………………. 68

5-1 بحث و نتیجه گیری………………………… 69

5-2 محدودیتهای پژوهش:……………………….. 72

5-3 پیشنهاد پژوهش:………………………….. 72

منابع فارسی………………………………… 73

منابع غیر فارسی…………………………….. 82

پیوست……………………………………… 85

فهرست جداول

عنوان……………….. ……………………صفحه

جدول 4-1، توزیع فراوانی جنسیت نمونه های مورد بررسی…… 61

جدول 4- 2، شاخص های توصیفی متغیرهای پژوهش در دانش آموزان دختر و پسر عادی و تیزهوش……………………………………. 62

جدول 4-3، آزمون تحلیل واریانس دوراهه تفاوت میانگین در مؤلفه های اول و دوم ساختار دو مؤلفه ای استعداد در دانش آموزان عادی و تیزهوش بر حسب جنسیت…………………………………………… 64

جدول 4-4، آزمون تحلیل واریانس دوراهه تفاوت میانگین در مؤلفه اول ساختار دو مؤلفه ای استعداد در دانش آموزان عادی و تیزهوش…….. 66

جدول 4-5، آزمون تحلیل واریانس دوراهه تفاوت میانگین در مؤلفه دوم ساختار دو مؤلفه ای استعداد در دانش آموزان عادی و تیزهوش…….. 67

چکیده

هدف این پژوهش مقایسه جنسیتی ساختار دو مولفه ای استعداد در دانش آموزان تیزهوش و عادی مقطع دبیرستانی پایه اول دبیرستان می باشد.

بدین منظور نمونه ای به حجم 200 دانش آموز که شامل 100 دانش آموز دختر ( 50 دانش آموز دختر تیزهوش و 50 دانش آموز دختر عادی ) و 100 دانش آموز پسر ( 50 دانش آموز پسر تیزهوش و 50 دانش آموز پسر عادی ) برگزیده شدند.

در این تحقیق از آزمون جدول دو مولفه ای استعداد کاظمی حقیقی استفاده گردید.

در این تحقیق جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش آزمون تحلیل واریانس دو راهه استفاده گردید و نتایج نشان داد که : بین دانش آموزان تیزهوش و عادی درساختار دو مولفه ای استعداد تفاوت معنی داری وجود دارد.ولی این این تفاوت در بین دختران و پسران تیزهوش و عادی دیده نشد.

این یافته ها بیانگر این است که دانش آموزان تیزهوش در مدارس استعدادهای درخشان دراستعداد به معنی درک، یادگیری و طبقه بندی مفاهیم و همچنین استعداد به معنای توانایی ویژه همراه با مهارت توانایی بالا در بروز قابلیت های شخصی به طور معنی داری بالاتر از دانش آموزان عادی هستند.

این بررسی تاثیر محیط آموزشی را در تکوین شخصیت نوجوان مستعد تائید می کند.

کلید واژها: استعداد،دانش آموزان،تیزهوش،عادی،جنسیت

این فصل ابتدا مقدمه درباره هوش و استعداد ارائه می شود و در ادامه بیان مسئله و ضروت انجام پژوهش مورد بررسی قرار می گیرد. همچنین فرضیه‌ها و متغیرهای پژوهش تشریح می شوند و در پایان، تعریف مفهومی و عملیاتی هوش و استعداد ارائه می گردد.

1-1 مقدمه

از هنگام شکل گیری روانشناسی علمی در اواخر قرن نوزدهم میلادی، سعی بر آن بوده است که شخصیت آدمی، مناسبات اجتماعی، چگونگی تفکر و شناخت او نسبت به پدیده های متفاوت مورد بررسی قرار می گیرد.

سعی و علاقه روانشناسان، در کنار شناخت اجزاء متفاوت رفتار و شناخت آدمی متوجه چگونگی سنجش رفتار و عملکرد های ذهنی نیز بوده است. به همین دلیل روانشناسان، همواره در کنار بخشهای نظری و مفهومی در جستجوی ابزارهایی بوده اند که به سنجش عوامل روانی بپردازد. در این بین کشف پدیده ای با نام هوش، کشفی بسیار جذاب و چشمگیر بود. وجود قوایی ذهنی که به وسیله آن آدمی به حل مشکلات می پردازد، پدیده ای که دارای ریشه های زیستی و وراثتی است و عوامل محیطی و اجتماعی نیز در آن تاثیر می گذارد، توجه همگان را به خود جلب کرد و مطالعه گسترده ای در مورد آن صورت گرفت و ابزارسازی های برای سنجش آن شکل گرفت (استادی،1384).

بنا به اعتقاد نظریه پردازان تحلیلی، هوش توانایی استفاده از پدیده های رمزی، قدرت و رفتار موثر، سازگاری با موقعیت جدید و تشخیص دادن حالات و کیفیات محیط است. شاید بهترین تعریف تحلیلی هوش را “وکسلر ” روانشناس آمریکایی پیشنهاد داده باشد.او می گوید هوش یعنی تفکر عاقلانه، عمل منطقی، رفتار موثر در محیط (درویش محمدی-1386).

به بیان پیاژه: (1960،نقل از وول من،1985) آنچه دو فرد راکه دارای بهره هوشی مساوی هستند از هم متمایز می سازد استعداد  نام دارد. بر این اساس استعداد  شامل مفاهیم ذوق ذاتی، مهارت ها، دانش، هوش، قابلیت، غریزه و توانایی یادگیری است. با توجه به تفاوت افراد در داشتن استعداد های گوناگون لازم است که این تنوع در بشر و اهمیت آن برای رشد و پیشرفت جامعه مورد توجه بیشتری قرار گیرد. همچنین امید است که با توجه به اهمیت آن در انتخاب رشته تحصیلی، شغل و فعالیت های متنوع در سیستم آموزش کشور به استعدادهای گوناگون توجه گردد.

1–2 بیان مسأله

کنجکاوی و تفکر پیرامون افراد سرآمد و با استعداد، سابقه ای بس طولانی و دو هزار ساله دارد و احتمالا  به موقعی بر می گردد که اولین بار انسان علاقمند شد بداند که چرا اشخاص با هم تفاوت دارند. هر روز شاهد انجام تحقیقات گوناگونی بر روی افراد تیزهوش و جنبه های مختلف زندگی آنان هستیم. علاقه روز افزون دانشمندان بر روی این افراد حاکی از اهمیتی است که تیزهوشان در پیشرفت زندگی بشر داشته و دارند. در واقع توانایی های سرشار و قابلیت های غنی تیزهوشان است که برای مسائل بشری در سطح جهانی پاسخ مناسب می یابد و موجب پیشرفت های وسیع، فراگیر در علوم مختلف می گردد(استادی،1384).