پایان نامه : بررسی گفتمان فیلم پارتی

تحقیق حاضر تحلیلی انتقادی از یک فیلم سیاسی-اجتماعی است، به نام “پارتی”. تحلیل گفتمان، یک گرایش مطالعاتی بین رشته‌ای است كه از اواسط دهه 1960 تا اواسط دهه 1970 ظهور کرده است. این گرایش به ‌دلیل بین رشته‌ای بودن، خیلی زود به‌عنوان یكی از روش‌های كیفی در حوزه‌های مختلف علوم سیاسی، اجتماعی، ارتباطات و زبان‌شناسی انتقادی مورد استقبال قرار گرفت. فیلم پارتی به دلیل برخورداری از گفتمان ناشی از مولفه ایدئولوژی و قدرت به عنوان نمونه شاخص این گفتمان سیاسی- اجتماعی مدنظر قرار میگیرد.این فیلم به صادقانه‌ترین شکل ممکن تلاش می‌کند از نسلی بگوید که خود را وابسته به هیچ جریان و هیچ جناح سیاسی‌ای نمی‌داند و مستقل عمل می کند. از آنجایی که تحلیل گفتمان انتقادی نظریات و ابزارهای جدید و جالبی را در جهت به چالش کشیدن رویدادهای سیاسی و اجتماعی در اختیار قرار میدهد تصمیم به انتخاب این موضوع جهت تحقیق گرفتهام. فرضیه های تحقیق نیز به این صورت میباشد که، با بررسی و تحلیل گفتمان فیلم میتوان معلوم ساخت که چه دالهای معنا بخشی بر این فضا حاکم بوده اند، و همچنین با بررسی و تحلیل گفتمان این فیلم میتوان معلوم ساخت تاثیر این دالهای معنابخش بر نظام معنایی بازنمایی شده در فیلم چه بوده است. این تحقیق از نوع تحقیق توصیفی است، و از روش گفتمان لاکلا و موف استفاده می شود.در پایان تحقیق با تحلیل گفتمانها فرضیه یک تأیید شد و مشخص شد که مهمترین و برجستهترین دالهای معنابخش در این فیلم دالهای آزادی و قانون و عدالت است، که بارها حول محور همین دالها در گفتمانهای فیلم بحث شده است.همچنین در پاسخ به پرسش دوم نیز مشخص شد که این فیلم توانسته این دالهای برتر را به نحو تاثیرگذاری در گفتمانها نشان دهد وحقانیت آزادی بیان را اثبات کند.گفتمان این فیلم در تمامی دیالوگها از این دالها حمایت می کند.تاثیر دموکراسی و قانون و عدالت در تمامی گفتمانها به چشم میخورد.

فهرست مطالب

1-……… فصل اول کلیات… 1

مقدمه 2

1-2- بیان مسئله. 3

1-3- اهمیت تحقیق.. 4

1-4- سوالات تحقیق.. 4

1-5- فرضیه های تحقیق.. 4

1-6- تعریف کلید واژه ها 5

2-……… فصل دوم پیشینه تحقیق… 7

2-1- مبانی نظری.. 8

2-1-1- گفتمان 8

2-1-2- چیستی و هستی مفهوم گفتمان.. 10

2-1-3- تاریخچه تحلیل انتقادی گفتمان.. 13

2-1-4- اهداف تحلیل گفتمان.. 14

2-1-5- رویکرد گفتمانی لاکلا و موف.. 16

2-1-6- ژاك دریدا 17

2-1-7- تحلیل گفتمان انتقادی: رویکرد نورمن فرکلاف.. 18

2-1-8- میشل فوکو. 21

2-1-9- دیرینه شناسی و تبارشناسی در اندیشه‌ی فوکو. 25

2-1-10- رویکرد روث وداک… 29

2-1-11- سوژه یا فردیت و عاملیت… 30

2-1-12- دلالت ضمنی.. 35

2-1-13- برجسته سازی وحاشیه رانی.. 36

2-1-14- تاریخچه نقد فیلم در ایران.. 37

2-1-15- نشانه شناسی.. 41

2-2- مبانی عملی.. 46

2-2-1- برخی از پژوهش های مرتبط به موضوع تحلیل گفتمان توسط محققین داخلی.. 46

2-2-2- برخی از پژوهش های مرتبط به موضوع تحلیل گفتمان توسط محققین خارجی.. 50

3-……… فصل سوم روش تحقیق… 53

مقدمه 54

3-2- شرکت کنندگان.. 54

3-3- تعریف تحقیق توصیفی.. 54

3-4- چارچوب تحقیق.. 54

3-4-1- دال و مدلول.. 55

3-4-2- ضدیت، غیریت… 55

3-4-3- برجسته سازی و حاشیه رانی.. 55

3-5- شیوه انجام کار 56

4-……… فصل چهارم تحلیل گفتمان.. 57

4-1- خلاصه فیلم. 58

4-2- شخصیت های فیلمنامه. 59

4-3- تحلیل گفتمان فیلم پارتی.. 60

5-……… فصل پنجم نتیجه گیری.. 96

مقدمه 97

5-2- اهمیت کاربرد تحقیق.. 100

5-3- پیشنهادات برای تحقیقات آینده 100

واژه نامه. 105

1- فصل اول کلیات

1-1-مقدمه

تحلیل گفتمان، یک گرایش مطالعاتی بین رشته‌ای است؛ كه از اواسط دهه 1960 تا اواسط دهه 1970 در پی تغییرات گسترده‌ی علمی-معرفتی، در رشته‌هایی چون انسان‌شناسی، قوم‌نگاری، جامعه‌شناسی خرد، روان‌شناسی ادراكی و اجتماعی، شعر، معانی و بیان، زبان‌شناسی، نشانه‌شناسی و سیر رشته‌های علوم اجتماعی و انسانی علاقمند به مطالعات نظام‌مند ساختار، كاركرد و فرایند تولید گفتار و نوشتار ظهور كرده است. این گرایش كه به‌دلیل بین رشته‌ای بودن، خیلی زود به‌عنوان یكی از روش‌های كیفی در حوزه‌های مختلف علوم سیاسی، اجتماعی، ارتباطات و زبان‌شناسی انتقادی مورد استقبال قرار گرفت، نخستین بار در سال 1952 در مقاله‌ای از زبان‌شناس معروف انگلیسی “زلیک هریس” به‌كار رفت. البته در آن دوره‌ای كه هریس از تحلیل گفتمان سخن گفت و این اصطلاح را به‌کار برد، صرفاً با نگاهی زبان‌شناختی به این مقوله توجه كرد. ورود این بحث‌ به عرصه‌های دیگر علمی مثل علوم سیاسی، جامعه‌شناسی و ارتباطات و در واقع خروج آن از انحصار زبان‌شناسی، به دوران جدید برمی‌گردد. در این دوران، تحلیل گفتمان را به‌صورت تحلیل انتقادی گفتمان استفاده كردند و آن را از صرف یک روش علمی برای تحلیل زبان، خارح كرده و با مكاتب و نظریات انتقادی مثل فرانكفورت، فمنیسم و … پیوند دادند؛ تا جایی كه امروزه تحلیل گفتمان با دیدگاه انتقادی مرادف شده است.)میرفخرایی،1383،6-7)

از جمله متفكرانی كه در مغرب‌زمین، این‌گونه مطالعات را از زبان‌شناسی اجتماعی و زبان‌شناسی انتقادی، وارد مطالعات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی كرده و بدان شكل انتقادی دادند، می‌توان به میشل فوكو، ژاك دریدا و میشل پشو اشاره كرد. این اندیشمندان كه تحلیل گفتمان را بیشتر در قالب تحلیل انتقادی گفتمان بسط و گسترش دادند، خود، وامدار مكتب انتقادی فرانكفورت و وارثان مستقیم و غیرمستقیم آن(ماركیست‌های جدید به ‌ویژه گرامشی و پیروانش، ساختارگرایانی چون آلتوسر و محقّقان مكتب فمنیسم) در دهه 1960 بودند. لازم به ذكر است این ره‌آورد تفكر پست‌مدرنیستی، كه در حقیقت روش متكاملی از روش كیفی را ترسیم می‌كند، از سال‌های 1980 و به‌ویژه در سال‌های پایانی قرن بیستم، به‌عنوان آخرین و گسترده‌ترین روش تحلیل مورد استفاده در علوم اجتماعی و ارتباطات و آخرین دستاورد اندیشه انسانی در تبیین مفاهیم و معانی جدید در عرصه زبان گفتگو و متن نوشتاری، مطرح گردید (فرقانی1382، 60).

1-2-بیان مسئله

از آنجایی که به گفتهی میشل فوکو هیچ متنی در هیچ شرایط و موقعیت به خصوصی تولید نمی شود مگر آنکه به یک منبع قدرت و اقتدار وابسته باشد. فیلم سینمایی پارتی ساخته سامان مقدم به دلیل برخورداری از گفتمان ناشی از همین مولفه ایدئولوژی و قدرت به عنوان نمونه شاخص این گفتمان سیاسی- اجتماعی مدنظر قرار میگیرد.فیلم» پارتی» به صادقانه‌ترین شکل ممکن تلاش می‌کند از نسلی بگوید که خود را وابسته به هیچ جریان و هیچ جناح سیاسی‌ای نمی‌داند، مستقل عمل می‌کند، برای ارزش‌هایی که در تریبون‌ها تنها شعارش را می‌دهند تعریف دیگری دارد و برای پاسداری از آن مبارزه می‌کند.این فیلمنامه مورد انتقادهای وسیعی قرار گرفت.این فیلم به جریان اصلاحات تهاجمی پنهان ارتباط دارد.به همین منظور تحلیل این فیلمنامه انتخاب شد تا ابهامات انتقادات درباره این فیلم رفع شود.

این فیلم در چه گفتمان اجتماعی تولید شده و چگونه این فضای گفتمانی در فیلم بازنمایی شده است و به طور کلی چگونه نظریهی تحلیل گفتمان نورمن فرکلاف و میشل فوکو و به ویژه نظریه گفتمان لاکلا و موف که چارچوبی برای تحلیل نظام گفتمان سیاسی-اجتماعی فراهم آورده است، می تواند برای تبیین پدیدههای اجتماعی و محصولات فرهنگی بکار گرفته شود و اینکه نقش قدرت در تولید این گفتمان چیست و چگونه نظام گفتمانی حاکم بر یک جامعه در تولید محصولات فرهنگی نقش ایفا می کند و بدان واسطه در واقع به بازتولید خود در جامعه می پردازد.

1-3-اهمیت تحقیق

برای مطالعه پدیدههای فرهنگی تا کنون روشهای تحلیلی کمی و کیفی مختلفی بکار گرفته شده است، اما با توجه به جدید و ناشناخته بودن روشهای تحلیل گفتمانی هنوز تلاشی برای بکارگیری روشهای گفتمانی در حوزه مطالعات فرهنگی صورت نگرفته است و هدف اصلی این تحقیق آن است که گام آغازینی در این راه بردارد. اما چون هم رویکردهای گفتمان دارای پیچیدگی و تنوع گستردهایست و هم حوزه فرهنگ بخشهای وسیعی از اجتماع را در بر میگیرد تبیین تحلیل گفتمانی و تاثیر آن در واشکافی رویدادهای فرهنگی مسلماً از اهمیت خاصی برخوردار است؛ و از آنجایی که تحلیل گفتمان انتقادی نظریات و ابزارهای جدید و جالبی را در جهت به چالش کشیدن رویدادهای سیاسی و اجتماعی در اختیار قرار میدهد تصمیم به انتخاب این موضوع جهت تحقیق گرفتهام.

1-4-سوالات تحقیق

آیا با بررسی و تحلیل گفتمان این فیلم میتوان معلوم ساخت که دالهای معنابخشی بر این فضا حاکم بوده است؟
تاثیر این دالهای معنابخش بر نظام معنایی بازنمایی شده در فیلم چه بوده است؟

1-5-فرضیه های تحقیق

با بررسی و تحلیل گفتمان فیلم میتوان معلوم ساخت که دالهای معنا بخش در فضای سیاسی و اجتماعی حاکم بوده است.
با بررسی و تحلیل گفتمان این فیلم میتوان معلوم ساخت تاثیر این دالهای معنابخش بر نظام معنایی بازنمایی شده در فیلم مثبت بوده است.

1-6-تعریف کلید واژه ها

موضوعات: بدون موضوع لینک ثابت

فرم در حال بارگذاری ...

فید نظر برای این مطلب