عنوان                                                                                                                            صفحه

 

چکیده………………………………………………………………………………………………………………… 1

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………. 2

 

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1: بیان مسأله……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 5

1-2: اهمیت تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………. 5

1-3-سؤالات تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………… 6

1-4: فرضیة تحقیق:…………………………………………………………………………………………………………………………………. 6

1-5: اهداف تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………….. 7

1-6: روش تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………. 7

فصل دوم: پیشینة تحقیق

2-1: پشینۀ تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………….. 9

درآمد……………………………………………………………………………………………………………….. 10

2-2: تولد و زادگاه…………………………………………………………………………………………………………………………………. 10

2-3: سفرهای چهارگانه سنایی…………………………………………………………………………………………………………….. 12

2-4: انقلاب درونی سنایی……………………………………………………………………………………………………………………. 14

2-5: وفات سنایی………………………………………………………………………………………………………………………………….. 17

2-6: دین و مذهب سنایی……………………………………………………………………………………………………………………. 19

2-7: نوشته ها و آثار سنایی…………………………………………………………………………………………………………………. 22

 

فصل سوم: توصیف داده‌ها

درآمد………………………………………………………………………………………………………………. 28

3-1: تعریف آتش………………………………………………………………………………………………………………………………….. 28

3-2: ریشه شناسی آتش………………………………………………………………………………………………………………………. 28

3-3: جایگاه آتش در اوستا…………………………………………………………………………………………………………………… 29

3-4: آتش در ایران باستان…………………………………………………………………………………………………………………… 30

3-5: جایگاه آتش در دین زرتشتی……………………………………………………………………………………………………… 31

3-6: احترام به آتش در منابع پهلوی………………………………………………………………………………………………….. 33

3-7: نماد آتش……………………………………………………………………………………………………………………………………….

 34

3-8: آتش در فرهنگ و ادبیات ایران………………………………………………………………………………………………….. 36

فصل چهارم: یافته‌های تحقیق

درآمد………………………………………………………………………………………………………………. 39

4-1: آتش و عشق…………………………………………………………………………………………………………………………………. 39

4-2: آتش و دل…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 43

4-3: آتش غیرت…………………………………………………………………………………………………………………………………… 44

4-4: آتش و هجران و فراق………………………………………………………………………………………………………………….. 44

4-5: آتش خشم……………………………………………………………………………………………………………………………………. 46

4-6: آتش آز………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 47

4-7: آتش می……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 48

4-8: آتش لاله……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 49

4-9: آتش رخسار………………………………………………………………………………………………………………………………….. 50

4-10: آتش جهل………………………………………………………………………………………………………………………………….. 50

4-11: آتش نفس………………………………………………………………………………………………………………………………….. 51

4-12: آتش مهر……………………………………………………………………………………………………………………………………. 51

4-12: آتش شوق………………………………………………………………………………………………………………………………….. 51

4-14: آتش کینه………………………………………………………………………………………………………………………………….. 52

4-15: آتش طبع…………………………………………………………………………………………………………………………………… 52

4-16: آتش همّت…………………………………………………………………………………………………………………………………. 53

4-17: آتش شهوت……………………………………………………………………………………………………………………………….. 53

4-18: آتش عنصری……………………………………………………………………………………………………………………………… 53

4-19: آتش ابراهیم………………………………………………………………………………………………………………………………. 62

4-20: آتش موسی……………………………………………………………………………………………………………………………….. 67

4-21: آتش دوزخ…………………………………………………………………………………………………………………………………. 68

4-22: آتش ابلیس………………………………………………………………………………………………………………………………… 70

4-23: محک بودن آتش……………………………………………………………………………………………………………………….. 71

4-24: آتش در چیزی زدن………………………………………………………………………………………………………………….. 72

فصل پنجم: نتیجه گیری

نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………….. 76

فهرست منابع  77

چکیده

واژگان کلیدی: آتش، سنایی، حدیقه الحقیقه، دیوان.

مقدمه

سنایی‌ در دوره‌ اول‌ فعالیت‌‌های‌ ادبی‌ خویش‌ شاعری‌ مداح‌ بود، روش‌ شاعران‌ غزنوی، به خصوص‌ عنصری‌ و فرخی را تقلید می‌کرد. در دوره‌ دوم‌، که‌ دوره‌ تغییر حال‌ و تکامل‌ معنوی‌ او بود، به‌ معارف‌ و حقایق‌ عرفانی‌ و حکمی‌ و اندیشه‌های‌ دینی‌ پرداخت‌.در واقع سنایی اولین‌ شاعر ایرانی‌ پس‌ از اسلام‌ به شمار می‌رود که‌ حقایق‌ عرفانی‌ و معانی‌ تصوّف‌ را در قالب‌ شعر ارائه کرده است.

“سنایی” در عصر خودش یک شاعر نوگرا بود؛ بیشتر محقّقان او را مبدع و پایه گذار شعر عرفانی می­دانند. سبکی که او آغاز کرد، با عطار نیشابوری تداوم یافت و  در شعر جلال الدین محمد بلخی به اوج خود رسید. شعر عرفانی و قالب‌های مضامینی که سنایی آن ها را به کار گرفته، تنها نوآوری این شاعر بزرگ در ادب پارسی نیست. او در همه انواع شعر کلاسیک قبل از خودش نو آوری می کند و حال و هوای تازه­ای به آن ها می افزاید.

«سنایی، بیش از هرچیز به عنوان یکی از پیروان مسلک عرفان عابدانه معرفی شده است. هرچند این درونمایه شعری، تنها گرایش فکری- عقیدتی او نیست، اما این قدر مسلّم است که بخشی انبوه از شعر و محدوده­ای فراخ از اندیشه او را همین موضوع به خود اختصاص داده است.

در واقع مثنوی گرانمایه (حدیقه الحقیقه و طریقه الشریعه) تا حدّ زیادی برخاسته از همین گرایش فکری- عقیدتی او به شمار می آید. افزون بر این مثنوی، قصاید فراوانی در دیوان اشعار وی یافت می شود که درونمایه آن ها هم همین موضوع است.» (نقل به مضمون از زرقانی،1378: 10)

آنچه در لابه لای حقایق و تاریخ زندگی این شیخ عالیقدر، ذهن هر ایرانی را به خود مشغول می سازد، این است که چرا ابعاد فکری و روحی این حکیم فرزانه آن­گونه که شایسته مقام و منزلت اوست، توجه نشده است؟ متأسفانه تاکنون مجموعه ای که به صورت موضوعی، مفاهیم گوناگون آثار منظوم سنایی را به کار برده و بحث و تفسیر کرده باشد؛ منتشر نگردیده است. به ناچار محقّق و هر فردی که به دنبال اشعاری در زمینۀ موضوعی خاص از جمله آتش و سایر مفاهیم جزئی تر باشد، باید کل آثار را از نظر بگذراند، تا بتواند مفاهیم مورد نظر خود را از قسمت های مختلف آن استخراج نماید و غالباً کمبود وقت، فرصت انجام چنین کاری را از افراد سلب می­نماید؛ بنابراین، با توجه به اینکه تفسیر و تحلیل هر کدام از مفاهیم مطرح شده در آثار او، با توجه به معانی و تعبیرات مختلف، مجموعۀ مستقلی را می طلبد.

در این تحقیق سعی شده است، جهت سهولت کار محقّقان، مفاهیم خاص آتش استخراج و مورد دسته‌بندی و تجزیه و تحلیل قرار بگیرد. پژوهشگر در این تحقیق در صدد است که بررسی کند، شاعر از واژۀ آتش برای بیان چه مفاهیمی

مقدمه…………………………………………………………………………………………… 12

بیان مسئله …………………………………………………………………………………….. 14

اهمیت و ضرورت موضوع……………………………………………………………………….. 16

اهداف تحقیق……………………………………………………………………………………17

سوالات تحقیق…………………………………………………………………………………..18

فرضیه هاب تحقیق ……………………………………………………………………………. 18

تعریف مفهومی وعملیاتی واژه ها …………………………………………………………18

*فصل دوم: مبانی نظری

مقدمه ……………………………………………………………………………………………20

بخش اول: اخبار جنایی……………………………………………………………………….21

مفهوم جرم و جنایت…………………………………………………………………………. 21

کارکردهای رسانه های جمعی ………………………………………………………….. 21

مفهوم و ماهیت خبر …………………………………………………………………………23         

اخبار و تاثیر گذاری آن…………………………………………………………………….24

معیارهای گزینش اخبار جنایی……………………………………………………….   27 

بخش دوم:فرایند تاثیرگذاری رسانه ها

گونه شناسی نظریه های تاثیر رسانه ای………………………………………..  31

نظریه گلوله………………………………………………………………………………. 32

الگوی اثرهای محدود…………………………………………………………………. 33

نظریه کاشت …………………………………………………………………………….34

مک لوهان و جبرگرایی رسانه ای ……………………………………………………. 36

مارپیچ سکوت ……………………………………………………………………………..38

نظریه برجسته سازی …………………………………………………………………… 39

نظریه شکاف آگاهی ………………………………………………………………….. 40

نظریه های ترکیبی ……………………………………………………………………  40

رویکرد های نظری به جرم و رسانه ………………………………………………. 44

بخش سوم:انعکاس اخبار جنایی در مطبوعات

نقش مطبوعات ……………………………………………………………………..45

معیار ها و انگیزه های طرفداران انعکاس اخبار جنایی……………………………45

واقع گرایی ……………………………………………………………………………. 46

 منع وترس ………………………………………………………………………….. 46

اطلاع رسانی در نتیجه افزایش یافتن سطح هوشیاری ……………………….. 50

آزادی مطبوعات و حق نظارت افکار عمومی بر کلیه حوادث …………………. 51

 نتیجه گیری نهایی و نظریات طرفداران انتشار اخبار جنایی ……………….51

معیارها و انگیزه های مخالفین انعکاس اخبار جنایی در مطبوعات ……………. 55

 ادبیات جرم و جنایت “سیاه” ………………………………………………………56

تلقین وتقلید …………………………………………………………………………57

 آموزش شیوه ها …………………………………………………………………. 63

تشدید احساس ناامنی در افکار عمومی ……………………………………….. 65

 قهرمان پروری و ایجاد حس شهرت طلبی ……………………………………. 67

 عادی جلوه دادن جنایت و بی تفاوتی افراد نسبت به آن …………………… 69

 اختلال در امر دادرسی و تاثیر بر رای دادگاه ……………………………….. 70

تاثیرات منفی اخبار جنایی بر روی کودکان و نوجوانان و جوانان ……………71

 جمع بندی نظرات مخالفان انتشار اخبار جنایی …………………………..  73

 

 

پیشینه تحقیق …………………………………………………………………… 74

مدل تحلیلی تحقیق……………………………………………………………… 76

*فصل سوم: روش شناسی تحقیق

مقدمه ………………………………………………………………………… 78

 روش تحقیق ………………………………………………………………….. 78

 جامعه آماری …………………………………………………………………… 78

 حجم نمونه و روش نمونه گیری ………………………………………………… 78

 ابزار جمع آوری اطلاعات ……………………………………………………….. 79

روایی پرسشنامه  ………………………………………………………………. 79    

 پایایی پرسشنامه  ……………………………………………………………..79          

روش تجزیه و تحلیل اطلاعات …………………………………………………… 80

*فصل چهارم:تجزیه و تحلیل اطلاعات

مقدمه ……………………………………………………………………………… 82

 ویژگیهای جمعیت شناسی نمونه ……………………………………………….83

تجزیه و تحلیل سوالات پرسشنامه………………………………………………..88

 آزمون فرضیات …………………………………………………………………… 112

*فصل پنجم:بحث و نتیجه گیری                                 

بحث و نتیجه گیری ………………………………………………………………..122   

پیشنهادها ………………………………………………………………………….125

فهرست منابع و مأخذ …………………………………………………………….. 127

چکیده:

تحقیق و بررسی در اطراف اثر مطبوعات که اهمیت آن به هیچ وجه بر کسی پوشیده نیست از دیر زمان نظر جرم شناسان روانشناسان و نویسندگان را به خود جلب کرده و باعث شده تا هر کس برحسب عقیده و مطالعات خود نظراتی را ابراز کند و از آن به صورتی بحث نماید. لذا با عنایت به دغدغه خاطر قدیمی نویسنده مبنی بر تبعات انعکاس اخبار جنایی در مطبوعات موضوع فوق انتخاب شد و هدف اصلی این تحقیق آگاهی از آثار انعکاس اخبار جنایی در مطبوعات می باشد که در جامعه آماری افراد بالای 15 سال مناطق 22 گانه تهران بزرگ مورد مطالعه قرار گرفته و حجم نمونه 384 نفر بر اساس جدول اچ.اس.بولا محاسبه شده است و روش نمونه گیری مورد استفاده خوشه ای تصادفی است و روش تحقیق از نظر ماهیت توصیفی از نوع پیمایشی و از نظر هدف کاربردی است و از ابزار پرسشنامه برای گردآوری اطلاعات استفاده شده است.

در این راستا پنج فرضیه مطرح و مورد ارزیابی قرار گرفت و براساس اطلاعات بدست آمده چهار فرضیه اثبات و یکی از فرضیه ها رد گردید که نتیجه نهایی به شرح ذیل می باشد:

بین ویژگی های فردی مخاطبان، میزان مطالعه اخبار جنایی،نوع روزنامه مورد مطالعه، با تاثیرپذیری آنان از انعکاس اخبار جنایی رابطه معناداری وجود دارد. اما بین نوع هدف مخاطبان از مطالعه اخبار جنایی و تاثیرپذیری آنان از انعکاس اخبار جنایی رابطه معناداری وجود ندارد.

فصل اول: کلیات

مقدمه:

انسان موجودی اجتماعی است و برای برآوردن نیازهایش با همنوعان خویش ارتباط برقرار می کند. این نیاز موجب تشکیل جامعه می شود و ساختارهای مختلف افتصادی،فرهنگی و سیاسی را ایجاد،گسترش و پیچیدگی روابط انسانها را به دنبال دارد و در این میان نقش رسانه ها جهت آسان نمودن این ارتباط بسیار اهمیت دارد به طوری که وجود رسانه های گروهی و جمعی را در صحنه مناسبات اجتماعی انسان ها امری اجتناب ناپذیر نموده است.بسیاری از دانش پژوهان،متفکران و مصلحان اجتماعی عصر حاضر را با نام های متفاوتی چون«عصر تکنیک»،«عصر ارتباطات»،«دهکده جهانی»،«رهبری از راه دور» نامیده اند. البته رهبری از راه دور نه تنها در مورد ماهواره و فضاپیما صادق است بلکه هدایت از مسافت دور به وسیله رسانه های گروهی در مورد انسان نیز صدق می کند. زیرا تا قرن بیستم رهبری و ارشاد انسان  رویارو و براساس ارتباط چهره به چهره بود در صورتی که در عصر حاضر ارتباط یک طرفه و از راه دور صورت می گیرد به طوری که بین شنوده و گوینده یا بهتر گوییم بین موثر و متاثر به طور نسبی فاصله زیادی وجود دارد برخی معتقدند که رسانه های گروهی دارای چنین قدرتی هستند که با نسل های پیشین بسیار متفاوت است.

لازرسفلد[1] و مرتن2  در تشریح این عقاید متفکران می نویسند”وسایل ارتباط جمعی ابزاری بس نیرومندند که می توان از آن در راه خیر،شر با تاثیری شگرف سود برد و چنانچه کنترل مطلوب وجود نداشته باشد امکان استفاده از این وسایل در راه شر بیشتر از خیر است.(هدایت ا…،1372،203)

امروزه در میان رسانه ها اثرات منفی مطبوعات به شدت رسانه های دیگر چون تلویزیون،ویدئو وماهواره نیست.اما نباید از اثرات مخرب آن غافل شد.داستانهای مربوط به خونریزی،آدم کشی،انتقام،شرارت،شقاوت از عهد باستان تاکنون در بسیاری از جوامع بشری رایج بوده و گاهی به صورت حماسه های ملی و مردمی سینه به سینه گشته به دست نسل معاصر رسیده است.از داستانهای خشم ژوپیتر گرفته تا داستانهای قوم یهود ورستم دستان به صورتهای گوناگونی،پرخاشگری،مبارزه جویی،دفاع از حرم و حریم منعکس شده است ولی هرگز در تاریخ از برکت صنعت چاپ و تصویر داستانهای خونریزی و شقاوت تا به این حد همه جا گیر نبوده است.(شیخاوندی،402،1384)

در عصر حاضر همه روزه اخبار مربوط به جرم و جنایت و جنگ، در مطبوعات اغلب کشورها از آن جمله ایران منعکس می شود و برخی اوقات خبر آن از مرزها گذشته و جنبه جهانی پیدا می کند. تنظیم کنندگان صفحات روزنامه هاو مجلات عامیانه می کوشند تا حادترین و خشن ترین جنایتها را با طول و تفسیر منتشر سازند وبه همین خاطر اثرات منفی انعکاس اینگونه اخبار از دیر باز دغدغه خاطر بسیاری از دانشمندان را موجب شده و هر کس بر حسب عقیده و مطالعات خود نظراتی را ابراز داشته و از آن به صورتی بحث نموده است. این پژوهش به بررسی و ارزیابی جنبه های مثبت و منفی انعکاس این اخبار از دیدگاه های مختلف پرداخته و با روش پیمایشی در پی آن می باشد که اثر مطبوعات را با توجه به جنبه ذکر شده بر رفتارهای بزهکارانه و نابهنجار مورد بررسی قرار دهد.

بیان مسأله:

بررسی ها نشان می دهد که صفحات حوادث، یکی از پرخواننده ترین صفحات روزنامه هاست.موفقیت بسیاری از روزنامه های سراسری،هفته نامه ها و مجلات،به دلیل توجه خاص به انعکاس اخبار حوادث و پاسخگویی به این نیاز مخاطبان بوده است.مطالعات انجام شده حاکی از آن است که اخبار جنایی حداقل 4 درصد و حداکثر 28 درصد و به طور متوسط7 درصد از مطالب روزنامه ها را تشکیل می دهد. این نسبت در مورد رسانه های دیداری و شنیداری درصد متفاوتی بین 10 تا 13 را براساس دروه های زمانی و محیط های جغرافیایی مختلف به خود اختصاص داده است(فرجیها،1385،58)

هنگامی که مجرم یا جنایتکار مرتکب جنایتی می شود که منطبق با روش های ارائه شده رسانه های جمعی است، به طور طبیعی این سوال در مغز زنده می شود که آیا رسانه ها مشوق این امر بودند؟ در رسانه و به خصوص در بین مخاطبان صفحه حوادث مطبوعات چرا مطالعه و پیگیری اخبار جنایی از جاذبه زیادی برخوردار است؟ کدام گروه از خوانندگان مطبوعات،علاقه و گرایش،بیشتری به مطالعه دارند؟خوانندگان اخبار حوادث چه نوع موضوعاتی را بیشتر مطالعه می کنند؟در مطالعه اخبار جنایی بیشتر به چه جنبه های از جرم(انگیزه ها،چگونگی انجام،نتایج عواقب)توجه دارند؟ مطالعه اخبار جرایم چه احساسی را در خوانندگان بر می انگیزد؟ این ها پرسش های است که درباره آن ها اطلاعات زیادی موجود نیست و شاید تاکنون در جامعه ما بررسی و پژوهش ویژه ای پیرامون آن صورت نگرفته است.آنچه بدیهی می نماید علاقه و گرایش زیاد در بین روزنامه خوانها به مطالعه اخبار جرایم است.

رسانه با انعکاس اخبار مربوط به پدیده های جنایی نگرش خاصی را به مردم تحمیل می کنند و چگونگی قضاوت و داوری آنان درباره جرم و عدالت کیفری را سامان می دهند. این ابزارهای ارتباطی به سادگی می توانند از موضوعی کم اهمیت سوژه ای بسیار مهم بسازند و افکار عمومی را نسبت به پدیده ای خاص حساس کنند و یا برعکس از حادثه ای مهم خبری خنثی و کم اهمیت بسازند. رسانه های گروهی به دلیل برخورداری از این ظرفیت یکی از ابزارهای موثر برای کنترل نهادها و جریان های قدرتمند و با نفوذ تلقی می شوند.خبرنگاران دبیران سرویس خبری روزنامه ها و مدیران مسئول تنظیم خبر و گزارش،با انتخاب موضوع و چگونگی انتقال این اطلاعات به مردم،نقش موثری در تعیین محدوده جرم و انحراف بازی می کنند. آن ها با انتخاب حوادث جنایی و نحوه انعکاس آن در واقع محدوده رفتاری مجاز را تعریف و معیارهایی را در این زمینه به جامعه ارائه می کنند.بدین ترتیب رسانه ها از یک سو توانایی تشدید احساس ناامنی،ترویج بزهکاری و تشویق افراد مستعد ارتکاب جرم را دارند و از سوی دیگر با ایفای نقش اطلاع رسانی مسئولانه و ترویج الگوی زندگی سالم می توانند در کاهش وقوع جرم و تامین احساس امنیت موثر باشند.برخی معتقدند که رسالت رسانه ها آگاهی بخشی و اطلاع رسانی است و رسانه های عمومی نباید خود را قیّم مردم بدانند و مطابق میل خود به انتشار اخبار بپردازند.این رویکرد که به روزنامه نگاری حرفه ای نگاهی سوداگرایانه دارد با انتخاب سوژه هایی که بیشتر باعث جذب مخاطب می شوند به ارضای حس کنجکاوی خواننده توجهی خاص نشان می دهد. در این وضعیت منافع و مصالح اجتماعی از جمله کارکرد پیشگیرانه رسانه ها در اولویت های بعدی قرار می گیرد. دیدگاه دیگری که در زمینه بازتاب رسانه ای جرم دارد دیدگاه سلبی است که معتقد است رسانه های دیداری،شنیداری و نوشتاری با انعکاس اخبار و رویدادهای جنایی قبح و زشتی رفتارهای مجرمانه را در جامعه از بین می برند و وقوع جرم را امری عادی و طبیعی نشان می دهند.در این شرایط اجتماع پس از مدتی به این زشتی ها عادت می کند و زمینه سقوط ارزش های اجتماعی و هنجارهای زندگی سالم فراهم می شود.برخی از طرفداران این دیدگاه به عدم انتشار اخبار جنایی در رسانه ها

 

راهنمای تلفظ (آوانگاری) ‌ع

چکیده 1

فصل اول : کلیات… 2

1-1- بیان مسأله. 3

1-2- موقعیت جغرافیایی ایرانشهر: 5

1-3- پوشش گیاهی ایرانشهر: 7

1-4- تاریخ قوم بلوچ: 7

1-5- مذهب مردم بلوچ: 8

1-6- آب و هوای ایرانشهر : 8

1-7- کارخانجات مهم ایرانشهر: 8

1-8- طوایف ساکن ایرانشهر: 8

1-9- طبقات اجتماعی در ایرانشهر: 9

فصل دوم : پیشینه تحقیق… 11

فصل سوم : روش تحقیق… 13

فصل چهارم : یافته های تحقیق… 17

4-1- بخش اول – آداب و رسوم مردم ایرانشهر: 18

4-1-1- هالو: 18

4-1-2- زهیروک: 19

4-1-3- لیکو: 19

4-1-4- مودگ (مویه و زاری): 20

4-1-5- شعر: 20

4-1-6- بجّار: 21

4-1-7- بیر (انتقام): 21

4-1-8- کارچ و کپن (کارد و کفن): 22

4-1-9- نازنیک: 23

4-1-10- کردی: 23

4-1-11- اَمبا: 23

4-1-12- گوات (باد): 23

4-2- بخش دوم- عزاداری: 25

4-2-1- مراسم ماه محرم : 25

4-2-2- آیین مرگ و عزاداری: 26

4-2-2-1- عزاداری عمومی: 26

4-2-2-2- مراسم غسل میّت: 27

4-2-2-3- طریقه کفن کردن میت: 28

4-2-2-4- حمل و دفن جنازه: 29

4-2-2-5- مراسم پرسه (پرسان) porsân : 30

4-3- بخش سوم – جشن ها و مراسم.. 31

4-3-1- ازدواج: 31

4-3-1-1- معیارهای انتخاب دختر: 31

4-3-1-2- ازدواج فامیلی: 31

4-3-1-3- معیارهای انتخاب داماد: 32

4-3-1-4- خواستگاری: 32

4-3-1-5- سانگ sâng  (بله برون): 32

4-3-1-6- مخفی ماندن عروس از داماد: 33

4-3-1-7- حنابندان: 33

4-3-1-8- کِلّـِه (حجله) : 33

4-3-1-9- جشن عروسی: 34

4-3-1-10- بردن داماد به خانه عروس: 34

4-3-1-11- آرایش عروس: 35

4-3-1-12- جهیزیه عروس: 35

4-3-2- جشن ها و اعیاد: 35

4-3-2-1- جشن سور / سوران/ (ختنه): 36

4-3-2-2- عید سعید فطر: 36

4-3-2-3- عید قربان: 37

4-3-3- مراسم.. 37

4-3-3-1- طلب باران: 37

4-3-3-2- عقیقه: 38

4-4- بخش چهارم – غذاها: 39

4-4-1- تباهِگ (tabâheg): 39

4-4-2- تنورچه(tanurčeh)  : 40

4-4-3- هَتوک (hatuk) آبگوشت: 40

4-4-4- دَلَگ (dalag) آش: 40

4-4-5- پختن سبزیجات خودرو: 41

4-4-6- خرما کنجت (کله هرما): 42

4-4-7- چنگال: 42

4-4-8- حلوا : 43

4-4-9- انواع نان: 43

4-4-9-1- تیموش (timuš): 44

4-4-9-2- سیسرک (sisērk): 44

4-4-9-3- لواش: 44

4-4-9-4- کماچ: 44

4-4-9-5- نان گرده (gerda) تافتون: 45

4-4-9-6- تِجگی (tejgi) سمنو: 45

4-4-9-7- نان روغنی: 45

4-5- بخش پنجم – بازی ها: 46

 

4-5-1- کپّگ (kappag) : 47

4-5-2- کاتِلی / اِشکاتِلی (kâteli / eškâteli) : 47

4-5-3- پُشت مه پشت (pošt ma pošt) : 48

4-5-4- چَل (čall) : 48

4-5-5- توتو (tutu) : 48

4-5-6- چَوک (čawk) : 49

4-5-7- بُوتَک (bōtak) : 50

4-5-8- لگوش (lagoš) : 50

4-5-9- ساچی (sâči) : 51

4-5-10- گول (gul) : 51

4-5-11- کلاه پرینتکا (kolâh perientakâ) : 51

4-5-12- لَپّر (lappar) : 52

4-5-13- هَدَک رو (hadakrōu) : 52

4-5-14- بازی چوب در هوا: 53

4-6- بخش ششم.. 54

4-6-1- جنگ و مبارزه: 54

4-6-2- مال جنگی / چپو (mâl jangi / čapaw) چپاولگری: 56

4-6-3- بید گیری (bēd, giri) انتقام گیری: 57

4-6-4- پَهِلّی pahelli : عفو، بخشش…. 60

4-6-5- مَیار و مَیار جلّی mayâr omayâr jalli : پناهندگی و پناهنده پذیری: 61

4-6-6- پتّر (pattar) : 63

4-6-7- دیوان: 64

4-7- بخش هفتم – هنجارهای اجتماعی: 65

4-7-1- هنجارهای مثبت: 65

4-7-1-1- مَزَن و مستری (mazan o masteri)  احترام بزرگان: 65

4-7-1-2- شور و مشورت šawr : 66

4-7-1-3- هَیا hayâ : حیا، پاکدامنی: 66

4-7-1-4- ذُواهیر dowâhayr : دعای خیر. 66

4-7-1-5- مَ ڈ ا mad,â : مرام. 67

4-7-1-6- یکّویی / یکّی yakkuwi / yakki اتحاد: 68

4-7-1-7- هَشَر hašar : کار دسته جمعی: 69

4-7-1-8- بِجّار bejjâr : همیاری: 69

4-7-1-9- باجی bâji : 70

4-7-1-10- وَپک wapk : وقف… 70

4-7-1-11- رَهم rahm : ترحّم.. 70

4-7-1-12- تَوکَل tawkal : توکّل.. 71

4-7-1-13- امانتداری amânatdâri : 71

4-7-1-14- راستی râsti : راستگویی.. 71

4-7-1-15- وَپا دای wapâdâri : وفای به عهد. 72

4-7-1-16- گریبی garibi : ساده زیستی.. 73

4-7-1-17- سُهل سِندی sohlsendi : صلح جویی.. 73

4-7-1-18- مَزَن دِلی mazandeli : شجاعت… 73

4-7-1-19- گَیرَت gayrat : غیرت… 74

4-7-2- هنجارهای منفی.. 74

4-7-2-1- شِگان šegân : طعنه. 74

4-7-2-2- مَگر و پریب magroprēb : مکر و فریب… 75

4-7-2-3- بَد دُوایی bad dwâyi : نفرین.. 75

4-7-2-4- اِیر جَنَگ (ērjanag) تحقیر : 77

4-7-2-5- کِینَگ و پدنَه (kēnag o pedna) = حسادت و توطئه : 78

4-8- بخش هشتم  – دسته بندی تابوهای بلوچی : 80

4-8-1- خانوادگی: 80

4-8-2- اعضای بدن.. 81

4-8-3- خوراک: 81

4-8-4- اجتماع: 82

4-8-5- آرزوها: 83

4-9- بخش نهم – آیین ها: 86

4-9-1- آیین های دینی: 86

4-9-2- آیین های قومی و منطقه ای : 89

4-9-3- آیین های تولد تا رشد و بزرگسالی: 91

4-10- بخش دهم – باورها و اعتقادات : 94

4-10-1- اعتقاد به دعا و تعویذ: 94

4-10-2- اعتقاد به طبیبان محلی برای درمان بیماری ها: 95

4-10-3- اعتقاد مردم به جنّ: 95

4-10-4- اعتقاد به نظر (چشم زخم): 96

4-10-5- اعتقاد به خرافات در بین مردم: 96

4-10-5-1- انواع خرافات: 97

4-10-5-2- علت خرافات: 97

4-10-5-3- راه های مبارزه با خرافات: 98

4-10-5-4- باورها و اعتقادات… 98

4-10-6- خودداری زن حامله از دیدن مُرده و مراسم تشییع جنازه: 103

4-10-7- اعتقاد به روز های زوج: 103

4-10-8- اعتقاد مردم به از بین بردن تب های شدید: 104

4-10-9- تاس گردان: tâsgardân.. 104

4-10-10- نال : nâg.. 104

4-11- بخش یازدهم – آداب سوگند خوردن : 106

4-11-1- قسم به قرآن و مقدسات و زیارتگاه ها: 106

4-11-2- قسم زن طلاق: 107

4-11-3- قسم به عزیزان و بستگان درجه یک: 107

4-11-4- قسم به چادر زن / مادر: 107

4-11-5- قسم به روزی: 108

4-11-6- قسم به غیرت بلوچی و اخلاق: 108

4-12- بخش دوازدهم – خانواده و خویشاوندی: 109

4-13- بخش سیزدهم – طب سنتی منطقه: 114

4-13-1- درمان بیمار با داغ کردن: 114

4-13-2- درمان مارگزیدگی با فلفل سیاه: 115

4-13-3- درمان یرقان (زردی): 115

4-13-4- درمان اسهال کودکان: 115

4-13-5- درمان شکم درد نوزاد: 116

4-13-6- درمان مسمویت حاملگی: 116

4-13-7- درمان به وسیله چُلّ: 116

4-13-8- پاسبانی  pâsbâni: 117

4-13-9- دود درمانی : 117

4-13-10- بادکش (گُلَت golat ) : 117

4-13-11- سرب ریختن: 117

4-13-12- پَهریز pahrez : پرهیز: 118

4-13-13- کلوخ درمانی: 118

4-13-14- جا انداختن لگن خاصره: 118

4-13-15- ریگ درمانی: 118

4-13-16- حجامت: 119

4-13-17- باد زدگی (گواتی : gwâti) : 119

4-13-18- کاربرد گیاهان دارویی در معالجه بیماری ها: 119

4-13-18-1- کنجد: 119

4-13-18-2- مومنایی (mumanâyi) سلاجیت: 119

4-13-18-3- اَمباگ (ambâg) شنبلیله: 119

4-13-18-4- مَدُح (madoh) شیرین بیان: 120

4-13-18-5- شاه توت: 120

4-13-18-6- عسل: 120

4-13-18-7- نازبو (nâzbue) ریحان: 120

4-13-18-8- رَز (raz) رازیانه: 121

4-13-18-9- دِرمنه: 121

4-13-18-10- دانیچ (dânič) تخم سفید (شکم پاره): 121

4-13-18-11- خار شتر: 121

4-13-18-12- بَلاوَر balâwar   (جعفری) : 121

4-13-18-13- پورچنک porčenk (پونه) : 122

4-13-18-14- اسفناج: 122

4-13-18-15- بید: 122

4-13-18-16- کلپوره kalpore مریم گلی: 122

4-13-18-17- اِزبوتک ezbotk اجغون: 122

4-13-18-18- آویشن: 123

4-13-18-19- باقلا: 123

4-13-18-20- گشنیز سبز: 123

4-14- بخش چهاردهم   – پوشاک: 124

4-14-1- جَوَک jawak : 125

4-14-2- پلیوار paliwâr : 125

4-14-3- سراوانی دوچ sarâwâni doč : 125

4-14-4- هپتصد آدینکی haptsat âdinki : 125

4-14-5- چهار شش ضلعی : 126

4-14-6- پرکار porkâr : 126

4-14-7- کَپّ نال kappnâl : 126

4-14-8- بال کبوتر bâle kabwtar : 126

فصل پنجم : نتیجه گیری.. 127

5-1- نتیجه گیری: 128

5-2- توصیه : 128

6- 1- پیوست ها 130

6-1-1- واژه نامه. 130

منابع و مآخذ: 142

راهنمای تلفظ (آوانگاری)

مصوت ها

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

معادل فارسی آوا	نشانه آوایی	آوا نوشت	مثال
اَ	a	sar	سر
اِ	e	del	دل
اُ	o	boz	بز
آ	â	mâr	مار
او	u	mud	مود
ای	i	pir	پیر
اَ (کشیده)	a:	pa:l	پرچین
اِ (کشیده)	e:	be:r	رام نشده، وحشی
اُ (کشیده)	o:	ko:č	گوشه
ای (کشیده)	ē	šēr	شیر
او (کشیده)	ō	dōst	دوست
صامت ها
ب	b	boz	بز
پ	p	pet	پدر
ف	t	tap	تب
ط	t.	kōt.	تاس / سر بی مو
ج	j	jâm	جام
چ	č	ma:âč	درخت خرما
ه	h	hormâ	خرما
ش	š	šap	شب
د	d	dân	دانه
س	s	sag	سگ
ر	r	roč	روز

 

چکیده

آداب و رسوم مردم ایرانشهر

مریم سلطان آبادی

طبیعی است که هر قومی که زبان خاص خود را دارد، ادبیات خاصی هم برای زبان خود دارد. مطالب گردآوری شده در این پایان نامه در برگیرنده ی زبان، آداب و رسوم و عقاید مذهبی، باورهای جمعی ، جشن ها و اعیاد، مراسم ازدواج، سوگواری ها ، اعتقادات، ضرب المثل ها، چیستان ها، بازی های محلی، هنر و صنایع دستی و طب سنتی و ادبیات عامه مردم ایرانشهر است که جزئی از فرهنگ کلی مردم بلوچستان می باشد. از آنجا که این آثار مکتوب نشده اند و گرد تاریخ بر آنها نشسته، حجم وسیعی از آنها از دیده ها پنهان مانده اند که شاید با همت پژوهندگان قابل دریافت باشند، تغییرات و تحولات عمده ی صنعتی و فرهنگی که در کلیه سطوح زندگی انسان ها پدید آمده، موج آن به بلوچستان هم رسیده و بسیاری از جنبه های فرهنگ عامه ی مردم را تحت تأثیر قرار داده است. اما هنوز بسیاری از جوانب زندگی با معیارهای فرهنگ عامیانه در این منطقه پایدار است که ارزش تحقیق و تفحص دارد.

فرهنگ عامه از روزگاران قدیم تا به امروز از نسلی به نسل دیگر انتقال یافته ولی گویا شرایط اوضاع و احوال اجتماعی جهان و تمدن جدید به دنبال آن است که یکسره آنچه را مربوط به گذشته و فرهنگ عامه است، به دست فراموشی سپارد. به همین جهت باید تا حد توان در ضبط و نگهداری آنها به ویژه سنن و آداب و رسوم انسانی و عالیه ای که شیرازه ی هر ملتی است، تلاش کرد. ادبیات عامیانه این سرزمین که سینه به سینه از گذشتگان، به ما رسیده و مسلماً به آیندگان هم خواهد رسید، تاریخ غیر مکتوبی است که شادی ها و غم ها و آرزوهای نیاکان ما را در این خطه از میهن عزیزمان بازگو می کند.

هدف از تدوین و جمع آوری این پایان نامه آن است که علاقه مندان به آداب و رسوم مناطق مختلف کشور به ویژه نسل جوان با جنبه هایی از فرهنگ کشورمان آشنا شده و با مطالعه ی آن به نکات مثبت و ارزشمند این خطه آگاهی پیدا کنند. باشد که همانند چراغی روشن راهنمای نسل آتی شود.

واژگان کلیدی: فرهنگ، آداب و رسوم، ازدواج، بلوچ، بازی، عزاداری، لالایی، افسانه، واژگان محلی، ایرانشهر، چیستان، ادبیات عامه

-1- بیان مسأله

فرهنگ، روش زندگی کردن است که در طی زمان شکل می گیرد و به عنوان میراث معنوی یک قوم تحت نام ادب اجتماعی، اعتقادات، آداب و رسوم و غیره تلقی می گردد. فرهنگ نه به سادگی شکل می گیرد و نه می توان آن را به جای محدودی منحصر کرد، بلکه حاصل تلاش هزاران هزار انسان در طی قرن های مختلف است که مورد پذیرش قرار گرفته و بعضی از آن ها در شمار سنت های اعتقادی درآمده است. از این رو همه ارزش های مادی و معنوی را که در جریان عمل اجتماعی شکل می گیرد و محصول کوشش های جمعی باشد در بر می گیرد. به عبارت کلی همه ی جلوه های مختلف زندگی از آداب و رسوم ، سنت ها و رفتارهای جمعی گرفته تا دقیقه های هنر، لحظات تاریخی و اعتقادات اجتماعی مذهبی، احساسی یک قوم در شمار فرهنگ آن قوم است.

فرهنگ با گاف فارسی بر وزن و معنی فرهنج است. علم و دانش و عقل و ادب بزرگی و سنجیدگی را معنی می دهد که از فر پیشوند و هنگ از ریشه اوستایی به معنی کشیدن، گرفته شده است. فرهنگ مردم ریشه در گذشته های دور دارد و با سنت و ارزش های بشری پیوسته و نیکی و برجستگی آن به اثبات رسیده است. آنها را با اوضاع و موقعیت های تازه و نیازها و خواسته های عامه مردم زمان هماهنگ و همگام می سازد.

مردمان اعصار، آنان که دارای سابقه تاریخی هستند، بیش از ملت های جوان اعتقادات و خرافات عامیانه دارند، به ویژه آنهایی که با نژادهای گوناگون اصطکاک بیشتر پیدا کرده و در نتیجه آمیزش و تماس، عادت اخلاق و آئینشان به افکار و خرافات تازه تری تراوش نموده که نسل به نسل بر سر زبان ها مانده است.

فرهنگ عامّه مجموعه تجربیات و تفکرات بشر در طی قرون و اعصار است و همین تجربیات و آداب و سنتهای مرسوم یک جامعه است که به آن شخصیت و هویت می بخشد. فرهنگ هر قوم و ملتی دارای ویژگی هایی است که باعث جدایی جامعه ای از جوامع دیگر می شود. در عین حال فرهنگ عامه همبستگی های انسانی را در نظر دارد زیرا پایه آن بر نیازهای اصلی و واقعی بشر بنا نهاده شده و تا حد زیادی به طور طبیعی در میان اقوام و قبایل دیگر اشتراک دارند.

فرهنگ مردم را باید در درون زندگی آنها جستجو کرد. اصولاً فرهنگ در متن زندگی جریان دارد. ما زمانی می توانیم به حریم فرهنگ راه پیدا کنیم که آن را به صورت جزئی از زندگی ببینیم. فرهنگ بیانگر توده مردم است و بررسی و شناخت آن را برای تدوین علوم دیگر ضروری می دانند. ارزش بخشیدن به فرهنگ در واقع احترام گذاشتن به مردم است؛ زیرا، مردم از فرهنگشان جدا نیستند و این فرهنگ آنهاست که آنها را می سازد و ارزش می بخشد. طبیعی است که هر قومی که زبان خاص خود را دارد، ادبیات خاصی هم برای زبان وجود دارد. از طرفی، قومی که حوادث هزاره ها را از سر گذرانده ، با این سابقه تاریخی و پشتوانه ی زبانی باید دارای ادبیات غنی قومی باشد. در ادبیات بلوچی ، از آنجا که این آثار مکتوب نشده اند و گرد تاریخ بر آنها نشسته، حجم وسیعی از آنها از دیده ها پنهان مانده اند که شاید با همت پژوهندگان قابل دریافت باشند. اما آن مقدار که از حوادث روزگار  مصون مانده و به صورت شفاهی و کتبی به ما رسیده، اکنون به صورت مجموعه هایی نه چندان کامل در دسترس علاقمندان قرار گرفته اند که بخشی از آن ها گویای تاریخ فرهنگ این قوم هستند. مضامین بعضی از آثار ادبی این قوم از جهان شمولی برخوردارند. اما در این جا آن

فهرست مطالب:

فهرست جداول………………………………………………. ز‌

فهرست نمودارها …………………………………………..ص‌

فصل اول کلیات

بیان مسئله………………………………………………….. 2

ضرورت و اهمیت موضوع…………………………………….. 7

اهداف پژوهش………………………………………………… 9

سؤالات اساسی تحقیق…………………………………….10

فصل دوم پیشینه تاریخی وتجربی تحقیق

مقدمه……………………………………………………….. 12

پیشینه تاریخی……………………………………………… 12

رفتارهای زیست محیطی………………………………….. 12

وضعیت محیط زیست……………………………………….. 13

تاریخچه اجلاس و کنفرانس­های زیست محیطی………….14

 تاریخچه و تعاریف مفهوم سرمایه اجتماعی……………. 17

پیشینه تحقیق………………………………………………21

الف- تحقیقات داخلی……………………………………….21

ب- تحقیقات خارجی……………………………………… 24

جمع­بندی……………………………………………………..28

فصل سوم پیشینه نظری و چارچوب نظری

مقدمه………………………………………………………. 31

رفتار زیست محیطی……………………………………… 31

نگرش جدید نسبت به محیط زیست…………………… 35

سرمایه اجتماعی…………………………………………. 37

پیر بوردیو……………………………………………………. 39

جیمز کلمن…………………………………………………..41

فرانسیس فوکویاما…………………………………………. 43

روبرت پاتنام………………………………………………….44

الف- شبکه­ های مشارکت اجتماعی…………………….. 46

ب- هنجارهای اجتماعی…………………………………..47

ج- اعتماد اجتماعی……………………………………….. 49

جمع­بندی…………………………………………………… 51

چارچوب نظری………………………………………………52

فرضیات تحقیق………………………………………………53

فرضیة اصلی پژوهش……………………………………… 53

فرضیات فرعی پژوهش……………………………………. 53

مدل تحقیق…………………………………………………54

فصل چهارم روش تحقیق

مقدمه…………………………………………………….. 57

روش شناسی تحقیق………………………………….. 57

جامعه آماری……………………………………………… 58

واحد تحلیل……………………………………………… 58

شیوه نمونه گیری…………………………………………58

تعیین حجم نمونه………………………………………… 59

سنجش و اندازه ­گیری مفاهیم…………………………. 60

تعاریف نظری و عملیاتی مفاهیم………………………..60

 ویژگی­های فردی پاسخگویان…………………………….. 61

پایگاه اجتماعی- اقتصادی………………………………. 62

 رفتارهای زیست محیطی………………………………. 62

 سرمایه اجتماعی………………………………………..64

 شبکه­ های مشارکت اجتماعی………………………… 64

هنجارهای اجتماعی……………………………………… 66

اعتماد اجتماعی……………………………………………67

آگاهی زیست محیطی…………………………………… 70

 نگرش زیست محیطی…………………………………… 71

ابزار تحقیق………………………………………………… 72

اعتبار و پایایی ابزار سنجش…………………………….. 72

اعتبار تحقیق……………………………………………… 72

پایایی تحقیق……………………………………………… 73

جمع­بندی…………………………………………………… 73

فصل پنجم یافته­ های پژوهش

مقدمه……………………………………………………… 76

بخش اول: توصیف داده ­ها

مقدمه……………………………………………………… 78

5.1.1 متغیرهای زمینه ­ای……………………………….. 78

1- توزیع پاسخگویان بر حسب شهر…………………….78

2-توزیع پاسخگویان بر حسب جنسیت…………………..79

3- توزیع پاسخگویان بر حسب سن……………………. 79

4- توزیع پاسخگویان بر حسب وضعیت تاهل……………80

5- توزیع پاسخگویان بر حسب وضعیت اشتغال………….80

6- وضعیت طبقه ذهنی پاسخگویان……………………..81

7- وضعیت تحصیلات پاسخگویان……………………….. 82

5.1.2 متغیر موقعیتی- ساختاری……………………….. 82

5.1.3 متغیر وابسته (رفتارهای زیست محیطی)………..83

1- مصرف بهینه گاز………………………………………. 83

 

 

2- مصرف بهینه برق……………………………………….85

3- مصرف بهینه آب………………………………………… 86

4- استفاده از تولیدات دارای استاندارد زیست محیطی….87

5- حفاظت از منابع طبیعی…………………………….. 88

6- استفاده از وسایل بازیافتی………………………… 90

7- وضعیت رفتارهای زیست محیطی………………….. 91

5.1.4 متغیرهای مستقل……………………………….. 93

1- سرمایه اجتماعی…………………………………….93

الف-شبکه ­های اجتماعی……………………………… 93

1. شبکه­ های رسمی…………………………………. 93

2. شبکه­ های غیر رسمی……………………………… 94

3. وضعیت شبکه ­های اجتماعی………………………. 95

ب- هنجارهای اجتماعی…………………………………97

1. هنجارهای فردی……………………………………… 97

2. هنجارهای جمعی…………………………………… 98

3. وضعیت هنجارهای اجتماعی……………………….100

ج- اعتماد اجتماعی……………………………………. 101

1. اعتماد بین شخصی………………………………… 101

2. اعتماد تعمیم یافته………………………………….. 102

3. اعتماد نهادی………………………………………… 103

4. وضعیت اعتماد اجتماعی…………………………… 105

د- وضعیت سرمایه اجتماعی………………………….. 106

2- آگاهی زیست محیطی………………………………108

الف- آگاهی خاص زیست محیطی……………………. 108

ب- آگاهی عام زیست محیطی……………………….. 109

ج- وضعیت آگاهی زیست محیطی……………………. 109

3- وضعیت نگرش زیست محیطی…………………….. 111

بخش دوم: تحلیل داده ­ها

مقدمه……………………………………………………. 113

5-2-1- مقایسه تفاوتهای بین متغیرهای زمینه­ای و رفتارهای زیست محیطی…..114

5-2-2- آزمون فرضیه ­ها………………………………… 120

5-2-3- تحلیل رگرسیون خطی ساده (دو متغیره)……128

5-2-4- تحلیل رگرسیون چند متغیره…………………..130

5-2-5- تحلیل مسیر (آزمون مدل تحلیلی)……………132

جمع بندی……………………………………………… 133

فصل ششم: بحث نتیجه­ گیری

6-1- بحث و نتیجه گیری ………………………………. 137

6-2- محدودیت­های تحقیق……………………………… 140

6-3- پیشنهادات تحقیق……………………………….. 140

ضمایم

 نمودار ماتریس روابط خطی……………………………. 144

 پرسشنامه……………………………………………… 145

 منابع و ماخذ…………………………………………… 151

چکیده:

امروزه، تهدیدات زیست محیطی در مرکز مهمترین پرسش­های وجدان انسان قرن بیست و یکم قرار دارد. این پرسش­ها افکار عمومی جهان را به طرز نگران کننده ­ای به خود معطوف کرده و حساسیت شدیدی نسبت به محیط زیست در سطح جهانی به وجود آورده است. هیچ کس نمی ­تواند این ادعا را بکند که پیدایش مواد آلوده کننده بر روی کره خاکی ما نتیجه برخی دگرگونی­های طبیعی و مستقل از اراده انسان است. اشتباهاتی که در افکار، نگرش و رفتار انسان در نتیجه فعالیت­های خود بر روی زمین مرتکب شده است، یکی از علت­های اصلی خساراتی است که محیط زیست متحمل آن گردیده است.

هدف اصلی این پژوهش، سنجش رفتار زیست محیطی و شناخت تاثیر سرمایه اجتماعی بر رفتارهای زیست محیطی می­باشد. به عبارت دیگر، هدف اصلی پژوهش حاضر پاسخ به این سوال است که آیا با افزایش و یا کاهش سرمایه اجتماعی، در رفتارهای زیست محیطی تغییری به وجود می ­آید یا خیر؟ روش تحقیق در این پژوهش از نوع پیمایش است. نمونه آماری شامل 440 نفر از افراد بالای 18 سال ساکن در مناطق شهری استان کردستان بوده که با روش نمونه گیری خوشه­ای چند مرحله انتخاب شده ­اند.ابزار این تحقیق پرسشنامه بوده است. علاوه براین، متناسب با دو وجه موضوع تحقیق و سؤالاتی كه در مطالعه و بررسی حاضر مهم بوده‌اند، نظریه‌های مربوطه، ارائه و بررسی شدند. برای آنكه تحقیق حاضر انجام گیرد از نظریه­ های روبرت پاتنام (در مورد سرمایه اجتماعی) ودانلپ و ون­لیر(در مورد پارادایم جدید زیست محیطی)  به عنوان چارچوب نظری مورد استفاده قرار گرفته بود.

نتایج تحقیق حاضر نشان می­دهد که با وجود شرایط نامناسب و امکانات محدود زیست محیطی در استان کردستان رفتارهای مسئولانه زیست محیطی افراد مورد مطالعه در حد بالایی بوده­ است. علاوه بر این، یافته­ ها حاکی از در حد نزدیک به متوسط بودن سرمایه اجتماعی افراد مورد مطالعه است. همچنین، نتایج تحقیقی حاضر نشان می­دهد که از یک سو، بین شهر، جنسیت، وضعیت اشتغال و طبقه ذهنی با رفتار مسئولانه زیست محیطی افراد رابطه وجو ندارد و از سوی دیگر، بین سن، وضعیت تاهل، نگرش زیست محیطی، آگاهی زیست محیطی، سرمایه اجتماعی و تحصیلات و رفتار زیست محیطی افراد رابطه وجود دارد.

در خاتمه، به دلایل احتمالی کم بودن میزان سرمایه اجتماعی، وجود رابط معکوس بین تحصیلات و رفتارهای زیست محیطی و عدم رابطه بین تحصیلات و نگرش زیست محیطی پرداخته شد. براین اساس، از جمله دلایل احتمالی کم بودن سرمایه اجتماعی مردم استان کردستان اولاً، ضعف رابطه دولت با نیروهای اجتماعی، ثانیاً، عدم توانایی جامعه در تامین حقوق افراد و نهایتاً، فقدان امنیت می­باشد. همچنین، به علت جدید بودن آموزش محیط زیست در ایران و فقدان محتوا و کیفیت مناسب برای آموزش محیط زیست در نظام آموزشی ایران، اولاً، دانش زیست محیطی در سطح پایینی بوده و ثانیاً، نمی­توان از کسانی که دارای تحصیلات بالای هستند، انتظار داشت که رفتارهای مسئولانه­ای نسبت به محیط زیست داشته باشند.

فصل اول: کلیات

بیان مسأله:

اگر چه مدتهاست بشر متوجه­ی اهمیت محیط زیست در زندگی خود شده است (فیروزی، 1384 :10)، اما امروزه، تهدیدات زیست محیطی در مرکز مهمترین پرسش­های وجدان انسان قرن بیست و یکم قرار دارد. این پرسش­ها افکار عمومی جهان را به طرز نگران کننده ­ای به خود معطوف کرده و حساسیت شدیدی نسبت به محیط زیست در سطح جهانی به وجود آورده است.

جامعه­شناسان، زیست­شناسان، صاحبان صنایع، سیاستمداران، اکولوژیست­ها، اقتصاددانان، هر کدام علت تهدیدات زیست محیطی را از دیدگاه خود توضیح می­ دهند (نگاه کنید به کامونر[1]، 1382: 10-3)، اما نقطه اشتراک­شان این است که بسیاری از تهدیدات زیست محیطی، تخریب منابع، آلوده سازی محیط و… نتیجه فعالیت­های انسان است.

ازدیاد جمعیت، فراوانی محصولات مصرفی، بالا رفتن سطح زندگی و افزایش تقاضای مردم، پیشرفت تکنولوژی، ضعف ارگان­های اجرایی حکومت­ها در اجرای برنامه­ها و پروژه­ های اکولوژیکی حمایت از محیط زیست، استفاده بهره­جویانه و غیر اصولی از محیط طبیعی توسط سرمایه­داران (همان) و در نهایت کنش­های غیر مسئولانه انسان، نتایج ناگوار و خسارات نامطلوبی را به بار آورده و روز به روز این نتایج و خسارت­ها حادتر می­ شود که از جمله می­توان به تخریب محیط زیست و اراضی کشاورزی، گرم شدن زمین، آلودگی هوا، آب، خاک، کاهش منابع طبیعی و نابودی جنگل­ها و مراتع، کاهش منابع تولید انرژی و بروز انواع بیماری­ها اشاره کرد.  بدین ترتیب، انسان با رفتارهایی که در قبال محیط زیست انجام می­دهد و تغییراتی که در محیط ایجاد می­ کند، از قبیل تخریب جنگل برای ایجاد جاده و سد سازی، تغییر مسیر رودخانه، ریختن زباله در محیط طبیعی، مصرف انرژی زیاد، استفاد بیش از حد از منابع طبیعی و … –عمداً یا سهواً- به تخریب محیط زیست می ­پردازد و محیط زیست را با تهدیدی نگران کننده مواجه می­ کند. این تهدید ممکن است به قیمت پایان زندگی انسان بر روی کره زمین تمام ­شود.

بروز مسائل و مشکلات زیست محیطی موجب طرح این پرسش شده است که آیا محیط زیست می ­تواند در برابر ادامه رفتار فعلی انسان­ دوام بیاورد؟ هر روز بر این آگاهی  افزوده می شود که نمی­توان همانند گذشته به مصرف منابع طبیعی جهان ادامه داد و نشانه­ های تنگناهای زیست محیطی در سطح جهان آشكار شده است(عابدی سروستانی و دیگران، 1386: 59). اگرچه ارائه آمار و اطلاعات پیرامون وضعیت محیط زیست لازم است، اما بیش از این كه به اطلاعات علمی درباره خسارات وارد شده به زمین نیاز باشد، به توافقی درباره چگونگی رفتار نسبت به این سیاره نیاز است. در این شرایط، انسان باید به این پرسش نیز پاسخ گوید، هنگامی كه افراد خواهان به حداكثر رساندن سود خود هستند، چگونه می توان از بهره برداری بیش از حد و تخریب منابع طبیعی جلوگیری كرد؟ در واقع، چالش موجود، چگونه زندگی كردن بر روی زمین نیست، بلكه قبولاندن چرایی این چگونه زندگی کردن به افراد است (همان: 60).

وجود مسائل و مشکلات زیست محیطی سبب شد که عده­ی  زیادی از محیط زیست طرفداری کنند که به­زعم صاحب نظران جامعه ­شناسی محیط زیست، بالاخص بوتکین[2] طرفداری از محیط زیست یک گرایش نسبتاً جدیدی است، اما ریشه ­های آن در تاریخ گذشته انسان و جامعه قرار دارد. تمامی جوامع بشری مجبور به پرداختن به محیط زیست بودند، زیرا محیط نه تنها منابع ضروری حیات آنها را تامین می­کرد، بلکه کانون ستیز و تهدید برای ادامه حیات نیز بوده است (بوتکین ، 1385: 628). بوتکین معتقد است که در تمدن غرب همواره 3 پرسش در مورد انسان و طبیعت مطرح است:

1- شرایط طبیعت در غیبت هر گونه نفوذ انسان چگونه است؟

2- تاثیر طبیعت بر انسان چیست؟

3- تاثیر انسان بر طبیعت کدام است و نقش بشر در طبیعت چیست؟(همان).

حفظ طبیعت، تلاش برای بهبود کیفیت محیط زیست و رهیافت اکولوژیک (زیست بوم شناختی) به زندگی، اندیشه­ های متعلق به قرن نوزدهم بود که مدتهای مدید تنها برای نخبگان روشنفکر کشورهای توسعه یافته مطرح بوده است. این قبیل اندیشه­ها، از جمله اندیشه­ های بنیانگذاران اولیه انجمن اوادابن[1] در ایالات متحده امریکا، مختص یک گروه از نخبگان بود که زیر فشار سهمگین صنعتی شدن به زانو درآمده بودند (کاستلز[2] ،1384: 159).

 اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، تعامل توسعه، محیط زیست و پایداری در عرصه‌های مختلف، دغدغه‌ی اصلی اکثر کشورهای در حال توسعه بوده است و در دهه­های پایانی قرن بیستم، روش­های جلب مشاركت مردم در برنامه ­ریزی، مدیریت منابع طبیعی و مدیریت محیط زیست، تحت دگرگونی­های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی دستخوش تغییرات عمده­ای شده است (خاتون­آبادی، 1383)، به طوری که کاستلز در کتاب مشهورش «عصر اطلاعات» می­نویسد: « در دهه 1990، 80 درصد امریکاییان و بیش از 3/2 اروپاییان خود را طرفدار محیط زیست می­دانسته ­اند» (کاستلز، 1384: 147).

 در واقع، روند دهه­های گذشته در اکثر كشورهای پیشرفته صنعتی بیانگر این واقعیت است كه كارگزاران دولتی، كارشناسان  و نیز مدیران عرصه ­های محیط زیست و منابع طبیعی به رهیافتی تازه روی آورده­اند (خاتون آبادی، 1383). این رهیافت تازه شامل: برنامه­ها و قوانین متعددی برای حفظ طبیعت، ارتقای کیفیت زندگی و نهایتاً نجات کره زمین در بلند مدت و نجات نسل کنونی ساکنان آن در کوتاه مدت است (صالحی، 2008). با این وجود، قسمت اعظم مسائل زیست محیطی همچنان به قوت خود باقی مانده است.

هیچ کس نمی ­تواند این ادعا را بکند که پیدایش مواد آلوده کننده بر روی کره خاکی ما نتیجه برخی دگرگونی­های طبیعی و مستقل از اراده انسان است. اشتباهاتی که در افکار، نگرش و رفتار انسان در نتیجه فعالیت­های خود بر روی زمین مرتکب شده است، یکی از علت­های اصلی خساراتی است که محیط زیست متحمل آن گردیده است. به عنوان مثال، به اعتقاد بارو، استفاده بی­رویه از انرژی در منازل، استفاده از تولیدات یکبار مصرف، استفاده از وسایل نقلیه شخصی، استفاده از انواع آفت کش­ها، دفع مواد زاید به روش غیر بهداشتی، جمع آوری و تفکیک نکردن زباله­ها به منظور بازیافت و بسیاری از رفتارهای مخرب زیست محیطی دیگر، همگی در نتیجه رفتار محیطی انسان است (بارو، 1380).

در حالی که محققان محیط زیستی، طرح­های گوناگونی برای حل مشکلات زیست محیطی ارائه نموده ­اند که اغلب آنها تکنولوژیکی هستند، اما امروزه به دلیل هزینه­ های زیاد این طرح­ها، به دگرگونی شیوه ­های زندگی انسان و طرح­های که تمرکز بر رفتارها دارند، علاقه­مند شده ­اند (ازکامپ، 1369). به­عنوان مثال، صالحی در کتاب «مردم و محیط زیست» (2010) می­نویسد که «برای حل مشکلات زیست محیطی باید شکل شیوه ­ها و رفتارهای تولیدی و مصرفی و همچنین شیوه ­های سازمان اجتماعی و زندگی فردی برای رسیدن به سطح سازگاری و تاثیر مثبت بر محیط زیست، تغییر پیدا کند». همچنین، به اعتقاد بنسون[3] تفاهمی عمومی در حوزه محیط زیست به وجود آمده است، این تفاهم، حکایت از آن دارد که راه حل واقعی کاستن از مشکلات و مسائل محیط زیست باید انسان و کنش­های انسانی را شامل شده و متکی به آن باشد (بنسون، 1382). بنسون معتقد است که ‎‎«انسان باید به دنبال پایداری نه فقط برای محیط زیست، بلکه برای محیطی جهت فعالیتهای اقتصادی خود باشد، تا بشریت و محیط زیست بتوانند آینده­ی طولانی­تری داشته باشند» (همان). ارتباط بین مشکلات زیست محیطی و رفتارهای انسانی از نظر صاحب نظران چنان تنگاتنگ است که به­عنوان مثال مالونی[4] از بحران زیست محیطی به عنوان «بحران رفتار ناهنجار» یاد می­ کند (مالونی، 1973).

در قرن حاضر، رفتار­های زیست محیط انسان، به­عنوان یکی از مهمترین و تاثیرگذارترین عامل بر محیط زیست، مورد توجه بسیاری از جامعه­شناسان محیط زیستی قرار گرفته است. کنش­ها و رفتارهای زیست محیطی ضمن اینکه بر بیشتر مسائل و تهدیدات زیست محیطی تاثیر می­گذارند خود نیز از عواملی تاثیر می­پذیرند. محققان جامعه ­شناسی زیست محیطی، از جمله ذکاوت (1977)، دانلپ و ون­لیر (1978)، دانلپ و کاتون (1979)، باتل (1979)، شان و هولز (1990)، استرن و همکاران (1993)، فیالو و جکوبسن (1994)، گرافتون و نولوز (2003)، پری زنگنه و لاکان (2005) و صالحی (2008)، به بررسی عوامل تاثیر گذار بر رفتارها زیست محیطی از جمله متغیرهای جمعیت شناختی (سن، جنس، طبقه اجتماعی، محل سکونت، وضیت تاهل، تعداد فرزندان و سن فرزندان)، گرایش سیاسی، ایدئولوژی سیاسی، عملکرد زیست محیطی ملت­ها، آگاهی زیست محیطی و عقیده دینی، پرداخته­اند.

رفتار زیست محیطی از مفاهیم نوینی است که امروزه در بررسی­های زیست محیطی جوامع مدرن مطرح گردیده است. طرح این مفهوم در بسیاری از رویکردهای زیست محیطی حاکی از اهمیت نقش این رفتارها در محیط طبیعی است.

 یکی دیگر از مفاهیمی که در سال­های اخیر در مطالعات اجتماعی مورد توجه اندیشمندان و محققان قرار گرفته، مفهوم سرمایه اجتماعی است که در کنار منابع مالی و نیروی انسانی از عوامل تاثیرگذار بر ارتقای توسعه پایدار در جوامع انسانی شمرده می­ شود ( موحد و همکاران، 1387). پاتنام این مفهوم را در ابعاد اعتماد، شبکه­ ها و هنجارها به کار می­برد (پاتنام، 1380). طرح مفهوم سرمایه اجتماعی در مطالعات اجتماعی، نشان دهنده اهمیت نقش شبکه­ ها، هنجارها و روابط اجتماعی بر متغیرهای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی نظیر جامعه، خانواده، بزهکاری، تخریب محیط طبیعی، مشارکت سیاسی و رشد اقتصادی است.

پاتنام موفقیت در غلبه بر مشکلات عمل جمعی و فرصت طلبی که در نهایت به ضرر خود افراد تمام می­ شود را به زمینه اجتماعی گسترده­تری که بازی در آن انجام می­پذیرد، ربط می­دهد (پاتنام، 1380: 285). وی معتقد است که همکاری داوطلبانه در غلبه بر این مشکلات در جامعه­ای که سرمایه اجتماعی عظیمی را در شکل هنجارهای عمل متقابل، شبکه­ های مشارکت مدنی و اعتماد به ارث برده، بهتر صورت می­گیرد (همان).

بسیاری از محققان حوزه سرمایه اجتماعی، نظیر پاتنام (1995)، فوکویاما (1998)، کلمن (1998)، ساباتینا (2009)، فیروزآبادی و ایمانی (1384)، ناطق پور و فیروزآبادی (1384)، ازکیا و همکاران (1387) و خوشفر (1387)، خوشفر و همکاران (1388) معتقدند که در دنیای مدرن هر چند تمامی سرمایه­ها (سرمایه مالی[5]، سرمایه فرهنگی[6]، سرمایه انسانی[7]، سرمایه زبانی[8] و سرمایه اجتماعی[9] ) دارای ارزش زیادی هستند، اما نقش سرمایه اجتماعی در کنش­های انسان بسیار برجسته است.

مروری بر منابع مربوط به بحث سرمایه اجتماعی (کلمن[10]، 1998)، (بوردیو[11]، 1986)، (پاتنام[12]، 1995)، (فوکویاما، 1998)، نیز نشان می دهد كه مفهوم سرمایه اجتماعی معطوف به كنش اجتماعی است. سرمایه اجتماعی در واقع توانایی گسترش كنش است و آن را غنی می سازد، به تعبیری منبع كنش اجتماعی محسوب می­ شود(خوشفر و همکاران، 1388: 39). اهمیت سرمایه اجتماعی به گونه­ ای است که در بسیاری از رشته­های علوم انسانی از جمله جامعه ­شناسی، علوم سیاسی و اقتصاد از این مفهوم بحث می­ شود. همچنین در سطح سیاست­گذاری­های محلی تا ملی و در برخی از سازمان­های بین ­المللی نظیر بانک جهانی، سرمایه اجتماعی بیشتر از پیش مطرح می­ شود (شارع­پور، 1385). بنابراین، این مفهوم، مفهومی فرا رشته­ای است.

ارتباط محیط زیست و سرمایه اجتماعی از جمله موضوعات جدیدی است که مورد توجه محققان زیست محیطی قرار گرفته است. خوش­فر و همکاران بر این باورند که هنجارهای اعتماد و مشارکت و همچنین احساس امنیت که ابعادی از سرمایه اجتماعی­اند که بر کنش اجتماعی افراد نسبت به محیط طبیعی پیرامون خود تأثیر به سزایی دارند و در این زمینه عامل تعیین کننده به شمار می­روند (خوش­فر و همکاران، 1388). بنابراین، سرمایه اجتماعی بر کنش میان انسان­ها تمرکز دارد؛ کنشی که در تمام لحظات زندگی انسان وجود دارد و رفتار و نگرش­های وی را تحت تاثیر قرار می­دهد. بخشی از زندگی انسان رفتارها و کنش­های زیست محیطی تشکیل می­دهد، می­توان انتظار داشت که سرمایه اجتماعی بر رفتارهای زیست انسان­ها تاثیر داشته باشد؛ مخصوصاً در جامعه­ای که تهدیدات زیست محیطی با شتابی فزاینده افزایش پیدا می­ کند.

به نظر می­رسد سرمایه اجتماعی دارای دو نوع پیامد مثبت و منفی می­باشد. انتظار می­رود پیامدهای مثبت سرمایه اجتماعی باعث افزایش میزان آگاهی و نگرش­های زیست محیطی و همچنین کنش­ها و رفتارهای مثبت ­شود. در نتیجه، این فرایند رفتارهای زیست محیطی مسئولانه در قبال محیط زیست صورت گیرد. علاوه بر این، انتظار می­رود پیامدهای منفی سرمایه اجتماعی باعث به­وجود آمدن کنش­ها و رفتارهای منفی ­شود و به تبع آن رفتارهای زیست محیطی غیر مسئولانه­ای در قبال محیط زیست صورت گیرد.

با توجه به نقش قابل ملاحظه سرمایه اجتماعی و ابعاد اصلی آن مانند اعتماد، شبکه­ ها و هنجارهای اجتماعی در تعیین کنش­های انسانی و اجتماعی و در شرایطی که خلاء تحقیقات تجربی در بررسی تاثیر سرمایه اجتماعی بر رفتارهای زیست محیطی وجود دارد، پژوهش حاضر به دنبال بررسی چگونگی تاثیر سرمایه اجتماعی (و ابعاد آن) بر رفتارهای زیست محیطی می­باشد.

[1] Audubbon Association

[2] Castells

[3]  Benson

[4]  Maloney

[5] Financial Capital

 

فصل اول: تاریخچه و تعاریف مقدماتی

1 – 1- رگرسیون خطی چند گانه ……………………………………………………………………………………………………………………. 2

            1 – 1 – 1- برآورد حداقل مربعات معمولی   ……………………………………………………………………………………….3

1 – 2- هم خطی چند گانه ……………………………………………………………………………………………………………………………. 4

1 – 2 – 1- تعریف هم خطی …………………………………………………………………………………………………………….. 5

1 – 2 – 2 – تعریف هم خطی در رگرسیون ……………………………………………………………………………………… 5

1 – 2 – 3- آثار هم خطی چند گانه …………………………………………………………………………………………………… 6

1  – 2 – 4- تصحیح هم خطی چند گانه …………………………………………………………………………………………….. 8

1 – 3- استفاده از روش های انقباضی در تصحیح هم خطی چند گانه ………………………………………………………….. 8

1 – 3 – 1- رگرسیون ریج……………………………………………………………………………………………………………………. 9

1 – 3 – 1 – 1- برآوردگر ریج معمولی ……………………………………………………………………………………10

1 – 3 – 1 – 2 – ویژگی های برآوردگر  …………………. ………….. ……………………………………..13

1– 3 – 1 – 3 -جواب برآوردگر ریج در یک طرح متعامد ………. …………………………………………………14

1 – 3 – 2 – برآوردگر لیو ………………………………………………………………………………………………………………………….. 15

1 – 4 – آماره  ………………………………………………………………………………………………………………………………………….17

1 – 5- ضرب هادمارد …………………………………………………………………………………………………………………………………………… 18

       1-5-1- ویژگی های ضرب هادمارد ………………………………………………………………………………………………………………. 18

 

فصل دوم: بهینه کردن برآوردگرها در رگرسیون ریج

2 – 1- روش های بدست آوردن پارامتر ریج …………………………………………………………………………………………………………..21

2 – 1 – 1- روش نموداری برای بدست آوردن پارامتر ریج ……………………………………………………………………….. 22

2 – 1 – 2 -روش محاسباتی برای بدست آوردن پارامتر ریج ……………………………………………………………………… 22

2 – 1 – 2 – 1- رگرسیون ریج تعمیم یافته ……………………………………………………………………………………….. 23

2 – 1 – 3 – روش های مختلف برآورد پارامتر ریج …………………………………………………………………………………….. 25

2 – 2 – تعدیل کردن برآوردگرها …………………………………………………………………………………………………………………………… 30

2 – 3 – یک مطالعه شبیه سازی. ………………………………………………………………………………………………………………………….. 31

 

فصل سوم: برآوردگر رگرسیون ریج خطی شده در رگرسیون خطی

3 – 1- ارزیابی بیشتر برآوردگر لیو ……………………………………………………………………………………………………………………….. 41

3 – 1 – 1- ارتباط بین برآوردگر لیو و ریج ………………………………………………………………………………………………..44

3 – 2 – برآوردگر لیو تعمیم یافته ………………………………………………………………………………………………………………………….. 46

3 – 3 – برآوردگر رگرسیون ریج خطی شده ………………………………………………………………………………………………………….. 46

3 – 3 – 1 – نسخه جدید برآوردگر ریج تعمیم یافته براساس  برآوردگر لیو ……………………………………….. 47

3– 3 – 2 – بدست آوردن برآوردگر رگرسیون ریج خطی شده …………………………………………………………………………… 49

3 – 4 – بهینه کردن سه برآوردگر   و  و   در مجموعه های مختلف ………………………………….. 50

            3 – 4 – 1 – بدست آوردن آماره  برای سه برآوردگر …… …………………………………………………………49

 

            3 – 4 – 2- روش بهینه کردن  سه برآوردگر ………………………………………………………………………………………….. 53

 

فصل چهارم: مثال های کاربردی و شبیه سازی

4 – 1 – مثال شبیه سازی …………………………………………………………………………………………………………………………………….. 58

4 – 2 – مثال واقعی ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 61

 

پیوست

پیوست 1 …………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………65

پیوست 2 …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 70

فهرست منابع و مآخذ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 80

واژه نامه فارسی به انگلیسی ……………………………………………………………………………………………………………………………………. 83

واژه نامه انگلیسی به فارسی ……………………………………………………………………………………………………………………………………. 87

فهرست جدول ها

جدول 2 – 1-  برآورد شده برآوردگرهای ریج اولیه برای    ………………………………………. …………………34

جدول 2 – 2 –  برآورد شده برآوردگرهای ریج تعدیل شده برای   …………….. ………………………………..35

جدول 2 – 3-  برآورد شده برآوردگرهای ریج اولیه برای   ………………………… …………………………………36

جدول 2 – 4-  برآورد شده برآوردگرهای تعدیل شده برای   ……………………… ………………………………..37

جدول 2 – 5  برآورد شده برآوردگرهای ریج اولیه برای   ………………………. ……………………………………..38

جدول 2 – 6 –  برآورد شده برآوردگرهای تعدیل شده برای   …………………………….. ………………………..39

جدول 4 – 1 -متوسط مقدار  برای برآوردگرهای  ،  ،    و  ……………………………60

جدول 4 – 2–  مقدار  برآوردگرهای  ،  ،  ،    و  ……………………………62

جدول 4 – 3- داده های سیمان هالد ……………………………………………………………………………………………………………………….62

فهرست نمودار ها

شکل 3-1- نمودار   امین مولفه برآوردگرهای ریج و لیو برای  ………………………………………………..45

نمودار 4 – 1 – کارایی بهبود یافته  چهار برآوردگر برای شش مقدار

………………………………………………………………60

چکیده

بررسی  روش های مختلف  برآوردیابی در رگرسیون ریج 

در رگرسیون خطی چندگانه، موضوع هم خطی چندگانه مشکلاتی را برای برآوردگر حداقل مربعات پارامتر  به وجود می آورد. در این پایان نامه، ضمن ارائه این مشکلات، تلاش می شود که برآوردگرهای اریبی مانند برآوردگر حاصل از رگرسیون ریج و یا برآوردگر لیو جایگزین برآوردگرهای حاصل از کمترین مربعات نماییم. این برآوردگرها اغلب دارای یک پارامتر اریبی k یا d هستند. می توان با انتخاب مناسب k یا d  برآوردگری با میانگین مربعات خطای کمتری نسبت به برآوردگر حداقل مربعات بدست آورد. روش های مختلف برآورد کردن پارامتر اریبی در رگرسیون ریج معمولی را ارائه داده و سپس با بهره گرفتن از این روش ها، برآوردگرهای تعدیل یافته جدیدی بدست می آوریم. برآوردگر ریج خطی شده را معرفی کرده و با بهره گرفتن از معیار ، به بهینه کردن این برآوردگر و دو نسخه تعمیم یافته برآوردگر لیو می پردازیم. در پایان به وسیله یک مطالعه شبیه سازی و یک سری داده واقعی، عملکرد برآوردگرهای معرفی شده را با هم مقایسه می کنیم.

Abstract

A Survey on Different Estimation Methods in the Ridge Regression

 

In Multiple linear Regression models, multicollinearity caused some problems for least squares estimator of  the model’s parameter. In this thesis, we present these problems. moreover, we attempted to replace biased estimators which are obtained from ridge regression or liu estimation process by the estimators which are obtained by least squares method. It is essential to note that these estimators have a biased parameter, k or d. by an appropriate selection of  k or d, we can find an estimator with minimum mean square error property relative to ordinary least squares estimator. We also present methods of estimating biased parameter in ordinary ridge regression and than from these methods, new modify estimators are obtained. we introduce a Linearized Ridge Regression estimator and using PRESS criterion, we optimaize this estimator and also two versions of Generalized Liu estimators. At last, using a simulation study and a real set of data, we compare performance of given estimators.

تاریخچه و تعاریف مقدماتی

در این فصل به تعاریف و مقدمات لازم از جمله مدل رگرسیونی چند گانه، مفهوم هم خطی چند گانه، رگرسیون ریج و غیره که در فصل های بعد به آن نیاز داریم، ­خواهیم پرداخت.

1-1– رگرسیون خطی چندگانه

تحلیل رگرسیون فن و تکنیکی آماری برای بررسی و به مدل درآوردن ارتباط بین متغیرها است. واژه رگرسیون اولین بار توسط فرانسیس گالتون در سال 1877 معرفی شد. رگرسیون تقریباً در هر زمینه‌ای از جمله مهندسی، فیزیک ، اقتصاد، مدیریت، علوم زیستی، علوم اجتماعی و غیره کاربرد دارد. هدف این است كه رابطه بین یكی از متغیرها (متغیر پاسخ)، با متغیرهای دیگر (متغیرهای رگرسیونی) بررسی شود.

مدل رگرسیونی که مشتمل بر بیش از یک متغیر رگرسیونی(مستقل) باشد، مدل رگرسیون چندگانه نامیده می شود.(رضوی پاریزی (1382)).

مدل استاندارد برای رگرسیون خطی چندگانه به صورت زیر می باشد:

 

(1-1)

که در آن

 

= ε

پیش گفتار

شاید به توان ادعا کرد تفکرفازی با شروع تفکر انسان همزاد است. یعنی بشر همواره کلمات و عباراتی را به کار گرفته است که مرزهای روشنی با هم نداشته اند. برخلاف ابهامات از نوع احتمال که مرز میان وقایع آن به­وضوح مشخص است (مثلا: در پرتاب یک سکه، به هر حال نتیجه پرتاب یا شیر است یا خط، بین این دو ابهامی وجود ندارد) در ابهام نوع فازی مرزها درهم آمیخته است. این درهم آمیختگی برای مردم یک سهولت و برای شعرا یک موهبت است. مردم عادی به کمک آن انتقال مفاهیم و استدلال را کوتاه می­ کنند و شعرا از آن به وجد می­آیند.

وقتی می­گوییم او جوان است، آزادی یک ارزش است و گرانی بیداد می­ کند، در عین نادقیقی، مفاهیم قابل فهمی را منتقل کرده ایم. این که در عبارت “کوه­های سر به فلک کشیده، جنگل­های گسترده و دشت­های زیبا ” نمی­گوییم هر کدام دقیقا چند متر است یا چند درجه زیباست، به میزان بلندی، گستردگی و زیبایی آن­ها خدشه­ای وارد نکرده­ایم. به این دلیل به نظر می­رسد فازی بودن جزء زندگی ماست و باید آن را شناخت و نیز به طریقی سنجید و به کارگرفت. تئوری مجموعه­های فازی، نخستین بار به طور رسمی توسط پرفسور لطفی عسگرزاده در سال 1965  مطرح شد. او از فارغ التحصیلان سال 1320 هجری شمسی دانشکده فنی دانشگاه تهران بود. کلمه فازی در لغت­نامه معانی مختلفی همچون مبهم، ناآشکار، نادقیق وگنگ دارد. پیش قدمی ژاپنی­ها در به کارگیری منطق فازی در سیستم کنترل (از جمله در تجهیزات صنعتی، مترو، لوازم خانگی و غیره) نقش مهمی در جلب توجه جهانیان و به ویژه متخصصان و مهندسان غربی به کارآیی و اثر بخشی این تئوری داشت. اکنون کاربردهای آن در علوم مختلف اجتماعی، صنعتی، مدیریتی، پزشکی وغیره به شدت مورد توجه است. پس از معرفی منطق فازی، مجموعه­های بسیاری بر اساس این منطق معرفی گردید. مجموعه­های فازی، مجموعه­های فازی شهودی، مجموعه­های فازی بازه ای مقدار و… از  آن جمله­اند. برای هر مجموعه­ی معرفی شده، نیاز به معرفی اندازه­ های فاصله مبتنی بر شرایط آن مجموعه کاری دور از انتظار نیست.

در نتیجه ما در این پایان نامه در نظر داریم تا برخی از اندازه­ های فاصله را که تاکنون برای مجموعه­های مورد بحث بیان شده گرد آوری کنیم و سپس

 به مقایسه آنها می­پردازیم.

این پایان نامه مشتمل برسه فصل است. فصل اول شامل برخی تعاریف و مفاهیم اولیه فازی می­باشد. در فصل دوم و فصل سوم  بعضی از اندازه­ های فاصله را به ترتیب برای مجموعه­های فازی شهودی و مجموعه­های فازی شهودی بازه­ای مقدار بیان می­­­­­­کنیم و با مثال­هایی کارایی آن­ها را نشان خواهیم داد.

مقدمه مفاهیم اولیه و تعاریف مقدماتی

در پیش گفتار مرور کوتاهی بر تاریخچه منطق فازی و علت استفاده از محاسبات فازی داشتیم، در این قسمت سعی داریم تا برای درک بهتر تفاوت­های مجموعه­های فازی[1] و مجموعه­های غیرفازی[2] به مرور برخی تعاریف مقدماتی بپردازیم. اغلب تعاریف فصل از منابع  [1] و [17] استخراج شده است.

1-1- مجموعه­های غیر فازی

تعریف 1-1-1- (مجموعه قطعی[3]یا غیرفازی) یک مجموعه گردآیه­ای از اشیای کاملاً معین و متمایز می باشد که اشیای تشکیل دهنده آن را اعضای مجموعه یا عناصر مجموعه می نامیم.

به طور مثال مجموعه اعداد طبیعی                                                              1) ℕ=

مجموعه اعداد حسابی                                                                         2) W=

مجموعه اعداد صحیح                                                          3) ℤ =

مجموعه اعداد گویا                                                   4) ℚ =

 

مجموعه اعداد گنگ                                                                         =

 

مجموعه اعداد حقیقی                                                                             6)

 

یک مجموعه را به چهار طریق می توان نشان داد:

1) نمایش تفصیلی یا فهرستی: در این نمایش اعضای مجموعه به صورت فهرست داخل { } قرار می گیرند.

فصل اول: کلیات پژوهش

1-1- مقدمه…………………………………………………… 3

1-2- بیان مساله……………………………………………… 4

1-3- اهمیت و ضرورت پژوهش………………………………. 7

1-4- اهداف پژوهش……………………………………………7

1-4-1- هدف کلی…………………………………………….. 7

1-4-2- اهداف جزیی………………………………………….. 8

فصل دوم: مبانی نظری

مقدمه…………………………………………………………. 11

2-2- تعاریف و مفاهیم……………………………………….. 13

2-1- پیشینه پژوهش………………………………………… 16

2-1-1- تحقیقات داخلی…………………………………….. 16

2-1-2- تحقیقات خارجی…………………………………… 18

2-2- مبانی نظری پژوهش ……………………………….. 20

2-2-1- نظریه سرمایه اجتماعی……………………………26

2-2-3- تاثیر سرمایه اجتماعی بر کیفیت زندگی……….. 32

2-2-4- نظریه ویژگیهای پایگاهی (منزلت نقشی)………. 37

2-2-5- نظریه احساس محرومیت نسبی…………………39

2-3- الگوی تحلیلی………………………………………… 40

2-4- مدل نظری تحقیق……………………………………. 41

2-5- فرضیه‌های پژوهش…………………………………….41

فصل سوم: روش شناسی

3-1- روش پژوهش………………………………………….. 45

3-2- جامعه آماری…………………………………………… 45

3-3- حجم نمونه……………………………………………..46

3-4- واحد نمونه…………………………………………….. 46

واحد نمونه گیری سرپرست خانوار……………………….. 46

3-5- روش نمونه گیری ……………………………………. 46

3-6- تعریف نظری مفاهیم………………………………….47

3-7- تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای تحقیق……..47

3-7-1- متغیر‌های مستقل………………………………… 48

3-7-1-1- متغیر‌های جمعیتی…………………………….. 48

3-7-1-2- متغیر‌های پایگاه اقتصادی – اجتماعی………… 48

3-7-1-3- سرمایه اجتماعی………………………………. 50

3-7-1-4- شکل‌های ساختاری سرمایه اجتماعی………. 51

3-7-1-5- شکل‌های شناختی سرمایه اجتماعی……….. 52

3-7-1-6- متغیر احساس محرومیت نسبی……………… 55

3-7-2- متغیر وابسته……………………………………….. 56

3-7-2-1- کیفیت زندگی…………………………………….. 56

3-8- اعتبار و پایایی…………………………………………. 58

3-9- ابزار گردآوری داده ها …………………………………..58

فصل چهارم: یافته‌ها

4-1) توصیف…………………………………………………… 63

4-1-1) مشخصات جمعیتی جامعه ی مورد بررسی……..63

 

 

4-1-2) مشخصات اقتصادی- اجتماعی پاسخگویان……… 65

4-1-3) تحلیل وضعیت کیفیت زندگی و ابعاد آن………….. 68

4-1-4) تحلیل وضعیت محرومیت نسبی…………………… 69

4-1-5) تحلیل وضعیت سرمایه اجتماعی و ابعاد آن………. 70

4-1-6- تحلیل وضعیت امکانات خانوار……………………… 73

4-2) آمار استنباطی………………………………………… 74

4-2-1) رابطه کیفیت زندگی ذهنی و عینی………………. 74

2-4-2) بیان کیفیت تفاوت بین میانگین نمره کیفیت زندگی در بین روستاها….75

4-2-3) تأثیر متغیرهای مستقل بر کیفیت زندگی……….. 76

4-2-4) فرضیه اول……………………………………………. 78

4-2-5) فرضیه دوم…………………………………………… 79

4-2-6) فرضیه سوم…………………………………………… 79

4-2-7) فرضیه چهارم…………………………………………… 81

4-2-8) فرضیه پنجم……………………………………………. 82

4-2-9) فرضیه ششم…………………………………………. 82

تحلیل عوامل مؤثر بر کیفیت زندگی…………………………… 83

4-2-10) حالات چهارگانه کیفیت زندگی……………………… 86

فصل پنجم: نتیجه گیری

5-1- بحث و نتیجه گیری……………………………………….. 97

5-2- پیشنهادات………………………………………………… 99

منابع فارسی…………………………………………………. 103

منابع لاتین…………………………………………………….. 106

چکیده:

داشتن زندگی مطلوب و با کیفیت همواره آرزوی بشر بوده کیفیت زندگی یکی از مهم ترین مسایل پیش روی جهان امروز می‌باشد. همچنین ارتقاء آن از مهم ترین هدف‌های حکومت‌ها و دولت‌های مختلف در سطح جهان محسوب می‌شود. این متغیر معمولاً از طریق شاخص ­های ذهنی حاصل از پیمایش و ارزیابی ادراكات ورضایت افراد از زندگی و یا با بهره گرفتن از شاخص ­های عینی حاصل از داده ­های ثانویه و به ندرت با بهره گرفتن از هر دو نوع شاخصه­ها اندازه ­گیری می­ شود. هدف این پژوهش سنجش کیفیت زندگی روستاییان از طریق استفاده هم­زمان از ابعاد عینی و ذهنی و نیز اولویت­ بندی نیازهای ساکنین و تعیین عوامل تاثیرگذار بر آن می­باشد. رویكرد اصلی این پژوهش با بهره گرفتن از تلفیق و مقایسه شاخص ­های عینی و شاخص‌های ذهنی بوده است. متغیرهای مستقل در این پژوهش عبارتند از: درآمد سرانه، تحصیلات، پایگاه اقتصادی اجتماعی، احساس محرومیت نسبی و سرمایه اجتماعی. جامعه آماری مناطق روستایی شهرستان همدان می­باشد. حجم نمونه نیز بر اساس جدول کرجسی و مورگان و با روش­ نمونه گیری خوشه­ای چند مرحله­ ای با توجه به تعداد خانوارها (27885 خانوار) 400 خانوار برآورد شد. و با بهره گرفتن از پرسش­نامه، داده ­های مورد نیاز از طریق پاسخ­های افراد جمع­آوری و با بهره گرفتن از نرم­افزار spss پردازش شدند. نتایج این مطالعه نشان می­دهد که بین متغیرهای درآمد سرانه، پایگاه اجتماعی اقتصادی، احساس محرومیت نسبی و سرمایه اجتماعی با متغیر وابسته یعنی کیفیت زندگی رابطه معنادار وجود دارد. هم­چنین مقایسه نتایج ابعاد عینی و ذهنی کیفیت زندگی نشان می­دهد که ( 29) درصد در حالت بهزیستی و (7/36) درصد در حالت محرومیت قرار دارند؛ در حالی­كه  (1/10) درصد در حالت ناهماهنگی و (06/24) درصد در حالت انطباق قرار گرفته‌اند  همچنین نتایج نشان داد که اکثر خانوارهای روستایی از احساس محرومیت نسبی متوسط به بالایی رنج می­برند که حدود 5/38 درصد می­باشد. حدود 9/13 درصد از پاسخگویان نیز از احساس محرومیت نسبی پایینی برخوردارند. نتایج نیز نشان داد که بر خلاف فرضیه تحقیق، متغیر میزان تحصیلات کم‌ترین تاثیر را بر کیفیت زندگی داشته است و نیز مقادیر بتا نشان می­دهد که متغیر احساس محرومیت نسبی بیش­ترین تاثیر را بر کیفیت زندگی داشته است.

فصل اول: کلیات پژوهش

1-1- مقدمه

داشتن زندگی مطلوب و با کیفیت همواره آرزوی بشر بوده است. کیفیت زندگی یکی از مهم ترین مسایل پیش روی جهان امروز می‌باشد. « همچنین ارتقاء کیفیت زندگی از مهم ترین هدف‌های حکومت‌ها و دولت‌های مختلف در سطح جهان محسوب می‌شود (حسین زاده و میزایی، 17،1376).

 مفهوم کیفیت زندگی به‌طور هم زمان در حوزه‌های مختلف علوم نیز گسترش یافته است. به این ترتیب در انتهای قرن بیستم مفهوم کیفیت زندگی یکی از موضوعات اساسی مورد علاقه پژوهشگران علوم مختلف همچون شهرسازی، جغرافیا، اقتصاد، جامعه شناسی و روان شناسی بوده است. اندازه‌گیری کیفیت زندگی می‌تواند برای ارزیابی سیاست­های گذشته و هم­چنین پایه گذاری استراتژی‌های برنامه‌ریزی ناحیه‌ای در آینده مورد استفاده قرار گیرد. بخش قابل توجهی از مطالعه­های انجام شده در مورد کیفیت زندگی به نواحی شهری اختصاص دارد امّا از دهه­های اخیر و با رشد پرشتاب صنعت و فناوری در جهان، عقب‌ماندگی مناطق روستایی بیشتر عیان گردیده است، «به‌طوری که فقر روستایی تقریباً 63 درصد از کل فقر جهانی را شامل می‌شود». درایران فقر مطلق کاهش یافته، امّا فقر نسبی به خصوص در مناطق روستایی افزایش یافته است (حیدری 1390). و این چالش بزرگ و مهمی است که باید هر چه زودتر با شناخت علل و عوامل آن به چاره اندیشی پرداخت. این پژوهش با هدف بررسی جامعه­شناختی شاخص های کیفیت زندگی روستایی و عوامل اجتماعی موثر بر آن در مناطق روستایی شهرستان همدان، تدوین، و شاخص‌های عینی و ذهنی کیفیت زندگی را بررسی کرده است.

2-1- بیان مسأله

«کیفیت زندگی، مفهومی پیچیده و چند بعدی است که تحت تأثیر موءلفه­‌هایی چون زمان و مکان، ارزش­های فردی و اجتماعی قرار دارد و از این رو معانی گوناگونی برای افراد و گروه های مختلف بر آن مترتب است. برخی آن را به عنوان قابلیت زیست پذیری یک ناحیه، برخی دیگر به عنوان اندازه‌ای برای میزان جذابیت و برخی به عنوان رفاه عمومی، بهزیستی اجتماعی، شادکامی، رضایت­مندی و مواردی از این دست تعبییر کرده اند (اپلی و منون[1] 2007 به نقل از رضوانی و همکاران 1387). در واقع مفهوم کیفیت زندگی یک متغیر ترکیبی می‌باشد که از چندین متغیر متأثر می‌گردد. تغییر در سطح درآمد مردم، شرایط زندگی، وضع سلامت، محیط، فشار روحی و روانی، اوقات فراغت، شادمانی خانوادگی روابط اجتماعی و چندین متغیر دیگر نظیر آن به شکل مرکب، کیفیت زندگی و تغییرات آن را تعیین می‌کند» (جاجرمی و کلته[2] 1385: 5و6).

«هرچند که ارتقای کیفیت زندگی در مقیاس­های فردی و اجتماعی از دیرباز مورد توجه برنامه‌ریزان بوده است، اما در دهه‌ های اخیر با اولویت یافتن اهداف اجتماعی و تدوین آن­ها در قالب برنامه‌های توسعه، به تدریج نگرش انسانی و جامعه شناختی درباره کیفیت زندگی در برنامه‌ریزی‌ها و سیاست‌گزاری‌های کلان کشورهای پیشرفته راه‌یافته است. باگسترش رویکرد انسانی و ورود مفهوم کیفیت زندگی در پژوهش­ها یا نوشتارهای توسعه پایدار، مراکز و مؤسسه­های بسیاری به مطالعه مفهوم کیفیت زندگی، شاخص ­های سنجش و چگونگی ارتقای آن پرداخته­اند »(امیدی، 1387، 4) و گستره مربوط به کیفیت زندگی و سنجش آن شاید در هیچ زمانی به اندازه امروز وسیع نبوده است.

کیفیت زندگی مردم و مکان­های روستایی به عوامل زیادی از جمله اشتغال، درآمد مناسب، دسترسی به خدماتی مانند آموزش و بهداشت، سلامت، محیط طبیعی، امنیت اجتماعی و… وابسته است. هرچند کیفیت زندگی مردم و مکان­های شهری نیز بدین عوامل وابسته است، اما با چالش­های مربوط به سنجش رفاه و زندگی بهتر در مناطق روستایی بسیار تفاوت دارد. برخی از این چالش به شرایط اقتصادی وابسته­اند، اما برخی دیگر به چارچوب سازمانی و نهادی موجود در نواحی روستایی مربوط می‌شود. عواملی مانند مقیاس کوچک و تراکم کم سکونتگاه های روستایی، کاهش اشتغال و درآمد در بخش کشاورزی، امکانات کشاورزی، فاصله زیاد و انزوای جغرافیایی روستاها، راه‌های ارتباطی و شبکه حمل و نقل نامناسب، و ناکارآمدی سیاست­های لازم برای بهبودکیفیت، زندگی روستایی را پیچیده­تر می­ کند.

با توجه به این که بیش از 30% جمعیت ایران در روستا‌های کشور زندگی می‌کنند و بار مسئولیت تأمین بسیاری از نیازمندی­های غذایی مردم شهر نشین را بر عهده دارند و بدین جهت از نقشی بی بدیل و راهبردی در رشد و توسعه کشور و به ویژه حفظ استقلال آن حداقل در حوزه ی غذایی برخوردار هستند. استان همدان یکی از استانهای مهاجرپذیر و مهاجر فرست می باشد که از نظر مهاجرفرستی از روستا به شهرستانهای استان و سایر استانها بیشترین آمار را به خود اختصاص داده است .

و طی اعلام فرمانداری استان این عامل ناشی از تنگناها و محدودیتها، بحران آب در بخش کشاورزی این عامل بسیار موثری در کاهش اشتغال روستاییان در این بخش و در نهایت روی آوردن به مشاغل غیرکشاورزی و در نتیجه کاهش سطح کیفیت زندگی آنها و تلاش در جهت مهاجرت برای یافتن مشاغل و درآمد کافی برای بهبود زندگی آنها شده است. این تگنا در روستاهای شهرستان همدان خصوصا بخش مرکزی طبق اعلام فرمانداری در سایت اختصاصی خود مشهودتر بوده بطوریکه در این روستاها بیشترین مشاغل، مشاغل تولیدی، خانگی و غیرکشاورزی بوده و بعضا بعلت پایین بودن کیفیت زندگی به حاشیه شهر و یا (حواشی استان تهران، کرج، قم، اصفهان،کرمانشاه ) مهاجرت کردند.

 آگاهی از سطح کیفیت زندگی آن ها، شاخص‌های کیفیت زندگی آنان و عوامل تأثیر گذار برآن از نهایت اهمیت برخوردار است و برای زمینه سازی در راستای دستیابی به دوران رشد و شکوفایی کشور از الزامات آغازین می‌باشد و عدم توجه و اهتمام لازم در این زمینه می‌تواند خسارات جبران ناپذیری حتی در حد تهدید امنیت ملی، تمامیت ارضی و استقلال کشور در پی داشته باشد. از این روی و در راستای تحقق فرایند یاد شده، این پژوهش در پی این پرسش‌های زیر پاسخ داده است:

1- کیفیت زندگی روستاییان در مناطق روستایی شهرستان همدان در چه حدی است؟

2- متغیرهای اجتماعی (سرمایه اجتماعی، احساس محرومیت نسبی، پایگاه اقتصادی واجتماعی) تا چه اندازه بر کیفیت زندگی روستاییان تاثیر دارند؟

3- تاءثیرگذاری متغیرهای زمینه­ای (درآمد سرا نه، تحصیلات و بعد خانوار) بر کیفیت زندگی روستاییان چقدر است؟

3-1- اهمیت و ضرورت پژوهش

بهبود كیفیت زندگی در یک مكان خاص و یا برای اشخاص و گروه­های خاص همواره كانون اصلی توجه برنامه‌ریزان بوده است. در واقع بهبود كیفیت زندگی در هر جامعه­ای، یكی از مهم­ترین اهداف سیاست­های عمومی آن­جامعه می­باشد. مطالعات­كیفیت زندگی می ­تواند به شناسایی نواحی مسأله‌دار، علل نارضایتی مردم،اولویت­های روستاییان در زندگی، تأثیر عوامل اجتماعی- جمعیتی بر كیفیت زندگی و پایش و ارزیابی كارایی سیاست­ها و راهبردها در زمینه ی كیفیت زندگی كمك كند. یک دلیل مهم برای توجه به مفهوم كیفیت زندگی، درتخصیص مؤثر منابع محدود و كمیاب نهفته است. با توجه به منابع معین، سیاست‌گزاران می‌بایست بهترین راه را برای توزیع آن­ها در راستای نیازها و اولویت­های مردم بیابند. این امر می ­تواند بوسیله كاربرد نتایج تحقیقات مرتبط، به عنوان ورودی به فرایند تصمیم­سازی و سیاست‌گزاری تحقق یابد. «به بیان دیگر چنین تحقیقاتی وسیله و ابزار تولید توصیه­های سیاستی مناسب برای مسئولان هستند» (النگین[1] و همکاران 2001). اجرای طرح‌ها تخصصی شناخت كیفیت زندگی، تصمیم­ گیران را در درك بهتر پیچیدگی مشكلات و شناسایی توانایی­های بهبود كیفیت زندگی در نقاط مختلف روستایی، یاری می­كند.