چكیده

مقدمه و هدف :  همودیالیز منجر به تغییر در شیوه زندگی و وضعیت سلامت فرد می­ شود که نه تنها سلامت جسمی بلکه دیگر ابعاد سلامتی را نیز به مخاطره می­اندازد که همه این عوامل کیفیت زندگی بیمار را تحت تاثیر قرار می­دهد، لذا مطالعه حاضر با هدف تعیین تاثیر بازتوانی برکیفیت زندگی، میزان امید و افسردگی بیماران تحت همودیالیز شهرستان جوانرود انجام شد.

مواد و روشها : این پژوهش یک مطالعه نیمه تجربی از نوع قبل و بعد است که به  روش نمونه گیری غیر احتمالی براساس معیارهای ورود روی30 بیمار مراجعه کننده به مرکز همودیالیز بیمارستان حضرت رسول  جوانرود  در سال  1392 انجام شد. برنامه بازتوانی با مشارکت متخصصین رشته های پرستاری، فیزیوتراپی، روانشناسی بالینی به مدت 8 هفته اجرا شد. ابزار گردآوری اطلاعات شامل پرسشنامه ­های کیفیت زندگی فرانس و پاورس، شاخص امید هرث،  افسردگی بک و مشخصات فردی بود. پس از بیان  اهداف پژوهش برای بیماران و اخذ رضایت نامه کتبی آگاهانه، پرسشنامه ها توسط کمک پژوهشگر طی مصاحبه با بیمار تکمیل گردید. سپس بیماران در طی 8 هفته تحت برنامه ­های فیزیوتراپی، روان درمانی و تغذیه درمانی و مراقبت از خود (8 جلسه هر هفته یک جلسه )  قرار گرفتند. بعد از برنامه بازتوانی مجددا پرسشنامه ها تکمیل گردید. سپس داده ها با بهره گرفتن از نرم افزار spss20 و آزمونهای آمار توصیفی، تی زوجی، آنالیز واریانس یکطرفه، ویلکاکسون، کروسکال والیس، من ویتنی، آزمون دقیق فیشر و کای اسکوئر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافته ها : میانگین سنی بیماران 3/14±8/55 سال، 60% مرد و 3/93%متاهل بودند. 70% از بیماران بی سواد ، 3/83% بیکار و میانگین مدت زمان همودیالیز 4/2±3 سال بود. میانگین نمره کیفیت زندگی بیماران بعد از انجام مداخله( 3/2±7/19) افزایش  معناداری نسبت به میانگین نمره قبل از مداخله( 1/1±2/15 ) نشان داد (0001/0>P). همچنین نمرات کیفیت زندگی تمامی بیماران قبل از مداخله بین 19- 10 بود که در سطح متوسط یا نیمه مطلوب قرار داشتند، اما بعد از مداخله کیفیت زندگی50% بیماران به سطح خوب ارتقاء یافت(0001/0>P). رابطه آماری معناداری بین سطح کیفیت زندگی با وضعیت تاهل، میزان تحصیلات، اشتغال و مدت زمان همودیالیز دیده نشد. همچنین میانگین نمره میزان امید بیماران بعد از انجام مداخله( 3/3±4/38 ) افزایش معناداری نسبت به میانگین نمره قبل از مداخله( 8/4±6/26 ) نشان داد (0001/0>P) . همچنین در مقایسه شاخص افسردگی قبل و بعد از مداخله نتایج نشان دادکه میانگین نمرات بیماران بعد از مداخله( 1/3±5/10) نسبت به میانگین نمره قبل از مداخله

( 9/10±4/36) کاهش یافته است که نشان دهنده وضعیت بهتر بیماران از نظر افسردگی بعد از انجام مداخلات بازتوانی می­­­­باشد(0001/0>P).

بحث و نتیجه گیری: اجرای بازتوانی با بهبود کیفیت زندگی، افزایش امید وکاهش افسردگی بیماران همودیالیزی همراه است، پیشنهاد می­گردد برنامه های بازتوانی با مشارکت متخصصین رشته­های مختلف پرستاری، فیزیوتراپی و روانشناسی بالینی در مراکز همودیالیز اجراگردد. همچنین در پژوهش­های بعدی تاثیر برنامه ­های نوتوانی روی تعداد دفعات همودیالیز، شاخص ­های خونی، سلامت روانی و رضایتمندی بیماران با حجم نمونه بیشتر و در مدت زمان طولانی­تر مورد مطالعه قرارگیرد.

 

واژه های کلیدی: بازتوانی، کیفیت زندگی، امید، افسردگی، همودیالیز، پرستاری، ایران

 

فهرست مطالب

 

 

 

 

فصل اول

1-1. مقدمه و بیان مساله………………………………………………………………………………………………………………………..2

فصل دوم

چهار چوب پنداشتی و مروری برمتون ……………………………………………………………………………………………………8

2-1. تعریف نارسایی مزمن کلیه……………………………………………………………………………………………………………9

2-1-1. اپیدمیولوژی……………………………………………………………………………………………………………………………..11

2-1-2. تشخیص بیماری……………………………………………………………………………………………………………………….12

2-1-3. پاتوفیزیولوژی بیماری نارسایی مزمن کلیه……………………………………………………………………………..12

2-1-4. مراحل CKD و مشخص کردن جمعیت در معرض خطر…………………………………………………………13

2-1-5. بیوشیمی اورمی………………………………………………………………………………………………………………………..14

2-1-6.. تظاهرات بالینی و آزمایشگاهی نارسایی مزمن کلیه…………………………………………………………………15

2-1-7. ارزیابی و درمان مبتلایان به CKD……………………………………………………………………………………………16

2-1-7-1. تاریخچه و معاینه فیزیکی……………………………………………………………………………………………………..16

2-1-7-2. بررسی های آزمایشگاهی………………………………………………………………………………………………………16

2-1-7-3. مطالعات تصویر برداری…………………………………………………………………………………………………………17

2-1-7-4. بیوپسی کلیه………………………………………………………………………………………………………………………….17

2-1-8. اثبات تشخیص و اتیولوژیCKD ………………………………………………………………………………………………18

2-1-9. کاهش سیر پیشرفتCKD…………………………………………………………………………………………………………19

2-1-9-1. محدودیت پروتئین………………………………………………………………………………………………………………..19

2-1-9-2. کند کردن بیماری کلیه دیابتیک………………………………………………………………………………………….19

2-1-9-3. کنترل گلوکز خون………………………………………………………………………………………………………………..20

2-1-9-4. کنترل فشارخون و پروتئین اوری…………………………………………………………………………………………20

2-1-9-5. درمان سایر عوارض نارسایی کلیه (تعدیل دوز داروها)………………………………………………………..21

2-1-10. همودیالیز در درمان نارسایی کلیه………………………………………………………………………………………….21

2-1-10-1. همودیالیز…………………………………………………………………………………………………………………………….22

2-1-10-1-1. دیالیزکننده…………………………………………………………………………………………………………………….23

2-1-10-1-2. مایع دیالیز……………………………………………………………………………………………………………………..23

2-1-10-1-3. سیستم حمل خون………………………………………………………………………………………………………..23

2-1-10-1-4. دسترسی عروقی…………………………………………………………………………………………………………….23

2-1-10-2. اهداف همودیالیز…………………………………………………………………………………………………………………25

2-1-10-3. عوارض طی همو دیالیز……………………………………………………………………………………………………..25

2-1-10-3-1. هایپوتانسیون………………………………………………………………………………………………………………….25

2-1-10-3-2. درمان هایپوتانسیون……………………………………………………………………………………………………..26

2-1-10-3-3. کرامپ عضلانی……………………………………………………………………………………………………………….26

2-1-10-3-4. پیشگیری از کرامپ عضلانی………………………………………………………………………………………….27

2-1-10-3-5. تهوع و استفراغ……………………………………………………………………………………………………………….27

2-1-10-3-6. درمان تهوع و استفراغ……………………………………………………………………………………………………27

2-1-10-3-7. سردرد…………………………………………………………………………………………………………………………….27

2-1-10-3-8. درمان سردرد………………………………………………………………………………………………………………….27

2-1-10-3-9. پیشگیری از سردرد………………………………………………………………………………………………………..27

2-1-10-3-10. درد قفسه سینه و درد پشت……………………………………………………………………………………….28

2-1-10-3-11. درمان درد قفسه سینه و درد پشت……………………………………………………………………………28

2-1-10-3-12. خارش………………………………………………………………………………………………………………………….28

2-1-10-3-13. درمان خارش……………………………………………………………………………………………………………….28

2-1-10-3-14. تب و لرز………………………………………………………………………………………………………………………29

2-1-10-3-15. درمان تب و لرز……………………………………………………………………………………………………………29

2-1-10-3-16. عوارض تب و لرز………………………………………………………………………………………………………….29

2-1-10-3-17. سندرم عدم تعادل……………………………………………………………………………………………………….29

2-1-10-3-18. درمان سندرم عدم تعادل……………………………………………………………………………………………29

2-1-10-3-19. پیشگیری از سندرم عدم تعادل…………………………………………………………………………………..30

2-1-10-3-20. واکنش های شبه آنافیلاکسی……………………………………………………………………………………..30

2-1-10-3-21. آریتمی………………………………………………………………………………………………………………………

مقالات و پایان نامه ارشد

…30

2-1-10-3-22. درمان آریتمی……………………………………………………………………………………………………………..31

2-1-10-3-23. همولیز………………………………………………………………………………………………………………………….31

2-1-10-3-24. درمان همولیز………………………………………………………………………………………………………………31

2-1-10-3-25. آمبولی هوا……………………………………………………………………………………………………………………31

2-1-10-3-26. درمان آمبولی هوا………………………………………………………………………………………………………..32

2-1-11. چشم انداز آینده………………………………………………………………………………………………………………………32

2-1-12. مشکلات بیماران همودیالیزی و تدابیر پرستاری……………………………………………………………………33

2-1-13. مراحل انطباق در بیماران ESRD…………………………………………………………………………………………..34

2-1-14. توانبخشی بیماران کلیوی……………………………………………………………………………………………………….35

2-1-14-1.تشویق بیماران……………………………………………………………………………………………………………………..37

2-1-14-2. فیزیوتراپی…………………………………………………………………………………………………………………………..39

2-1-14-2-1.ارزیابی ظرفیت عملکردی……………………………………………………………………………………………….41

2-1-14-2-2. ورزش……………………………………………………………………………………………………………………………..43

2-1-14-2-3.  روش های ورزشی در بیماران همودیالیز………………………………………………………………………44

2-1-14-2-3-1. ورزشهای اینترادیالتیک با شدت کم…………………………………………………………………………44

2-1-14-2-3-2. ورزشهای انعطاف پذیرو تقویتی………………………………………………………………………………..45

2-1-14-2-3-3. ورزشهای مقاومتی ……………………………………………………………………………………………………45

2-1-14-2-4. برنامه ورزشی………………………………………………………………………………………………………………….46

2-1-14-2-5. تاثیر برنامه های آموزش ورزش در بیماران CKD………………………………………………………..47

2-1-14-2-6. علل عدم مشارکت بیماران در برنامه ورزش………………………………………………………………….48

2-1-14-2-7.  بررسی سلامتی مرتبط با آمادگی جسمانی و تناسب اندام………………………………………….50

2-1-14-3. آموزش و توانمند سازی بیماران CKD………………………………………………………………………………52

2-1-14-3-1. تئوری مراقبت از خود اورم…………………………………………………………………………………………….52

2-1-14-3-2. نقش پرستاران در آموزش و توانمند سازی بیماران همودیالیزی…………………………………54

2-1-14-4. روان درمانی………………………………………………………………………………………………………………………..57

2-2 . مروری برمتون……………………………………………………………………………………………………………………………….61

فصل سوم………………………………………………………………………………………………………………………………………………72

3-1. اهداف……………………………………………………………………………………………………………………………………………..73

3-1-1. هدف کلی…………………………………………………………………………………………………………………………………..73

3-1-2. اهداف جزیی………………………………………………………………………………………………………………………………73

3-1-3. فرضیات پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………..74

3-1-4. پیش فرضها………………………………………………………………………………………………………………………………..74

3-1-5. تعریف نظری  واژه ها…………………………………………………………………………………………………………………75

3-1-6. تعریف عملی واژه ها…………………………………………………………………………………………………………………..76

3-1-7. نوع مطالعه…………………………………………………………………………………………………………………………………78

3-1-8. جامعه مورد مطالعه…………………………………………………………………………………………………………………..78

3-1-9. نمونه گیری………………………………………………………………………………………………………………………………78

3-1-10.حجم نمونه……………………………………………………………………………………………………………………………….78

3-1-11. معیارهای ورود بیماران……………………………………………………………………………………………………………78

3-1-12. معیارهای خروج………………………………………………………………………………………………………………………79

3-1-13. روش اجرا…………………………………………………………………………………………………………………………………79

3-1-14. ابزارهای گردآوری داده ها………………………………………………………………………………………………………79

3-1-14-1. پرسشنامه کیفیت زندگی……………………………………………………………………………………………………80

3-1-14-2. پرسشنامه شاخص امید هرث……………………………………………………………………………………………..80

3-1-14-3. پرسشنامه افسردگی بک…………………………………………………………………………………………………….81

3-1-15. روش تجزیه و تحلیل اطلاعات………………………………………………………………………………………………..84

3-1-16. محدودیتها………………………………………………………………………………………………………………………………84

3-1-17. ملاحظات اخلاقی…………………………………………………………………………………………………………………….85

فصل چهارم……………………………………………………………………………………………………………………………………………86

4-1. یافته ها………………………………………………………………………………………………………………………………………..87

فصل پنجم…………………………………………………………………………………………………………………………………………..115

5-1. بحث و بررسی یافته ها………………………………………………………………………………………………………………..116

5-2. نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………………………………128

5-3. کاربرد در پرستاری………………………………………………………………………………………………………………………129

5-4. پیشنهادات برای پژوهش های بعدی…………………………………………………………………………………………..130

فهرست منابع……………………………………………………………………………………………………………………………………..131

ضمائم…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..158

ضمیمه الف (پرسشنامه کیفیت زندگی فرانس و پاورس)……………………………………………………………………159

ضمیمه ب (پرسشنامه شاخص امید هرث)………………………………………………………………………………………….168

ضمیمه ج ( پرسشنامه افسردگی بک)………………………………………………………………………………………………….170

ضمیمه د (پرسشنامه مشخصات فردی)……………………………………………………………………………………………….175

چکیده انگلیسی…………………………………………………………………………………………………………………………………176

 
   

 

فهرست جداول

 

جدول4-1: توزیع فراوانی ویژگی های جمعیت شناختی  و طول مدت همودیالیز بیماران مورد مطالعه……………………..88

جدول4- 2: مقایسه میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی ، میزان امید و افسر دگی قبل و بعد از مداخله…..90

جدول4- 3: مقایسه میانگین و انحراف معیار نمرات ابعاد مختلف کیفیت زندگی قبل و بعد ازمداخله………………………..91

جدول4- 4: ماتریس  همبستگی ارتباط بین کیفیت زندگی با میزان امید و افسردگی در بیماران تحت همو دیالیز….92

جدول4- 5: جدول توافقی توزیع فراوانی وضعیت کیفیت زندگی بیماران تحت همودیالیز به تفکیک سن بیماران…….92

جدول4- 6:جدول توافقی توزیع فراوانی وضعیت کیفیت زندگی بیماران تحت همودیالیز به تفکیک جنس……………………93

جدول4- 7:جدول توافقی توزیع فراوانی وضعیت کیفیت زندگی بیماران تحت همودیالیز به تفکیک وضعیت تاهل……93

جدول4- 8: جدول توافقی توزیع فراوانی وضعیت کیفیت زندگی بیماران تحت همودیالیز به تفکیک تحصیلات……….94

جدول 4-9: جدول توافقی توزیع فراوانی وضعیت کیفیت زندگی بیماران تحت همودیالیز به تفکیک اشتغال…………….95

جدول4- 10: جدول توافقی توزیع فراوانی کیفیت زندگی بیماران تحت همودیالیز به تفکیک مدت زمان همودیالیز. 95

جدول 4-11: مقایسه میانگین و انحراف معیار نمرات کیفیت زندگی به تفکیک ویژگی های فردی و مدت زمان همودیالیز…..96

جدول4- 12: مقایسه میانگین و انحراف معیار شاخص میزان امید به تفکیک ویژگی های فردی و مدت زمان همودیالیز.. ……98

جدول 4-13:مقایسه میانگین نمره شاخص امید قبل از انجام بازتوانی در بیماران مورد مطالعه به تفکیک جنس………99

جدول 4-14: مقایسه میانگین نمره شاخص امید بعد از انجام بازتوانی دربیماران مورد مطالعه به تفکیک جنس……….99

جدول 4-15: مقایسه نمرات شاخص امید در بیماران زن و مرد قبل و بعد از انجام بازتوانی…………………………………….100

جدول 4-16: مقایسه میانگین نمره شاخص امید قبل از انجام بازتوانی در بیماران مورد مطالعه به تفکیک سن……..100

جدول4-17: مقایسه میانگین نمره شاخص امید بعد از انجام بازتوانی در بیماران مورد مطالعه به تفکیک سن………..101

جدول 4-18: مقایسه نمرات شاخص امید در بیماران گروه های سنی مختلف قبل و بعد از انجام بازتوانی……………….101

جدول 4-19: مقایسه میانگین نمره شاخص امید قبل از انجام بازتوانی به تفکیک وضعیت تاهل……………………………..102

جدول 4-20: مقایسه میانگین نمره شاخص امید بعد از انجام بازتوانی به تفکیک وضعیت تاهل………………………………102

جدول 4-21: مقایسه نمرات شاخص امید در بیماران مجرد و متاهل قبل و بعد از انجام بازتوانی…………………………….103

جدول 4-22: مقایسه میانگین نمره شاخص امید قبل از انجام بازتوانی به تفکیک میزان تحصیلات………………………..103

جدول 4-23: مقایسه میانگین نمره شاخص امید بعد از انجام بازتوانی به تفکیک میزان تحصیلات………………………….104

جدول 4-24: مقایسه میانگین نمرات شاخص امید دربیماران با سطح تحصیلات قبل و بعد  از انجام بازتوانی ……….104

جدول 4-25: مقایسه میانگین نمره شاخص امید قبل از انجام بازتوانی به تفکیک وضعیت اشتغال………………………..105

جدول 4-26: مقایسه میانگین نمره شاخص امید بعد از انجام بازتوانی به تفکیک وضعیت اشتغال…………………………105

جدول 4-27: مقایسه میانگین نمرات شاخص امید در بیماران شاغل و بیکار قبل و بعد  از انجام بازتوانی ……………..106

جدول4- 28: مقایسه میانگین و انحراف معیار نمرات افسردگی به تفکیک خصوصیات فردی و مدت زمان همودیالیز…………. 107

جدول 4-29:مقایسه میانگین نمره افسردگی قبل از انجام بازتوانی در بیماران مورد مطالعه به تفکیک جنس…………108

جدول 4-30: مقایسه میانگین نمره افسردگی بعد از انجام بازتوانی دربیماران مورد مطالعه به تفکیک جنس………….108

جدول 4-31: مقایسه نمرات افسردگی در بیماران زن و مرد قبل و بعد از انجام بازتوانی………………………………………….109

جدول 4-32: مقایسه میانگین نمره افسردگی قبل از انجام بازتوانی در بیماران مورد مطالعه به تفکیک سن…………..109

جدول4-33: مقایسه میانگین نمره افسردگی بعد از انجام بازتوانی در بیماران مورد مطالعه به تفکیک سن……………..110

جدول 4-34: مقایسه نمرات افسردگی در بیماران گروه های سنی مختلف قبل و بعد از انجام بازتوانی…………………..110

جدول 4-35: مقایسه میانگین نمره افسردگی قبل از انجام بازتوانی  در بیماران مورد مطالعه به تفکیک تاهل………..111

جدول 4-36: مقایسه میانگین نمره افسردگی بعد از انجام بازتوانی در بیماران مورد مطالعه به تفکیک تاهل………….111

جدول 4-37: مقایسه نمرات افسردگی در بیماران مجرد و متاهل قبل و بعد از انجام بازتوانی………………………………….112

جدول 4-38: مقایسه میانگین نمره افسردگی قبل از انجام بازتوانی به تفکیک میزان تحصیلات……………………………..112

جدول 4-39: مقایسه میانگین نمره افسردگی بعد از انجام بازتوانی به تفکیک میزان تحصیلات……………………………….113

جدول 4-40: مقایسه میانگین نمره افسردگی قبل از انجام بازتوانی به تفکیک وضعیت اشتغال……………………………….113

جدول 4-41: مقایسه میانگین نمره افسردگی بعد از انجام بازتوانی به تفکیک وضعیت اشتغال……………………………….114

جدول 4-42: مقایسه میانگین نمرات افسردگی در بیماران شاغل و بیکار قبل و بعد  از انجام بازتوانی …………………..114

-1.  بیان مساله

نارسایی مزمن پیشرفته کلیه پیامد آسیب و تخریب بیش از75% از نفرونهای کلیه است. در این مرحله توانایی بدن در حفظ سوخت و ساز و تعادل آب و الکترولیت ها از بین رفته که با نشانه های بالینی مانند بی اشتهایی، تهوع، استفراغ، خونریزی، اختلال حواس و شعور همراه است و  همزمان افزایش پتاسیم خون، افزایش فشارخون، افزایش حجم مایعات و نارسایی احتقانی قلب، کم خونی و بیماریهای استخوان، کلسیفیکاسیون متاستاتیک در نتیجه احتباس فسفر، کاهش کلسیم سرم، متابولیسم غیرطبیعی ویتامینD و افزایش سطح آلبومین رخ می­دهد]2،1[ . روش های درمانی موجود برای بیماران مبتلا به نارسایی مزمن کلیه شامل همودیالیز، دیالیز صفاقی و پیوند کلیه می­باشد]3[. رایج ترین شیوه درمانی همودیالیز است]4 [. پیش بینی می­ شود تا سال 2030 بیش از 70%  این بیماران در کشورهای در حال توسعه باشند که مجموع اقتصاد آنها کمتر از 15% اقتصاد جهانی را تشکیل می­دهد]5[. تعداد کل بیماران مرحله انتهایی نارسایی کلیه (ESRD)[1] تحت درمان در دنیا تا سال 2012 حدود 3010000 بوده است که رشد سالانه 7% داشته است و این میزان نسبت به جمعیت جهان زیاد است (100تا 2000بیمار به ازا هر میلیون نفر) ، از تعداد فوق 21014700 نفر تحت همودیالیز و 252000 تحت دیالیز صفاقی هستند و حدود  652000  نفر هم پیوند کلیه شده اند. بیشتر این بیماران در تایوان می­باشند. از 2358000 بیمار تحت درمان (دیالیز خونی و صفاقی) 19% در آمریکا، 14% در اروپا، 13 % در ژاپن و 54% در سایر کشورها هستند ، در حقیقت در حدود 50% بیماران  همودیالیزی در کشورهای آمریکا، ژاپن، چین، برزیل و آلمان به سر می­برند ]6 [. رئیس هیئت مدیره انجمن حمایت از بیماران کلیوی اعلام نموده است که روزانه 30تا40نفر به بیماران کلیوی ایران اضافه می­ شود­]7[. در ایران طبق گزارش انجمن حمایت از بیماران کلیوی در سال1388، از مجموع40هزار بیمارکلیوی، بیش از 15هزار نفر همودیالیزی بوده که سالانه حدود 1500 نفر آنها بر اثر عوارض این بیماری جان خود را از دست می­دهند]8[ . رییس انجمن نفرولوژی ایران اعلام کرد که در سال 1392 تعداد بیماران همودیالیزی به 29هزار و 500 نفر افزایش یافته است]9[ از سوی دیگر نرخ رشد جمعیت این بیماران هشت برابر نرخ رشد جمعیت کشور است]10 [. به طور کلی بروز نارسایی مزمن کلیوی و انجام همو دیالیز منجر به تغییر در شیوه زندگی و وضعیت سلامت فرد می­ شود که نه تنها سلامت جسمی بلکه دیگر ابعاد سلامتی را نیز به خطر می­اندازد]11[ و باعث محدودیتهای تنیدگی آور در زندگی می­ شود، که هر کدام به نوبه خود می ­تواند در روان و شخصیت آنها اختلال ایجاد کند به طوری که جمع کثیری از این بیماران با مشکلات و تنش ها سازگار نشده، دچار تغییرات رفتاری مانند اضطراب، افسردگی، انزوا، هذیان و توهم می­گردند]12،13،14[ و از لحاظ آینده خود احساس ناامنی می­ کنند]15[ از سوی دیگر ارائه دهندگان خدمات بهداشتی و درمانی دریافته اند که در درمان بیماران نمی­توان تنها به جنبه های فیزیکی بیمار توجه داشت و برای کمک به بیماران جهت دستیابی به یک زندگی معمولی، باید جنبه های مختلف زندگی بیماران را مدنظر قرار داد بنابراین کیفیت زندگی در بیماران همودیالیزی یک موضوع با اهمیت و قابل بررسی است. نتایج کار آزمایی های بالینی نشان داده اند که کیفیت زندگی می ­تواند به عنوان نشانه کیفیت مراقبتهای بهداشتی و جزیی از برنامه درمان بیمار محسوب شده و اندازه گیری آن در بیماری های مزمن راهنمای مفیدی برای ارتقای کیفیت مراقبت می­باشد]16 [. کیفیت زندگی مفهومی چند بعدی و پیچیده دارد که در برگیرنده عوامل عینی و ذهنی است. کیفیت زندگی اغلب به عنوان درک مشخصی از رضایت در زندگی، سلامت اجتماعی و خانوادگی، امیدواری ، آداب معاشرت و سلامت روانی بیمار می­باشد]17[ بنابراین لازم است کیفیت زندگی به عنوان قسمتی از برنامه مراقبتی بیماران نارسایی مزمن کلیه قرار گیرد]18 [. در دنیای امروز ارتقای کیفیت زندگی از اهمیت ویژه ای برخوردار است، به طوری که می­توان بیان نمود که کیفیت زندگی فاصله بین انتظارات و تجربیات افراد از آن است که معمولا بیماران با شرایط یکسان، کیفیت زندگی متفاوتی را گزارش می­ کنند]19 [. لذا ارزیابی کیفیت زندگی بیماران به کادر درمانی کمک می­ کند تا به چگونگی درک بیماران از سلامتی، توانایی عملکرد و حس خوب بودن پی برده و روش های درمانی ارتقای کیفیت زندگی بیماران را مورد توجه قرار دهند]20 [. در همین رابطه گرچه درمان های جایگزین به حفظ جان  این بیماران کمک می­ کند اما ارتقای کیفیت زندگی هدف عمده برنامه همودیالیز است]20 [ به طوری که مراقبت از بیماران  تنها هدف درمان آنان نیست، بلکه بهبود کیفیت زندگی با حداکثر عملکرد و حس خوب زیستن، توانایی انجام فعالیتهای مختلف روزانه و کاهش عوامل تاثیر گذار این بیماری بر کیفیت زندگی مطرح است]13 [.کاهش کیفیت زندگی در بیماران تحت همو دیالیز  ممکن است ابعاد مختلف زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد به طوری که کاهش کیفیت زندگی در بعد فیزیکی می ­تواند وضعیت عملکرد فرد را تغییر دهد به گونه ای که میزان فعالیت روزانه وی دچار اختلال گردیده و توانایی او جهت انجام فعالیت روزمره کاهش می­یابد]21 [. تاگای[2] و همکاران(2007) اعلام کردند که کیفیت زندگی بیماران مرحله انتهایی نارسایی کلیه، درمقایسه با مردم عادی به طور چشمگیری کاهش یافته است و اختلالات روانی در بیماران همودیالیز با سابقه طولانی همودیالیز شایع تر از مردم عادی است  که این امر بر بقای آنان تاثیر منفی دارد و هرچه علایم اضطراب و افسردگی در این بیماران بالاتر باشد از کیفیت زندگی پایین تری برخوردار هستند ]12[ . همچنین نتایج تحقیقات انجام شده توسط کیمل[3] و همکاران (به نقل از ناظمیان و همکاران) نشان دادکه بیماران تحت درمان با همو دیالیز به همو دیالیز وابسته می­شوند و کیفیت زندگی آنها با وجود مشکلات مختلف جسمی و عاطفی تحت تاثیر قرار می­گیرد. بیش از نصف بیماران همودیالیزی خستگی و فقدان انرژی را گزارش می­دهند]22[.  با توجه به نتایج تحقیقات فوق و اینکه اکثر بیماران همودیالیزی دارای سبک زندگی غیر فعال می­باشند و به طور قابل ملاحظه ای در سطح پایین تری از استقامت جسمانی نسبت به افراد سالم قرار دارند . کاهش سطح استقامت جسمانی در این بیماران ، فاکتور مهمی است که روی کیفیت زندگی و حتی سطح مرگ و میر تاثیر می­گذارد و باعث محدودیتهای وسیعی در قدرت عضلانی این بیماران می­ شود]11[ که از این بین می­توان به محدودیت آستانه تمرین، کاهش ظرفیت جسمانی و افزایش ناتوانی عملکردی اشاره کرد]23[ . از آنجایی که این بیماران پیوسته نیازمند همودیالیز هستند ، لذا طولانی بودن روش های درمانی و تاثیر آن بر نحوه زندگی، ظرفیت تطابقی و سازگاری بیماران را کاهش می­دهد که به دنبال آن اختلال در تصویر ذهنی، ترس از مرگ، محدودیتهای رژیم غذایی و مایعات، از دست دادن  شغل، مشکلات خانوادگی، وابستگی به همودیالیز و بروز مشکلات سایکولوژی را می ­تواند به همراه داشته باشد]24 [.  فشارهای روحی و روانی ناشی از همودیالیز در این قبیل بیماران با بروز مشکلات روانی اجتماعی متعددی همراه است لذا وجود مداخله روان شناختی به عنوان یک عنصر اساسی در درمان این بیماران ضروری است و در نتایج

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...