کلیات پژوهش

 

 

 

 

 

1-1 مقدمه:

دردنیای‍‍‍ پیچیده امروز، دانش سازمانی به سرعت در حال تبدیل شدن به مزیت رقابتی اصلی سازمان‌ها‌‌ است. توجه به مدیریت دانش و حمایت از آن، شرایط مطلوبی را برای هر سازمانی به وجود می‌‌‌آورد، تا علاوه بر این كه در محیط پیچیده رقابتی، حیات مستمر داشته باشد، بتواند گوی سبقت را از سایرین ربوده و پیشتاز عرصه‌ها‌‌ی مختلف فعالیت باشد. “دانش سازمانی، در دنیای پرشتاب معاصر، فرصت مناسبی برای سازمان‌هایی كه به خوبی آن را می شناسند و مدیریت می كنند و در عین حال تهدیدی جدی برای سازمان‌ها‌‌یی است كه به تحولات محیطی كم توجه بوده و آن را نمی‌شناسند”(‌‌‌لاجوردی و خانبانی، 1386،ص 48).

علاقه و توجه به مدیریت دانش به سرعت هم در صنایع كشور‌ها‌‌ی مختلف و هم در تحقیقات دانشگاهی و محافل علمی رو به گسترش است، به طوری كه مـدیریت دانش درکسب مزیت رقابتی برای سازمان‌ها‌‌ نقش كلیـدی دارد. راه حل‌ها‌‌ی مدیریت دانش باعث می شود تا دانش سازمانی در تمام بخش‌ها‌‌ی سازمان به خوبی پخش و مورد استفاده قرار گیرد.

مدیریت دانش در واقع روشی است كه بر مبنای آن می توان به یافته‌ها‌‌ی پنهان دانش افراد كه در بسیاری از موارد دارای ارزش قابل توجهی است، دست یافت. این شیوه مدیریتی تلاش می كند تا روح مشاركت و یكپارچگی را در سازمان‌ها‌‌ ترغیب كرده و نظام تفكر دسته جمعی و اشتراك ایده‌ها‌‌ را به صورت گسترده مطرح سازد. مدیران نیز سعی دارند با تكیه بر فنون استخراج یافته‌ها‌‌ی اطلاعاتی و دانش افراد و ذخیره و انتشار آن به دانشی دست یابند كه در بهره وری سازمانی آنان را یاری دهد( صلواتی و حق نظر، 1388،ص 104- 77 ).

با توجه به اینکه دانشگاه‌ها‌‌ از نظر انداره، وسعت و تنوع سرمایه‌ها‌‌ی هوشی، یکی از گسترده ترین نهادهای اجتماعی رسمی هستند، باید در استقرار مدیریت دانش به عنوان قابلیت اصلی نسبت به سـایر سازمان‌ها‌‌ پیشگام باشند و نقـش رهبری را ایفـا کنند و در نقش سـازمان های دانشی فعالیت اصلـی خود را معطوف به یادگیری، خلق، اشاعه و بکارگیری دانش نمایند.

این پژوهش در نظر دارد تا عوامل موثر بر استقرار مدیریت دانش را که شامل عوامل سازمانی، عوامل محیطی و شهروندان دانشی می‌باشد در دانشگاه رازی بررسی نموده و میزان تاثیر گذاری هر یک از عوامل را مشخص نماید، این مطالعه می تواند پایه‌ای برای پیاده سازی مدیریت دانش در این

 دانشگاه و همچنین سایر مؤسسات آموزشی و پژوهشی مشابه جهت اجرای هر چه بهتر مدیریت دانش در راستای ارتقاء كارایی و بهره وری سازمان باشد.

2-1 بیان مسأله:

عصر حاضر، عصر تغییر و تحول سریع دانش است. هر پنج سال و نیم، حجم دانش دو برابر می‌شود، در حالی که عمر متوسط آن کمتر از چهار سال است. در چنین شرایطی دانش به عنوان یک منبع ارزشمند استراتژیک و دارایی در سازمان مطرح می‌شود که نیازمند مدیریت است (جمشیدی کهساری و فرهادی، 1387، ص 210).

تردیدی نیست که جهان امروز، جهان توسعه دانش است و دانش آن گونه به سرعت جهان هستی را در می‌نوردد که اندکی غفلت می‌تواند زیان‌ها‌‌ی بیشماری به بار آورد. به گفته جرالد و جین لنسکی « آنچه امروز اهمیت دارد خود علم نیست، بلکه سرعت پیشرفت آن است که به شکل خارق العاده ای در حال انجام است و هر کسی که با این سرعت همراه نشود از گردونه رقابت خارج خواهد شد».

بر این اساس استقرار و بکارگیری مدیریت دانش نه یک خدمت که یک ضرورت و الزام تلقی می‌شود و دیگر اختیار در این مقوله معنا و مفهوم خود را از دست داده و به یک اجبار مبدل شده است از همین زاویه نیز باید به مؤسسات علمی و پژوهشی نگریست و لازم است میزان آمادگی آنها برای استقرار مدیریت دانش که مدیریت کشف دانسته‌ها‌‌ و تجربیات، سرمایه‌ها‌‌ی دانشی و بکارگیری صحیح آنها برای ارتقای بهره وری سازمان است، مورد سنجش قرار گیرد.

آمادگی برای استقرار به مفهوم در اختیار گرفتن منابع سخت افزاری و نرم افزاری و هم چنین منابع انسانی و دانشی و سوق دادن آنها به سمت توجه به مدیریت دانش است. چراکه ثبت بهترین تجربیات و درسهای آموخته شده و تشریح چگونگی انجام امور اجرایی از کارکردهای مدیریت دانش بوده که می‌تواند مدیران اجرایی و کارشناسان امور را در آشنایی با الگوهای موفق در زمینه کارشان مساعدت نماید و از بروز دوباره کاری‌ها‌‌ و خطاهای کاری پیشگیری نماید.

ارزش و اهمیت بکارگیری مدیریت دانش را بایستی با توجه به موضوعاتی نظیر« جهانی شدن، گرایش دولتها به سمت کوچک شدن، توانمند شدن بخش خصوصی در رقابت با بخش دولتی، خروج نیروهای تحصیل کرده از بخش دولتی» جستجو کرد (ابطحی و صلواتی، 1385،  ص175). همچنین پیشرفت گردش اطلاعات و اهمیت حضور اینترنت در همبستگی آگاهی‌ها‌‌ی عمومی جوامع  مختلف و نزدیکی آرا و افکار شهروندان دانشی جوامع مختلف می‌طلبد تا اهمیت موضوع را در سطح کلان جهانی دیگر بار مرور نمود. از موارد دیگر اهمیت مسئله در بعد ملی می‌توان به ارتقا دانش کارکنان مؤسسات دولتی و خصوصی در سال‌ها‌‌ی اخیر و نیز افزایش اعتبارات تحقیقاتی و پژوهشی و نیز گرایش سازمان های دولتی به سمت دانش محوری اشاره نمود. در سطح کلان جامعه نیز تأکید بر فعالیت‌ها‌‌ی مبتنی بر دانش همچون تهیه ی سند چشم انداز 1404، تهیه ی نقشه ی جامع علمی کشور، سند جامع در ابعاد بهداشتی، مالیاتی، بیمه و خدمات رفاهی و امثالهم و تأکید بر برنامه ی چهارم و پنجم توسعه کشور مبتنی بر«توسعه دانش محور» را می‌توان از دستاوردهای سرعت دانش و نقش آن در بهبود رفاه و آرامش و آسایش مردم برشمرد.

به همین جهت است که اندیشمندان عرصه ی مدیریت دانش برای بکارگیری آن به ارائه‌ مدل‌ها‌‌ی متنوعی دست زده‌اند و از هر زاویه ای که اهمیت آن را در یافته‌اند، الگویی علمی مدون کرده‌اند تا هرکسی بتواند بر اساس توانمندی‌ها‌‌ و گرایش‌ها‌‌ی خود با کاربست یکی از آنها وارد عرصه ی بکارگیری مدیریت دانش شود، بدیهی است در انتخاب این مدل‌ها‌‌ توانمندی یک سازمان و نیز همگرایی و همسویی آن مدل با روحیات و خلقیات مدیران و نیز توجه به مدل‌ها‌‌ی بومی و توانمندی آن مدل‌ها‌‌ در برآورد کردن اهداف سازمان مربوطه دخیل خواهد بود.

پژوهش‌ها‌‌ نشان داده که مفروضات مدل‌ها‌‌ی غیر بومی با سازمان‌ها‌‌ی دولتی ایران انطباق نداشته و قادر به پاسخگویی به این سؤال که چگونه می‌توان دانش را در سازمان‌ها‌‌ی دولتی ایران به گونه ای اثربخش مدیریت نمود، نمی‌باشد. با توجه به بومی بودن مدل (ابطحی- صلواتی) و میزان مطابقت آن با مفروضات و اهداف سازمان های دولتی ایران، مبنای کار بر اساس مدل فوق ‌‌طراحی شده است.

3-1 اهداف تحقیق:

بررسی میزان آمادگی دانشگاه رازی کرمانشاه جهت استقرار مدیریت دانش

دانشگاه رازی کرمانشاه به عنوان ذی نفع اول پژوهش حاضر می‌تواند از یافته‌ها‌‌ی آن بهره ی کافی را ببرد. همچنین سایر مؤسسات آموزشی و پژوهشی، دانشجویان رشته‌ها‌‌ی مدیریت، ادارات و نهادهای مختلف دولتی و خصوصی می‌توانند از نتایج آن به عنوان یک کار پژوهشی و تحقیقاتی و یک مدل کاربردی استفاده نمایند.

1-3-1 اهداف ویژه:

• مطالعه ی نظریات مدیریت دانش
• امکان سنجی استقرار مدیریت دانش در دانشگاه رازی
• بررسی عوامل مؤثر بر استقرار مدیریت دانش در دانشگاه رازی
• بازخوانی تحقیقات انجام شده در خصوص استقرار مدیریت دانش

4-1 سوال‌های تحقیق:

فصل اول

کلیات پژوهش

 

1 – مقدمه

تکنولوژی اطلاعات به سرعت در حال تغییر جهان از شکلی است که ما آن را می شناسیم این تغییرات که در اواخر قرن بیستم آغاز شد در آغاز قرن بیست و یکم با شتاب بیشتری خود را نشان می دهد. زیرا بشر همواره به دنبال دستیابی به نوآوری هایی بوده که تحولات عظیمی را در بر داشته است. یکی از این نوآوریهای بسیار حیاتی بکارگیری شبکه های رایانه ای ودر نهایت اینترنت در امور تجاری و بازرگانی است اینترنت و تجارت الکترونیک اصطلاحاتی هستند که امروزه بسیار به کار برده می شوند سرعت گسترش این تکنولوژی به حدی است که تمام جوانب زندگی روزمره بشر را تحت تاثیر خود قرار داده است. به همین دلیل اگر کسی مهارت کافی در استفاده از این تکنولوژی را نداشته باشد مانند فردی بی سواد در ایجاد ارتباط با دیگران دچار مشکل خواهد شد .)جاروسکی ،2001: (66به همین دلیل می توان گفت امروزه موفقیت هر شركت به سازگار بودنش با محیط بستگی دارد. مشتریان، آب حیات شركت ها هستند و لذا درك رفتار آن ها، اهمیت حیاتی دارد. راز بقای شركت ها در این است كه تولیدات خودشان را با نیازهای مصرف كنندگان منطبق كنند و متناسب با تغییرات محیط پویا و متغیر واكنش فعال داشته باشند. تجارت الكترونیكی یكی از مهم ترین مباحث امروزی است كه مورد توجه سازمان ها، محققان و پژوهشگران قرار گرفته است. قلمرو تجارت الكترونیكی بسیار گسترده است و عملیات مختلفی از قبیل، خرید در خانه ،بانكداری خانگی، خرید سهام، انجام دادن ، مناقصات، همكاری كردن و دیگر خدمات را دربرمی گیرد. تجارت الكترونیكی انواعی دارد كه مهم ترین آن ها شامل :شرکت به شرکت B2B و شرکت با مشتری B2Cاست(توربن،2005:23)که موضوع این پژوهش است

. مهم ترین ویژگی های تجارت شركت به مشتری این است كه قابلیت ایجاد روابط مستقیم با مصرف كننده را دارد و می تواند بدون واسطه، رابطه مستقیم با افراد ایجاد كند و در این حالت، نقش توزیع كننده و دلال لغو می شود و مشتری به طور مستقیم از خود شركت خرید می كند .عامل اصلی موفقیت تجارت شركت به مشتری به رفتار مصرف كننده مربوط است(توربن،200563:)در بازار اینترنتی، نسبت به بازار سنتی، این چالش وجود دارد كه سازمان تجاری با رقبای بیش تری مواجه است و وفاداری مشتریان  کمتر است . لذا در تجارت الكترونیكی، جذب، كسب اعتماد، رضایت و حفظ مشتریان برای سازمان تجاری مسأله ای مهم و دشوار است. اعتماد مصرف کننده به فروشنده از اساسی ترین عوامل موفقیت فروشندگان در تجارت الکترونیک است و می تواند بر میزان وفاداری و خرید مشتریان تاثیر گذار باشد مشتریان جهت غلبه بر ریسکهای موجود و اعتماد به تراکنشهای تجارت الکترونیک ،خواهان ارزیابی اطلاعات مرتبط با آن هستند در دنیای سنتی ،اعتماد مشتری اغلب با تعامل مستقیم فرد با سازمان و نماینده فروش آن ایجاد می شود ،نحوه ایجاد چنین اعتمادی نسبت به سازمان های الکترونیکی تحت وب در پاره ای از ابهام قرار دارد در این شرایط پر ریسک ،فروشندگان ،به دنبال اثبات قابل اعتماد بودن خود هستند .تا بتوانند مشتریان وفادار را برای سازمانها و بنگاه های خود جلب کنند زیرا در دنیای پر از رقابت امروز جلب مشتریان وفادار می تواند یک مزیت رقابتی برای سازمانها محسوب شود. در این پژوهش به بررسی تاثیر اعتماد مصرف کننده بر وفاداری نگرش و نیت خرید در بازارهای الکترونیکی پرداخته می شود.

 

2 – بیان مسأله

اینترنت عرصه نوینی را برای نشر, تبادل ومعاملات و مبادلات  فراروی بشر قرار داده است که از بسیاری جهات یک انقلاب عمیق محسوب می شود. انقلاب بدان مفهوم که به تدریج بنیادهای اقتصادی, اجتماعی, فرهنگی و سیاسی را دگرگون می کند. در آینده ای نه چندان دور حجم عمده مبادلات علمی, آموزشی, اقتصادی,توریسم و بسیاری از فعالیتهای جوامع منحصرا” از طریق اینترنت انجام خواهد گرفت در یک جمله می توان چنین ادعا کرد که همه راه ها به اینترنت ختم می شود (بارات و همکارانش2002)

با توجه به نقطه آغاز و پایان مبادله چهار نوع گوناگون تجارت الکترونیک را به شرح زیر بیان کردند ریپورت و (جاروسکی2001)

مبادله شرکت با شرکت (B2B) – مبادله شرکت با مصرف کننده (B2C) – مبادله مصرف کننده با شرکت (C2B) و مبادله مصرف کننده با مصرف کننده (C2C). در تجارت الکترونیک مشتریان با خرید الکترونیکی از عرضه کنندگان یا واسطه ها به ارضای نیازها و خواسته های خود اقدام می کنند.

در تجارت الکترونیک اعتماد و آمادگی الکترونیکی از فاکتورهای کلیدی و عناصر اصلی موفقیت تجارت الکترونیک به شمار می آیند.در اواخر دهه 1990 تجارت جهانی با دو تغییر بنیادی و ساختاری از جهانی شدن و انقلاب فنآوری اطلاعات و ارتباطات روبه رو شد که باعث پیشرفتهای چشمگیری در فعالیتهای تجاری, اقتصادی و … بوده است.( بارات و همکارانش200233:)

از انجا که اعتماد تاثیر به سزایی در وفاداری مشتریان دارد و وفاداری را می توان عاملی مهم در خرید و تکرار خرید دانست امروزه اعتماد در تجارت الکترونیک از جایگاه بالایی برخوردار است. (آکر ،199163:)

اعتماد اتکای یک شخص ،گروه یاشرکتی به شخص،گروه یا شرکتی دیگر است که به صورت داوطلبانه،از حقوق،منافع و علایق طرفین درگیر در یک تلاش مشترک یا یک مبادله اقتصادی حفاظت می کند(هاسمر،1995225:)

وفاداری را می توان اینگونه تعریف کرد :یک تعهد عمیق به خرید مجدد در آینده یا خرید اضافه تر یک محصول یا خدمت ترجیح داده شده .(الیور1999153:)

وفاداری به صورت نگرش مطلوب مشتری در جهت فروشندگان الکترونیکی می باشد که منجر به تکرار خرید،تبلیغات مثبت دهان به دهان می گردد.(اندرسون 200389:)

رویکرد اولیه درباره وفاداری مشتری بر تکرار خرید و یا به عبارتی وفاداری رفتاری متمرکز بود(سوبیر و همکارانش200769:)اما به تدریج انتقادات زیادی متوجه این رویکرد شد منتقدان معتقد بودند که تکرار خرید ممکن است به دلیل فقدان انتخابهای جایگزین برای مشتری باشد(چونگ کی کین،200181:) از این رو محققان و پژوهشگران متعددی به جایگاه اعتماد در تجارت الکترونیک و تاثیر آن بر وفاداری و خرید مشتریان پی برده اند

 و تحقیقات گسترده ای در این زمینه انجام داده اند زیرا عدم اعتماد و اطمینان در یک محیط تجاری اثرات منفی بر تجارت خواهد داشت

 

3- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

امروزه به دلیل پیشرفتهای فناوری ,کسب و کارها دگرگون شده و به سمت الکترونیکی شدن پیش می رود. تجارت الکترونیکی وکسب و کار الکترونیکی یکی از مشهودترین تمایلات  در اقتصاد دیجیتال است . در بازارهای اینترنتی نسبت به بازار سنتی این چالش وجود دارد که که سازمان های تجاری با رقبای بیشتری مواجه است و وفاداری مشتریان کمتر  است. لذا در بازارهای الکترونیکی اعتماد و تاثیر آن بر وفاداری و خرید مساله حائز اهمیتی است که نیازمند بررسی و تامل فراوان است که در این پژوهش به آن پرداخته می شود

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ردیف	متغییرها	Ilyoo B.   Hong (2011)	سید خداداد   حسینی (1387)	David   Gefena (2004)	نتایج
1   1-1 2-1 3-1	اعتماد   عوامل فردی مشتریان عوامل شرکتی عوامل زیر ساختی
2   1-2 2-2 3-2	وفاداری   تشویق دیگران به خرید تبلیغات مثبت دهان به دهان تکرار خرید
3   1-3 2-3	نیت خرید   شایستگی پیش بینی

 

قدمهای پیموده شده در تکامل اینترنت به عنوان یک پدیده نو ظهور اینگونه بوده است که اینترنت ابتدا به عنوان یک وسیله ارتباطی شناخته شده سپس با آشنایی با فنون ارتباطی از آن به عنوان محیطی برای داد و ستد و مبادله کالا و خدمات و اطلاعات استفاده شده و سپس از آن به عنوان وسیله ای برای ایجاد کسب و کارهای جدید که حتی ممکن است در محیط فیزیکی قابل اجرا نباشد استفاده شده است(چفی،200278:)از این رو اعتماد و اطمینان در تجارت الکترونیک بسیار مهم بوده و تاثیر به سزایی بر جذب و حفظ مشتریان دارد و می تواند باعث خریدهای الکترونیکی و ایجاد وفاداری در مشتریان گردد (آرون ،200293:)

از طرف دیگر به رغم گسترش روز افزون به کارگیری اینترنت در ایران تجارت الکترونیک, خرید الکترونیکی و خرید اینترنتی کمتر در کشور رواج یافته است و استقبال چندانی از سوی مردم و شرکتها برای خرید محصولات و خدمات به صورت اینترنتی صورت نگرفته است. شاید یکی از بزرگترین موانع استقرار تجارت الکترونیک در ایران بی اعتمادی مردم و شرکتها از یک سو و عدم آمادگی بستر مناسب اینترنت از سوی دیگر باشد در حالی که به کار گیری تجارت الکترونیک می تواند مزایای فراوانی برای جامعه, مشتریان و سازمانها به دنبال داشته باشد برخی از این مزایا عبارتند از: کاهش هزینه کالا و خدمات, افزایش قدرت انتخاب مشتریان, امکان خرید 24 ساعته و نیز دسترسی سریع مشتریان به اطلاعات مورد نیاز. بدین ترتیب با توجه به ویژگی های خاص بومی و فرهنگی کشور در این زمینه احساس می شود ؛ ضمن آشنایی بیشتر با معنا و مفهوم و ابعاد اعتماد به بررسی تاثیر اعتماد بر وفاداری و نیت خرید بپردازیم

دیگر به رغم گسترش روز افزون به کارگیری اینترنت در ایران تجارت الکترونیک, خرید الکترونیکی و خرید اینترنتی کمتر در کشور رواج یافته است و استقبال چندانی از سوی مردم و شرکتها برای خرید محصولات و خدمات به صورت اینترنتی صورت نگرفته است. شاید یکی از بزرگترین موانع استقرار تجارت الکترونیک در ایران بی اعتمادی مردم و شرکتها از یک سو و عدم آمادگی بستر مناسب اینترنت از سوی دیگر باشد در حالی که به کار گیری تجارت الکترونیک می تواند مزایای فراوانی برای جامعه, مشتریان و سازمانها به دنبال داشته باشد

 

4 – اهداف تحقیق

4-1 -هدف اصلی

  بررسی تاثیر اعتماد مصرف کننده به وفاداری نگرش و نیت خرید در بازارهای الکترونیکی (b2c)

4 – 2 – اهداف ویژه :

1- شناسایی سازه های تاثیر گذار اعتماد مصرف کننده به وفاداری نگرش و نیت خرید در بازارهای الکترونیکی (b2c)

2- اندازه گیری سازه های تاثیر گذار اعتماد مصرف کننده به وفاداری نگرش و نیت خرید در بازارهای الکترونیکی (b2c)

3- رتبه بندی سازه های تاثیر گذار اعتماد مصرف کننده به وفاداری نگرش و نیت خرید در بازارهای الکترونیکی (b2c)

4- طراحی مدل بهینه اعتماد مصرف کننده به وفاداری نگرش و نیت خرید در بازارهای الکترونیکی (b2c)

4- 3    اهداف کاربردی

(از كمپ، 278:1369)

مثلا در این تحقیق زمانیكه دانشجویان از تحصیل راضی باشند از حوزه‌های دیگر زندگی اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی، سیاسی نیز راضی خواهند بود.

مشارکت زنان بطور چشمگیر در زمینه‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و… از بعد از جنگ جهانی دوم آغاز شد و فعالیت زنان در هر یک از این زمینه‌ها پیامدهای منفی و مثبتی در پی داشته است.

«نقش شغلی زنان، نقشی جدید در مقایسه با نقش‌های سنتی همسری و مادری مطرح و عوامل متعددی می‌توانند بر احراز نقش شغلی زنان یا عدم آن و ادامه یا ترک آن موثر واقع شوند.

شایسته است جهات مثبت و امتیازات نقش اشتغال زنان از ابعاد مختلف اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی برای افراد جامعه چه زن و چه مرد مورد شناسایی و تاکید قرار گیرد. پرداختن به نقش اشتغال برای زنان در کنار نقش‌های خانوادگی، وظیفه‌ی سنگین و خطیری است که بر دوش مادران نهاده می‌شود» (احمدی‌نیا، ۱۳۸۳: ۳۴۰).

بطور کلی بیرون رفتن زن از خانه و چند ساعتی از روز را در اجتماع بودن باعث می‌شود که رفتار وی در خانواده هم تحت تاثیر قرار گیرد و در مواردی وظایف مادری و همسری را هم به نحو بهتری انجام دهد و یا به عکس.تاثیری که اشتغال زنان بر رضایت زناشویی (چه از جهت منفی و چه از جهت مثبت) می‌گذارد آنچنان ابعاد وسیع و گسترده‌ای را دارد که بسیاری از جامعه شناسان، روانشناسان و اقتصاددانان به این قضیه می‌پردازند. به نظر می‌رسد که زنان هنگامی که به استقلال مالی می‌رسند،آرامش خاطر بیشتری دارند و همین آرامش خاطر تاثیر بسزایی بر روابط وی با همسر، بچه‌ها و سایر اقشار جامعه می‌گذارد که باعث به وجود آمدن رضایت زناشویی در زندگی می‌شود.

 

تشكیل كانون خانواده به عنوان یک هسته مهم و سرنوشت ساز اجتماعی یک ضرورت اجتناب ناپذیر زندگی شرافتمندانه بشری می باشد و نقش سعادت آفرین این بنیاد و نیز تاثیر ویرانگر آن را روی زندگی انسانها و در نتیجه روی جامعه هرگز نمی توان نادیده گرفت . دكتر الكس كارل دانشمند زیست شناس بزرگ اجتماعی در این باره می نویسد : آینده یک ملت وبدبختی یا خوشبختی آن به ارزش خانواده و اجتماع بستگی دارد و هیچ چیز دشوارتر از قطع ریشه عادت مند اجتماعی افراد نیست . بنابراین برای تشكیل این كانون مقدس و حفظ ارزشها و معیارهایی كه این نهاد رابه نابسامانی و مصائبی كه در جهان امروز افراد فراوانی را به سرگذشتها و سرنوشتهای دردناكی گرفتار ساخته است ، مطالعه ، دقت ، مقررات و مراقبت های حساب شده ای لازم است بكار گرفته شود زیرا جوامعی كه هم در تشكیل خانواده و هم در حفظ آن ،‌ موازین و مقررات عملی و نظری رانادیده گرفته یا گاهی به كوتاهی و غفلت مبتلا شده و گاهی مرزها و چهارچوبهای منطقی و انسانی را بهم ریخته اند اكنون با حوادث تلخ و شرایط بسار سخت و غمباری دست به گریبان می باشند .

خانواده كانون پذیرایی از نسل آینده است . در این كانون نهال ارزشهای انسانی كه بذر آن در لحظه آفرینش در ضمیر آدمیان پاشیده شده است باید رشد و نمو كرده درخت انسانیت به بار بنشیند . از این رو هیچ یک از نهادهای اجتماعی نقشی را كه خانواده در ساختار فكری – روحی و اخلاقی انسان دارد نمی تواند ایفا كند . نابسامانی های اجتماعی در بسیاری از موارد ناشی از نابسامانی در خانواده هاست و سعادت یک اجتماع بستگی كامل به وجود خانواده های سالم و سعادتمند دارد در خانواده است كه انسان از لحظه های آغازین زندگی با تربیتی كه از پدر و مادر دریافت می كند شكل می گیرد و ناآگاهانه به مسیری خاص سوق داده می شود . اگر خانواده ها نقش خود را به درستی ایفا نكنند نهادهای اجتماعی دیگر این خلاء را پر نمی كنند .

 

بیان مسئله

ضایت از زندگی از شاخص‌های مهم اجتماعی است كه نسبتاً دیر به حوزه علوم اجتماعی راه یافت، با وجود آنكه این شاخص ذیل مفهوم كلی‌تر كیفیت زندگی و در واكنش به سنجش‌های اقتصادی طرح شد. اما به زودی به حوزه‌ای مستقل و مهم تبدیل گشت اهمیت این شاخص- برخلاف آنچه غالباً تصور می‌شود- به واسطه تأثیر فوری سیاسی آن نیست. رضایت از زندگی را نمی‌توان و نباید مساوی رضایت سیاسی پنداشت. «رضایت از زندگی» مفهوم فراگیر و در عین‌حال پایدارتری است كه منعكس‌كننده احساس و نظر كلی مردم یک جامعه نسبت به جهانی است كه در آن زندگی می‌كنند. اهمیت آن نیز از حیث دلالت‌هایی است كه بر ویژگی‌های پایدار نظام اجتماعی دارد. در حالی كه رضایت سیاسی جنبه گذرا و موقتی دارد و بیشتر نگرش افراد را نسبت به شرایط جاری روز می‌سنجد. همین مفهوم رضایت از زندگی است كه به هنگام طرح كیفیت زندگی، مورد توجه قرار می‌گیرد (گودرزی، 1388). رضایت کلی از زندگی، ترکیبی از شرایط فردی واجتماعی است و در واقع نشانه ای از نگرش های مثبت فرد نسبت به جهان و محیطی که وی را فرا گرفته و در آن زندگی می کند، می باشد. رضایت از زندگی، همبستگی بالائی با احساس خوشبختی، اعتماد متقابل و احساس تعهد با جامعه دارد و نشانه نگرش فرد به خود وجهان پیرامونی است. سطح پایین رضایت از زندگی به گرایش های منفی نسبت به کل جامعه مربوط می شود. امروزه ما با تراكم ترافیک و آلودگی هوای شهری مواجهیم در حالی كه صد سال پیش تنها با جاده‌های خاكی و كوچه‌های كثیف برخورد می‌كردیم، امروزه با زندگی‌های نابسامان و نرخ‌های بالای طلاق مواجهیم، اما در گذشته، از مراقبت‌های بهداشتی ناچیز و نرخ مرگ‌ و میر بالا در اثر بیماری­ها برخوردار بودیم. كدامیک از این دو موقعیت موجد رضامندی و خشنودی بیشتری هستند؟

 

اهداف تحقیق :

هدف کلی :

بررسی میزان رضایت از زندگی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه

اهداف فرعی :

بررسی رابطه بین اشتغال زنان و میزان رضایت همسرانشان از زندگی

بررسی رابطه بین میزان تحصیلات همسران زنان شاغل و میزان رضایت از زندگی

بررسی رابطه بین نوع شغل همسران زنان شاغل و میزان رضایتشان از زندگی

بررسی رابطه بین میزان درآمد زنان شاغل و میزان رضایت همسرانشان از وضعیت زندگی

بررسی رابطه بین میزان درآمد همسران زنان شاغل و رضایتشان از زندگی

مقدمه پژوهش

 

 

• مقدمه:

همه ما در طول زندگی خود غمگینی و دلتنگی را تجربه کرده ایم. اگر بادقت به گذشته خود نگاهی بیاندازیم خواهیم دید که در برخی از روزها غم واندوه را در وجودمان احساس نمودهایم. اما باید آگاه باشیم که بین این تجارب و بیماری افسردگی[1]تفاوت های اساسی وجود دارد.

نوجوانی مرحله گذر از کودکی و ورود به دنیای بزرگسالی است، بسیاری از نوجوانان مشکلات شخصی و خانوادگی زیادی را در این مرحله بحرانی از زندگی تجربه می کنند. بعضی از نوجوانان با توجه به حمایت والدین وحفظ یکپارچگی خانوادهاز این مرحله می گذرند و در کنار خانواده وارد دوران جوانی می شوند. اما بعضی از نوجوانانی که شبکه حمایت اجتماعی مناسبی در خانواده و محیط ندارند، از آشفتگی ها و اختلالات هیجانی و رفتاری رنج می برند و مهارت های مقابله ای و حل مسئله مناسب رابرای کاهش فشارها و مدیریت مشکلات زندگی کسب نکرده اند (لیندس[2] و همکاران، 2000؛ به نقل از کاملی، 1388).

به دلیل ماهیت مزمن و عود کننده افسردگی تاکنون درمانگران با رویکردهای متفاوتی به درمان این اختلال پرداخته اند. اما رویکردهای درمان فردی به تنهایی جوابگوی بیماران افسرده نبوده اند. از طرفی اکثر درمان ها طولانی مدت وهزینه بر هستند. بنابراین نیاز به گروه درمانی و رویکردهای کوتاه مدت احساس می شود.

درمان کوتاه مدت راه حل محور(SFBT) در 15 تا 20 سال گذشته به عنوان یک روان درمانی کوتاه مدت پدیدار شد (دی شازر[3]، 1994، 1991؛ دی شازر و برگ [4]، 1992؛ به نقل از آزبورن و جانسون[5]،2001). این درمان یک مداخله بر اساس نیروها است که در اعتماد به مراجع پیدا می شود که این برای ساختن منابع و انگیزه مراجعین مهم است زیرا آن ها مشکلاتشان را بهتر می دانند و صلاحیت ساختن راه حل ها را برای حل مشکلاتشان دارند (میلر[6]، و دی شازر، 2000).

اخیراً انجمن تحقیق درمان کوتاه مدت راه حل محور یک درمان طبیعی به منظور کمک به استاندارد کردن ابزارهای SFBT به وسیله تمرین ها و افزایش درمان مدل وفاداری و صداقت ایجاد کردند. این کمیته سه جزء ترکیبی برای SFBT مشخص کرده است:

1. کاربرد تمرکز بر گفتگو برای نگرانی های مراجعین.
2. گفتگوهای متمرکز بر بازسازی جدید معنی ها پیرامون نگرانی های مراجعین
3. کاربرد تکنیک های خاص برای مراجعین تا به آن ها کمک شود تا یک دیدگاه را برای آینده خود بر اساس موفقیت ها و توانایی های گذشته ایجاد کنند تا به حل دوباره موضوعاتشان کمک شود (انجمن تحقیق SFBT، 2007)

مقاله های گذشته بوسیله دی شازر و برگ (1997) و گنیگریچ وایسنگارت[7] (2000) بر اساس یک بازبینی کیفی منظم شده اند. همچنین بعدها SFBT بر اساس تکنیک های پیرو و اجزاء اصلی دسته بندی شد:

1. درمانگر سوال معجزه را به کار می برد.
2. کاربرد سوالات درجه بندی
3. مشاوره ای برای رد و بدل یک سری از تعاریف به مراجع.
4. تعیین کردن تکالیف خانگی.
5. جستجوی توانایی ها یا راه حل ها
6. تنظم اهداف
7. جستجوی تجربه ها برای مشکل (کیم و فرانکلین[8]،2009)

با توجه به اینکه نوجوانان هنوز هویت خود را به طور کامل کسب نکرده اند و چگونه حل مسئله را نیاموخته اند، این درمان توانایی های آنان را بارز

 می کند و راه های حل مسایل به آن ها آموخته می شود. در این پژوهش تلاش شده است تا بااستفاده از درمان راه حل محوربه شیوه گروهی، افسردگی نوجوانان پسر را کاهش داد. همچنین اثر این رویکرد بر خلق مثبت و منفی نوجوانان سنجیده می شود.

• بیان مسئله:

افسردگی یک اختلال خلقی است که هم در اثر عوامل تنش زای محیطی-اجتماعی و هم به علت وجود بیماری های مختلف جسمی به وجود می آید. همچنین تغییرات برخی از ترکیبات شیمیایی مانند سرتونین در دستگاه عصبی نیز در بروز این اختلال موثر تشخیص داده شده است. ضمن آنکه ابتدای فرد به سایر بیماری های روانی معمولاً با ظهور نشانه های افسردگی همراه است. بنابراین می توان نتیجه گرفت که عوامل وسیعی در بروز این بیماری دخالت دارند و درست به همین علت است که میزان شیوع آن گسترش یافته است.

هدف از پژوهش حاضر تعیین میزان کارآمدی مشاوره ی گروهی را حل محور برکاهش نشانگان افسردگی نوجوانان پسر می باشد.

 

عملاً چهار مجموعه نشانه در افسردگی وجود دارد: نشانه های هیجانی مانند احساس اضطراب و غم (که برجسته ترین و فراوان ترین نشانه هیجانی در افسردگی است)؛ نشانه های شناختی مانند نظر منفی نسبت به خود، دنیا و آینده؛ نشانه های انگیزشی مانند کندی روانی حرکتی و فلج شدن اراده و نشانه های جسمانی مانند از دست دادن اشتها، اختلال خواب، تغییرات وزنی، کاهش میل جنسی و آمادگی ابتلا به بیماری های جسمانی می باشد (روزنهان و سلیگمن[9]،1385) .

افسردگی هزینه های مالی سنگینی را هم در بخش درمان و هم در بخش کم کاری ناشی از افسردگی به جامعه تحمیل می کند. بر اساس آمار جرت[10] در سال 1990 یک تا سه درصد جمعیت امریکا از افسردگی اساسی رنج می برده اند که هزینه سالانه بالغ بر 3/16 میلیون دلار است. به همین دلیل، درمان و خصوصاً پیشگیری از این اختلال اهمیت خاصی پیدا کرده است (گرجی ، 1381)

نتیجه پژوهش ها نشان داده است دختران در مقایسه با پسران دوتا سه برابر بیشتر احتمال دارد که از افسردگی رنج ببرند، هر چند بیشتر آنان هیجانات منفی را در قالب شیوه های جنسیتی ابراز می کنند (بانتلین و کاستنبادر ، [11]1997؛ هرت و تامپسون[12]، 1996؛ به نقل از آقا محمدیان و حسینی، 1384). متأسفانه گرایش به بروز اولین وقوع افسردگی در سنین پایین تر گسترش یافته و درصد بالاتر نوجوانان مبتلا به افسردگی شدید، نگران کننده است (روز نهان و سلیگمن، 1384).

یکی از تفاوت های جنسیتی در دوران نوجوانی این است که تفاوت های جنسیتی در نرخ شیوع آن در این زمان ظاهر می شود. در حالیکه بیشتر مطالعات بیاگر این مطلبند که هیچ تفاوت جنسیتی[13] در طی دوران کودکی وجود نداد، پژوهش نولن وهواکسما[14] (به نقل از کوئینگ[15] و همکاران ، 1994) نشان داد که پسران نوجوان افسردگی را به میزان دو برابر پسران نوجوان تجربه می کنند. این تفاوت با نرخ شیوعی که برای بزرگسالان گزارش شده همخوانی دارد.

مشاوران، روان شناسان و روان پزشکان به کمک سایر متخصصان تلاش می کنند تا برای مقابله با این اختلال خلقی در حال گسترش شیوه های درمانی جدیدی را بیابند که هم کوتاه مدت باشد و هم اینکه هزینه های کمتری را در پی داشته باشد. از این میان رویکرد مشاوره راه حل محور توانسته است موفقیت های چندی را کسب نماید. چرا که این رویکرد کوتاه مدت است و بر توانمندی های خود مراجع تکیه دارد. این رویکرد با شیوه های جالبی که در درمان دارد بخصوص در مورد جوانان بیشتر موثر واقع می شود (آزبورن و جانسون، 2001).

درمان کوتاه مدت راه حل محوربرای بزرگسالان دارای مسائل گوناگون، از مصرف الکل (برگ و میلر، 1992) گرفت تا اختلالات فشار روانی آسیب زا(دولان[16]، 1991؛ اوهانلون و بوتولینو[17]،1998) اختلالات شخصیتی و روانپریشی ها (اوهاتلون و دولان، 1999) به کار می رود. درمان کوتاه مدت را حل محور برای کودکان و نوجوانان (سلیکمن، 1997، 1993؛ برگ و استیز[18]،2003) برای گروه ها (متکالف[19]، 1998) در آموزش وپرورش (گوی و بانینگ[20]،2005)، در کار با مراجعان معلول ذهنی (ویسترا[21] و بانینگ، 2006) در مدیریت و آماده سازی (کافمن، 2003) و در میانجیگری (بانینگ، 2006) کاربرد دارد (به نقل از با نینگ، 2007). در مطالعه ای که مو و لی[22](1997) به منظور بررسی کارایی خانواده درمانی راه حل محوردر رسیدن به اهداف وایجاد تغییرات مثبت در بهداشت روانی کودکان انجام داده اند. نتایج حاکی از موفقیت 72% تا 80% این رویکرد بوده است (به نقل از نظری، 1383).

 

• هدف پژوهش:

هدف از پژوهش حاضر تعیین میزان کارآمدی مشاوره ی گروهی را حل محور برکاهش نشانگان افسردگی نوجوانان پسر می باشد.

Depression

. Lyndis

. de shazer

. Berg

. Osborn & Johanson

. Miller                                                                               

. Gingerich & Eisengart

. kim & franklin

. Rosenhan & Seligman

. Jarret

. Buntlin & Costenbader

. Heret & Tompson

. Gender-diffience

. Nolen-Hocksma

 .  Koenig

.  Dolan

. Ohanlon& Botolino

فهرست مطالب

چکیده پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………..1

فصل یکم : مقدمه

1-1-مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………..3

1-2- بیان مسأله……………………………………………………………………………………………………………………………….4

1-3- اهمیت و ضرورت پژوهش…………………………………………………………………………………………………………7

1-4- اهداف پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………………….8

1-5- فرضیه ­های پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………8

1-5 -تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای پژوهش ………………………………………………………………………………………8

1-5-1 -تعاریف مفهومی …………………………………………………………………………………………………………………………..9

1-5-2  تعاریف عملیاتی…………………………………………………………………………………………………………………………..10

 

فصل دوم : پیشینۀ پژوهش

2-1- اهمال کاری………………………………………………………………………………………………………………………….12

2-1-1-مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………….12

2-1-2- تعریف اهمال کاری………………………………………………………………………………………………………….. 13

2-1-3- رویکردهای اهمال کاری………………………………………………………………………………………………………. 15

2-1-3-1- رویکرد فیزیولوژی …………………………………………………………………………………………………………………………………15

2-1-3-2- رویکردها رفتاری………………………………………………………………………………………………………………………………..16

2-1-3-3- رویکردهای رفتار منطقی- هیجانی…………………………………………………………………………………………. 17

2-1-3-4- رویکردهای شناختی……… ……………………………………………………………………………………….  …………………………..21

2-1-3-5-رویکردهای انگیزشی (تعلل به عنوان یک مشکل انگیزشی)………………………………………………………………….22

2-1-3-6-اهمال کاری به عنوان یک عادت……………………………………………………………………………………………………….23

2-1-3-7- اهمال کاری به عنوان یک اختلال شخصیتی……………………………………………………………………………………….23

2-1-4- ویژگی های افراد اهمال کار ………………………………………………………………………………………………………….24

2-1-5- عوامل موثر در اهمال کاری…………………………………………….. ……………………………………………………..26

2-1-5-  تعلل تحصیلی (اهمال کاری آموزشی) و تعلل غیر تحصیلی……………………………………………………………….30

2-1-6- اهمال کاری و اهمال کاری فعال……………………………………………………………………………………………………………..32

2-1-7- اهمال کاری و کمال گرایی…………………………………………………………………………………………………………..34

2-1-9- شیوع اهمال کاری……………………………………………………………………………………………………………………….35

2-2-  شخصیت……………………………………………………………………………………………………………………………………… 36

2-2-1- تعاریف شخصیت……………………………………………………………………………………………………………..36

2-2-2-  رویکردهای روانشناختی شخصیت……………………………………………………………………………………… 38

2-2-3- نظریه طرح پنج عاملی شخصیت………………………………………………………………………………………………….42

2-3- کمال گرایی…………………………………………………………………………………………………..46

2-3-1- تعریف کمال گرایی…………………………………………………………………………………………………………………….46

2-3-2- ابعاد کمال گرایی……………………………………………………………………………………………………………………….47

2-3-3-کمال گرایی مثبت و منفی……………………………………………………………………………………………………………..53

2-3-3- مدل پردازش دوگانه کمال گرایی……. …………………………………………………………………………………………..55

2-3-4- علل رشد کمال گرایی………………………………………………………………………………………………………………….57

2-3-4-1- مدل انتظارات اجتماعی…………………………………………………………………………………………………………….57

2-3-4-2- مدل یادگیری اجتماعی بندورا……………………………………………………………………………………………………57

2-3-4-3- مدل واکنش اجتماعی……………………………………………………………………………………………………………….58

2-3-4-4- مدل تمرکز بر اشتباهات……………………………………………………………………………………..………….58

2-3-5- درمان کمال گرایی………………………………………………………………………………………………………………………60

2-4- پیشینۀ پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………………. 62

 

فصل سوم : روش  پژوهش

3-1- روش پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………………….73

3-2- متغیرهای پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………73

3-3- جامعه

 آماری………………………………………………………………………………………………………………………….73

3-4- حجم نمونه و روش نمونه­­گیری………………………………………………………………………………………………………. 73

3-5- ابزار پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………………74

3-5-1- مقیاس ارزیابی اهمال کاری…………………………………………………………………………………………………………..74

3-5-2- مقیاس کمال گرایی………………………………………………………………………………………………………………………74

3-5-3- پرسشنامه پنج عامل بزرگ شخصیت مک­کری کاستا(NEO)………………………………………………………………75

3-6- شیوه اجرا………………………………………………………………………………………………………………………………………..77

3-7- روش های تحلیل داده ها…………………………………………………………………………………………………………………..78

 

 

 

 

 

فصل چهارم : تحلیل داده های پژوهش

4-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………80

4- 2 یافته های توصیفی پژوهش……………………………………………………………………………………………………………….80

4- 3 یافته های استنباطی پژوهش………………………………………………………………………………………………………………82

 

فصل پنجم  : بحث و نتیجه گیری

5-1 مقدمه……………………………………………………………………………………………………………. ……………………………..90

5-2 یافته های مرتبط با فرضیه های پژوهشی ……………………………………………………………………………………………90

5-3 محدودیتهای پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………96

4 پیشنهادهای پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………..96

5-4-1 پژوهشی…………………………………………………………………………………………………………………………………….96

5-4-2 کاربردی…………………………………………………………………………………………………………………………………….96

 

منابع و مآخذ

منابع فارسی……………………………………………………………………………………………………………………………………………98

منابع لاتین…………………………………………………………………………………………………………………………………………….102

پیوست ها……………………………………………………………………………………………………………………………………………..110

 

 

فهرست جداول

جدول 4-1-  مشخصه‌ های آماری آزمودنی‌ها بر حسب ابعاد شخصیت به تفکیک جنسیت…………………………………80

جدول 4-2-  مشخصه‌ های آماری آزمودنی‌ها بر حسب اهمالکاری به تفکیک جنسیت……………………………………….81

جدول 4-3-  مشخصه‌ های آماری آزمودنی‌ها بر حسب کمال گرایی به تفکیک جنسیت…………………………………….82

جدول شماره 4-4: تحلیل واریانس مربوط به رگرسیون پنج عامل بزرگ شخصیت و  اهمال کاری دانشجویان……..82

جدول شماره 4-5: ضرایب معادله پیش بینی اهمال کاری به وسیله ابعاد شخصیت……………………………………………83

جدول شماره 4-6: تحلیل واریانس مربوط به رگرسیون پنج عامل بزرگ شخصیت و  کمال گرایی دانشجویان…….84

جدول شماره 4-7: ضرایب معادله پیش بینی کمالگرایی به وسیله ابعاد شخصیت……………………………………………..84

جدول 4-8- نتایج آزمون همبستگی پیرسون برای بررسی رابطهکمال گرایی و اهمال کاری دانشجویان………………86

جدول 4-9- نتایج آزمون t گروه‌های مستقل برای مقایسه ابعاد شخصیت در بین دو جنس……………………………….86

جدول4-10- نتایج آزمون لون برای مشخص کردن شرط همگنی واریانس……………………………………………………..87

جدول 4-11- نتایج آزمون t گروه‌های مستقل برای مقایسه اهمال کاری در بین دو جنس………………………………..87

جدول4-12- نتایج آزمون لون برای مشخص کردن شرط همگنی واریانس…………………………………………………… 88

جدول 4-11- نتایج آزمون t گروه‌های مستقل برای مقایسه کمالگرایی در بین دو جنس………………………………… 88

چکیده

پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه ویژگی­های شخصیتی و کمال­گرایی با اهمال­کاری تحصیلی انجام گرفت. به این منظور از بین دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه در سال تحصیلی  91-1392 ، 300 نفر به صورت نمونه گیری خوشه­ای چند مرحله­ ای انتخاب شد. برای گردآوری داده ­ها از  مقیاس ارزیابی اهمال کاری سولومون و راث بلوم (1984)، پرسشنامه پنج عامل بزرگ شخصیت مک­کری و کاستا(1989) ومقیاس چند بعدی کمال گرایی فراست(1990) استفاده گردید. برای تحلیل
داده ­ها از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون استفاده شد.  نتایج پژوهش نشان داد که از پنج عامل بزرگ شخصیت، عامل های برون گرایی، گشودگی و موافق بودن توان پیش بینی اهمال کاری را دارند، همچنین هر پنج عامل بزرگ شخصیت توان پیش بینی کمال گرایی را دارند. نتایج نشان داد که بین کمالگرایی و اهمال کاری رابطه مثبت معناداری وجود دارد. نتایج پژوهش قابل کاربرد در بحث کاهش تعلل ورزی دانشجویان می­باشد.

کلید واژگان: ویژگی­های شخصیتی،کمال­گرایی ، اهمال­کاری تحصیلی

 

 

      فصل یکم

مقدمه

 

 

          2-1- مقدمه

از آن جا كه در هر نظام آموزشی، پیشرفت تحصیلی به عنوان مهمترین شاخص توفیق فعالیت های علمی و آموزشی محسوب می شود، بررسی عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان   و دانشجویان از اهمیت خاصی نزد پژوهشگران علوم تربیتی و روانشناسی برخوردار است .از جمله عواملی که آثار سویی بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان دارد اهمال کاری است.

اهمال کاری در خصوص تکالیف تحصیلی یک مشکل رایج در میان دانشجویان است و از مهمترین علل شکست یا فقدان موفقیت فراگیران در یادگیری و دست­یابی به برنامه ­های پیشرفت تحصیلی است. تقریبا یک چهارم از دانشجویان گزارش می­ دهند که مکررا تا درجه­ای اهمال­کاری می­ کنند که برای آنها ایجاد استرس می­ کند، که این امر عملکرد آموزشی ضعیف آنها را موجب می­ شود(بالکیس و دورو[1]،2009)

اهمالكاری یکی از بحثهای مهمی است که درسالهای اخیر مورد توجه بسیاری از پژوهشگران قرار گرفت. که به عنوان یک رفتار عادتی در نظر گرفته می­ شود كه شیوع فراوانی در جوامع مختلف دارد و روند رو به رشد آن بسیار گسترده است. این عادت، با تاخیر انجام دادن كار یا مسئولیت توام است و در نتیجه پیامدهای ناخوشایندی به همراه دارد(سواری،1391).

اگرچه ممكن است پیامدهای منفی این عادت در زندگی روزمره نباشد اما زیان های برخاسته از شیوع این رفتار در بین افراد گروه های مختلف مهم و قابل ملاحظه است و همین امر ضرورت جلوگیری از چنین رفتاری را نمایان می سازد. اهمال کاری در اغلب موارد می ­تواند از طریق ممانعت از پیشرفت و عدم دسترسی به اهداف، پیامدهای نامطلوب و جبران ناپذیری به همراه داشته باشد لذا لازم است اهمال­کاری بیشتر مورد بررسی و پژوهش قرار گیرد تا پژوهشگران بتوانند روش های مقابله ای خوبی برای کاهش اهمال کاری پیدا کنند.  عوامل زیادی در اهمال کاری تحصیلی نقش دارند که از جمله آنها ویژگی های شخصیتی و کمال­گرایی است.

 

 

     1-2- بیان مسئله

یكی ازجنبه های مهم زندگی، موفقیت یا عدم موفقیت در تحصیلات دانشگاهی است.  موفقیت در دانشگاه می ­تواند پیش ­بینی كننده بسیاری از پیشرفت­های دانشجویان در آینده باشد. مانعی مشترك در بین دانشجویان كه از پیشرفت و رفاه آن ها در آینده جلوگیری می نماید مشكلات ناشی از اهمال كاری[2] است(بیگی، بختیاری، محمدخانی و صادقی،1391).

اهمال کاری به تعبیر الیس و ناوس(2002) آن است که کاری که برای اجرای آن تصمیم گرفته می شود؛  بدون دلیل مشخص به آینده محول شود؛ کاری که می ­تواند حداقل برای خود فرد نتایجی را در برداشته باشد و در عین حال، انجام ندادن آن نیز به زیان شخص است و باعث سرزنش کردن خود می­ شود. سایر محققان نیز در تعریف، به کاهلی و امروز و فردا کردن در انجام کارهای مهم(در زمان انتظار) همراه با تجارب ذهنی ناراحت کننده اشاره نموده ­اند(الیس و جمیز نال،1382؛ لای،1986؛ سنکال،کوئستنر و والرند،1995). اهمال­کاری منجر به بروز رفتارهای تاخیری به شکل گوناگون می­ شود(اسپکتر و فراری[7]،2000).

شواهد فزاینده­ای وجود دارد كه نشان می­دهد اهمال­كاری، در اثر عملكرد آكادمیک زیان بخش بوده و به صورت نمرات كم و مشروطی رخ می­دهد. همچنین مطالعات نشان داده است كه 70 درصد جمعیت دانشگاه، در تكالیف آموزشی اهمالكارند و احتمالا این نوع اهمالكاری، از دانشجوی سال اول به دانشجوی سال آخر افزایش می­یابد. این دانشجویان در هنگام مقاله نویسی، مطالعه ی آزمون­ها و تكمیل تكالیفی كه اغلب پرفشار و موجد اضطراب است تمایل به اهمالكاری دارند(فراری و تایس،2000). پژوهشگران در حوزه­ اهمالکاری بر این باورند که عوامل متعددی می ­تواند در بروز و تداوم اهمال کاری مؤثر باشد از جمله این عوامل می­توان به ویژگی­های شخصیتی[9] وکمال­گرایی[10] نام برد.

اگر­چه خصوصیات شخصیتی زیادی وجود دارد اما از جمله مهمترین و با نفوذترین مدل­ها در بررسی صفات شخصیت در دهه­های اخیر مدل پنج عاملی بوده است که بیش از همه، پژوهش در حوزه شخصیت را به خود اختصاص داده است(نگ[11]،2003). این پنج عامل اصلی شخصیت عبارتند از: روان­نژندی[12]، برون­گرایی[13]، انعطاف­پذیری[14]، دلپذیری[15] و وظیفه شناسی[16]، که مک­کری و کاستا[17](1987) اساسا این پنج عامل را به عنوان تمایلاتی که زمینه زیستی دارند معرفی کرده ­اند، این دو محقق بیان می­ کنند صفات شخصیت، مانند ­خلق ­وخو، آمادگی­هایی درونی در مسیر رشد بوده و اساسا از تاثیرات محیطی مستقل هستند(پرون و جان، بی­تا؛ ترجمه­ی کدیور و جوادی،1385). رابطه میان اهمال­كاری و ویژگی­های شخصیتی همواره مورد توجه پژوهش­گران بوده است بطوری كه بسیاری از پژوهشگران، برای مثال، سولومون و روت بلوم(1984)؛ واتسون(2001)؛ استیل و همکاران(2001)؛ جانسون و بلوم(1995)؛ دی فابیو (2006)؛ حاتمی و هاشمی(1390)؛ قاسمی، علی مدد، کرم­خانی و علی مدد(1391)؛ اگنز، هندریکس و وندروف (2010)؛ عالیشاپور(2012)معتقدند میان اهمالكاری و بعضی از ویژگیهای شخصیتی رابطه وجود دارد.

یکی دیگر از متغیرهایی که می ­تواند به طور بالقوه بر اهمال کاری تأثیرگذار باشد کمال­گرایی است. از جمله مشکلات افراد اهمال کار نداشتن اهداف کوچک و خرد قابل دستیابی است. بنابراین کمال­گراها که اهداف بزرگ و بعضا غیر قابل دستیابی دارند گرایش بیشتری به اهمال کاری از خود نشان می­دهند. افرادی که دارای باورهای غیر مرتبط با کمال­گرایی هستند، درباره توانایی خود برای انجام کارها به نحو شایسته، دچار تردید می­شوند. این افراد در صورت انجام ندادن هر کاری با بالاترین کیفیت در شایستگی خود شک کرده و عزت نفس خود را از دست می­دهند(نیکدل،1387).

نتایج چندین پژوهش برای نمونه فراری(1989)؛ بوسكو و کاوسس(1998)؛ اونوگبیوز(2000)؛ واسكونسلوس(2006)؛ مولوی(1390)؛ گورویی، خیر و هاشمی(1390)؛ شاطریان محمدی،
پاکدامن­ساوجی و شاه محمدی(1390)؛ نصری، شاهرخی و ابراهیم دماوندی(1391)؛  نشان داده است که اهمال کاری و کمالگرایی با یکدیگر در ارتباطند. فلت و همکاران(1992) معتقدند کمال­گرایی گرایش فرد به داشتن مجموعه ­ای از معیارهای بالای افراطی و تمرکز بر شکست­ها و نقص­ها در عملکرد مربوط می­ شود. به عبارتی، کمال­گرایی، تمایل در جهت بی نقص بودن است و کمال­گرایان افراطی افرادی هستند که می­خواهند در همه جنبه­ های زندگی­شان بی­عیب باشند(هویت و فلت،2002).

شناسایی عوامل مؤثر بر اهمالکاری تحصیلی اهمیت فراوان دارد زیرا با شناسایی این عوامل از پیامدهای منفی آن در زمینه مسائل روانی، تحصیلی و هزینه های مادی پیشگیری می شود. در واقع اساسی ترین وجهی که انجام این پژوهش را ضروری می­سازد. تأثیرهای نامطلوب اهمال کاری تحصیلی و پیامدهای ناشی از آن به لحاظ تجربی و نظری در این زمینه می باشد. همچنین ضرورت زندگی امروز در جهت استفاده بهینه از سرمایه های زمانی و ذهنی دانشجویان می­باشد. پس جا دارد که این مهم مورد توجه و علت یابی قرار گیرد و راهبردهای ایجاد وضعیت مطلوب روشن گردد.  بنابراین پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه ویژگی­های شخصیتی و کمال­گرایی با اهمال­کاری تحصیلی در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه انجام گرفت.

[1] . Balkis & Duru

[2] . Procrastination

[3] . Ellis & Knaus

[4] . James & Nall

[5] . Lay

[6] . Senecal & Koestner & Valerand

[7]. Ferrari &Specter

[8]. Ferarry & Tice

[9]. Personality characteristics

[10]. Perfectionism

[11].Neg

[12]. neuroticism

[13].extraversion

[14] .openness

[15] .agreeableness

[16] .conscientiousness

[17]. Mokri & Costa

[18] . Johnson& Bloom

فهرست مطالب

عنوان……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..صفحه

چکیده………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………1

فصل اول : کلیات پژوهش

1-1 مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………3

1-2 بیان مسأله…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..4
1-3 ضرورت و اهمیت پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………………….5

1-4 اهداف پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..6

1-4-1اهداف کلی پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………………………..6

1-4-2 اهداف ویژه پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 6

1-4-3 اهداف کاربردی………………………………………………………………………………………………………………………………………………..7

1-5 قلمرو پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………………………………………7

1-5-1 قلمرو زمانی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..7

1-5-2 قلمرو مکانی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….7

1-5-3 قلمرو موضوعی………………………………………………………………………………………………………………………………………………..7

1-6 سؤالات  و فرضیات پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………………….7
1-7 تعاریف، مفاهیم و اصطلاحات………………………………………………………………………………………………………………………………..8

فصل دوم : ادبیات و پیشینه­­ی پژوهش

 

2-1مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..12

2-2 مبانی نظری پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………………………12

2-2-1 بانک و مراحل شکل گیری آن …………………………………………………………………………………………………………………………12

2-2-2سیرتحول بانکداری درایران……………………………………………………………………………………………………………………………….14                                                                            2-2-2-1 فعالیت سرمایه گذاران خارجی……………………………………………………………………………………………………………………..14

2-2-3منابع مالی بانکها……. ……………… ……………………………………………………………………………………………………………………..15
2-2-4  تجهیز منابع مالی……………………………………………………………………………………………………………………………………………15
2-2-4-1 روش­های تجهیز منابع ……………………………………………………………………………………………………………………………….15
2-2-4-1-1 تجهیز منابع در بانک­داری سنتی……………………………………………………………………………………………………………….16
2-2-4-1-2 تجهیز منابع در بانک­داری اسلامی……………………………………………………………………………………………………………16
2-2-4-2 تجهیز منابع پولی در نظام بانکی ایران……………………………………………………………………………………………………………18
2-2-4-3 تجهیز منابع پولی در بانکداری نوین…………………………………………………………………………………………………………..18
2-2-4-3-1 تجهیز منابع مالی از طریق بانک­داری بین ­المللی و چند ملیتی………………………………………………………………………..18
2-2-4-3-2 تجهیز منابع مالی از طریق فعالیت­های مالی ترکیبی یا متنوع(مجتمع­های مالی)………………………………………………..19
2-2-4-3-3 تجهیز منابع مالی از طریق خدمات مالی غیر بانکی………………………………………………………………………………………19
2-2-4-3-4 تجهیز منابع مالی از طریق ارائه خدمات خرد و کلان به­وسیله بانک­ها…………………………………………………………….20
2-2-4-3-5 تجهیز منابع مالی از طریق بانک­داری جامع…………………………………………………………………………………………………20
2-2-4-3-6 تجهیز منابع مالی از طریق ابزارهای مالی خارج از ترازنامه و تبدیل ابزارهای مالی به اوراق بهادار……………………..21
2-2-5  عوامل کلیدی موفقیت(csf) بانک­ در جذب منابع مالی……………………………………………………………………………………….21
2-2-5-1 نقش عوامل مدیریتی در جذب منابع……………………………………………………………………………………………………………..22
2-2-5-1-1 نقش عوامل مدیریت منابع انسانی در جذب منابع……………………………………………………………………………………….22
2-2-5-1-2 تبلیغات………………………………………………………………………………………………………………………………………………….23
2-2-5-1-2-1 استفاده از تبلیغات برای کمک به فروش خدمات بانک…………………………………………………………………………….25
2-2-5-1-3 تعداد شعب و تأثیر آن در جذب منابع……………………………………………………………………………………………………….26
2-2-5-1-4 تأثیر عامل استقرار مکانی شعب مؤسسات مالی و بانک­ها در جذب منابع مالی………………………………………………26
2-2-5-1-5 نقش عامل محیط داخلی شعب در جذب منابع مالی……………………………………………………………………………………27
2-2-5-1-5-1 شرایط یک محیط مناسب برای جذب منابع مالی…………………………………………………………………………………….28
2-2-5-1-5-1-1 شاخص ­های محیط مناسب از نظر فیزیکی………………………………………………………………………………………….29
2-2-5-2 نقش مهارت کارکنان در جذب منابع …………………………………………………………………………………………………………….30
2-2-5-2-1 مهارت­ هایانسانی…………………………………………………………………………………………………………………………………..31
2-2-5-2-2 مهارت­ های ادراکی………………………………………………………………………………………………………………………………….32
2-2-5-2-3 مهارت­ های فنی………………………………………………………………………………………………………………………………………33
2-2-5-3 نقش عامل رضایت مشتریان از کارکنان در جذب منابع مالی…………………………………………………………………………….33
2-2-5-3-1 نقش تنوع خدمات در جذب منابع

 مالی…………………………………………………………………………………………………….35

2-2-5-3-1-1 تنوع فعالیت­های بانکی در بانک­داری نوین…………………………………………………………………………………………….36
2-2-5-3-1-2 تنوع خدمات ارائه شده در نظام بانکی ایران……………………………………………………………………………………………37
2-2-5-3-2 نقش کیفیت خدمات در جذب منابع………………………………………………………………………………………………………….39
2-2-5-3-3 روابطعمومی…………………………………………………………………………………………………………………………………………40
2-2-5-3-3-1 جایگاهروابط عمومیدربانک و نقش ان در رضایت مشتریان………………………………………………………………….40
2-2-5-3-4 نقش سیستم رسیدگی به شکایات و پیشنهادات در جذب منابع مالی……………………………………………………………..42
2-2-5-3-5 بازاریابی در بانک و مؤسسات پولی و مالی و نقش آن در جذب منابع مالی…………………………………………………….42
2-2-5-3-5-1 استراتژی­ های رشد در بانک………………………………………………………………………………………………………………….43
2-2-5-4 نقش فن­آوری در جذب منابع……………………………………………………………………………………………………………………….46
2-2-5-4-1 بانکداری الکترونیکی و تأثیر آن بر جذب منابع مالی……………………………………………………………………………………47
2-2-5-4-1-1 بانک­داری سنتی………………………………………………………………………………………………………………………………….48
2-2-5-4-1-2 بانک­داری دو گانه……………………………………………………………………………………………………………………………….49
2-2-5-4-2 زیرساخت­های فرهنگی……………………………………………………………………………………………………………………………50
2-2-5-4-3 دستگاه­های خودپرداز………………………………………………………………………………………………………………………………51
2-2-5-4-4 دستگاه پوز…………………………………………………………………………………………………………………………………………….52
2-2-5-4-5 تلفنهمراه  بانک……………………………………………………………………………………………………………………………………52
2-2-5-4-6 اینترنت بانک …………………………………………………………………………………………………………………………………………53
2-2-5-4-7 تلفن­بانک……………………………………………………………………………………………………………………………………………….54
2-2-6 عوامل کلیدی موفقیت(csf)صنعت بانک­­داری……………………………………………………………………………………………………54
2-2-6-1 رویکرد فاکتورهای حیاتی موفقیت………………………………………………………………………………………………………………..55
2-2-7 جمع بندی مبانی نظری پژوهش: ………………………………………………………………………………………………………………………57
2- 3 پیشینه پژوهش: …………………………………………………………………………………………………………………………………………………57
2-3-1  پیشینه پژوهش در خارج از کشور …………………………………………………………………………………………………………………..57
2-3-2 پیشینه پژوهش در داخل کشور: ……………………………………………………………………………………………………………………….61
2-4 مدل مفهومی پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………………………..65

فصل سوم: روش شناسی پژوهش

3-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..69

3-2 روش پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….69

3-3 جامعه و نمونه آماری، حجم نمونه و روش نمونه گیری…………………………………………………………………………………………..70

3-4 روش و ابزار جمع آوری داده ها…………………………………………………………………………………………………………………………..72

3-4-1چارچوبنظری تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………….74
3-5 روایی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..77
3-6 اعتبار (پایایی)……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..77
3-7 روش های تجزیه و تحلیل آماری………………………………………………………………………………………………………………………….79
3-8 متغیرهای مورد بررسی در مدل……………………………………………………………………………………………………………………………..82

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

4-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..84

4-2آمار توصیفی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..84

4-3 آمار استباطی. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………….88

4-3 -1 آزمون فرضیه ­های تحقیق بر اساس داده ­های حاصل از پرسشنامه…………………………………………………………………………..88
4-3-1-1تجزیه و تحلیل سؤالات و آزمون فرضیه ­های تحقیق………………………………………………………………………………………….88
4-3-1-1-1  فرضیه اول…………………………………………………………………………………………………………………………………………….88
4-3-1-1-2  فرضیه دوم……………………………………………………………………………………………………………………………………………90
4-3-1-1-3  فرضیه سوم ………………………………………………………………………………………………………………………………………….91
4-3-1-1-4  فرضیه چهارم………………………………………………………………………………………………………………………………………..92
4-3-2بررسی نرمال بودن متغیرهای پژوهش………………………………………………………………………………………………………………94
4-3-2-1 آزمون کلمگروف – اسمیرونف…………………………………………………………………………………………………………………….94
4-3-2-2 آزمون Q-QPLOT………………………………………………………………………………………………………………………………….95
4-4 بررسی و تجزیه و تحلیل فرضیات………………………………………………………………………………………………………………………..98
4-4-1 فرضیه اول……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..98
4-4-2 فرضیه دوم…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….101
4-4-3 فرضیه سوم…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..104
4-4-4  فرضیه چهارم………………………………………………………………………………………………………………………………………………107
4-4-5 آزمون ANOVA………………………………………………………………………………………………………………………………………..110
4-5 تحلیل مسیر و استخراج مدل بر اساس داده های آماری…………………………………………………………………………………………111
4- 5-1 بیان متغیرهای مورد بررسی در قالب یک مدل مفهومی……………………………………………………………………………………..112
4-6 جمع­بندی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………118

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………122

5-2 نتایج پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………………………………122

5-2- 1 تجزیه و تحلیل……………………………………………………………………………………………………………………………………………122
5-3 پیشنهادهای برگرفته از تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………..126
5-4 پبیشنهاد به محققین آینده:…………………………………………………………………………………………………………………………………..129
5-5 محدودیت های پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………………….129

پیوست ها

پیوست ها ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………131

پرسشنامه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..146

 

منابع

منابع فارسی ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………149

منابع لاتین ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..155

 

 

فهرست جدول ها

 

جدول (2-1 ) : ماتریس استراتژی­ های مختلف رشد در یک بانک…………………………………………………………………………………….44

جدول شماره (2-2):  شاخص ­های زیرمجوعه چهار فاکتور ساختاری……………………………………………………………………………….56
جدول شماره (3-1): تعیین حجم و تعداد نمونه برای هر کدام از بانک­های دولتی………………………………………………………………71
جدول شماره (3-2): عوامل حیاتی موفقیت بانک­ها در جذب منابع ارزان قیمت………………………………………………………………..72
جدول شماره (3-3): تناظر هر یک از عوامل تحقیق با سؤالات پرسشنامه………………………………………………………………………….74
جدول شماره (3-4): مؤلفه­ های تشکیل دهنده فاکتورهای ساختاری………………………………………………………………………………….75
جدول شماره (3-5 ): نتایج بررسی ضریب آلفای کرونباخ پرسشنامه برای هر یک از مؤلفه ها……………………………………………..78
جدول شماره (3-6): ویژگی متغیرهای مورد بررسی……………………………………………………………………………………………………….82
جدول(4-1): تعداد پاسخ ­دهندگان به سئوالات پرسشنامه…………………………………………………………………………………………………84
جدول (4-2): توزیع فراوانی و درصد پاسخ به سؤالات پرسشنامه……………………………………………………………………………………85
جدول (4-3): آمار توصیفی کل سؤالات……………………………………………………………………………………………………………………….87
جدول (4-4): میانگین و انحرافمعیار پاسخ سؤال­های مربوط به فرضیه اول…………………………………………………………………….88
جدول (4-5): آزمون t تک نمونه ­ای مربوط به فرضیه اول……………………………………………………………………………………………….89
جدول (4-6): میانگین و انحراف معیار پاسخ سؤال­های مربوط به فرضیه دوم…………………………………………………………………….90
جدول (4-7): آزمون t تک نمونه ­ای مربوط به فرضیه دوم………………………………………………………………………………………………90
جدول (4-8): میانگین و انحراف معیار پاسخ سؤال­های مربوط به فرضیه سوم…………………………………………………………………..91
جدول (4-9): آزمون t تک نمونه ­ای مربوط به فرضیه سوم……………………………………………………………………………………………..92
جدول (4-10): میانگین و انحراف معیار پاسخ سؤال­های مربوط به فرضیه چهارم………………………………………………………………93
جدول (4-11): آزمون t تک نمونه ­ای مربوط به فرضیه چهارم………………………………………………………………………………………..93
جدول شماره(4-12): نتایج کلی آزمون کلمگروف – اسمیرونف برای بررسی نرمال بودن متغیرها………………………………………..94
جدول شماره(4-13): محاسبه­ی ضریب همبستگی اسپیرمن برای فرضیه اول……………………………………………………………………..99
جدول شماره(4-14): محاسبه­ی آماره F برای فرضیه اول………………………………………………………………………………………………100
جدول شماره(4-15): محاسبه­ی ضرایب رگرسیونی فرضیه اول………………………………………………………………………………………100
جدول شماره(4-16): محاسبه­ی ضریب همبستگی اسپیرمن برای فرضیه اول……………………………………………………………………102
جدول شماره(4-17): محاسبه­ی آماره F برای فرضیه دوم……………………………………………………………………………………………..103
جدول شماره(4-18): محاسبه­ی ضرایب رگرسیونی فرضیه دوم……………………………………………………………………………………..103
جدول شماره(4-19): محاسبه­ی ضریب همبستگی اسپیرمن برای فرضیه دوم…………………………………………………………………..105
جدول شماره(4-20): محاسبه­ی آماره F برای فرضیه سوم…………………………………………………………………………………………….106
جدول شماره(4-21): محاسبه­ی ضرایب رگرسیونی فرضیه سوم…………………………………………………………………………………….106
جدول شماره(4-22): محاسبه­ی ضریب همبستگی اسپیرمن برای فرضیه سوم………………………………………………………………….108
جدول شماره(4-23): محاسبه­ی آماره F برای فرضیه چهارم………………………………………………………………………………………….109
جدول شماره(4-24): محاسبه­ی ضرایب رگرسیونی فرضیه چهارم………………………………………………………………………………….109
جدول شماره(4-25): محاسبه­ی ضریب همبستگی اسپیرمن برای فرضیه چهارم……………………………………………………………….111
جدول شماره(4-26): همبستگی های موجود بین متغیر ها…………………………………………………………………………………………….112
جدول شماره (4-27): ضریب رگرسیونی مدل نهایی آماری…………………………………………………………………………………………..115
جدول شماره (4-28): خروجی های مربوط به مناسب بودن مدل آماری نهایی………………………………………………………………..116
جدول شماره (4-29): ضرایب رگرسیونی خطی محاسبه شده……………………………………………………………………………………… 117
جدول شماره (4-30): ضرایب رگرسیونی مؤلفه های مدل…………………………………………………………………………………………….117
جدول شماره  (4-31) نتایج تجزیه و تحلیل فاکتور و نرخ اهمیت آن بر اساس میانگین……………………………………………………119

 

فهرست نمودارها

 

نمودار شماره (3-1): فراوانی نسبی………………………………………………………………………………………………………………………………71

نمودار شماره(4-1): نمودار مربوط به عوامل مدیریتی……………………………………………………………………………………………………..95

نمودار شماره(4-2): نمودار مربوط به عوامل نیروی انسانی……………………………………………………………………………………………..96

نمودار شماره(4-3): نمودار مربوط به عوامل رضایت مشتریان…………………………………………………………………………………………96

نمودار شماره(4-4): نمودار مربوط به عوامل فن­آوری…………………………………………………………………………………………………….97

نمودار شماره(4-5): نمودار مربوط به جذب منابع………………………………………………………………………………………………………….97

 

 

فهرست شکل ها

شکل شماره (2-1):ساختار فعالیت یک بانک……………………………………………………………………………………………………………….13

شکل شماره (2-1): مدل تحلیلی………………………………………………………………………………………………………………………………….65

شکل (3-1): مدل مفهومی…………………………………………………………………………………………………………………………………………..76

شکل (4-1) مدل مفهومی روابط بین متغیرهای مدل……………………………………………………………………………………………………..113

شکل شماره( 4-2 )مدل آماری برازش شده روابط بین مؤلفه های پژوهش……………………………………………………………………..114

 

چکیده

هدف از این تحقیق بررسی عوامل مؤثر(مدیریتی، نیروی انسانی، رضایت مشتریان و فن­آوری رایانه­ای) بر جذب منابع ارزان­قیمت بانک­های دولتی است. جذب منابع مالی آنقدر برای بانک ها مهم و حیاتی می باشد که رقابت بسیار شدیدی در این زمینه بین آنها ایجاد نموده است. در این راستا و طی چند دهه اخیر زمینه های جدیدی جهت جذب بیشتر منابع بانکی به وجود آمده است.بنابراین ضرورت دارد با بررسی ابعاد و عوامل مؤثر بر جذب منابع ارزان قیمت بانکی هر چه بهتر و بیشتر و کاراتر از این منابع، استفاده بهینه شود. جمع­آوری داده ­های مورد نیاز از طریق پرسشنامه صورت پذیرفت. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی مدیران شعب بانک­های دولتی(ملی، سپه، مسکن، کشاورزی، توسعه و تعاون، توسعه صادرات، صنعت و معدن) شهر کرمانشاه است. تعداد پاسخ ­دهندگان به پرسشنامه 127 نفر و اعتبار آن با محاسبه­ی ضریب آلفای کرونباخ 877/0 می­باشد. نمونه آماری شامل 136 نفر است که با بهره گرفتن از روش سرشماری تعیین گردیه است. تجزیه و تحلیل و مقایسه عوامل مؤثر در جذب منابع مالی ارزان­قیمت نشان داد که میزان استفاده از عوامل مدیریتی، نیروی انسانی، رضایت مشتریان و فن­آوری رایانه­ای ) بر جذب منابع مؤثر بوده و همبستگی معناداری بین این متغیرها وجود دارد. در بین این عوامل، عوامل مدیریتی بیشترین تآثیر بر روی جذب منابع مالی دارد.

کلمات کلیدی: بانک­های دولتی، عوامل مدیریتی، عوامل نیروی انسانی، عوامل رضایت مشتریان و عوامل فن­آوری رایانه­ای، کرمانشاه

 

فصل اول

کلیات پژوهش

 

1-1 مقدمه:

تجهیزمنابعهموارهاصلیترینوظیفهسیستمبانكیبودهاست. بانک­هاوجوهمازادراجمع­آوریوبادادنوامبهمتقاضیان، وظیفهسنتیخودیعنیواسطه­گریرامیانسپرده­گذارانووام­گیرندگانایفامی­نمایند. معمولاًدرفعالیت­هاییكبانك، جذبمنابعمالیازاهمیتبسیارزیادیبرخوردار است. در بانک­داری نوین عوامل متعددی وجود دارند که بر روند منابع مالی بانک­ها و موسسات مالی تأثیر می­گذارند. شناسایی و تعیین میزان تأثیر این عوامل خود مقوله­ای مهم است، چون گاهی شرایط و موقعیت­های مالی با یکدیگر یکسان نیستند. وممكن است مؤلفه‌های تأثیرگذاربرتجهیزمنابع پولی حتی برای هر یک از شعب یک گروه بانكی متفاوت باشد. در بانک­داری نوین برای شناسایی عوامل مؤثر بر جذب منابع مالی از بازاریابی بانکی استفاده می­ شود. بانک­داری امروز شیوه ­های نوآورانه، مشتری­مداری مؤثر، ارائه تکنولوژی­های کارآمد، سرویس­دهی و خدمات مورد نظر مشتری را طلب می­ کند که هر بانکی در این امور موفق­تر عمل کند در بازار رقابتی نیز موفق به جذب منابع بیشتر و در نتیجه دوام، بقای دائمی و بهره­وری بالاتر خواهد شد.

قضاوت مشتری در امور بانکی بر اساس میزان توان­مندی بانک در حل کمک به معضلات و توسعه و تجارت او استوار است. امنیت، سرعت تراکنش، دوستی با مصرف ­کننده و راحتی، سهولت استفاده، اعتماد و مسائل مربوط به حریم خصوصی، از مهم­ترین عوامل در انتخاب بانک از طرف مشتری می­باشند.

بدیهی است که امروزه بیشتر بانک­ها با محیطی کاملاً پویا روبه رو هستند و همه بانک­ها چه بزرگ و چه کوچک با توجه به تغییرات برق­آسا در موقعیت­های رقابتی و شرایط حاکم بر بازار، جذب و حفظ مشتریان را سرلوحه­ی برنامه ­های خود قرار داده­اند. برای موفقیت در شرایط جدید به ساختارها، شیوه ­های مدیریتی و رویه­ ها و از همه مهم­تر نگرش­ها و فرهنگ جدید نیاز است. هر مؤسسه­ای که سریع­تر، واقع­بینانه­تر و اثربخش­تر عمل کند، در بازار رقابتی موفق­تر خواهد بود.

 

1-2 بیان مسأله:

موضوع این پژوهش عبارت است از : «بررسی عومل موفقیت بانک­ها در جذب منابع ارزان قیمت». تجهیزمنابع پولی از همان ابتدا که بشر به زندگی اجتماعی روی آورد وداد وستد ومبادله کالاراشروع کرد آغاز شد وهمواره یکی از اصلی­ترین وظیفه­های سیستم بانکی بوده است.درعصرحاضرمؤسسات مالی و بانک­ها برای تجهیز منابع مالی نیازبه تغییرات اساسی درمحصولات وخدمات خود دارند وبا خدمات ساده وساختارسنتی بانکداری واسطه­گری نمی­توانند درعرصه ­های جهانی به تجهیز منابع بپردازند. دربانک­داری نوین، بانک­ها در زمینه ­های مالی، غیر بانکی خدمات متعددی به مشتریان ارائه می­ دهند و ارائه خدمات نوین مانند بانک­داری سرمایه ­گذاری، باعث شده منابع جدیدی به بانک­ها سرازیر شود ودر واقع دربانک­داری نوین، بخش عمده ای ازمنابع ازطریق فعالیتهای غیربانکی به دست می­آید(زریباف، 1382).

درنظام بانکی ایران تجهیز منابع با توجه قوانین بانکداری اسلامی از دو طریق انجام می­ شود:

• ازطریق جذب سپرده­های قرض­الحسنه جاری وپس انداز، که منابع مالکانه نامیده می­شوند.
• از طریق جذب سپرده­های مدت­دار،که منابع وکالتی نامیده می­شوند.

بانک­ها زمانی قادر به فعالیت خواهند بود که سهم خود را از سبد پولی حفظ نموده، در صدد افزایش آن برآیند. شناسایی عوامل موثر بر افزایش منابع مالی برای بانک­ها امری ضروری است. با توجه به اهمیت این موضوع اولین و محکم­ترین پله دستیابی به سود، افزایش منابع، مخصوصا منابع ارزان قیمت است(هدایتی، 1383).

جذب منابع مالی آنقدر برای بانک­ها مهم و حیاتی می باشد که رقابت بسیار شدیدی در این زمینه بین آنها ایجاد نموده است. یکی از شواهد عمده ارائه خدمات نوین، جلب اطمینان و توجه و تشویق بیشتر مردم برای سپرده­گذاری در بانک­ها می­باشد. در این راستا و طی چند دهه اخیر زمینه ­های جدیدی جهت جذب بیشتر منابع بانکی و ارائه خدمات بهتر و سریع­تر به مشتریان به وجود آمده است. بنابراین ضرورت دارد با بررسی ابعاد و عوامل مؤثر بر جذب منابع ارزان­قیمت بانکی هر چه بهتر و بیشتر و کاراتر از این منابع، استفاده بهینه شود. با شناخت تأثیر هر کدام از عوامل در افزایش منابع و جذب مشتریان و با در نظر گرفتن هزینه هر کدام از راهکارهای موثر در رسیدن به این هدف، می­توان با صرفه­ترین روش ممکن را که می ­تواند بیشترین تأثیر در جذب بیشتر منابع داشته باشد، انتخاب کرد. همچنین نتایج آن می ­تواند برای مدیران بانک­ها و دیگر موسسات پولی و اعتباری کشور در زمینه شناسایی راه­های دستیابی به افزایش منابع و رشد دلخواه مفید و ارزشمند باشد.

شرایط رقابتی کنونی صنعت بانکداری و افق پیش رو نشان می­دهد که بانک­ها برای  تجهیز منابع پایدار و ارزان­قیمت  با چالش های جدی مواجه می­باشند و باید به دنبال روش­های نوینی در جذب این منابع باشند.

از دو جهت این پژوهش جدید می­باشد اول اینکه در پژوهش­هایی که در زمینه تجهیز منابع صورت گرفته بیشتر بر روی منابع کلی بانک متمرکز بوده و بر روی منابعی که کمترین هزینه را برای بانک داشته باشد و به اصطلاح ارزان قیمت تحقیقی صورت نگرفته. دوم اینکه در پژوهش­های قبلی هر کدام فقط به یک جنبه و ارتباط یک یا دو متغیر را با جذب منابع بررسی نموده ­اند. در این تحقیق به ارتباط چهار متغیر اصلی، مدیریتی، نیروی انسانی، مشتریان، فناوری(چن[1]،1999، لافور[2]2005، سرکا[3]،2005)، در میزان جذب منابع ارزان­قیمت پرداخته شد.

 

1-3  ضرورت و اهمیت پژوهش:

اگر وظیفه یک بانک را در دو کلمه تجهیز منابع و تخصیص منابع خلاصه کنیم، موضوع این پژوهش در ارتباط با وظیفه اول بانک، یعنی تجهیز منابع است. بانک­ها از یک طرف با روش­های مختلف اقدام به جمع­آوری منابع می­ کنند، و از طرف دیگر منابع جمع­آوری شده را به بخش­های مختلف اقتصادی تخصیص می­دهند. هیچ بانکی بدون منابع مالی نمی­تواند  به حیات خویش ادامه دهد. در حقیقت زیر بنا و لازمه تشکیل و ادامه حیات هر بانکی به جذب منابع مربوط است.

بانک­ها زمانی قادر به فعالیت خواهند بود که سهم خود را از سبد پولی حفظ نموده، در صدد افزایش آن برآیند. شناسایی عوامل موثر بر افزایش منابع مالی برای بانک­ها امری ضروری است. با توجه به اهمیت این موضوع اولین و محکم­ترین پله دستیابی به سود، افزایش منابع، مخصوصا منابع ارزان­قیمت است (رمضانی،1385).

به علت اهمیت تجهیز منابع برای بانک­ها، رقابت شدیدی در این زمینه ایجاد شده است. یکی از عمده­ترین دلایل استفاده فناوری پیشرفته  و ارائه خدماتی نظیر تلفن­بانک، فاکس بانک، کارت­های هوشمند، برای جلب اطمینان بیشتر مردم به سپرده­گذاری در بانک­ها می­باشد. در این راستا و طی چند دهه اخیر زمینه ­های جدیدی جهت جذب سپرده ارائه خدمات بهتر و سریع­تر به مشتریان به وجود آمده است، که برخی از آن­ها عبارتند از: بانک­داری از طریق تلفن همراه و استفاده گسترده از شبکه اینترنت، ارائه خدمات بانکی مانند چک و پول الکترونیکی و رواج روز افزون تجارت الکترونیکی و رواج روزافزون تجارت الکترونیکی در عرصه فعالیت­های اقتصادی.

سوال مطرح آن است که چه متغیرهایی در جذب منابع ارزان قیمت تأثیر گذار هستند؟ آیا عوامل مدیریتی، عوامل نیروی انسانی، رضایت مشتریان، عوامل فناوری(چن[4]،1999، لافور[5]2005، سرکا[6]،2005) بر میزان و موفقیت بانکها در جذب منابع ارزان قیمت تأثیرگذار هستند یا خیر؟ و اینکه در صورت تأثیرگذاری، تأثیر هر کدام از متغیرهای مذکور به چه میزان است. در این پژوهش پاسخ مناسبی به این سؤالات داده شد.

این تحقیق بر اساس طرح تحقیق از نوع توصیفی، پیمایشی و بر اساس هدف از نوع کاربردی می­باشد. با توجه به مدل ارائه شده تأثیر چهارمتغیر:عوامل مدیریتی، عوامل نیروی انسانی، رضایت مشتریان، عوامل فناوری، به عنوان متغیرهای مستقل اصلی بر متغیر وابسته جذب منابع ارزان قیمت مورد بررسی و آزمون قرار گرفت. ابزار جمع­آوری اطلاعات شامل تحقیقات مستقل، منابع کتابخانه­ایی، اینترنتی و سایر بانک­های اطلاعاتی و همچنین پرسشنامه بود. برایتحلیلآماریداده هاازفنونآمارتوصیفی)تنظیمجداولتوصیفی،میانگینوانحرافمعیار( واستنباط )آزمونt  استیودنت، فیشر، آزمون کلمگروف–اسمیرنوف، آزمون همبستگی، آزمون آنووا) استفاده شد تا مناسب بودن آن از دید جامعه­ آماری ارزیابی و بیان شود. داده ­های گردآوری شده از پرسشنامه ­ها مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت و با بررسی فرضیات،  مناسب بودن مدل مشخص گردید.

متغیرهای پژوهش شامل:

• متغیر مستقل: عوامل مدیریتی، عوامل نیروی انسانی، رضایت مشتریان، عوامل فناوری.
• متغیر وابسته: جذب منابع ارزان قیمت.

 

1-4  اهداف پژوهش:

1-4-1 اهداف کلیپژوهش:

هدف ازاین پژوهش شناخت عوامل مؤثربر جذب منابع ارزان قیمت بانکی مؤسسه مورد مطالعه که کمترین هزینه را برای بانک داشته باشد وهمچنین درجه اولویت این عوامل از لحاظ میزان اثربخشی به منظور تقویت منابع بانک از لحاظ حجم ریالی است. عوامل مورد نظر دراین تحقیق ، عوامل مدیریتی، عوامل نیروی انسانی, رضایت مشتریان، عوامل فناوری الکترونیکی می­با­شد.

 

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                               شماره صفحه

چکیده                                                                                                                                       1

فصل اول:کلیات تحقیق

1-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………..3

1-2- بیان مسأله تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………….4

1-3- ضرورت واهمیت تحقیق……………………………………………………………………………………………………………..8

1-4- اهداف انجام تحقیق………………………………………………………………………………………………………………….10

1-5- مدل مفهومی تحقیق………………………………………………………………………………………………………………….11

1-6- فرضیه های تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………….12

1-7- جنبه جدیدبودن و نوآوری در تحقیق…………………………………………………………………………………………..13

1-8- قلمروتحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………….13

1-8-1- قلمرو موضوعی تحقیق………………………………………………………………………………………………………..13

1-8-2- قلمرو مکانی تحقیق…………………………………………………………………………………………………………….13

1-8-3- قلمرو زمانی تحقیق……………………………………………………………………………………………………………..13

1-9- تعریف واژگان و اصطلاحات تحقیق……………………………………………………………………………………………14

1-9-1- تعریف مفهومی تحقیق………………………………………………………………………………………………………..14

1-9-2- تعریف عملیاتی تحقیق………………………………………………………………………………………………………..14

فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق و پیشینه تحقیق

2-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………….16

2-2- مبانی نظری…………………………………………………………………………………………………………………………….17

2-2-1- هوش معنوی………………………………………………………………………………………………………………………17

2-2-1-1- هوش………………………………………………………………………………………………………………………….17

2-2-1-2- معنویت……………………………………………………………………………………………………………………….18

2-2-1-3- چهارچوب نظری هوشمعنوی…………………………………………………………………………………………20

2-2-1-4- تعاریف هوش معنوی……………………………………………………………………………………………………..21

2-2-1-5- اندازه گیری هوش معنوی ……………………………………………………………………………………………….25

2-2-1-6-کابردهای هوش معنوی…………………………………………………………………………………………………..27

2-2-1-7- ابعاد و مؤلفه ها هوش معنوی……………………………………………………………………………………………28

2-2-1-8- مدلهای هوش معنوی…………………………………………………………………………………………………….31

2-2-1-8-1- مدل زهر و مارشال…………………………………………………………………………………………………..31

2 -2-1-8-2- مدل سیندی ویگلزورث……………………………………………………………………………………………31

2-2-1-8-3- مدل آمرام ……………………………………………………………………………………………………………..32

2-2-1-8-4- مدل وگان………………………………………………………………………………………………………………33

2-2-1-8-5- مدل بروس لیبچفید…………………………………………………………………………………………………..33

2-2-1-8-6- مدل کینگ…………………………………………………………………………………………………………….34

2-2-1-8-7- مدل سیسک…………………………………………………………………………………………………………….35

2-2-1-9- مؤلفه های هوش معنوی در اسلام……………………………………………………………………………………….36

2-2-1-10-…. رشد هوش معنوی……………………………………………………………………………………………………..37

2-2-1- 11- مقایسه هوش معنوی با هوشهای دیگر…………………………………………………………………………….39

2-2-1- 12- هوش معنوی و شخصیت………………………………………………………………………………………………40

2-2-1-13-کاربرد هوش معنوی در محیط کار …………………………………………………………………………………..41

2-2-1-14- راه های پرورش هوش معنوی………………………………………………………………………………………….43

2-2-2- هوش عاطفی………………………………………………………………………………………………………………………45

2-2-2-1- عاطفه……………………………………………………………………………………………………………………………46

2-2-2-2- طبقه بندی عواطف……………………………………………………………………………………………………….46

2-2-2- 3- هوش عاطفی و ریشه های تاریخ آن…………………………………………………………………………………..46

2-2-2-4- پایه های بیولوژیکی عواطف و هوش عاطفی……………………………………………………………………….50

2-2-2- 5- دیدگاه های متفاوت پیرامون هوش عاطفی………………………………………………………………………….52

2-2-2-5- 1- هوش عاطفی از دیدگاه گاردنر…………………………………………………………………………………….52

2-2-2-5-2- هوش عاطفی از دیدگاه مایر و سالووی…………………………………………………………………………..53

2-2-2-5-3- هوش عاطفی از دیدگاه بار-آن……………………………………………………………………………………..54

2-2-2-5-3-1- ابعاد هوش عاطفی از دیدگاه بار-آن………………………………………………………………………….55

2-2-2-5-4- هوش عاطفی از دیدگاه گلمن………………………………………………………………………………………55

2-2-2-5-4-1- مؤلفه ها ی هوش عاطفی گلمن…………………………………………………………………………………56

2-2-2-6- توجه معاصر به هوش عاطفی ……………………………………………………………………………………………61

2-2-2-7-  مقاسه هوش عاطفی و عقلی…………………………………………………………………………………………….64

2-2-2-8-  نقش وراثت و محیط در هوش عاطفی ………………………………………………………………………………65

2-2-2-9-  ویژیگیهای افراد با هوش عاطفی بالا و پایین……………………………………………………………………..66

2-2-2-10- هوش عاطفی در محل کار …………………………………………………………………………………………….68

2-2-2-11- آموزش و یادگیری هوش عاطفی…………………………………………………………………………………….72

2-2-3- عملکرد……………………………………………………………………………………………………………………………..74

2-2-3-1- عوامل عملکردی……………………………………………………………………………………………………………76

2-2-3-1-1- عوامل رفتاری…………………………………………………………………………………………………………..76

2-2-3-1-2- عوامل فرایندی …………………………………………………………………………………………………………77

2-2-3-2- عوامل مؤثر بر عملکرد از دیدگاه محققان……………………………………………………………………………77

2-2-3- 3- سیستم عملکرد فردی …………………………………………………………………………………………………….79

2-3-  هوش عاطفی و عملکرد……………………………………………………………………………………………………………80

2-4- هوش معنوی و عملکرد…………………………………………………………………………………………………………….81

2-5- پیشنه تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………

83

2-5-1- پیشینه داخلی……………………………………………………………………………………………………………………..83

2-5-2-پیشینه خارجی…………………………………………………………………………………………………………………….87

 

فصل سوم : روش اجرای تحقیق

3-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………….90

3-2- فرضیه های تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………….90

3-3- متغیرهای تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………91

3-4- روش تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………92

3-5- منابع و ابزار گرد آوری داده ها و اطلاعات …………………………………………………………………………………..94

3-5-1- تشریح پرسشنامه……………………………………………………………………………………………………………….. 94

3-6- روایی و پایایی پرسشنامه……………………………………………………………………………………………………………95

3-6-1- روایی………………………………………………………………………………………………………………………………95

3-6-2- پایایی پرسشنامه………………………………………………………………………………………………………………….96

3-7- جامعه آماری ………………………………………………………………………………………………………………………….99

3-8- نمونه آماری و روش محاسبه حجم نمونه………………………………………………………………………………………99

3-9- روش های نمونه گیری…………………………………………………………………………………………………………….100

3-9-1- نمونهگیری تصادفی ساده…………………………………………………………………………………………………..100

3-9-2- نمونهگیری طبقه ای………………………………………………………………………………………………………….101

3-9-3- نمونهگیری خوشه ای………………………………………………………………………………………………………..108

3-9-4- نمونهگیری سهمیه ای………………………………………………………………………………………………………..101

3-10- روش تجزیه و تحلیل داده ها………………………………………………………………………………………………….101

3-10-1-آزمون کولموگروف-اسمیرنوف……………………………………………………………………………………….102

3-10-2- ضریب همبستگی پیرسون………………………………………………………………………………………………..102

3-10-3-تحلیل رگرسیون……………………………………………………………………………………………………………..103

فصل چهارم:تجزیه و تحلیل داده ها

4-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………..107

4-2- اطلاعات توصیفی نمونه…………………………………………………………………………………………………………..108

4-3- یافته های توصیفی…………………………………………………………………………………………………………………..112

4-4- یافته های مرتبط با فرضیه های پژوهش………………………………………………………………………………………..113

فصل پنجم:نتیجه‌گیری و پیشنهادها

5-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………..121

5-2- نتایج آزمون فرضیات تحقیق…………………………………………………………………………………………………….121

5-3- بحث و نتیجه‌گیری…………………………………………………………………………………………………………………126

5-4- پیشنهادهای تحقیق………………………………………………………………………………………………………………….127

5-4-1-پیشنهادهای کاربردی ………………………………………………………………………………………………………..127

5-4-2- پیشنهاداهایی برای تحقیقات آتی ………………………………………………………………………………………..129

5-5- محدودیت‌ها…………………………………………………………………………………………………………………………129

منابع و مآخذ

منابع فارسی…………………………………………………………………………………………………………………………………131

منابع لاتین…………………………………………………………………………………………………………………………………….133

پیوستها

پرسشنامه……………………………………………………………………………………………………………………………………….138

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                                                                                شماره صفحه

جدول2-1- تعاریف هوش معنوی…………………………………………………………………………………………………….. 23

جدول 2-2- ابعاد هوش معنوی بر اساس دیدگاه زهر و مارشال ………………………………………………………………..29

جدول 2-3- مدل هوش معنوی از دیدگاه سیندی ویگزروث……………………………………………………………………32

جدول 2-4- مقایسه هوش معنوی و هوش متعارف…………………………………………………………………………………40

جدول 2-5- مقایسه سه نوع هوش (زهر و مارشال)…………………………………………………………………………………40

جدول2-6- تعاریف هوش عاطفی در مطالعات مختلف…………………………………………………………………………..49

جدول 2-7- تعاریف مختلف عملکرد …………………………………………………………………………………………………75

جدول 1-3- آلفای کرونباخ مربوط به آزمون هوش معنوی …………………………………………………………………….97

جدول 3-2- ضریب همبستگی بین خرده مقیاسهای هوش معنوی ……………………………………………………………98

جدول 3-3- آلفای کرونباخ مربوط به آزمون هوش عاطفی …………………………………………………………………….98

جدول 3-4- ضریب همبستگی بین خرده مقیاسهای هوش هیجانی با نمره کل آزمون………………………………….99

جدول3-5- تجزیه واریانس……………………………………………………………………………………………………………..104

جدول 4-1- نتایج آزمون کولموگروف-اسمیرنوف……………………………………………………………………………..107

جدول 4-2- توزیع فراوانی و در صد نمونه با توجه به جنسیت………………………………………………………………..108

جدول 4-3- توزیع فراوانی و در صد نمونه ا توجه به مدرک تحصیلی …………………………………………………….109

جدول 4-4- وضعیت سنی مورد بررسی……………………………………………………………………………………………..110

جدول 4-5- توزیع فراوانی و در صد نمونه بر حسب سابقه خدمت………………………………………………………….111

جدول 4-6- میانگین و انحراف استاندارد متغیرهای پژوهش بر حسب جنسیت ………………………………………….111

جدول 4-7- ضرایب همبستگی ساده بین هوش معنوی و عملکرد شغلی …………………………………………………..113

جدول 4-8- ضرایب همبستگی ساده بین هوش عاطفی و عملکرد شغلی…………………………………………………..114

جدول 4-9- نتایج تحلیل رگرسیون برای پیش بینی عملکرد شغلی براساس

مؤلفه های هوش عاطفی و معنوی……………………………………………………………………………………………………….115

جدول 4-10- ضرایب رگرسیون برای پیش بینی عملکرد شغلی بر اساس مؤلفه های هوش

معنوی و هوش عاطفی……………………………………………………………………………………………………………………..115

جدول 4-11- مدل رگرسیونی به شیوه سلسله مراتبی برای پیش بینی عملکرد شغلی……………………………………116

جدول 4-12- ضرایب رگرسیونی برای پیش بینی عملکرد شغلی به شیوه سلسله مراتبی………………………………..117

جدول 4-13- ضرایب همبستگی بین هوش معنوی و هوش هیجانی با عملکرد

شغلی به تفکیک جنسیت…………………………………………………………………………………………………………………117

جدول 4-14- نقش تعدیلگری جنسیت در رابطه با هوش معنوی و عملکرد شغلی …………………………………….118

جدول 4-15- نقش تعدیلگر جنسیت در رابطه با هوش هیجانی و عملکرد شغلی ………………………………………119

 

 

 

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                                                                                شماره صفحه

نمودار 2-1- سیستم عملکرد فردی………………………………………………………………………………………………………80

نمودار 4-1- توزیع فراوانی با توجه به جنسیت …………………………………………………………………………………….108

نمودار 4-2- توزیع فراوانی نمونه بر حسب مدرک تحصیلی ………………………………………………………………….109

نمودار 4-3- وضعیت سنی نمونه مورد بررسی……………………………………………………………………………………..110

نمودار 4-4- وضعیت سابقه خدمت در نمونه مورد بررسی……………………………………………………………………..111

نمودار 4-5- میانگین متغیرهای پژوهش در نمونه مورد بررسی………………………………………………………………..111

 

چکیده

نیروی انسانی یکی از با اهمیتترین منابع سازمان در جهت تحقق اهداف محسوب میگردد. لذا سازمان‌ها به دنبال برنامه ریزیهای مناسب به منظور جذب و نگهداری نیروی انسانی کارا میباشند. عوامل مختلفی در کارایی نیروی انسانی نقش دارند و محققان به دنبال بررسی این عوامل و تأثیر آنها بر روی عملکرد نیروی انسانی می‌باشند. از جمله عوامل تأثیر گذار بر عملکرد نیروی انسانی، هوش عاطفی و هوش معنوی است، که در این پایان‌ نامه به آن پرداخته می‌شود. هدف اصلی این تحقیق، بررسی رابطه هوش عاطفی و هوش معنوی بر عملکرد کارکنان مرکز آموزشی-درمانی امام رضا(ع) شهر کرمانشاه است. روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی است. در این پژوهش جامعه آماری شامل کلیه پرسنل با مدرک تحصیلی دیپلم به بالا مرکز آموزشی درمانی امام رضا(ع) میباشد. روش نمونه گیری در این پژوهش تصادفی ساده بوده است. حجم نمونه بر اساس جدول مورگان 300 نفر برآورد شده. به منظور جمع‌ آوری اطلاعات و داده های پژوهش از پرسشنامه های استاندارد هوش معنوی کینگ، هوش عاطفی برادبری-گریوز و عملکرد شغلی پاترسون استفاده شده است. ضریب پایایی آنها با روش آلفای کرونباخ به ترتیب 92/0، 86/0، 81/0 بدست آمد. فرضیات از طریق آزمون‌های آماری ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان میدهد که هوش عاطفی و مؤلفه های خودآگاهی، خودمدیریتی و آگاهی اجتماعی توان پیش‌بینی عملکرد شغلی را دارند اما مؤلفه مدیریت رابطه فاقد توان لازم برای پیش‌بینی عملکرد شغلی می‌باشد. علاوه بر آن یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که هوش معنوی و مؤلفه‌های آن که شامل تفکر انتقادی وجودی، تولید معنی شخصی، آگاهی و توسعه حالت‌آگاهی، فاقد توان لازم برای پیش‌بینی عملکرد شغلی می‌باشند.

واژگان کلیدی: هوش عاطفی، هوش معنوی، عملکرد کارکنان، مرکز آموزشی- درمانی امام رضا(ع)

 

 

 

فصل اول  

           کلیات تحقیق

 

 

• مقدمه

هدف اصلی تمام سازمان‌ها افزایش کارایی و اثربخشی می‌باشد. سازمان‌ها با به کار‌گیر سرمایه و دارایی‌های فیزیکی به همراه نیروی انسانی کارآمد، تلاش در تحقق اهداف مذکور دارند. در سال‌های اخیر به نقش نیروی انسانی در سازمان‌ها نسبت به سایر منابع سازمان، توجه خاصی شده و محققان به دنبال بررسی عوامل و فاکتور‌هایی هستند که باعث افزایش کارایی نیروی انسانی می‌گردد. یکی از این عوامل، هوش عاطفی است که به مفهوم توانایی افراد در کنترل احساسات و هیجانات خود و دیگران می‌باشد.

امروزه می‌توان هوش عاطفی را نیز به عنوان یه تفاوت عمده بین شخصیت‌های مختلف قلمداد کرد. بطوری که افراد مختلف ممکن است از لحاظ میزان بهره هوش عاطفی متفاوت از یکدیگر باشند و به این تفاوت به شیوه‌های گوناگون در زندگی آن‌ ها نمود پیدا کند. کارکرد‌ها و عملکرد‌های افراد به دلیل داشتن درجه هوش عاطفی متفاوت بوده و کل زندگی آنها را تحت الشعاع  خود قرار میدهد.

پدیده پیچیدگی محیط‌ها در عصر کنونی، سازمان‌ها را بر آن داشته است تا پاسخ‌های بسیار گوناگون و متفاوت داشته باشند، یکی از عملی‌ترین شیوه‌ها، ترغیب کارکنان به این است که با تمام وجود خود را وقف کار کنند و از این طریق«خود» تمام عیار خویش را در کار بیابند که پیامد آن کارکنانی خلاق و نوآور در پاسخگویی به محیط‌های متلاطم خواهد بود. بروز خود تمام عیار در کار با ورود معنویت در سازمان میسر خواهد بود، امروزه کارکنان در هر جایی که فعالیت می‌کنند، چیزی فراتر از پاداش‌های مادی در کار را جستجو می‌کنند. آنان در جستجوی کاری با معنا، امید بخش و خواستار متعادل ساختن زندگی‌شان هستند. سازمان‌ها با کارکنان رشد‌یافته و بالنده‌ای روبرویند که در پی یافتن کاری با معنا، هدفمند و پرورش محیط‌های کاری با چنین ویژگی‌هایی هستند. در واقع معنویت در کار، توصیف کننده تجربه کارکنانی است که کارشان ارضا کننده، با معنا و هدفدار است. همچنین تجربه معنویت در کار، با افزایش خلاقیت، صداقت، اعتماد و تعهد در کار همراه است. یکی‌دیگر از این عوامل هوش معنوی است که به مفهوم همان توانایی دانست که به ما قدرت، تلاش و کوششی برای به دست آوردن رویاهایمان می‌دهد. این هوش زمینه آن چیزهایی است که ما به آن‌ ها معتقدیم و نقش باورها و هنجارها، عقایدو ارزش‌ها را در فعالیت‌های که ما بر عهده می‌گیریم در بر می‌گیرد. هوشی که به واسطه آن سؤالسازی درباره مسایل مهم و اساسی زندگی‌مان می‌پردازیم و به وسیله آن به کار‌ها و فعالیت‌هایمان معنا و مفهوم می‌بخشد(فرامرزی،1388).

از آنجا که کارکنان بخش بهداشت و درمان نقش اساسی و مهم را بر عهده دارند و با سلامت و جان افراد سروکار دارند لذا تأمین نیاز‌های مادی و معنوی آنان و نیز ایجاد یک فضای مناسب هیجانی محل کار که احتمالا زمینه ساز توسعه اثر بخش بودن بیش از پیش آن‌ هاست، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، لذا ما در این پژوهش به دنبال بررسی رابطه هوش عاطفی و هوش معنوی بر عملکرد کارکنان مرکز آموزشی-درمانی امام رضا(ع) شهر کرمانشاه میباشیم.

در این فصل از تحقیق با توجه به موضوع تحقیق به طور خلاصه به بیان مسئله، مسائل و نکات، اهداف اساسی تحقیق، روش تحقیق، روش گردآوری اطلاعات، جامعه آماری و نمونه‌گیری پرداخته و در پایان تعریف اصطلاحات تخصصی تحقیق ارائه میگردد.

 

1-2. بیان مسئله:

عملکرد تعاریف متفاوتی دارد و هر یک از صاحب نظران به جنبه‌های خاصی از آن اشاره کرده‌اند. رتمن(2002) عملکرد شغلی را به عنوان یک سازه چند بعدی که نشان‌دهنده چگونگی عملکرد کارکنان در شغل، میزان ابتکار عمل و تدابیر حل مسأله آن‌ ها و روش‌های استفاده از منابع موجود خود و همچنین استفاده از وقت و انرژی در انجام وظایف شغلی می‌باشد، تعریف می‌کند. به عبارتی، عملکرد شغلی مجموعه‌ای از الگوهای رفتاری و عملکردی شامل دانش، مهارت‌ها، شایستگی مدیریت، وجدان و توانایی‌های ادراکی در محیط شغلی است(مورفی و شیارلا به نقل از رتمن، 2002).

هوش عاطفی طی چند دهه گذشته، به طور روز افزونی در پیشینه‌نظری و تحقیقاتی به عنوان سازه‌ای که با رفتار‌های متعدد انسان در محیط‌های مختلف ارتباط دارد معرفی شده است(سیاروچی و چان، 2001). از نظر تاریخی مفهوم هوش عاطفی ریشه در مطالعات مربوط به هوش اجتماعی  در دهه 1920 و یا حتی زودتر از آن دارد. با این حال این پدیده بعد‌ها به طور مجدد توسط سالووی و مایر یعنی کسانی که برای اولین بار این پدیده را هوش عاطفی، نامگذاری کردند مورد توجه قرار گرفت. سازه معرفی شده توسط سالووی و مایر دو بعد از هفت بعد هوش چندگانه گاردنر یعنی هوش بین فردی و درون فردی را در بر‌می‌گرفت(گاردنر، 1993). گلمن نیز مفهوم هوش عاطفی را با کتاب خود در سال 1996 به شهرتی فراگیر رسانده و برای اولین‌بار این مسئله را مطرح کرد که هوش عاطفی با احتمال زیاد سازه‌ای اساسی‌تر از سازه هوش بهر  است(گلمن، 1996).

در حال حاضر تعاریف متعددی از هوش عاطفی وجود دارد، ولی بین تعاریف ارائه شده همخوانی وجود ندارد، چرا که این پدیده مفهومی چند بعدی است و نمی‌توان از آن تعریفی روشن و ساده ارائه کرد. برای نمونه گلمن هوش عاطفی را به عنوان توانایی تمیز احساسات خود و دیگران جهت برانگیختن خویش و مدیریت هیجان‌ها در خود و در روابط با دیگران تعریف کرده است(گلمن، 1998).

مارتینز هوش عاطفی را ارائه‌ای از مهارت‌ها، توانایی‌ها و شایستگی‌های غیر شناختی تعریف نموده که بر توانایی فرد برای مقابله با تقاضا‌ها و فشار‌های محیطی تأثیر می‌گذارد(مارتینز، 1997). به هر حال شواهد تحقیقاتی این حوزه نشان از آن دارد که هوش عاطفی بالا با سلامتی، شادمانی، زندگی کارآمد و عملکرد مطلوب‌تر در محیط‌های کاری ارتباط دارد(بابرمن، 2002).

مرور اخیر دلوتیز و هیگزحاکی از آن است که هوش عاطفی بر نحوه عملکرد موفق و کارآمد افراد حتی در ارزیابی این عملکرد توسط خود، همکاران و یا سرپرستان تأثیر می‌گذارد. عملکرد موفق و کارآمد و ارزیابی آن در نظر این دو محقق به مثابه انجام امور وظایف محوله به نحو موفق و طی نمودن مسیر پیشرفت در شغل و فعالیت سازمانی معرفی شده است(دلوتیز و هیگز، 2000).

مایر، سالووی و کاروسو پیشنهاد داده‌اند که هوش عاطفی بر عملکرد کاری و شغلی و تعاملات بین فردی تأثیر می‌گذارد. گلمن همیشه مدعی گشته که چون هوش عاطفی تقریبأ تمام جنبه‌های زندگی کاری را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بنابراین افرادی که دارای هوش عاطفی بالاتری هستند، دارای عملکرد بهتری خواهند بود(گلمن، 1998).

مؤلفه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های هوش عاطفی که شامل: 1- خودآگاهی به معنای توانایی برای درک احساسات و انجام خود ارزیابی صحیح می‌باشد، 2- خودمدیریتی یا مدیریت خویشتن به معنای توانایی برای اداره‌ حالات تنش‌ها و منابع درونی خود می‌باشد، 3- آگاهی اجتماعی که به درک صحیح افراد و گروه‌ها اشاره دارد و 4- مدیریت رابطه که به معنای توانایی برای ایجاد عکس‌‌العمل‌های مطلوب در دیگران می‌باشد.

هوش معنوی است برای نخستین بار در سال 1996 توسط استیونز مطرح شد. بعد در سال 1999 توسط امونز گسترش یافت. امونز(2000) پیدایش سازه هوش معنوی را به عنوان کاربرد ظرفیت‌ها و منابع معنوی در زمینه‌ها و موقعیت عملی در نظر می‌گیرد. هوش معنوی یا SQ همان توانایی است که به ما قدرت دیدن رؤیا‌ها و تلاش و کوشش برای دست یافتن به آن‌ ها را ارزانی می‌دارد. این هوش زمینه تمام آن چیزهایی است که ما به آن‌ ها اعتقاد داریم و نقش باور‌ها، عقاید و ارزش‌‌ها را در فعالیت‌هایی که بر عهده می‌گیریم، دارا می‌باشد. هوشی که به واسطه آن به سؤال سازی در رابطه با مسایل بنیادی زندگیمان می‌پردازیم و با کمک آن، تحول و تغییر را در زندگی پذیرا می‌شویم، هوشی که قادریم توسط آن به فعالیت‌ها و نحوه عملکردهایمان مفهومی وسیعتر، غنی‌تر، پربارتر و پرمعناتر بخشیم.

از هوش معنوی تعاریف متعددی شده است اما تمام این تعاریف انعطاف‌پذیری در مقابل تغییرات، درس گرفتن از شکست‌ها، معنا و هدف در کار، خودآگاهی، خلاقیت و توسعه سازمان تأکید می‌کنند که در اینجا به برخی از آن‌ ها اشاره می‌شود.

         هوش معنوی از نظر ولمن(2001) ظرفیتی است برای پرسیدن سؤالات غایی در خصوص معنای زندگی و همزمان ظرفیتی است برای تجربه کردن ارتباطات یکپارچه بین ما و جهانی که در آن زندگی می‌کنیم.

آمرام(2007) هوش معنوی توانایی به کارگیری و بروز منابع، ارزش‌ها و کیفیت‌های معنوی است، به گونه‌ای که بتواند کارکرد روزانه و آسایش(سلامت جسمی و روحی) را ارتقاء دهد.

کینگ(2008) هوش معنوی را به عنوان مجموعه ظرفیت‌های روانی که با آگاهی، انسجام، کاربرد سزاوار جنبه‌های متعالی و معنوی و غیر مادی وجود فرد سروکار دارد، تعریف می‌کتد که به پیامد‌هایی همچون بازتاب عمیق وجودی، افزایش معنا، بازشناسی خود متعالی و تسلط ویزگی‌های معنوی می‌ انجامد.

          پژوهش‌های بیشماری، رابطه مثبت بین معنویت و موفقیت را تأیید نموده است. نتایج این پژوهش‌ها حاکی از آن است که ارزشهای معنوی نه تنها به بهبود کیفیت زندگی کاری کارکنان می‌ انجامد که این توانایی بالقوه را دارند که کل سازمان را ارتقاء ببخشد(هوارد،2000).

مؤلفه‌های هوش معنوی شامل: 1- تفکر انتقادی وجودی یعنی فرد توانایی انتقادی اندیشیدن نسبت به مسایل ماورای طبیعت را داراست، مسایلی مانند وجود، هستی، مرگ و. . ، 2- تولید معنای شخصی به معنای داشتن هدف در زندگی، داشتن یک احساس هدایت، دلیل برای وجود و گذر از تفکر ساده برای رسیدن به ظرفیت ذهنی متمایز، 3- خودآگاهی شامل آگاهی از مشاهده جهان خویشتن، آگاهی از خود و فراخود، آگاهی از محدودیت‌هاو. . 4- آگاهی که شامل توانایی تفکر ترکیبی، یافتن معنا در کارها و استفاده از شهود در تصیمم‌گیری

افرادی که دیدگاه معنوی دارند، نسبت به تغییر پذیراتر و به دنبال هدف و معنا برای سازمان خود هستند. اهمیت اتصال به یک کل بزرگتر را می‌فهمند، ادراک و بیانی فردی از معنویت خود دارند و نیاز به رقابت نیست، در نتیجه افراد راحت‌تر به یکدیگر اعتماد میکنند و اطلاعات و کارشان را به اشتراک میگذارند و با همکاران خود هماهنگ می‌شوند تا به اهداف نهایی خود برسند. فرد معنوی در محیط کار در برخورد با موقعیت‌ها به جای مداخله در امور، به ایجاد بصیرت می‌پردازد و به جای مطرح کردن خود، فروتنی نشان می‌دهد و بر ارزش‌های اخلاقی مثل صداقت، آزادی و عدالت تاکید دارند.

با توجه به مطالب ذکر شده و میزان اهمیت هوش عاطفی و هوش معنوی  در محیط کار ما به دنبال بررسی رابطه این دو مؤلفه بر عملکرد کارکنان هستیم.

سازمان‌های بهداشتی درمانی علاوه بر وظایف عام دارای وظیفه مهم‌تری هستند و آن پاسخگویی به نیاز‌ها و تقاضاهای بهداشتی درمانی افراد جامعه و سعی در نجات جان افراد و ارتقاءی سطح تندرستی است و این خود بر اهمیت و حساسیت کار افراد در این بخش می‌افزاید. با توجه به اینکه بیمارستان جز لاینفک نظام بهداشتی است که خدمات مراقبتی و درمانی ارائه میکند، هر چند بیمارستان‌ها از نظر تعداد بخش کوچکی از نظام بهداشتی را تشکیل می‌دهند اما در حقیقت مهم‌ترین عنصر آن به شمار می‌روند(جکسون،2000) لذا عملکرد کارکنان بیمارستان می‌تواند نقش تعیینکننده‌ و مهمی در موفقیت آن به حساب بیاید.

این پژوهش سعی بر این دارد که به تعیین رابطه هوش معنوی و هوش عاطفی بر عملکرد کارکنان مرکز آموزشی-درمانی امام رضا(ع) شهر کرمانشاه بپردازد. تا نقاط قوت و ضعف شناسایی و از نتایج حاصل برای بهبود و تعالی سازمانی بیمارستان‌ مورد مطالعه استفاده شود.

[1] -Rothmann

[2] -Morfi

[3] -Sharla

[4] -Emothional intelligence

[5] -Social intelligence

[6] -Intelligence quotient

[7] -Martinez