فهرست مطالب:

چکیده 1

فصل اول: کلیات تحقیق

مقدمه. 3

1-1- بیان مسأله. 4

1-2- اهمیت تحقیق.. 7

1-3- اهداف تحقیق.. 7

1-4- فرضیات تحقیق.. 7

1-5- تعاریف.. 8

1-5-1- گندم. 8

1-5-2- اقلیم مناسب.. 8

1-5-3- میزان حرارت و رطوبت مورد نیاز رشد. 9

1-5-4- زمان كاشت.. 9

1-5-5- تناوب زراعی.. 9

1-5-6- ارقام مناسب كاشت.. 10

1-5-7- میزان بذر مورد نیاز در هكتار 10

1-5-8- ارتفاع گیاه 10

1-5-9- خاك مناسب.. 10

1-5-10- نیاز كودی.. 11

1-5-11-تعداد بوته در یک هكتار 11

1-5-12- طریقه آبیاری.. 11

1-5-13- میزان آب مصرفی در هكتار و دور آبیاری.. 12

1-5-14- علف های هرز مزارع گندم. 12

1-5-15- آفات و بیماریها 12

1-5-16- كنترل علفهای هرز 13

1-5-17- عوامل سوء بر گندم. 13

1-5-18- عملكرد دانه. 14

1-6- منطقه مورد مطالعه وشرایط آن. 14

فصل دوم: پیشینه تحقیق

مقدمه. 17

2-1- مطالعات درداخل. 17

2-2- مطالعات در خارج. 20

فصل سوم : مواد وروش ها

3-1- روش تحقیق.. 24

 

فصل چهارم: نتایج و بحث

4-1- مقدمه. 32

4-1-1- روش آبیاری.. 34

4-1-2- نحوه کشت.. 36

4-1-3- تراکم کشت.. 37

4-1-3- رقم مورد استفاده 38

4-1-4- میزان آبكشی سالانه. 39

4-2- تحلیل استنباطی داده ها 40

4-2-1- تخمین توابع شوری و نتایج آن. 40

 

4-2-2- تابع تولید گندم. 43

4-2-3- محاسبه هزینه صریح آبكشی.. 47

4-2-4- اندازه‌ی بهینه برداشت در حالت رقابت آزاد. 48

4-2-5- اندازه‌ی بهینه‌ی برداشت در حالت اعمال مدیریت.. 48

4-2-6- تابع هزینه. 50

4-3-6-1- تابع هزینه‌ی استخراج آب جهت تولید گندم. 50

4-3-7- تابع رفاه 52

4-3-7-2- تأثیر شوری آب زیرزمینی بر رفاه جامعه. 54

 

فصل پنجم : نتیجه گیری وبحث

نتایج. 56

پیشنهادها 59

فهرست منابع وماخذ

منابع فارسی.. 61

منابع انگلیسی.. 66

فهرست جدول­ها

جدول (4-1) اطلاعات روش آبیاری توسط كشاورز 34

جدول (4-2) اطلاعات بافت خاک.. 35

جدول (4-3) اطلاعات نحوه کشت.. 36

جدول (4-4) اطلاعات تراکم کشت………………………………………………………………….. 37

جدول (4-5) اطلاعات رقم مورداستفاده 38

جدول (4-6) میزان كل آبكشی سالانه بهره‌برداران مورد مطالعه برای یک هكتارکشت در سال 91-90  39

جدول (4-7) نتایج حاصل از تخمین مدل‌های خطی و خطی- لگاریتمی شوری.. 41

جدول (4-8) نتایج حاصل از تخمین مدل‌  لگاریتمی شوری.. 42

جدول (4-9) نتایج حاصل از تخمین تابع تولید گندم  شهرستان ارسنجان سال 91-90  45

جدول (4-10) محاسبه هزینه استخراج هر واحد آب از چاه در سال زراعی 91-90 (ریال) 47

جدول (4-11) میزان بهره‌برداری بهینه از منابع آب در حالت اعمال مدیریت، در نرخ‌های مختلف تنزیل   49

جدول (4-12)  نتایج حاصل از تخمین تابع خطی هزینه‌ی متغیر گندم (ریال) 50

جدول (4-13) میزان تغییر رفاه ناشی از افت سطح آب زیرزمینی در منطقه مورد مطالعه سال 91-90  53

جدول (4-14) میزان تغییر رفاه ناشی از افت سطح آب زیرزمینی به دلیل افزایش هر دسی زیمنس بر متر شوری آب در منطقه مورد مطالعه 91-90. 54

 

فهرست نمودارها

نمودار 4-1 توزیع درصد فراوانی روش آبیاری.. 34

نمودار 4-2 توزیع درصد فراوانی بافت خاک.. 35

نمودار 4-3 توزیع درصد فراوانی نحوه کشت.. 36

نمودار 4-4 توزیع درصد فراوانی تراکم کشت.. 37

نمودار 4-5 توزیع درصد فراوانی رقم مورد استفاده 38

 

چکیده

برداشت بیش از حد ازسفره های آب زیر زمینی به علت عدم مدیریت صحیح منجربه کاهش سطح آب های زیر زمینی گردیده واز آن جایی که اقتصاد روستا بر پایه کشاورزی وکشاورزی نیز وابسته به آب است، کاهش سطح آب زیر زمینی، رفاه کشاورزان راتحت تاثیرقرارمی دهد. در مطالعه حاضرابتدا تابع شوری ، سپس تابع تولید ودر ادامه تابع هزینه و سپس تابع رفاه تخمین زده می شود.داده های مورد نیاز از طریق نمونه ای به اندازه تعداد 109 کشاورز درشهرستان ارسنجان در سال زراعی 90-91 جمع آوری شده است. نتایج این مطالعه نشان می دهد که به علت برداشت بیش از حد از منابع آب ، رفاه هرکشاورز به ازای هرمترمکعب  افت سطح آب زیرزمینی 1193560 ریال کاهش می یابد

مقدمه

جمعیت ایران درحال افزایش است، بنابراین تقاضا برای غذا، خدمات بهداشتی، مسکن، کالاهای بادوام مصرفی و سرمایه ای نیز بالا می رود. توسعه ی بخش های کشاورزی، صنعت، ساختمان و خدمات به سهم خود تقاضا برای آب را افزایش می دهند. اگر این افزایش در حجم تقاضا به شکل صحیحی مدیریت نشود، ممکن است بخش آب با افزایش تقاضای اضافی مواجه و ناچار با تعارضات و مشکلات مرتبط با تخصیص آب به شکل گسترده تری روبرو شود. بدیهی ست که این رویداد مانع توسعه ی پایدار بخش آب می شود.

افزایش تقاضا تاکنون با افزایش عرضه ی آب تأمین شده است. بخش خصوصی به استحصال آب از منابع زیرزمینی پرداخته و بخش عمومی به احداث سدهای مخزنی، انحرافی و شبکه های انتقال آب اقدام کرده است. منابع زیرزمینی بیشتر از جریان تغذیه ی طبیعی خود مورد بهره برداری قرار گرفته اند. به دلیل برداشت بیشتر از حد مجاز در 176 دشت از حدود 620 دشت ایران، حفرچاه جدید ممنوع شده است. اضافه ی برداشت در مناطقی مانند کرمان باعث تخریب مخازن زیرزمینی آب و نشست زمین شده و در گرگان به دلیل تخلیه ی سفره های آب شیرین و کاهش فشار آب آن ها، آب شور دریا به سفره های مزبور نفوذ و آب باقی مانده را شور کرده است. بر اثر حفر چاه های متعدد و تجاوز به آب خوان های قنات ها، بسیاری از آن ها خشک شده و زمین های مشروب آن ها از یک جریان پایدار آب محروم گشته ا ند. بنابراین عرضه ی آب اضافی از منابع سطحی و یا منابع زیرزمینی با هزینه های فزاینده ای در آینده همراه خواهد بود. با این وصف مدیریت عرضه آب در آینده از طریق استحصال آب های جدید از منابع سطحی یا زیرزمینی و یا از طریق تصفیه ی پس آب ها و آب های آلوده بسیار پرهزینه خواهد بود. بنابراین به نظر می رسد چالش های تقاضای آب را از طریق مدیریت تقاضا می توان مرتفع کرد. حتی در مصارف کشاورزی نیز آب در بسیاری از مناطق و دشت ها به بهترین مصرف اجتماعی خود نمی رسد، کمبود آب در دشت های خشک و گرم، ایجاب می کند که محصولاتی کشت شوند که آب کمی مصرف می کنند. برای نمونه مشاهده می شود که در خراسان چغندرقند که نیاز زیادی به آب دارد کشت می شود. درخوزستان که ذخایر آب فراهم تر است این محصول به شکل فراوان کشت نمی شود و به جای آن نیشکر کاشته می شود که دارای نیاز آبی زیادی در دوره کم آبی رودخانه هاست.

بنابراین باید نگاهی ویژه به منابع آب زیر زمینی داشته باشیم.این مطالعه نیز درصدد آن است که هزینه های تخریب منابع آب زیر زمینی ناشی از اضافه برداشت را تخمین زند.

1-1– بیان مسأله

سفره ­های آب زیر زمینی چگونه تشکیل می شوند؟ بخشی از آب‌های سطحی و آب­های حاصل از بارندگی در اثر نیروی جاذبه وارد محیط خاک شده و به سمت پایین حرکت می‌کنند. جنس سنگ و خاک زمین در میزان نفوذ آب و حرکت آن در داخل زمین موثر است. لایه‌هایی از زمین که ظرفیت بالاتری برای جذب، ذخیره و انتقال آب دارند آبخوان نامیده می‌شوند. آبخوان­ها مانند یک مخزن، آب را در خود ذخیره می­ کنند و تشکیل سفره ­های زیرزمینی را می دهند. باید توجه داشت که تشکیل یک مخزن آب زیر زمینی، هزاران سال طول می کشد، ابعاد سفره ­های زیرزمینی از چند ده متر تا چند صد کیلومتر متفاوت می باشد. درسال‌های اخیر در بسیاری از کشورهای جهان برداشت آب از منابع زیرزمینی از میزان تغذیه سالیانه آن‌ ها بیشتر بوده است. این امر به معنای استخراج و استفاده از آبی است که در طول هزاران سال در لایه‌های آبدار زمین ذخیره شده ‌است. با این کار سطح آب‌های زیرزمینی­ روز به روز افت کرده و سرانجام به جایی خواهد رسید که آبی برای برداشت وجود نخواهد داشت. پایین افتادن سطح آب‌های زیرزمینی موجب خشک شدن چشمه­ها، قنات­ها، چاه­ها و به خطر افتادن زندگی در اکثر مناطق می شود.جالب است بدانید در سال2005 (میلادی) چین، هند و ایران بیشترین برداشت را از منابع آب زیر زمینی داشته­ اند ( میزانی،1391).

یكی از تنگناهای اساسی دنیای امروز ناكافی بودن آب برای مصارف گوناگون اعم از شرب، صنعت، كشاورزی و محیط های طبیعی  براساس الگوی کندمصرف است. كشاورزی ایران وابسته به استحصال آب های زیرزمینی است و برداشت بیش از حد منابع آب زیرزمینی در چند دهه اخیر منجر به كاهش قابل ملاحظه سطح ایستابی شده است. ایران با میانگین بارندگی250 میلیمتر در سال ومتوسط نزولات سالانه 413 میلیارد متر مکعب، در منطقه ای خشك و نیمه خشك واقع گردیده است . این میزان بارندگی 40 درصد كمتر از متوسط سالانه آسیا و یک سوم متوسط بارندگی سالانه جهان است. بیش از 70% نزولات تبخیر و به جو باز می گردد. میزان کل آب کشور پس از تبخیر (و با احتساب 8 میلیارد متر مکعب ورودی) 130 میلیارد متر مکعب است(سایت آبفا استان فارس). با توجه به محدودیت ها و شرایط جغرافیایی، حداکثر 80% از پتانسیل فوق، قابل استفاده می باشد. مصرف سالانه آب در بخشهای شرب، کشاورزی و صنعت 93 میلیارد متر مکعب است که حدود 86 میلیارد متر مکعب به بخش کشاورزی و 7 میلیارد مترمکعب به بخش شرب و صنایع اختصاص دارد. این درحالی است که کشورایران با حدود 3/7 میلیون هکتار کشت آبی پس از کشورهای هند، چین، آمریکا و پاکستان دارای بیشترین مساحت زیرکشت آبی درجهان است.

استان فارس یكی از استان هایی  است كه در مقایسه با سایر استان های كشور با مشكل بیلان منفی دشت ها روبرو است. در 67 دشت از مجموع 90 دشت كشاورزی استان فارس، بیلان آب زیرزمینی منفی است (فتحی وزیبایی،

فهرست مطالب:

چكیده                                                                                                  1

فصل اول: مقدمه

1 -1-.تاریخچه ی سیب زمینی                                                                      2

2 -1  -مشخصات گیاه شناسی سیب زمینی                                                         4

1-2 -1- رقم مارفونا                                                                                  8

1 -2-2-رقم سانته                                                                                     8

1-3- اهمیت و ارزش غذایی سیب زمینی                                                          9

1- 4- بیماری های سیب زمینی                                                                      10

1-5 – ضروریت مدیریت نماتد سیست سیب زمینی                                              11

1-6 –اهداف پژوهش                                                                                11

1-2 -1- فرضیه های تحقیق                                                                         12

فصل دوم: بررسی و مرور منابع

2-1-نماتدهای پارازیت گیاهی                                                                       14

2-2-اهمیت نماتدهای گیاهی                                                                        16

2-3نماتدسیست طلایی سیب زمینی                                                                 18

2 -3-1-تاریخچه ی پیدایش و پراکنش جغرافیایی نماتد سیست سیب زمینی                            18

2 -3-2-جایگاه Globodera در طبقه بندی نماتدها                                            18

2-4-خصوصیات نماتد و بیماریزایی Globodera rostochiensis                          22

2 -4-1-خصوصیات مرفولوژیکی و مورفومتریکی                                                 22

2 -4-2-بیولوژی و بافت شناسی بیماری                                                           24

2 -5-آستانه ی خسارت اقتصادی نماتدها                                                                   26

2 -5-1- خسارت اقتصادی نماتدطلایی Globodera rostochiensis                           28

2-6-راهکارهای کنترل نماتد                                                                         30

2 -6-1-اقدامات زراعی                                                                              30

2 -6-2-اقدامات بهداشتی                                                                            30

2 -6-3-کنترل بیولوژیکی                                                                             31

2 -6-4-کنترل شیمیایی                                                                               31

2-6-5-مدیریت تلفیقی                                                                               32

فصل سوم: مواد و روش ها

3-1 – جمع آوری خاک آلوده                                                                      34

3-2 –استخراج سیست ها به روش فنویک                                                         34

3-3 – نحوه ی تهیه Cone top  و شناسایی سیست ها                                         35

3-3-1- تهیه گلیسرین ژل                                                                           36

3-4 – تعیین جمعیت تخم و لارو نماتد در خاک                                                 36

3-5 – تهیه خاک استریل                                                                                      37

3-6 – تهیه بذر و آماده سازی برای کاشت                                                         38

3-7 – تلقیح تخم و لارو                                                                                      39

3-8 – بررسی تیمارها                                                                                40

فصل چهارم : نتیجه و بحث

4-1– تشخیص نماتدسیست طلایی سیب زمینی                                                  40

4-2– ارزیابی تغییرات فاکتورهای رشدی و نماتدی روی ارقام سیب زمینی مارفونا و سانته  41

4-2-1-بررسی جدول مقایسه ی میانگین ها ترکیب های تیماری                                44

4-2– 2-جدول مقایسه ی میانگین تیمارها                                                         51

 

فصل پنجم: نتیجه گیری

5-1– نتیجه گیری                                                                                     71

5-2– پیشنهادات                                                                                      74

منابع                                                                                                    75

پیوست                                                                                                 83

چکیده انگلیسی                                                                                        96

 

فهرست جدول ها

جدول 4-1 مقایسه ی میانگین ترکیب های تیماری                                                         47

جدول 4-2- مقایسه ی میانگین تیمارها در وزن تر ریشه                                         52

جدول 4-3 مقایسه ی میانگین تیمارها در وزن تر غده                                            53

جدول 4-4- مقایسه ی میانگین تیمارها در وزن تر اندام هوایی                                  55

جدول 4-5- مقایسه ی میانگین تیمارها در تعداد سیست های روی ریشه                      56

جدول 4-6- مقایسه ی میانگین تیمارها در تعداد لاروهای تری                                 58

جدول 4-7- مقایسه ی میانگین تیمارها در سیست های فنویک                                 59

جدول 4-8- مقایسه ی میانگین تیمارها در تخم و لارو در هر سیست                          61

جدول 4-9- مقایسه ی میانگین تیمارها                                                             61

جدول 4-10- تجزیه واریانس وزن تر ریشه                                                       63

جدول 4-11- تجزیه واریانس وزن تر غده                                                         64

جدول 4-12- تجزیه واریانس وزن تر اندام هوایی                                                          65

جدول 4-13- تجزیه واریانس تعداد سیست های روی ریشه                                    66

جدول 4-14- تجزیه واریانس تعدادلاروها در تری                                                         67

جدول 4-15- تجزیه واریانس تعداد سیست های موجود در فنویک                                      68

جدول 4-16- تجزیه واریانس تعداد تخم و لارو موجود در سیست ها                         6

 

فهرست نمودارها

نمودار 4-1 مقایسه ی میانگین ترکیب های تیماری         فاکتور وزن تر ریشه                         48

نمودار 4-2- مقایسه ی میانگین ترکیب های تیماری فاکتور وزن تر غده                        48

نمودار 4-3- مقایسه ی میانگین ترکیب های تیماری فاکتور وزن تر اندام هوایی               49

نمودار 4-4- مقایسه ی میانگین ترکیب های تیماری فاکتورسیست های روی ریشه           49

نمودار 4-5- مقایسه ی میانگین ترکیب های تیماری فاکتور لاروهای تری                      50

نمودار 4-6- مقایسه ی میانگین ترکیب های تیماری فاکتورسیست های فنویک                50

نمودار 4-7- مقایسه ی میانگین ترکیب های تیماری فاکتور تخم و لارو در هر سیست       51

نمودار 4-8- مقایسه ی میانگین تیمار فاکتور وزن تر ریشه                                                 52

نمودار 4-9- مقایسه ی میانگین تیمار فاکتور وزن تر غده                                         54

نمودار 4-10- مقایسه ی میانگین تیمار فاکتور وزن تر اندام هوایی                              55

نمودار 4-11- مقایسه ی میانگین تیمار فاکتور سیست های روی ریشه                         57

نمودار 4-12- مقایسه ی میانگین تیمار فاکتور لاروهای تری                                     58

نمودار 4-13- مقایسه ی میانگین تیمار فاکتور سیستهای فنویک                                 60

نمودار 4-14- مقایسه ی میانگین تیمار فاکتور تخم و لارو در هر سیست                      61

 

فهرست شکل ها

شکل 3-1 استخراج سیست به روش فنویک                                                       34

شکل 3-2- سیست                                                                                   35

شکل 3-3-Cone top                                                                                        36

شکل 3-4- سیست خرد کن                                                                         35

شکل 3-5- سوسپانسیون تخم ولارو                                                                        37

شکل 3-6- دستگاه استریل خاک                                                                              38

شکل 3-7- کاشت                                                                                            39

شکل 3-8- تلقیح تخم و لارو به ریشه                                                             40

شکل 3-9- وضعیت گلدان ها دو ماه پس از تلقیح                                                              41

شکل 3-10- تری صد گرم از خاک گلدن ها                                                      41

شکل 3-11- نمونه های فنویک شده                                                                     42

شکل 3-12-لارو سن دو Globodera rostochiensis                                         42

شکل 4-1- نقوش انتهای بدن نماتد ماده بالغ Globodera rostochiensis                              44

 

چکیده

نماتد Globodera rostochiensis  تا قبل از سال 1387 از ایران گزارش نشده بود .آلودگی بالای نماتد در مزارع کشت سیب زمینی استان همدان تهدیدی جدی برای تولید سیب زمینی که محصول اقتصادی ، این منطقه می باشد محسوب می گردد.

با توجه به جدی بودن خسارت Globodera rostochiensis  برای ایران ،تا کنون اطلاعات چندانی درباره ی تعیین آستانه ی خسارت اقتصادی نماتد در ارقام مورد کشت در استان همدان جمع آوری نشده است. بنابراین این پژوهش برای اولین بار در ایران روی دو رقم سیب زمینی  مارفونا و سانته مورد بررسی قرار گرفت. نمونه ی خاک آلوده از استان همدان جمع آوری شده و پس از فنویک سیست ها جهت تهیه ی جمعیت نماتدی جدا گردید. این پژوهش در هفت تیمار با سه تکرار انجام شد .تیمار اول شاهد و پس از آن به ترتیب تیمار ها شامل 2 ، 4 ، 6 ، 8 ، 16 ، 32 و 64 تخم در هر گرم خاک بوده اند .

پس از کشت دو رقم مذکور در گلدان های چهار کیلویی ، حاوی خاک استریل پس از ریشه دهی ،جمعیت های تهیه شده در اطراف ریشه تلقیح و پس از سه ماه تیمار ها برداشت  شدندو نتایج مورد بررسی قرار گرفت .

با توجه به بررسی های آماری  به روی فاکتور های رشدی و نماتدی که با نرم افزار Mstatc انجام شد ، این نتیجه حاصل گردید که رقم سانته در برابر Globodera rostochiensis  مقاوم است ، و در مورد رقم مارفونا با توجه به میزان تفریخ بیشتر فاکتور های نماتدی  سطح زیان اقتصادی چهار تخم در هر گرم خاک بر آورد شد .

 

مقدمه و کلیات

1-1 تاریخچه ی سیب زمینی

سیب زمینی از خانواده ی Solanaceae یکی از بهترین محصولات کشاورزی است که در غالب نقاط دنیا به عنوان یک ماده پر ارزش غذایی و صنعتی اهمیت فراوان دارد .

بر اساس مطالعات باستان شناسی از حدود هفت تا هشت هزار سال قبل کشاورزان مناطقی از کشور پرو ، گونه ها ی وحشی سیب زمینی را مورد کشت و کار قرار می داده اند. بر این اساس محققین منشا این گیاه را منطقه ی آند در کشور پرو اعلام داشته اند .

بنا بر عقیده ی محققین ، سرخپوستان «اینکا» اولین بار آن را در 2000 سال قبل از میلاد کشف و در سال 1537 نظامیان اسپانیایی به کشت آن به وسیله ی سرخپوستان اینکا که آن را « پایا » می نامیدند ، واقف شدند ، این محصول سپس وارد اسپانیا شد و از آن جا به ایتالیا و سایر نقاط اروپای مرکزی انتشار یافت و به تدریج به صورت یک محصول غذایی اصلی اروپا مخصوصا کشورهای آلمان ، روسیه و ایرلند در آمد (حسن پناه ؛ نیکشاد و حسنی ،1378).

کیسه نایلونی و طیفسنجی مادون قرمز نزدیک(NIR)

1-مقدمه………………………………………………………………………………………………………………. 2

1-1- مقدمه‏ای بر مرکبات 2

1-2- تاریخچه‌ کشت درختان مرکبات در ایران و جهان 4

1-3- سطح زیر کشت، میزان تولید و عملکرد درختان مرکبات در ایران و جهان .4

1-4- اهمیت و انواع بیماری‌های مرکبات …6

1-4-1- تاریخچه و اهمیت بیماری شانکر مرکبات .7

1-4-2- عامل بیماری 10

1-4-3- علایم و چرخه‌ی بیماری …13

1-4-4- ابزارهای ایجاد بیماری تحت اختیار باکتری ..14

1-4-5- جذب، اتصال و ورود باکتری به گیاه …14

1-4-6- سیستم‌های ترشحی باکتری 15

1-4-7- سیستم ترشحی نوع III (TTSS) 16

1-4-8- ژن‌های hrp و نقش دوگانه‌ی آنها …….17

1-4-9- هارپین‌ها و نقش آنها در القای پاسخ HR20

1-5- بهره‌گیری از مهندسی ژنتیک در مقاومت به بیماری‌ها 21

فصل دوم: مواد و روش‏ها

2- محل انجام پژوهش……………………………………………………………………………………………..25                                                                                                                                                                           25

2-1- مواد شیمیایی، آنزیم‏ها و کیت‏ها .25

2-2- سویه‏های باکتری ..25

2-3- پلاسمیدهای مورد استفاده .26

2-4- محیط کشت باکتری‏ها …….26

2-5- آنتی‏بیوتیک‏ها …27

2-6- طراحی آغازگر .27

2-7- شناسایی و جداسازی باکتری Xcc…………………………………………………………………………………….29

2-8- خالص سازی DNA ژنومی باکتری Xcc سویه‏ی ..NIGEB.088(A*)31

2-9- تعیین کمیت و کیفیت DNA استخراج شده .31

2-10- واکنش زنجیره‏ای پلیمراز با آنزیم‏هایTaq  و Pfu دی.ان.آ پلیمراز جهت جداسازی ژن‏های هدف……………………………………………………………………………………………………………………………………..31

2-11- الکتروفورز محصولات واکنش زنجیره‏ای پلیمراز …………33

2-12- خالص‏سازی محصول واکنش زنجیره‏ای پلیمراز .33

2-13- جداسازی محصول PCR و یا محصول حاصل از هضم آنزیمی از روی ژل آگارز …34

2-14- هضم آنزیمی با آنزیم‏های محدود کننده تیپ ..II35

2-15- الکتروفورز محصولات واکنش‏های هضم آنزیمی 39

2-16- واکنش اتصال .39

2-17- تکثیر پلاسمید ….42

2-18- اندازه‏گیری دانسیته نوری(OD) باکتری ..42

2-19- تکنیک Colony-PCR: غربالگری کلونی‏های نوترکیب 42

2-20- استخراج پلاسمید در مقیاس کم (Mini-Preparation)43

2-21- توالی‏یابی …43

2-22- انتقال پلاسمید‏های نوترکیب pBI-hrpW و pBI-hrpG به سویه‏های آگروباکتریوم تومفاسینس با‏ استفاده از روش ذوب و انجماد …43

فصل سوم: نتیجه‏گیری و بحث

3- شناسایی باکتری Xcc (A*)……………………………………………………………………………………………………………………..47

3-1-  شناسایی به کمک تست بیماریزایی بر روی گیاه میزبان C.auratifolia…………………………………47

3-2-  شناسایی به کمک آغازگرهای اختصاصیMS+/MS-  و Xac01 / Xac02……………………………….48

3-3-  استخراج DNA ژنومی از باکتری XCC……………………………………………………………………………49

3-4-  تعیین کیفیت و کمیت DNA استخراج شده 50

3-5- تکثیر ژن‏هایhrpW  و hrpG با واکنش زنجیره‏ای پلیمراز .51

3-5-1-  طراحی آغازگرهای مناسب …51

3-5-2-  بهینه‏سازی شرایط واکنش زنجیره‏ای پلیمراز 51

3-5-3-  الکتروفورز محصول واکنش زنجیره‏ای پلیمراز .53

3-6-  تایید ناقل‏های کلونینگ و بیانی از طریق الگوهای برشی حاصل از هضم توسط آنزیم‏های برشی نوع II…………………………………………………………………………………………………………………………………….54

3-7-  همسانه‏سازی ژن‏هایhrpG  و hrpW در ناقل‏های کلونینگ (PGEM7zf(-) , pUC19)………….55

3-8-  تایید همسانه‏سازی ژن‏های هدف در ناقل‏های کلونینگ (pGEM7zf(-))،( pUC19)………………57

3-8-1-  واکنش کلونی PCR کلون‏های گزینش شده 57

3-8-2-  تایید همسانه‏سازی ژن‏هایhrpW/G  در ناقل‏های کلونینگ با روش هضم آنزیمی …58

3-8-3-  تایید همسانه‏سازی ژن‏های hrpW/G در ناقل‏های کلونینگ با روش واکنش زنجیره‏ای پلیمراز……………………………………………………………………………………………………………………………………59

3-9- همسانه سازی ژن‏های hrpG/W در ناقل بیانی pBI121………………………………………………………59

 

3-10- تایید همسانه سازی ژن‏های hrpG/W در ناقل بیانی pBI121…………………………………………….62

3-10-1- واکنش کلونی PCR کلون‏های تشکیل شده …62

3-10-2- تایید همسانه‏سازی ژن‏های hrpG/W در ناقل بیانی pBI121 با روش واکنش هضم آنزیمی.63

3-10-3- تایید همسانه‏سازی ژن‏های hrpW/G در ناقل بیانی pBI121 با روش واکنش زنجیره‏ای پلیمراز .64

3-11- توالی‏یابی ..65

3-11-1- نتایج توالی‏یابی ..66

3-12- انتقال پلاسمیدهای نوترکیب pBI.hrpG و pBI.hrpW به سویه‏های آگروباکتریوم تومفاسینس.67

3-13- تایید انتقال پلاسمیدهای نوترکیب pBI.hrpW/G به سویه‏های آگروباکتریوم تومفاسینس ..67

3-13-1- تایید انتقال پلاسمیدهای نوترکیب pBI.hrpW/G با روش کلونی PCR…………………………..67

فصل چهارم: جمع‏بندی کلی و پیشنهادها

4- جمع‏بندی کلی نتایج .70

4-1- پیشنهادها 71

پیوست

5- دستورالعمل استخراج و خالص‏سازی DNA ژنومی باکتری xanthomonas citri pv. citri سویه 088(A*) NIGEB-……………………………………………………………………………………………………………………………………84

5-1-  محلول‏های لازم جهت استخراج DNA ژنومی 84

5-1-1- مراحل استخراج DNA ژنومی …85

5-1-2- روش اسپکتروفوتومتری 86

5-1-3- الکتروفورز بر روی ژل آگارز .87

6- الکتروفورز با ژل آگارز……………………………………………………………………………………. 88

6-1- نمای ساده از دستگاه الكتروفورز 88

6-2- ژل آگارز .89

6-3- اتیدیوم بروماید ….89

6-4- بافر بارگزاری ژل آگارز .90

6-5- طرز تهیه محلول .TBE 0.5X91

6-6- طرز تهیه آگارز 1%……………………………………………………………………………………………..91

7- دستورالعمل خالص‏سازی فرآورده‏های تکثیر شده و قطعات DNA از روی ژل آگارز…………………92

7-1- خالص‏سازی فرآورده‏های تکثیر شده با کیت ..Bioneer92

7-2- خالص‏سازی قطعات DNA از ژل آگارز……………………………………………………………………………93

8- دستورالعمل تهیه باكتری‏های مستعد برای پذیرش DNA خارجی…………………………………….95

8-1- تهیه سلول‏های مستعد E.coli……………………………………………………………………………95

8-2- دستورالعمل تراریزش باکتری مستعد به روش شوک حرارتی………………………………………………96

8-3- تهیه‏ی سلول‏های مستعد و انتقال پلاسمید‏های نوترکیب pBI-hrpW و  pBI-hrpG به سویه‏های آگروباکتریوم تومفاسینس با بهره گرفتن از روش ذوب و انجماد……………………………………………………….97

9- استخراج پلاسمید در مقیاس کم از باکتری E.coli سویه DH5α……………………………………………..99

9-1- استخراج پلاسمید به روش دستی …99

9-2- استخراج پلاسمید با بهره گرفتن از کیت MBST (دکتر شایان) …………….101

9-3- روش تهیه محلول های IPTG و …X-Gal103

9-3-1- تهیه محلول ایزوپروپیل D-B تیوگالاکتوپیرانوزید (IPTG)…………………………………………….103

9-3-2- تهیه 5 برمو-3 کلرو- اتیدولیل D-B گالاکتوزید (X-Gal) …103

10- تهیه مایه تلقیح و بهینه‏سازی شرایط مایه‏زنی گیاه میزبان……………………………………………………..103

 

فهرست جداول

1-1- بیماریزایی فرم‏های مختلف شانکر روی چهار گونه از مرکبات………………………………….       12

1-2- مشخصات آغازگرهای اختصاصی برای تکثیر و شناسایی………………………………………….     29

2-2- برنامه Multipelex PCR با آغازگر‏های MS+/MS-  و Xac01/Xac02………………………          30

3-2- ترکیب محلول مادری برای واکنش Multipelex PCR جهت شناسایی باکتری…………….         30

4-2- شیب‏ دمایی به‏کار رفته برای تعیین بهترین دمای اتصال با آنزیم Taq………………………….       32

5-2- ترکیب محلول مادری برای واکنش زنجیره‏ای پلیمراز با آنزیم pfu دی.ان.آ پلیمراز……….         32

6-2- چرخه حرارتی به‏کار ‏رفته برای تکثیر نهایی با آنزیم pfu………………………………………….      33

7-2- شرایط واکنش هضم ژن hrpW و ناقل همسانه‏سازی مربوطه (pGEM7zf(-))…………….          36

8-2- شرایط واکنش هضم ژن hrpG و ناقل همسانه‏سازی مربوطه (pUC19)……………………..        36

9-2- شرایط واکنش دوتایی هضم آنزیمی جهت تایید ناقل‏های همسانه‏سازی ((-)pGEM7zf) و (pUC19)……………………………………………………………………………………………………………..     37

10-2– شرایط واکنش هضم دوتایی آنزیمی جهت تایید ناقل بیانی(pBI121)……………………..        37

11-2- شرایط واکنش هضم آنزیمی ژن hrpW و pBI121 جهت بازیابی قطعات مورد نظر از روی ژل……………………………………………………………………………………………………………………….    38

12-2– شرایط واکنش هضم ژن hrpG و ناقل بیانی جهت بازیابی قطعات مورد نظر از روی ژل…………………………………………………………………………………………………………………………. 38

13-2- شرایط واکنش اتصال (pBI121-hrpG)…………………………………………………………..         40

14-2- شرایط واکنش اتصال (pBI121-hrpW)……………………………………………………………       40

15-2- شرایط واکنش اتصال (pUC19-hrpG)…………………………………………………………….        41

16-2- شرایط واکنش اتصال (pGEM7zf(-)-hrpW)……………………………………………………         41

17-2- چرخه حرارتی به‏کار رفته برای واکنش کلونی PCR به منظور تایید همسانه‏سازی در وکتور بیانی……………………………………………………………………………………………………………………..   45

18-2- ترکیبات محلول مادری واکنش زنجیره‏ای کلونی PCR جهت تایید عمل همسانه‏سازی دروکتورهای کلونینگ و بیانی……………………………………………………………………………………     45

1-5- مواد و مقدار مورد نیاز جهت تهیه بافر Loading dye………………………………………………     9

فهرست شکل‏ها

1-3- تست بیماریزایی روی لیمو………………………………………………………………………………………………48

2-3- تست (Xaco1 / Xaco2 / MS+/MS) Multiplex PCR……………………………………………………..49

3-3- اکتروفورزDNA ژنومی استخراج شده بر روی ژل آگارز 1%………………………………………………..50

4-3- واکنش زنجیره‏ای پلیمراز با Taq دی.ان.آ پلیمراز و گرادیان دمایی جهت بهینه‏سازی بهترین دمای اتصال با پرایمرهای اختصاصی………………………………………………………………………………………………….53

5-3- واکنش زنجیره‏ای پلیمراز برای تکثیر ژن‏های hrpG , hrpW با آغازگرهای اختصاصی و آنزیم pfu دی.ان.آ پلیمراز………………………………………………………………………………………………………………………..53

6-3- الکتروفورز محصول هضم آنزیمی ناقل‏های کلونینگ و بیانی با آنزیم‏های برشی نوع II بر روی ژل آگارز 1%………………………………………………………………………………………………………………………………..54

7-3- هضم آنزیمی فراورده ژن‏هایhrpG  و hrpW جهت بازیابی از روی ژل آگارز)الف) و قطعات بازیابی شده(ب)………………………………………………………………………………………………………………………55

8-3- هضم آنزیمی ناقل‏های کلونینگpUC19  و pGM7zf(-) جهت بازیابی از ژل آگارز(الف) قطعات بازیابی شده(ب)……………………………………………………………………………………………………………………..55

9-3- واکنش کلونی PCR برای کلون‏های سفید حاصل ازhrpG  و hrpW……………………………………58

10-3- هضم آنزیمی پلاسمیدهای استخراج شده از کلونی‏های حاصل از واکنش اتصال pGEM و hrpw و همچنینhrpG  و pUC19……………………………………………………………………………………………………..58

11-3- الکتروفورز محصول واکنش زنجیره‏ای پلیمراز پلاسمیدهای تایید شده بر روی ژل آگارز 1%….59

12-3- هضم آنزیمی ناقل بیانی جهت بازیابی از روی ژل آگارز (الف) قطعات بازیابی شده (ب)……..61

13-3- فراورده بازیابی شده ناقل بیانی و ژن‏های hrpW/G جهت تعیین نسبت واکنش اتصال…………..62

14-3-  واکنش کلونی PCR تعدادی از کلون‏های حاصل از مخلوط اتصال وکتور pBI121 و ژن‏های hrpG و hrpW……………………………………………………………………………………………………………………….63

15-3- هضم آنزیمی دوتایی پلاسمیدهای نوترکیبpBI.hrpG  و pBI.hrpW با آنزیم‏هایXbaI/BamHI XbaI/SacI……………………………………………………………………………………………………………………………..64

16-3- واکنش زنجیره‏ای پلیمراز برای پلاسمیدهای نوترکیبpBI.hrpG  و pBI.hrpW جهت بررسی حضور ژن‏های مذکور……………………………………………………………………………………………………………..65

17-3- پلاسمیدهای نوترکیب استخراج شده……………………………………………………………………………..66

18-3- واکنش کلونی PCR تعدادی از کلون‏های حاصل از انتقال پلاسمیدهای نوترکیب pBI.hrpW/G  به          سویه‏های آگروباکتریوم تومفاسینس…………………………………………………………………………………………. 68

چکیده

بیماری شانکر به‏وسیله‏ی باکتری (Xanthomonas  citri pv. citri) ایجاد می‏شود که هر ساله عملکرد و کیفیت محصولات خانواده مرکبات، به‏ویژه لیمو‏ترش و پرتقال را تحت تاثیر خود کاهش می‏دهد. این پژوهش با هدف جداسازی و همسانه‏سازی دو ژن رمز کننده‏ی هارپین‏های HrpW و HrpG از باکتری Xcc سویه NIGEB-088 و ساخت پلاسمید‏های نوترکیب pBI-hrpG و pBI-hrpW به‏منظور توسعه‏ی استراتژی مقاومت به بیماری شانکر بر مبنای القای واکنش دفاعی در گیاه لیموترش انجام شد. بدین منظور آغازگرهای اختصاصی (رفت و برگشت) برای تکثیر این ژن‏ها با بهره گرفتن از توالی کامل DNA ژنومی باکتری عامل این بیماری، طراحی شد. ژن‏های تکثیر شده سپس به منظور همسانه‏سازی، در پلاسمید‏های pGEM7zf(-) و همچنین pUC19 به ترتیب برای ژن‏های hrpW و hrpG،  با جایگاه‏های برشی XbaI و SacI و همچنین XbaI وBamHI وارد شد و پلاسمیدهای نوترکیب در باکتری E.coli سویه DH5α تراریخت شدند. به منظور بیان ژن‏ها در گیاه، قطعه‏ی مورد نظر در ناقل pBI121 و در جایگاه‏های برشی برای ژن‏های هدف همسانه‏سازی شد، به‏طوری ‏که ژن‏های مورد نظر تحت کنترل پیشبر ویروس موزائیک گل کلم 35S و پایان‏بر NOS در ناحیه‏ی  DNA T- این ناقل قرار گرفت. با بهره گرفتن از واکنش زنجیره‏ای پلیمراز، هضم آنزیمی و توالی‏یابی حضور ژن‏های هدف در کلونی‏های مثبت مورد تایید قرار گرفت. این ناقل‏های پلاسمیدی نوترکیب را می‏توان در انتقال ژن به گیاهان حساس به این بیماری مانند لیمو ترش و پرتقال با بهره گرفتن از آگروباکتریوم مورد استفاده قرار داد. در نهایت پلاسمیدهای نوترکیب به سویه‏های مورد نظر آگروباکتریوم تومفاسینس منتقل و حضور ژن‏های مربوطه مورد تایید واقع شد. سویه‏های آگروباکتریوم تومفاسینس تایید شده در برنامه‏های انتقال ژن مورد استفاده قرار خواهند گرفت.

 

1-      مقدمه
1-1-   مقدمه‏ای بر مرکبات
مرکبات با نام علمی Citrus spp. از خانواده‌ی Rutaceae و زیرخانواده‌ی Auranutideae هستند. مرکبات گیاهانی بوته‌ای، درختچه‌ای با شاخ و برگ متراکم می‏باشند، اغلب گونه‌های مرکبات (مانند پرتقال[1]، گریپ‌فروت[2] و دورگ‌های نارنگی[3]) در نواحی نیمه‌ گرمسیری با زمستان سرد فقط یک ‌بار در سال در اواخر زمستان و اوایل بهار گل می‌دهند. اما در نواحی گرمسیر و ساحلی ممکن است درختان مرکبات مانند لیموها[4] و لایم‌ها که در بهار و تابستان

1- مروری بر تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………………………….2

1-1- فواید مصرف فرآورده های لبنی و سرانه مصرف شیر ………………………………………………………………………….2

1-2- بیماری عدم تحمل لاکتوز و اثرات لاکتوز در روده بزرگ…………………………………………………………………….2

1-2- -1 عارضه عدم تحمل لاکتوز در مناطق مختلف  ………………………………………………………………………………..3

1-3- لاکتوز شیر  ،آنزیم لاکتاز و هیدرولیز آنزیمی لاکتوز شیر …………………………………………………………………..3

1-4- هیدروکلوییدها و آلژینات ……………………………………………………………………………………………………………………..5

1-5- ویژگی های شیر کم لاکتوز ………………………………………………………………………………………………………………….5

1-5-1- به چه شیری کم لاکتوز گفته می شود؟ …………………………………………………………………………………………6

1-6- روش نقطه انجماد و نقطه انجماد شیر…………………………………………………………………………………………………..6

1-6-1-عوامل موثر درتغییرات نقطه انجماد شیر  و اصطلاحات نقطه انجماد ………………………………………………7

1–6–2– اصول روش نقطه انجماد  …………………………………………………………………………………………………………….…..8

1-6-3- افت نقطه انجماد و درصد آب کافت لاکتوز………………………………………………………………………………………8

1-6-4- روش نقطه انجماد و کروماتوگرافی مایع و کلرآمین ،در اندازه گیری لاکتوز……………………………………8

1-7- تعریف آنزیم …………………………………………………………………………………………………………………………………………..9

1-8- اثر عوامل مختلف روی فعالیت آنزیم ها (دما ، PH و فغالیت آبی) …………………………………………………..10

1-9- تثبیت آنزیم ها ……………………………………………………………………………………………………………………………………11

1-9-1- اهداف تثبیت آنزیم  ………………………………………………………………………………………………………………………12

1-9-2- اثرات تثبیت آنزیم روی پارامترهای سنتیکی ……………………………………………………………………………….12

1-9-3- مزایای آنزیم های تثبیت شده………………………………………………………………………………………………………..12

1-10- روش های تثبیت آنزیم…………………………………………………………………………………………………………………….13

1-10-1- تثبیت با جذب غیر کوالانسی………………………………………………………………………………………………………13

1-10-2- تثبیت از طریق فعل و انفعالات یونی…………………………………………………………………………………………..13

1-10-3- تثبیت با اتصالات کوالانسی………………………………………………………………………………………………………….14

1-10-4- تثبیت بوسیله اتصال عرضی آنزیم ها …………………………………………………………………………………………15

1-10-5- تثبیت بوسیله به دام انداختن در یک ژل پلیمری یا کپسول …………………………………………………….15

1-11- کپسوله کردن آنزیم و روش محصور کردن …………………………………………………………………………………… 16

1-11-1- مزیت های تثبیت آنزیم در میکروکپسول ها ……………………………………………………………………………..16

1-11-2- تکنولوژی انکپسوله کردن برای کاربردهای غذایی …………………………………………………………………….17

1-12- اتلاف فعالیت آنزیم های تثبیت شده و ویژگی های آن ها …………………………………………………………… 18

1-13- تکنولوژی نوین آنزیم برای کاربردهای غذایی ………………………………………………………………………………….19

1-14- هیدرولیز لاکتوز و مزایای هیدرولیز لاکتوز شیر ………………………………………………………………………….. 20

1-15- هیدرولیز لاکتوز آب پنیر ………………………………………………………………………………………………………………..21

1-16- کاربردهای بالقوه آب پنیر هیدرولیز شده  …………………………………………………………………………………….21

1-18- کاربردهای تثبیت آنزیم لاکتازدر صنعت فرآوری موادغذایی …………………………………………………………21

1-19- ویژگی های آنزیم لاکتاز حاصل از منابع مختلف …………………………………………………………………………..23

1-20- فاکتورهای موثر در هزینه فرایند تثبیت ………………………………………………………………………………………..25

 

2- مواد و روش ها ………………………………………………………………………………………………………………………………………26

 

2-1- طرح آزمایش و تجزیه و تحلیل آماری  …………………………………………………………………………………………….27

2-2- مواد شیمیایی و تجهیزات مورد استفاده در آزمایش ها ……………………………………………………………………29

2-3- طراحی بیوراکتور و مشخصات ستون بیوراکتور  …………………………………………………………………………….. 31

2-4-دیاگرام خط تولید شیر کم لاکتوز برای آزمایش ها ……………………………………………………………………………33

2-5-روش تولید و ساخت شیر کم لاکتوز (غیر مداوم و مداوم ) ……………………………………………………………….34

2-6- روش اندازه گیری درصد هیدرولیز لاکتوز ………………………………………………………………………………………….35

 

2-7- نحوه تثبیت آنزیم در سدیم آلژینات و رخداد های تثبیت آنزیم در آلژینات …………………………………….35

 

3- نتیجه گیری ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..38

 

3-1- درصد هیدرولیز لاکتوز شیر…………………………………………………………………………………………………………………39

3-1-1- آنالیز واریانس مدل  ……………………………………………………………………………………………………………………….40

3-2- اثر دما روی آنزیم لاکتاز ……………………………………………………………………………………………………………………..42

3-2-1- اثر غلظت آنزیم تثبیت شده …………………………………………………………………………………………………………..44

3-3- اثر غلظت آلژینات روی کارایی بیوراکتور ………………………………………………………………………………………….45

3-3-1- اثر فلوریت روی کارایی ستون ………………………………………………………………………………………………………46

 

4- بهینه سازی و نتیجه گیری کلی ……………………………………………………………………………………………………………47

4-1- نتیجه گیری کلی ……………………………………………………………………………………………………………………………….48

4-2- پیشنهادات ………………………………………………………………………………………………………………………………………….49

چکیده انگلیسی …………………………………………………………………………………………………………………………………………….50

پیوست …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..52

منابع

 

فهرست جداول 

جدول 1-1-منابع مختلف آنزیم لاکتاز و عامل های تثبیت کننده  …………………………………………………………..24

جدول 1-2- هیدرولیز لاکتوز با تکنیک های مختلف تثبیت ……………………………………………………………………..25

جدول 2- 4 –طراحی آزمایشات ………………………………………………………………………………………………………………… 28

جدول 2-5 – آنالیز واریانس مدل ………………………………………………………………………………………………………………..40

جدول 4-1-مقادیر بهینه جهت تولید شیر کم لاکتوز با هدف حداکثر هیدرولیز لاکتوز و کمینه بودن دبی جریان شیر ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………47

جدول 4-2-مقادیر بهینه جهت تولید شیر کم لاکتوز با هدف حداکثر هیدرولیز لاکتوز و بیشینه بودن دبی جریان شیر……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..47

فهرست اشکال

شکل 1-1-تصویر سه بعدی آنزیم لاکتاز حاصل از E.Coli …………………………………………………………………………..4

شکل 1-2- لاکتوز اندازه گیری شده به روش نقطه انجماد وکروماتوگرافی مایع ………………………………………….9

شکل 1-3-آنزیم بنزآلدئید لیاز به همراه زنجیره اش از طریق حامل اصلاح شده با نیکل تثبیت شده و تشکیل بنزوئین را کاتالیز می کند  ………………………………………………………………………………………………………………..14

شکل 1-4-متراکم شدن و اتصال عرضی آنزیم ها برای ایجاد یک CLA (توده های آنزیمی اتصال عرضی شده ) …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………15

شکل 2-1- طراحی Packed Bed Bioreactor ……………………………………………………………………………………31

شکل 2-2 -دیاگرام خط تولید شیر کم لاکتوز ……………………………………………………………………………………………33

شکل 2-3- نحوه تثبیت آنزیم به روش محصور کردن …………………………………………………………………………………36

شکل3-1- کانتورپلات نشان دهنده اثر دما و غلضت آنزیم بر درصد هیدرولیز لاکتوز موجود در شیر ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..43

شکل 3- 2 – نمودار سطحی نشان دهنده اثر فلوریت و غلظت آلژینات بر درصد هیدرولیز لاکتوز موجود در شیر  ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….46

 

چکیده

در این مطالعه با کاربرد روش سطح پاسخ ،تاثیر چهار فاکتور دمای بیوراکتور ،غلظت آنزیم تثبیت شده ،غلظت آلژینات به کار رفته و دبی جریان شیر در ستون بیوراکتور ،بر هیدرولیز لاکتوز با هدف بهینه سازی شرایط تولید ،مورد مطالعه قرار گرفت ؛هر کدام از فاکتور ها در سه سطح به شرح زیر مورد مطالعه قرار گرفتند :

دمای بیوراکتور : 25 ، 35 و 45 درجه سانتی گراد

غلظت آنزیم : 12 ،18 و 24 درصد

غلظت آلژینات : 2/5 ،3 و 4 درصد

دبی جریان شیر : 150 ،300 و 450 میلی لیتر بر ساعت

تیمارهای مختلف هر کدام از چهار فاکتور مورد مطالعه در سه سطح ،مطابق با طرح Box – Behnken اجرا شدند و درصد های هیدرولیز مربوط به هرکدام از تیمارها اندازه گیری شدند .نتایج حاصله نشان داد که با افزایش دما از 25 درجه سانتی گراد تا دماهای نزدیک 40 درجه ،درصد هیدرولیز لاکتوز شیر افزایش می یابد .دماهای 25 تا حدود 40 درجه اثر مثبتی روی کارایی ستون بیوراکتور داشتند .اما در دماهای بالاتر از 40 درجه ،درصد هیدرولیز لاکتوز در بیوراکتور کاهش یافت .دماهای بالای 40 درجه اثر منفی روی کارایی ستون داشتند  .با افزایش غلظت آنزیم در تثبیت ،هیدرولیز لاکتوز ،بوسیله بیوراکتور افزایش یافت .غلظت آنزیم تثبیت شده همواره اثر مثبتی روی کارایی بیوراکتور داشت .با افزایش غلظت آلژینات از 2/5 تا 3/625 درصد کارایی ستون برای هیدرولیز لاکتوز افزایش یافت ،اما درصدهای بالاتر از 3/625 ،اثر ممانعت کنندگی روی کارایی بیوراکتورداشتند .سرعت های جریان پایین تر از 300 میلی لیتر بر ساعت  اثرات چشم گیرتری روی کارایی بیوراکتور داشتند ،در واقع سرعت های جریان کمتر از 300 میلی لیتر بر ساعت مهم ترین و بارزترین فاکتور روی کارایی ستون بودند .در بین متغیرها ،تنها فاکتور فلوریت اثرمنفی روی کارایی بیوراکتور در هیدرولیز لاکتوز موجود درشیرداشت .اثر متقابل متغیرهای دما و آنزیم روی هیدرولیز لاکتوز قابل توجه است .که نشان می دهد ،دما تاثیر مثبتی روی فعالیت آنزیم تثبیت شده دارد .

بعداز مدل سازی هیدرولیز لاکتوز به صورت تابعی از چهار متغیر فرآوری مورد مطالعه ،با در نظر گرفتن حدود و قیدهای منطقی ،شرایط بهینه جهت تولید شیر کم لاکتوز به روش مداوم مشخص گردید .مقادیر بهینه جهت تولید شیر کم لاکتوز با هدف حداکثر سازی هیدرولیز لاکتوز ،به صورت زیر به دست آمد:

غلظت آنزیم : 21/94 درصد ،غلظت آلژینات :3/44 ،دما : 37/83 درجه سانتی گراد و فلوریت 173/46 میلی لیتر بر ساعت ،برای 69/13 درصد از هیدرولیز لاکتوز شیر .

مقدمه

شیر کم لاکتوز محصولی است که با تبدیل لاکتوز موجود در شیر به قند های ساده یعنی گلوکز و گالاکتوز ،مرحله هضم اولیه روی آنها صورت گرفته و بنابراین هنگام خورده شدن شیر مذکور توسط فرد مبتلا به عارضه عدم تحمل لاکتوز ،قندهای ساده به راحتی از جداره روده جذب خون می شود و لاکتوز باقی مانده نیز تحت تاثیر فعالیت جرئی آنزیم لاکتاز روده ای هضم و جذب می شود لذا علائم و ناراحتی های روده ای بروز نخواهد کرد  .مصرف این محصول توسط افراد مبتلا به عارضه عدم تحمل لاکتوز در مقایسه با مصرف شیر معمولی که لاکتوز هضم و جذب نشده به مصرف باکتریهای روده می رسد ،اثرات فیزیولوژیکی مثبت تغذیه ای و انرژی زایی مشابه فرد سالم را به دنبال خواهد داشت  .

موسسه ملی بیماری های دیابت و کلیوی[1] ،برآورد کرده است که در حدود 75 درصد جمعیت بزرگسال آمریکایی و 90 درصد آمریکایی های آسیایی دارای بیماری عدم تحمل لاکتوز هستند .

 

در این مطالعه با به کار گیری روش سطح پاسخ تاثیر چهار پارامتر غلظت آنزیم ،غلظت آلژینات ،دما و سرعت جریان شیر از بیوراکتور ستونی ،بر شاخص درصد هیدرولیز لاکتوز مورد ارزیابی قرار می گیرد و شرایط بهینه تولید شیر کم لاکتوز به روش مداوم بررسی می شود ؛تا بتوان به سوالات زیر در پاسخ داد :

فهرست مطالب:

فصل اول: کلیات تحقیق

1- مقدمه:………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 1

1-1- تاریخچه گیاهان دارویی: 1

1-2-  تفاوت بین گیاهان دارویی، داروهای گیاهی و شیمیایی: 2

1-2-1-  ارجحیت گیاهان دارویی: 2

1-3- تیره  نعناعیان: 3

1-3-1- مواد موثره: 4

1-4- جنس مرزه: 5

1-4-1- گونه‌های موجود در ایران: 6

1-4-2- مرزه خوزستانی: 6

1-4-3- مرزه رشینگری: 7

1-4-4- مواد موثره جنس مرزه: 5

1-4-5- خواص دارویی جنس مرزه: 6

1-5- طبقه بندی گیاهان دارویی: 8

1-5-1- طبقه بندی براساس ماده موثره: 9

1-5-1-1- آلکالوئیدها: 10

1-5-1-2- گلیگوزیدها: 11

1-5-1-3- روغن‌های فرار(اسانس‌ها): 12

1-5-1-4- مواد تلخ: 14

1-5-1-5- فلاون‌ها و فلاونوئیدها: 14

1-5-1-6-موسیلاژ: 15

1-5-1-7- ساپونین‌ها: 15

1-5-1-8- اسید سیلیسیک: 16

1-5-1-9- تانن‌ها: 16

1-5-2- عملکرد و نقش متابولیت‌های ثانویه: 17

1-6- معرفی برخی از باکتری‌های بیماری‌زای انسانی: 18

1-6-1-  Escherichia coli : 18

1-6-2- Staphylococcus aureus : 19

1-6-3- Staphylococcus epidermidis : 19

1-6-4- Bacillus cereus : 19

1-6-5-  Candida albicans : 20

 

فصل دوم: مروری بر پژوهش‌ها

2-1-  مروری بر پژوهش‌های انجام شده روی مواد موثره گونه‌های مختلف مرزه: 21

2-2-  مروری بر پژوهش‌های انجام شده روی خاصیت ضدمیکروبی گونه‎های مختلف مرزه: 22

 

فصل سوم: مواد و روش‌ها

1-3- مواد گیاهی:……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 27

3-2- استخراج اسانس گیاه مرزه خوزستانی و مرزه رشینگری: 27

3-3- آنالیز ترکیبات اسانس گیاه مرزه خوزستانی و مرزه رشینگری با بهره گرفتن از دستگاهGC/MS: 27

3-4- خالص سازی میکروب‌هاو نگهداری آن‌ ها: 29

3-5- اسامی میکروارگانیزم‌های مورد آزمایش: 29

3-6- تعیین قطر هاله عدم رشد برای مقادیر حداقل غلظت بازدارندگی و حداقل غلظت کشندگی میکروارگانیزم‌ها : 30

 

3-7- تعیین حداقل غلظت بازدارندگی و حداقل غلظت کشندگی میکروارگانیزم‌ها به روش میکروبراث دایلویشن: 32

3-8- تجزیه و تحلیل آماری: 32

 

فصل چهارم: آنالیز و نتایج

4-1- ترکیبات تشکیل دهنده اسانس گیاه مرزه خوزستانی: 34

4-2- ترکیبات تشکیل دهنده اسانس گیاه مرزه رشینگری: 37

4-3-  فعالیت ضدمیکروبی اسانس گیاه مرزه خوزستانی: 40

4-4-  مقایسه میکروارگانیزم‌هابر مبنای قطرهاله عدم رشد تحت تاثیر اسانس گیاه مرزه خوزستانی: 40

4-5- تجزیه واریانس‌آخرین غلظت اسانس گیاه مرزه خوزستانی در روش میکروبراث دایلویشن: 43

. 4-6- حداقل غلظت بازدارندگی(MIC ) و حداقل غلظت کشندگی باکتری(MBC ) اسانس گیاه مرزه خوزستانی در روش میکروبراث‌دایلویشن: 43

4-7- فعالیت ضدمیکروبی اسانس گیاه مرزه رشینگری: 44

4-8- مقایسه میکروارگانیزم‌هابر مبنای قطرهاله عدم رشد تحت تاثیر اسانس گیاه مرزه رشینگری: 45

4-9- تجزیه واریانس ‌آخرین غلظت اسانس گیاه مرزه رشینگری در روش میکروبراث‌دایلویشن: 48

4-10- حداقل غلظت بازدارندگی(MIC ) و حداقل غلظت کشندگی باکتری(MBC ) اسانس گیاه مرزه رشینگری در روش میکروبراث‌دایلویشن: 48

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

5-1- ترکیبات تشکیل دهنده اسانس گیاه مرزه خوزستانی و مرزه رشینگری: 50

5-2- خاصیت ضدمیکروبی اسانس گیاه مرزه خوزستانی و مرزه رشینگری: 55

 

نتیجه‌گیری:                                                                                                                         60

پیشنهادات:                                                                                                                                       60

منابع:                                                                                                                                                               88

فهرست شکل‌ها

 

فصل سوم:

3-1- گیاه دارویی مرزه خوزستانی: 28

3-2- گیاه دارویی مرزه رشینگری: 28

3-3- دستگاه کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی مورد استفاده در آزمایش: 31

3-4- دستگاه اسپکتروفتومتر مورد استفاده در آزمایش: 31

3-5- نمونه ای از قطر هاله عدم رشد برای مقدار MIC اسانس گیاه مرزه خوزستانی روی باکتری Escherichia coli مورد پژوهش: 33

3-6- حداقل غلظت بازدارندگی رشد اسانس گیاه مرزه خوزستانی و مرزه رشینگری روی باکتری Staphylococcus aureus: 33

 

فصل چهارم:

 

4-1-  کروماتوگرام ترکیبات تشکیل دهنده اسانس گیاه مرزه خوزستانی مورد آزمایش: 34

4-2- کروماتوگرام ترکیبات تشکیل دهنده اسانس گیاه مرزه رشینگری مورد آزمایش: 37

 

فصل پنجم:

5-1- دیواره‌ی سلولی باکتری‌های گرم مثبت و گرم منفی: 57

 

فهرست نمودار‌ها

فصل چهارم:

4-1-                                                                                                                                                                                                         مقایسه میکروارگانیزم ها بر مبنای قطرهاله عدم رشد تحت تاثیر اسانس گیاه مرزه خوزستانی: 41

4-2-                                                                                                                                                                                                          مقایسه میکروارگانیزم ها بر مبنای قطرهاله عدم رشد تحت تاثیر اسانس گیاه مرزه رشینگری: 46

فهرست جدول‌ها

فصل سوم:

3-1-                                                                                                                                                                                                       اسامی میکروارگانیزم‌های مورد آزمایش: 29

فصل چهارم:

4-1- ترکیبات تشکیل دهنده اسانس گیاه مرزه خوزستانی: 35

4-2- ترکیبات تشکیل دهنده اسانس گیاه مرزه رشینگری: 38

4-3- تجزیه واریانس قطر هاله عدم رشد اسانس گیاه مرزه خوزستانی: 40

4-4- مقایسه اثر متقابل نوع میکروارگانیزم‌ و غلظت اسانس گیاه مرزه خوزستانی بر قطرهاله عدم رشد: 42

4-5- تجزیه واریانس آخرین غلظت اسانس گیاه مرزه خوزستانی: 43

4-6- مقایسه میکروارگانیزم‌ها از نظر حداقل غلظت بازدارندگی(MIC) و حداقل غلظت‌کشندگی باکتری(MBC) اسانس گیاه مرزه خوزستانی به روش میکرو براث دایلویشن: 44

4-7- تجزیه واریانس قطر هاله عدم رشد اسانس گیاه مرزه رشینگری: 44

4-8- مقایسه اثر متقابل نوع میکروارگانیزم و غلظت اسانس گیاه مرزه رشینگری بر قطرهاله عدم رشد: 47

4-9- تجزیه واریانس آخرین غلظت اسانس گیاه مرزه رشینگری: 48

4-10- مقایسه میکروارگانیزم‌ها از نظر حداقل غلظت بازدارندگی(MIC) و حداقل غلظت‌کشندگی باکتری(MBC) اسانس گیاه مرزه رشینگری به روش میکروبراث دایلویشن: ……………………………………………………………………………………………………………………49

 

چکیده:

این پژوهش به منظور استخراج، شناسایی ترکیبات تشکیل دهنده و خاصیت ضدمیکروبی اسانس دو گونه مرزه‌ خوزستانی و مرزه ‌رشینگری انجام گرفت. اسانس‌گیری به روش تقطیر با آب توسط کلونجر انجام گرفت،آنالیز اسانس‌ها توسط دستگاه کاروماتوگراف گازی متصل به طیف سنج جرمی(GC/MS) مورد بررسی قرار گرفت. چهل و چهار ترکیب در اسانس مرزه خوزستانی شناسایی شده که در مجموع 98/99% اسانس را به خود اختصاص داد که عمده‌ترین ترکیبات شناسایی شده، کارواکرول(16/92%) است و چهل و شش ترکیب در اسانس مرزه رشینگری شناسایی شد که در مجموع 97/99%  اسانس را به خود اختصاص داد که عمده‌ترین  ترکیبات شناسایی شده کارواکرول(11/89%) است. به منظور بررسی خواص ضدمیکروبی اسانس مرزه ‌خوزستانی و مرزه ‌رشینگری بر علیه باکتری گرم منفی Escherichia coli  و مخمر Candida albicans و باکتری‌های‌گرم مثبت Staphylococcus aureus  ،Bacillus cereus  ،Staphylococcus epidermidis  آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در 3 تکرار به دو روش دیسک دیفیوژن و روش میکروبراث دایلویشن انجام شد. نتایج نشان داد که اسانس گیاه مرزه خوزستانی روی مخمر کندیدا آلبیکنس و سپس باکتری باسیلوس سرئوس و همچنین اسانس مرزه ‌رشینگری روی باکتری باسیلوس سرئوس و سپس مخمر کندیدا آلبیکنس دارای بیشترین تاثیر و روی باکتری استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس و باکتری گرم منفی

فصل اول………………………………………………………………………………………………………….. 1

کلیات تحقیق. 1

1-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………2

1-2- بیان مساله………………………………………………………………………………………………….2

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق. 3

1-4- اهداف و سوالات.. 4

1-4-1- اهداف.. 4

1-4-1-1- هدف کلی.. 4

1-4-1-2- اهداف اختصاصی.. 4

1-4-2- سوالات تحقیق. 4

1-5- محدوده تحقیق   4

1-6- محدودیت تحقیق. 4

واژه­ های کلیدی……………………………………………………………………………………………………5

فصل دوم 7

مبانی نظری تحقیق. 7

2-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………8

بخش اول…………………………………………………………………………………………………………9

2-2- بانک و بانکداری.. 9

2-2-1- تعریف بانک… 9

2-2-2- شکل گیری بانک… 10

2-2-3- تاریخچه بانکداری.. 12

2-2-3-1- بانکداری در دوره قدیم. 12

2-2-3-1-1- بابل. 12

2-2-3-1-2- یونان. 12

2-2-3-1-3- ایران. 12

2-2-3-1-4- رم. 12

2-2-3-1-5- چین.. 13

2-2-3-2- بانکداری در قرون وسطا (از قرن پنجم تا پانزدهم میلادی) 13

2-2-3-3- بانکداری در دوره جدید (از قرن پانزدهم به بعد) 13

2-2-3-4- بانکداری در ایران. 14

2-2-3-4-1- صرافی.. 14

2-2-3-4-2- بانکداری.. 14

2-2-3-4-2-1- بانکداری قبل از انقلاب اسلامی.. 14

2-2-3-4-2-2- نظام بانکی بعد از انقلاب اسلامی ایران. 17

2-2-3-4-2-3- بانکداری اسلامی در ایران. 17

2-2-3-4-3- قوانین بانکداری.. 18

2-2-3-4-4- اهداف و وظایف بانک… 18

2-2-3-5- بانک­های فعال موجود در ایران. 20

2-2-3-5-1- بانک­های دولتی.. 20

2-2-3-5-1-1- بانک ملی ایران: 20

2-2-3-5-1-2- بانک صادرات ایران: 21

2-2-3-5-1-3- بانک تجارت.. 21

2-2-3-5-1-4- بانک سپه. 21

2-2-3-5-1-5- بانک کشاورزی.. 21

2-2-3-5-1-6- بانک رفاه کارگران. 21

2-2-3-5-1-7- بانک ملت.. 22

2-2-3-5-1-8- بانک مسکن.. 22

2-2-3-5-1-9- بانک توسعه صادرات ایران. 22

2-2-3-5-1-10- بانک صنعت و معدن. 22

2-2-3-5-1-11- پست بانک… 23

2-2-3-5-1-12- بانک توسعه تعاون. 23

2-2-3-5-1-13- بانک قرض­الحسنه مهر ایران. 23

2-2-3-5-2- بانک­های خصوصی.. 23

2-2-3-5-2-1- بانک اقتصاد نوین.. 23

2-2-3-5-2-2- بانک پارسیان. 23

2-2-3-5-2-3- بانک پاسارگاد. 24

2-2-3-5-2-4- بانک کارآفرین.. 24

2-2-3-5-2-5- بانک سامان. 24

2-2-3-5-2-6- بانک سرمایه. 24

2-2-3-5-2-7- بانک سینا 24

2-2-3-5-2-8- بانک تات.. 24

2-2-3-5-2-9- بانک شهر. 25

2-2-3-5-2-10- بانک دی.. 25

2-2-3-5-2-11- بانک انصار. 25

2-2-3-5-2-12- بانک حکمت ایرانیان. 25

2-2-3-5-2-13- بانک گردشگری.. 25

2-2-3-5-2-14- بانک ایران زمین.. 26

2-2-3-5-2-15- بانک قوامین.. 26

2-2-3-5-2-16- بانک خاورمیانه. 26

2-2-3-5-2-17- بانک آینده 26

2-2-4- تاریخچه بانک کشاورزی.. 27

2-2-5- بانکداری الکترونیک… 28

2-2-5-1- تاریخچه بانكداری الكترونیكی.. 29

2-2-5-1-1- پیدایش بانکداری الکنرونیکی.. 29

2-2-5-1-2- بانكداری الكترونیكی در ایران. 30

2-2-5-2- انواع بانکداری الکترونیک… 31

2-2-5-2-1- بانکداری خانگی.. 31

2-2-5-2-2- بانکداری از راه دور. 31

2-2-5-2-3- بانکداری اینترنتی.. 31

2-2-5-1-4- تلفن­بانک… 31

2-2-5-2-5- بانکداری از طریق تلویزیون کابلی.. 32

2-2-5-2-6- دستگاه خودپرداز. 32

2-2-5-2-7- دستگاه فروش نقطه­ای.. 32

 

2-2-5-3- سطوح بانکداری الکترونیک… 32

2-2-5-3-1- بانکداری الکترونیکی مصرف ­کننده (در سطح مشتری): 32

2-2-5-3-2- بانکداری الکترونیکی بین بانکی: 33

2-2-5-4- مقایسه بانکداری الکترونیکی با بانکداری سنتی.. 33

2-2-5-5- مزایای بانکداری الکترونیکی.. 34

2-2-5-6- عوامل پذیرش بانکداری الکترونیک… 35

بخش دوم……………………………………………………………………………………………………….36

2-3- وفاداری مشتری.. 36

2-3-1- رویکرد رفتاری.. 37

2-3-2- رویکرد نگرشی.. 38

2-3-2-1- وفاداری.. 40

2-3-2-2- وفاداری پنهان. 40

2-3-2-3- وفاداری کاذب.. 40

2-3-2-4- عدم­وفاداری.. 41

2-3-3- رضایت مشتری و وفاداری مشتری.. 41

2-3-4- کیفیت خدمات.. 43

بخش سوم……………………………………………………………………………………………………….44

2-4- پیشینه تحقیق………………………… 44

بخش چهارم………………………… 49

2-5- جدول مرور سوابق تحقیق (چارچوب نظری تحقیق) 49

فصل سوم 57

متدولوژی تحقیق. 58

3-1- موقعیت جغرافیایی منطقه مورد مطالعه. 58

3-1-1- معرفی استان گیلان. 58

شکل 3-1- نقشه استان گیلان. 58

3-1-2- شهرستان­های استان گیلان. 59

3-2- روش تحقیق………………………… 60

3-3- جامعه و نمونه آماری.. 60

جدول 3-1- شعب روستایی بانک کشاورزی استان گیلان و تعداد پرسشنامه توزیع شده در آنها 60

3-4- ابزار گردآوری داده 61

جدول  3-2- ارزشهای عددی گویه ­های پرسشنامه 62

3-5- روایی و پایایی ابزار اندازه ­گیری.. 62

3-5-1- روایی (اعتبار) 62

3-5-2- پایایی.. 62

جدول 3-3- میزان اعتماد (پایایی) پرسشنامه با بهره گرفتن از روش آلفای كرونباخ. 63

3-7- متغیرهای تحقیق و تعاریف عملیاتی.. 63

3-7-1- متغیرهای مستقل. 63

3-7-1-1- عوامل فردی و محیطی.. 63

3-7-1-2- کارآیی خدمات بانکداری الکترونیک… 63

3-7-1-3- کامل بودن خدمات بانکداری الکترونیک… 64

3-7-1-4- در دسترس بودن خدمات بانکداری الکترونیک… 64

3-7-1-5- اعتماد به خدمات بانکداری الکترونیک… 64

3-7-1-6- پاسخگو بودن خدمات بانکداری الکترونیک… 64

3-7-1-7- رضایت از خدمات بانکداری الکترونیک… 64

3-7-2- متغیر وابسته. 65

3-8- فرضیه ­های تحقیق. 65

جدول 3-4- فرضیه ­های تحقیق. 66

3-9- روش تجزیه و تحلیل داده ­ها 67

3-9-1- آمار توصیفی.. 67

3-9-2- آمار استنباطی.. 68

فصل چهارم 69

تجزیه و تحلیل اطلاعات.. 69

4-1- مقدمه………………………… 70

4-2- یافته­ های توصیفی.. 70

4-2-1- گروه­های سنی.. 71

4-2-2- جنسیت.. 72

4-2-3- سطح تحصیلات.. 72

4-2-4- شغل. 73

4-2-5- سابقه استفاده از خدمات الکترونیک… 74

4-2-6- روش استفاده از خدمات بانکداری الکترونیک بانک کشاورزی.. 75

4-2-7- بیشترین روش استفاده از خدمات الکترونیک بانک کشاورزی.. 76

4-2-8- دفعات استفاده از خدمات بانکداری الکترونیک… 77

4-2-9- دفعات مراجعه به شعب بانک کشاورزی.. 78

4-2-10- استفاده از تسهیلات بانکی.. 79

4-2-11- کارآیی خدمات بانکداری الکترونیک بانک کشاورزی.. 80

4-2-12- کامل بودن خدمات بانکداری الکترونیک بانک کشاورزی.. 81

4-2-13- در دسترس بودن خدمات بانکداری الکترونیک بانک کشاورزی.. 82

4-2-14- اعتماد به خدمات بانکداری الکترونیک بانک کشاورزی.. 83

4-2-15- پاسخگویی بانکداری الکترونیک بانک کشاورزی.. 84

4-2-16- رضایت از خدمات بانکداری الکترونیک بانک کشاورزی.. 85

4-2-17- وفاداری به بانکداری الکترونیک بانک کشاورزی.. 86

4-3- یافته­ های استنباطی.. 88

4-4- مقایسه گروه­های مورد مطالعه از نظر وفاداری. 94

4-4-1- مقایسه دو گروه زنان و مردان از نظر میزان وفاداری. 94

4-4-2- مقایسه گروه­های تحصیلی از نظر میزان وفاداری. 95

4-4-3- مقایسه افراد با شغل­های مختلف از نظر میزان وفاداری­. 96

فصل پنجم. 97

خلاصه، نتیجه ­گیری، بحث و پیشنهادها 97

5-1- خلاصه………………………… 98

5-1-1- مقدمه. 98

5-1-2- سوال­های تحقیق. 98

5-1-3- اهداف تحقیق. 99

5-1-3-1- هدف کلی.. 99

5-1-3-2- اهداف اختصاصی.. 99

5-1-4- محدوده تحقیق. 99

5-1-4-1- محدوده مکانی.. 99

5-1-4-2- محدوده زمانی.. 100

5-1-5- محدودیت­های تحقیق. 100

5-1-6- روش و نوع تحقیق. 100

5-1-7- جامعه آماری.. 100

5-1-8- روش نمونه گیری .. 100

5-1-9- متغیرهای تحقیق. 101

5-1-9-1- متغیرهای مستقل. 101

5-1-9-2- متغیر وابسته. 101

5-1-10- فرضیه ­های تحقیق. 101

5-1-11- روش­های تجزیه و تحلیل اطلاعات.. 101

5-1-11-1- آمار توصیفی.. 102

5-1-11-2- آمار استنباطی.. 102

5-2- نتیجه گیری………………………… 103

5-2-1- یافته­ های توصیفی.. 103

– گروه­های سنی.. 103

– کارآیی خدمات بانکداری الکترونیک بانک کشاورزی.. 104

– کامل بودن خدمات بانکداری الکترونیک بانک کشاورزی.. 104

– در دسترس بودن خدمات بانکداری الکترونیک بانک کشاورزی.. 104

– اعتماد به خدمات بانکداری الکترونیک بانک کشاورزی.. 104

– پاسخگویی بانکداری الکترونیک بانک کشاورزی.. 105

– رضایت از خدمات بانکداری الکترونیک بانک کشاورزی.. 105

– وفاداری به بانکداری الکترونیک بانک کشاورزی.. 105

5-2-2- یافته­ های استنباطی.. 105

5-3- بحث………………………… 106

5-4- پیشنهادها………………………… 107

5-4-1- پیشنهادهای پژوهش حاضر. 107

5-4-2- پیشنهاد پژوهش­های آینده 108

منابع. 109

پیوست­ها 114

 

فهرست جداول

جدول 2-1: مقایسه تطبیقی بین ویژگی­های بانکداری الکترونیکی و سنتی. 34

2-5- جدول مرور سوابق تحقیق (چارچوب نظری تحقیق)  49

جدول 3-1- شعب روستایی بانک کشاورزی استان گیلان و تعداد پرسشنامه توزیع شده در آنها 60

جدول  3-2- ارزش­های عددی گویه ­های پرسشنامه 62

جدول 3-3- میزان اعتماد (پایایی) پرسشنامه با بهره گرفتن از روش آلفای كرونباخ. 63

جدول 3-4- فرضیه ­های تحقیق. 66

جدول 4-1- توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه برحسب گروه­های سنی. 71

جدول 4-2- توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه برحسب جنس… 72

جدول 4-3- توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه برحسب سطح تحصیلات.. 72

جدول 4-4- توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه برحسب شغل. 73

جدول 4-5- توزیع فراوانی افراد برحسب سابقه استفاده از خدمات الکترونیک.. 74

جدول 4-6- توزیع فراوانی کشاورزان مورد مطالعه برحسب استفاده از خدمات بانکداری الکترونیک بانک کشاورزی  75

جدول 4-7- توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه برحسب روش­های استفاده از خدمات الکترونیک بانک کشاورزی 76

جدول 4-8- توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه برحسب دفعات استفاده از خدمات بانکداری الکترونیک.. 77

جدول 4-9- توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه برحسب مراجعه به شعب بانک.. 78

جدول 4-10- توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه برحسب نظر استفاده از تسهیلات بانکی. 79

جدول 4-11- توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه برحسب نگرش در مورد کارآیی خدمات بانکداری الکترونیک.. 80

جدول 4-12- توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه برحسب نگرش در مورد کامل بودن خدمات بانکداری الکترونیک 81

جدول 4-13- توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه برحسب نگرش در مورد در دسترس بودن خدمات بانکداری الکترونیک   82

جدول 4-14- توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه برحسب نگرش در مورد اعتماد به خدمات بانکداری الکترونیک 83

جدول 4-15- توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه برحسب نگرش در مورد پاسخ­گویی خدمات بانکداری الکترونیک.. 84

جدول 4-16- توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه برحسب نگرش در مورد رضایت از خدمات بانکداری الکترونیک 85

جدول 4-17- توزیع فراوانی افراد مورد مطالعه برحسب وفاداری به بانکداری الکترونیک.. 86

جدول 4-18- متغیرها، مقیاس متغیرها، ضریب همبستگی و سطوح معنی­داری آن­ها در جامعه آماری کشاورزان 89

جدول 4-19- خلاصه یافته­ های استنباطی. 93

جدول 4-20- آزمون کلموگروف – اسمیرنف.. 94

جدول 4-22- تست لون. 95

جدول 4-23- T تست برای برابری واریانس­ها 95

جدول 4-24- مقایسه میانگین گروه های تحصیلی از نظر میزان وفاداری به بانک کشاورزی. 95

جدول 4-24- 4 گروه شغلی از نظر میزان وفاداری به بانک کشاورزی. 96

 

فهرست شکل­ها

نمودار 2-1 – چهار حالت وفاداری.   41

نمودار 2-2 – شش برداشت از مفهوم وفاداری. 42

شکل 3-1- نقشه استان گیلان. 58

چکیده

ایجاد وفاداری در مشتریان؛ بخصوص مشتریان بانکی مفهومی است که در کسب و کارهای امروزی به لحاظ اینکه مشتریان وفادار به­صورت مؤلفه اصلی موفقیت بانک­ها در آمده­اند، مورد توجه بیش از پیش قرار گرفته است. هیچ کسب و کاری به جز سازمان­های انحصاری دولتی نمی­توانند بدون داشتن مشتریانی وفادار دوام آورند. افزون بر این به لحاظ این واقعیت که انتظارات مشتریان نیز دائماً در حال افزایش است، بانک­ها ملزم هستند تا فراتر از نیاز اولیه ارضای مشتریان رفته، انتظارات آنها را نیز تامین کرده، کانون توجه خود را از ارضای صرف مشتری به ایجاد وفاداری و اعتماد از طریق ایجاد ارتباطی بلندمدت، دوجانبه و سودآور برای هر دو طرف معطوف نمایند. با توجه به اهمیت حفظ مشتریان برای بانک­ها، در این تحقیق تلاش شده است ضمن سنجش میزان وفاداری، عوامل موثر در ایجاد وفاداری در مشتریان خدمات الکترونیک بانک کشاورزی در شعب روستایی استان گیلان مورد شناخت، بررسی و اولویت­ بندی قرار گیرد. برای گردآوری داده ­ها، پرسشنامه ­هایی برای جامعه آماری فوق تهیه گردید. محدوده تحقیق، شعب روستایی بانک کشاورزی در استان گیلان، و چارچوب نمونه گیری مشتریانی هستند که دارای کارت الکترونیک بانک کشاورزی می­باشند. نمونه گیری به­روش خوشه­ای متناسب با حجم انجام شده و با بهره گرفتن از جدول حداقل حجم نمونه بارتلت و همکاران (2001) تعداد نمونه مورد نیاز برآورد گردید. در بخش آمار توصیفی ابتدا جداول توزیع فراوانی، درصد، فراوانی تجمعی، شاخص ­های گرایش به مرکز شامل میانگین، میانه و نما، شاخص ­های پراکنش از مرکز شامل واریانس و انحراف معیار و همچنین ضریب پراکندگی برای توصیف و دسته­بندی داده ­ها استفاده شده است. سپس سنجش وفاداری و گروه­بندی پاسخ­گویان با بهره گرفتن از رابطه­های مورد تایید به انجام رسید. جهت تجزیه و تحلیل داده ­ها با بهره گرفتن از تکنیک­های آمار استنباطی، از آزمون ضریب همبستگی اسپیرمن، پیرسون، و دونقطه­ای رشته­ای رابطه بین متغیرهای مستقل و وابسته بررسی شد. نرم­افزار مورد استفاده در این تحقیق جهت تجزیه و تحلیل داده ­ها SPSS 21 و  Excel 2007 می­باشد. نتایج تحقیق نشان داد بیشتر مشتریان الکترونیک بانک کشاورزی وفاداری متوسط و با فاصله­ی کمی وفاداری متوسط داشته اند. روابط بین متغیرهای مستقل و وابسته نشان می­دهد کارآیی خدمات بانکداری الکترونیک، کامل بودن خدمات، در دسترس بودن خدمات بانکداری الکترونیک، اعتماد، پاسخگویی به مشتریان بانک و رضایت از خدمات بانکداری الکترونیک و وفاداری مشتریان با وفاداری رابطه معنی­دار و مثبت داشته است.

1-1- مقدمه
حیات جوامع انسانی در طول تاریخ، همواره با تغییرات بسیاری روبه­رو شده است. از دهه­ پایانی قرن بیستم و ظهور انقلاب دیجیتال و فناوری اطلاعات، سرعت تغییرات، تمامی اركان حیات انسانی را درنوردید و آرامش نسبی و تحول تدریجی پیشین را با قدرت و سرعت برهم زده و مفاهیم و راهبردهایی را كه سال­های سال، قرین زیست اجتماعی اقتصادی انسان بوده است، برای نسل جدید بی­خاصیت كرده و زمینه ­های گسست نسلی را در واحد زمان، پدیدار ساخته است. در چنین عصری، توفیق تنها از آنِ جوامع و سازمان­هایی است كه پارادایم حاكم را به خوبی دریافته و برای زندگی در آن، متناسب با شرایط و مقتضیات چاره­جویی كنند. بر این اساس بازنگری تعریف­ها، راهبردها و راهكارها، برای سازمان­ها ضرورتی اجتناب ناپذیر است (جوینده آبکنار و همکاران، 1392).

در محیط رقابتی، پیچیده و پویا در نظام بانکداری، کوچکترین تفاوت در ارائه خدمات منجر به نقل و انتقالات عظیم در صنعت می­ شود. بانک­های سنتی تا حدود زیادی به­صورت بانک­های مشتری­ محور در می­آیند، آن هم طبق اصول و مبانی بازاریابی رابطه­مند که وفاداری مشتری را به­عنوان هدف اصلی خود می­داند. در این محیط پویا، ایجاد و پیاده­سازی استراتژی­ هایی که به وفادار نمودن مشتریان منتهی شود از اهمیت به­سزایی برخوردار است (Beerli et al., 2004).

ایجاد وفاداری در مشتریان؛ بخصوص مشتریان بانکی مفهومی است که در کسب و کارهای امروزی به لحاظ اینکه مشتریان وفادار به­صورت مؤلفه اصلی موفقیت بانک­ها در آمده­اند، مورد توجه بیش از پیش قرار گرفته است. هیچ کسب و کاری به جز سازمان­های انحصاری دولتی نمی­توانند بدون داشتن مشتریانی وفادار دوام آورند. افزون بر این به لحاظ این واقعیت که انتظارات مشتریان نیز دائماً در حال افزایش است، بانک­ها ملزم هستند تا فراتر از نیاز اولیه ارضای مشتریان رفته، انتظارات آنها را نیز تامین کرده، کانون توجه خود را از ارضای صرف مشتری به ایجاد وفاداری و اعتماد از طریق ایجاد ارتباطی بلندمدت، دوجانبه و سودآور برای هر دو طرف معطوف نمایند (Disk & Basu, 1994).