1 – 3- ضرورت واهمیت پژوهش… 7
1 – 4 – اهداف پژوهش… 9
1 –5 – سوال های پژوهش… 9
1 –6 – تعاریف متغیرهای پژوهش… 10
1-6-1 تعاریف مفهومی.. 10
1-6-2 – تعاریف عملیاتی.. 10
فصل دوم ادبیات نظری وپیشینه پژوهش… 11
2 -1- مقدمه. 12
2 – 2 – اهمیت رسانه. 13
2 – 3- آموزش دررسانه. 14
2 – 4- تلویزیون ونقش آ ن درافکارعمومی.. 15
2 – 5 – پلیس وامنیت… 16
2 -6- بخش اول،ادبیات نظری پژوهش… 17
2-6-1- نظریه‌های اثرات رسانه‌ها 17
2 -6- 1 –1- رسانه وتغییرالگوهایرفتاری.. 18
2 -6- 1 –1– 1 – عوامل موثربرسرمشق گیری.. 22
2 -6- 1 –2 – رسانه وتبلیغات فرهنگی.. 24
2 -6- 1 –  3 – میزان تأثیرتبلیغات فرهنگی برتغییررفتارمخاطبان. 25
2 -6- 1 –4 – حقوق شهروندی.. 26
2 -6- 1 –5- احترام به قانون. 29
2 -6- 1 –5 – 1- بررسی مفهوم قانون. 29
2-6-1-5 – 2- قانون درنظرفلسفه اسلامی.. 30
2 -6- 1 – 5  – 3 – قانون درزبا ن فارسی.. 30
2 – 6- 1 –5 – 4 – قانون گرایی وقانونگریزی.. 33
2 – 6- 1 – 5 – 5 – ابعادقانونگریزی.. 36
2 – 6- 1 – 5 – 6 – علل قانونگریزی.. 37
2 – 6- 1 – 5 – 7 – عوامل موثربرقانونگریزی.. 37
2- 7 – بخش دوم،پیشینه پژوهش… 38
2 – 8- بخش سوم،نتیجه گیری.. 42
2 – 9 –بخش چهارم،مدل پیشنهادیپژوهش… 43
فصل سوم روش شناسی پژوهش… 44
3 – 1- مقدمه. 45
3 – 2- روش پژوهش… 45
3 – 3 – جامعه،نمونه وروش نمونه گیری.. 46
3 – 4- روش گردآوری داده ها 46
3 –5 – ابزارگردآوری داده ها 48
3 –6 – روش تجزیه وتحلیل داده ها 48
فصل چهارم تجزیه وتحلیل داده ها 49
4 – 1- مقدمه. 50
4 – 2- بخش اول،سیمای آماری نمونه ها 51
4 – 3- بخش دوم،سوالهای پژوهش… 56

 

فصل پنجم بحث ونتیجه گیری.. 64
5– 1- خلاص هپژوهش… 65
5– 2 – بحث ونتیجه گیری.. 66
5– 3 – محدودیتهای پژوهش… 73
5– 4 – پیشنهادات کاربردی.. 73
5–5 – پیشنهادات برای پژوهشهای آتی.. 74
فهرست منابع. 75
پیوستها 80
مقدمه
با پیشرفت ارتباطات، جوامع دستخوش تغییرات بسیاری شده اند. رسانه های همگانی مانند تلویزیون در سطح جامعه جایگاهی را اشغال کرده اند که از آن جایگاه به طور فزاینده چه در سطح ملی و چه بین المللی مطرح شده اند. از آنجا که آموزش و فرهنگ از طریق رسانه های جمعی جریان می یابد، اشکال متفاوت زندگی نیز توسعه پیدا می کنند. در این رابطه می توان گفت رسانه ها بر شیوه های زندگی و سلیقه های عمومی در جامعه تأثیر می گذارند. در حال حاضر به دلیل اهمیت رسانه های جمعی، بیش از هر زمان دیگری این حوزه تحت بررسی و مطالعه دقیق و منظم قرار گرفته است. از چند دهه قبل به موضوع ارتباطات به ویژه ارتباطات جمعی توجه بیشتری شده و به رابطه رسانه ها با جامعه و تأثیرات اجتماعی و تعامل آنها تأکید بیشتری صورت گرفته است. با گسترش ارتباطات و وسایل ارتباطی، بشر هر روز بیش از پیش به اهمیت استفاده از آنها در زندگی انسان ها افزوده می شود. اطلاعات بیشتر یعنی قدرت بیشتر. بنابراین افراد برای ادامه حیات نیاز بیشتری به داشتن اطلاعات گسترده تر دارند. رسانه ها مخصوصاً تلویزیون از وزنی بالا در اوقات فراغت آدمیان برخوردار هستند (خوشنویس، 1389، 2). 
رسانه تلویزیون تغییرات مهمی را در سیاست، آموزش، بازاریابی، اخبار، فرهنگ توده، زندگی اجتماعی و خانوادگی ایجاد کرده است. امروزه تماشای تلویزیون جزء انکارناپذیری از زندگی افراد است و به عنوان منبعی از اخبار باور کردنی، اطلاعات و تعلیمات مهم، آگاهی های دقیق اجتماعی، سرگرمی لذتبخش و همراهی آرامش بخش پذیرفته شده است؛ به همین دلیل اغلب مردم حتی نمی توانند تصور کنند که بدون تلویزیون زندگی چگونه خواهد بود (زنجانی و قرهی، 1390، 42). 
در واقع تلویزیون فراگیرترین رسانه پنج دهه اخیر است و در هر کشور رسانه جریان اصلی شمرده می شود و اغلب یا وابسته به دولت ها و یا در اختیار کمپانی های بزرگ قطب های سیاسی و اقتصادی کشورها می باشد. در اکثر کشورهای توسعه یافته، تلویزیون وسیع ترین گستره مخاطبان را در میان تمام رسانه ها به خود اختصاص داده است. در سراسر دنیا افراد بدون توجه به منشأ ملی، نژاد، طبقه اجتماعی، جنسیت یا سن تلویزیون تماشا می کنند و فراوانی تماشاکنندگان زیاد است. تلویزیون از بدو تولد فرد وجود دارد و جزئی از زندگی اوست و با انواع و اقسام برنامه ها از جمله فیلم، سریال و تبلیغات و … افراد جامعه را با مسائل متعددی آشنا می سازد (میرساردو و صداقت، 1386، 30).  
از این رو با توجه به اهمیت همه جانبه تلویزیون به عنوان یکی از پرمخاطب ترین رسانه های عصر امروز در فصل حاضر به بیان مسئله، ضرورت و اهمیت، اهداف و سوال ها و در انتها تعاریف متغیرهای پژوهش پرداخته خواهد شد.
1 – 2- بیان مسئله
امروزه وسایل ارتباط جمعی به ویژه تلویزیون، از جمله عوامل مهم و اثرگذار بر شیوه و کیفیت زندگی فردی و گروهی افراد هستند. بر اساس اغلب دیدگاه های نظری و به ویژه طبق نظریه لازارسفلد[1]، سلطه این ابزار به حدی است که خصوصی ترین تجربه های انسانی، از جمله هیجان ها و احساسات عمیق را بر می انگیزند و در جهت دلخواه خود هدایت می کنند و به این ترتیب، واکنش های رفتاری افراد را بر اساس اهداف و سیاست های خود شکل می دهند. رسانه ها در زمینه آموزش های عمومی زندگی اجتماعی و مانند آنها اطلاعات عملی و مفید بسیاری ارائه می کنند (سعدی پور و علی پور، 1386، 111).پوتر[2] (1990، 49) به این مسئله اشاره کرده است که تلویزیون بُعد پرورشی و تربیتی داشته و در زندگی اجتماعی افراد اثرگذار است.
زندگی اجتماعی برای انسان یک ضرورت اجتناب ناپذیر و لازمه زندگی اجتماعی نیز، نظم، امنیت و عدالت است. در این راستا هر چیزی که بتواند زندگی اجتماعی را برای انسان کارآمدتر سازد، باید مورد توجه جدی قرار گیرد. از جمله این پدیده ها قانون است که انسان ها در پرتو آن می توانند علاوه بر بهره مندی از زندگی اجتماعی، از حقوق طبیعی خود نیز برخوردار شوند. بنابراین می توان گفت که لازمه استحکام و انسجام هر جامعه ای، توجه به قانون[3] و رعایت آن است (دانایی فرد و همکاران، 1389، 9).
حاکمیت قانون در جامعه از شاخصه های جوامع توسعه یافته و از اهداف عمده توسعه سیاسی است. از این رو هنگامی که از حاکمیت قانون در جامعه، به معنای کلی آن، سخن به میان می آید، منظور حاکمیت ضوابط و اصولی است که از سطح خرد (فردی) تا سطح کلان (دولت و حکومت) جریان دارد؛ به بیان دیگر، شکل گیری و نهادینه شدن ساز و کارهایی برای حل منازعات و تنظیم روابط در درون ساخت جامعه. از طرفی مهم ترین کارکرد قانون، تنظیم روابط میان دولت و شهروندان و از سویی شهروندان با هم از سوی دیگر است. با پیچیده تر شدن دو نوع تعامل یاد شده، نقش قانون و بالطبع مفهوم حاکمیت قانون، برجسته تر و قابل ملاحظه تر شده است. ضمن آنکه در تمام جوامع، قضات از طریق قانون، تأمین کننده امنیت و آزادی هستند. قانون، تعیین معیارها و ضوابط ثابتی است که برای همگان ایجاد حق و تکلیف می کند و افراد جامعه بر اساس آن، روابط خود را تنظیم می کنند و به این ترتیب شهروندان از حقوق خویش آگاه می شوند (جوادی یگانه و همکاران، 1389، 11). شهروندی[4] همانطور که روشن است از مشتقات شهر است. شهروندی را قالب پیشرفته ی شهرنشینی می دانند. به باور برخی کارشناسان، شهرنشینان هنگامی کهبه حقوق یکدیگر احترام گذاشته و به مسئولیت های خویش در قبال شهر و اجتماع عمل نمایند به شهروند ارتقاء یافته اند (انالز[5]، 2007، 69).
شهروندان به جوامع تعلق دارند و به عنوان گروه هایی از مردم تعریف می شوند که می پذیرند چیز مشترکی دارند. آنچه آنها را متحد می کند ممکن است به طور ساده پذیرش مشروعیت دولتی باشد که در چارچوب آن زندگی می کنند. همچنین یک عنصر مشترک دیگر ممکن است همبستگی موثر و قوی مبتنی بر تاریخ مشترک، قومیت، مذهب و یا هدف مشترک باشد (همتی، 1387، 328).
حقوق شهروندی را می توان از طریق کانال های ارتباطی بسیاری مانند رسانه های تصویری از قبیل تلویزیون آموزش داد. تلویزیون رسانه ای است که با بهره گیری از امکانات فنی و هنری بسیار، محرک ها و دروندادهای متنوعی را در

کلید واژه ها: تحلیل محتوا، صفحات دینی، فیس بوک، فارسی زبان
 
فهرست مطالب
… 1
پیشگفتار. 2
1 .1. طرح مسئله. 4
0102 اهمیت و ضرورت تحقیق.. 5
3 . 1. اهداف تحقیق.. 7
1 . 3. 1 هدف اصلی تحقیق : 8
2 . 3. 1 اهداف فرعی: 8
4 . 2 سوالات تحقیق.. 8
5 . 1 . فرضیه های پژوهش… 9
6 . 1 . تعریف نظری برخی مفاهیم. 10
… 11
مقدمه. 12
… 13
1 . 1 . 2 . رسانه های نوین خالق جهان نوین : 13
2 . 1 . 2 .  جامعه ی شبکه ای و اجتماعات مجازی: 14
3 . 1 . 2 .  شکل گیری و تحول شبکه های اجتماعی در جهان. 15
4 . 1 . 2 . تاریخچه شبکه های اجتماعی در ایران. 16
5 . 1 . 2 . ویژگی های شبکه ی اجتماعی: 17
6 . 1 . 2 . کارکردهای مثبت شبکه های اجتماعی.. 21
7 . 1 . 2 . کارکردهای منفی شبکه های اجتماعی.. 26
9 . 1 .2 . تاثیرهای سیاسی شبکه های اجتماعی: 28
10 . 1 . 2 . شبکه  اجتماعی فیس بوک.. 29
1 . 10. 1 . 2. فیس بوک چیست و چه خدماتی را در اختیار کاربران خود می گذارد؟. 30
2 . 10. 1 . 2.کاربران فیس بوک.. 31
3 . 10. 1 . 2. اعتیاد و اثر روانی فیس بوک بر مردم. 32
4 . 10. 1 . 2. فیس بوک و تب فیس بوکی در ایران. 33

11. 1 . 2 . مفهوم دین مجازی.. 34
12. 11. 1. 2. اثرات مثبت فضای مجازی بر دین.. 35
13. 11. 1. 2.اثرات منفی فضای مجازی بر دین: 36
14. 1. 2. تکنولوژی در خدمت دین.. 37
15. 1. 2. همکاری تکنولوژی و دین.. 38
16. 1. 2. فرهنگ و رسانه. 38
17. 1. 2. نسبت دین و رسانه. 40
18. 1. 2. ادوار رابطه دین و رسانه و مساله رویارویی آن دو. 41
19. 1. 2. دنیای سایبر در خدمت دین: 43
20. 1. 2. نظریات در مورد شبکه های اجتماعی.. 44
21. 19. 1. 2. رسانه یک طرفه، دو طرفه و مخاطب دو طرفه. 44
22. 19. 1. 2. نظریه ایده آلیستی( تغییر در ارزش های فردی) 46
23. 19. 1. 2. نظریه بازنمایی.. 47
24. 19. 1. 2. نظریه های جامعه اطلاعاتی.. 49
25. 19. 1. 2.نظریه استفاده و خشنودی.. 51
26. 19. 1. 2. نظریه روانشناسی.. 52

.. 54

1. 2. 2. پژوهش های پیشین داخلی: 54
2. 2. 2. پژوهش های پیشین خارجی: 62

.. 65

 

 

1. 3. 2 . فهرست مقوله های تحقیق.. 68
2. 3. 2 . مدل پژوهش: 69
3. 3. 2. سوالات تحقیق.. 70
4. 3. 3. 2. فرضیه های پژوهش: 71

… 72
مقدمه: 73

1. 3. نوع و روش تحقیق: 74
2. 3. تعریف مفاهیم،مقوله ها و زیر مقوله ها 76

1 . 2. 3. تعریف مفاهیم: 76
2 . 2. 3. تعریف عملیاتی مقوله ها 77

3. 3. واحد ثبت: 81
4. 3. واحد تحلیل: 81
5. 3. جامعه آماری: 81
6. 3. روش نمونه گیری: 81
7. 3. حجم نمونه: 82
8. 3. زمان: 82
9. 3. تکنیک گردآوری اطلاعات: 82
10. 3. تکنیک پردازش داده ها: 83
11. 3. اعتبار و روایی تحقیق: 83

… 85
مقدمه: 86

1. 4 . بررسی یافته های توصیفی.. 87
2. 4. بررسی یافته های تحلیلی……….. 115

.. 116
مقدمه: 117

1. 5. پاسخ به سوالات پژوهش… 118
2. 5. نتیجه گیری.. 122
3. 2. 5نتیجه گیری توصیفی.. 122
4. 2. 5. نتیجه گیری تحلیلی: 124
5. 5. پیشنهادها: 125

1 . 3 . 5. پیشنهادی های کاربردی.. 125
2 . 3 . 5. پیشنهاد های پژوهشی.. 126
4 . 5 . محدودیت های پژوهش: 127
 
پیشگفتار:
اینترنت به عنوان یکی از مهم ترین ابداعات بشر در قرن اخیر، با قابلیت ها و کارکردهای متعدد و گسترده اش، بخش های مختلف زندگی انسانی را تحت تاثیرات مثبت و منفی خود قرار داده است. مبنا و هدف اصلی اینترنت، برداشتن فاصله جغرافیایی میان انسان های سراسر دنیا و ایجاد تحول در عرصه ارتباطات و تبادل اطلاعات است.
اینترنت، کار خود را به عنوان ابزار ارتباط دانشمندان و خصوصا جهت تبادل داده ها و منابع تحقیقاتی، یا به عبارتی جهت خلق اجتماعی علمی شروع کرد و به مرور زمان توانست خود را تا سطح برقراری ارتباط بین افراد از طریق پست الکترونیکی ارتقا بخشد. پس از مدتی، اینترنت به منزله فضایی جدید جهت بسط فعالیتهای تجاری در امور نقل و انتقالات مالی، بازاریابی و همچنین ابزار پیگیری برای مصرف کنندگان، مورد توجه واقع شد. وبلاگ ها و وب سایت ها، نرم افزارهای گفتگوی آنلاین، سرویس های پست الکترونیک و … امکانات جدیدی بودند که در پرتو اینترنت و شبکه جهانی وب، در اختیار کاربران قرار گرفتند.
در حالی که هنوز هیچ کس تصور نمی کرد که روزی جنبه اجتماعی اینترنت، به صورت کاربرد اصلی آن درآید، شبکه های اجتماعی اینترنتی پای به عرصه وجود گذاشتند. این موضوع در بین کاربران اینترنت چنان مورد استقبال قرار گرفت که به جرات می توان گفت یکی از تاثیرگذارترین سرویس های ارائه شده در اینترنت و وب که در سالهای اخیر تحول شگرفی در نظام اجتماعی کشورهای مختلف به وجود آورده، شبکه های اجتماعی بوده است. شبکه های اجتماعی، نسل جدیدی از پایگاه هایی هستند که این روزها در کانون توجه کاربران شبکه های اینترنت قرار گرفته اند. این گونه پایگاه ها بر مبنای تشکیلات آنلاین فعالیت می کنند و هر کدام دسته ای از کاربران اینترنت با ویژگی خاص را گرد هم می آورند.
شبکه های اجتماعی را گونه ای از رسانه ها می دانند که امکان دستیابی به شکل جدیدی از برقراری ارتباط و به اشتراک گذاری محتوا در اینترنت را فراهم آورده اند.
 جهان انسانی به موازات پیشرفت و بهره مندی از فن آوری نوین ارتباطات و اطلاعات و شکل گیری شبکه های اجتماعی مجازی، با سرعت و شتاب، در حال گذار از یک جامعه شبکه ای است.
شبکه های اجتماعی به مثابه پدیده ای نوین از نسل جدید وب، توانسته است با بهره گیری ازفن آوری های نوین ارتباطی، آرمان های انسان ها را در همه حوزه ها گسترش دهند به طوری که با توجه به برخورداری از ظرفیت های مناسب، شرایط را برای توسعه در تمامی ابعاد اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی ایجاد می کنند. در راستای تغییر و تحولاتی که شبکه های مجازی در تمام زندگی بشر بوجود آوردند دین نیز وارد این تغییر و تحولات شد. واقعیت مجازی شدن دین، منعکس کننده ظهور دین در جهان جدیدی است که از آن می توان به جهان مجازی و یا جهان واقعی مجازی و یا جهان مجازی واقعی تعبیر شود.
صنعت مربوط به این جهان که می توان از آن به جهان جایگزین یا جهان دوم نیز تعبیر کرد، می کوشد تا تمامی حس دینی اعم از اعتقادات دینی، مراسم و شعائر دینی و مبارزات دینی را به فضای واقعی مجازی منتقل کند.
 
1 .1. طرح مسئله
بر اثر تحولات شتابان جهان مجازی”عرصه دین و دین باوری” به شدت دچار تحول شده است. این تحولات ممکن است آسیب زا و بحران آفرین باشد و امنیت دینی را به خطر اندازد و یا فرصت هایی را ایجاد کند. در گذشته دست کم در ایران، نظام دینی تا اندازه بسیاری، در مکانهایی همچون حوزه های علمیه فعالیت داشت و یا در دست کسانی همچون عرفا بود که در حاشیه ی حوزه فعالیت داشتند و همچنین ساختارهایی همچون مسجدکه واعظان و سخنرانان آنجا را اداره می کردند یا در ساختارهای فرعی همچون خانقاه عرضه می شد. خود همین ساختارها که مثلثی و تا اندازه بسیاری، در عرصه دیجیتالی به چالش دچار شده اند. نه تنها از درون مرزهای ملی تکثر در عرصه دین در حال شکل گیری است، بلکه از ورای این مرزها نیز تفسیرها و رویکردهای گوناگونی در حال عرضه است؛ مثلاً در اسلام، شاخه های گوناگون مذاهب تشیع و تسنن، همچنین برخی بدعت آفرینان وجود داشته اند؛ در هر حال این دین در طول تاریخ اولاً همواره در جغرافیای خود زیسته و چندان با مخالفت برخورد نداشته، دوم این که شبهات و بدعت ها در طول سالیان درازی به وجود آمده اند؛ بنابراین یک نسل با موارد معدودی از شبهات یا اندیشه های متفاوت برخورد داشت.
اکنون در عصر اینترنت، همه شبهات، رویکردها و اندیشه های انباشته شده ی تاریخ درباره اسلام،همانند شیطان پرستی، شامانیسم، بت پرستی، هیچ پرستی، همه پرستی و … در حال عرضه است؛ یعنی انسان با سواد دینی سنتی به جهانی ورود می یابد که شبهات هزار ساله و هزار خرقه ای همزمان، به او عرضه می شود؛ بدون آنکه از ابزار و لوازم کافی شبهه و داوری در مورد داشته ها و باورهای خویش برخوردار باشد.

با مروری اجمالی و گذرا بر سینمای جهان می توان دریافت که کاربرد دین در سینما که تنها چند سالی از یک قرن شدنش می گذرد سابقه طولانی دارد . سینمای دینی ، سینمایی است که با پیروی صریح از کتاب های مقدس سعی دارد تا  بیننده اش را با خدا ، دین خدا و در نتیجه اخلاق و انسانیت هر چه بیشتر آشنا کند . با کاوشی هر چند گذرا بر این گونه فیلمها به المانها، نشانه ها و در واقع مولفه های تکرار شدنی ای می رسیم که برشماری و بیان آن می تواند این سینما را برای مخاطبانش هر چی بیشتر آشکار کند . ملک سلیمان ، بید مجنون ، جدایی نادر از سیمین ، خیلی دور خیلی نزدیک  ، تنها تعداد اندکی از جمع کثیر فیلمهایی هستند که در این رساله شرحی بر مولفه های دینشان رفته است . 

کلید واژه ­ها:

سینمای دینی، ژانر دینی، استعلایی ، مفاهیم ایدئولوژیک، محتوای دینی،فیلم دینی

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                     صفحه

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………….1

فصل اول: فصل اوّل: مقدمه …………………………………………………………………………………..

کلیات

1-1 طرح مسئله ………………………………………………………………………………………………………………………3

2-1 اهمیت و ضرورت تحقیق…………………………………………………………………………………………………….4

3-1 اهداف تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………4

4-1 پیشینه­ی تحقیق……………………………………………………………………………………………………………….5

5-1 سوالات تحقیق………………………………………………………………………………………………………………….6

فصل دوّم: مبانی نظری

1-2 پیشگفتار‌…………………………………………………………………………………………………………………………7

2-2:واژه دین…………………………………………………………………………………………………………………………….8

1-2-2: دین………………………………………………………………………………………..9

3-2:سینما…………………………………………………………………………………………………………………………….13

4-2 سینمای دینی………………………………………………………………………………………………………………..21

فصل سوّم: روش تحقیق

1-3 پیشگفتار ………………………………………………………………………………………………………………………48

2-3 تحقیق كیفی………………………………………………………………………………………………………………….49

3-3 میدان مطالعه…………………………………………………………………………………………………………………51 

4-3 حجم نمونه…………………………………………………………………………………………………………………….52

5-3 شیوه نمونه گیری…………………………………………………………………………………………………………..52

 

 

فصل چهارم: یافته‌های تحقیق

1-4 پیشگفتار………………………………………………………………………………………………………………………..53

2-4 تاریخچه سینمای دینی خواهی در ایران…………………………………………………. ……………………….54

3-4 مولفه های سینمای دینی…………………………………………………………………………………………………59

4-4 ملک سلیمان ، بید مجنون………………………………………………………………………………………………69

5-4 گونه(ژانر)………………………………………………………………………………………………………………………72

 1-5-4: معرفی گونه (ژانر)ها ……………………………………………………………………………………76

  2-5-4: ژانر فیلمها …………………………………………………………………………………………………80

فصل پنجم: نتیجه ­گیری

1-5 نتیجه گیری ………………………………………………………………………………………………………….83

منابع …………………………………………………………………………………………………………………………..88

مقدمه :

واژه سینمای دینی خصوصا در این سه دهه اخیر واکنشها و برداشتهای متفاوتی را در ذهن اهالی هنر، سینماگرها، فیلمسازها، متفکران سینمایی و حتی مردم عادی جهان ایجاد کرده است تا جایی که با مروری بر کتب، نشریات، مقالات و انواع نوشته های سینمایی و غیر سینمایی درباره این مفهوم با انواع تعاریف متنوع روبرو می شویم که توسط انواع متفکران دینی، سینمایی، سیاسی و … بیان شده است. بحث مربوط به این سینما مانند بسیاری دیگر از بحث هایی این چنینی طرفداران و منتقدان متفاوتی دارد تا جایی که بسیاری از فیلمسازان، منتقدان و متفکران سینما ترکیب این دو کلمه را به کل خارج از چارچوب قواعد درست در سینما می دانند.

جای دادن کلمه دین در “هنر صنعت رسانه” نوظهور سینما از دیرباز تاکنون به صورتهای گوناگونی صورت پذیرفته است من در این رساله قصد آن نداشتم تا به این مهم در دل تاریخ هنر هفتم بپردازیم اما در متن حداقل اشاره هایی به این مهم نموده ایم. نکته مهمی که در اینجا باید به آن اشاره شود بیان علنی و لفظی این واژه همان طوری که در بالا اشاره شد در این چند دهه اخیر است و گره زدن آن با جامعه ای دینی چون جامعه ما. این ویژگی بحث را نه آسان بلکه بسیار پیچیده تر خواهد کرد زیرا بدلیل شرایط و ویژگی های خاص این جامعه که مهمترینش متفکران و دانشمندان دینی است، سختی کار دو چندان خواهد شد. تا آنجایی که همه ما در سالهای اخیر شاهد دخالت مراکز دینی در رد و تایید انواع فیلم در خارج و داخل شده اند و بدین صورت علنا فیلمهایی را بدلیل غیر دینی بودن یا ضد دینی بودن و البته مسائل دیگر ریز و درشت سیاسی و … زیر سوال می برند و یا برعکس فیلمی را زیر پر و بال خود می گیرند و همه گونه امکاناتی برای دیده شدنش در نظر می گیرند.

هدف از ارائه این پایان نامه همان گونه که در فصل اول به آن اشاره خواهد شد، بیان سینمای دینی و مولفه های سینمای دینی و تحلیلی بر آنهاست. زیرا همان طوری که اشاره کردیم فرضیه ها و نوع نگاه پژوهشی موجود در سینمای ما و انواع متفکران، رابطه حداقلی وجود دین در سینما است.

از طرفی سینما و در نگاهی کلان تر، تلویزیون که در این روزها سینما را به دل خانه ها آورده است، چنان اند که نه فقط ما و جامعه ما بلکه هر جامعه ای با هر چارچوب فکری عقیدتی سیاسی ای نمی تواند خود را از تاثیر شگرف و چند گانه این رسانه های جمعی و گروهی مصون و بر حذر بدارد و همان گونه ای که همه ما واقف بر تاثیرات مثبت و منفی این رسانه در هر جامعه هستیم، لذا نمی توانیم به راحتی از این موقعیت فعلی ای که سینما به آن دچار است به سادگی بگذریم و از تاثیرهایی که این رسانه عامل و باعث آن در این صد سالگی اولش شده چشم ببندیم.

لذا ما نیز با نگاه به این مسائل، در این رساله با توجه به شیوه رساله نویسی دانشگاه محترم از پنج فصل مد نظر، در فصل اول کل پروژه پایان نامه را شرح داده ایم سپس در فصل دوم ابتدا به تعاریفی از دین، سینما و سینمای دینی می پردازیم  و در عین حال به آرا و نظر متفکران موافق با این ترکیب سینمایی اشاره کرده ایم. فصل سوم را به روش تحقیق اختصاص داده ایم و در فصل چهارم به تاریخچه ای مختصر از سینمای دینی خواهیم پرداخت، در ادامه این فصل منتخبی از فیلمهای دینی را معرفی خواهیم کرد، پس از این معرفی با توجه به مولفه های هنر دینی و متعهد به مولفه های سینمای دینی می رسیم و با نقدی تحلیلی محتوایی از این فیلمها به بازشناسی و بیان این مولفه ها می پردازیم. نکته دیگری که در صدد ارائه آن بر می آییم بحث گونه های سینمایی یا ژانرها است و در انتهای این فصل به بررسی فیلمهای دو فیلمساز که هر دو فیلم دینی می سازند اما با دو نگرش متفاوت خواهیم پرداخت. فصل آخر نیز به نتیجه گیری رساله اختصاص داده شده است.

 

فصل اول

1-1: طرح مسئله

خداوند عزوجل در آیه 39 سوره احزاب می فرماید:

الَّذینَ یُبَلِّغُونَ رِسالاتِ اللَّهِ وَ یَخْشَوْنَهُ وَ لا یَخْشَوْنَ أَحَداً إِلاَّ اللَّهَ وَ کَفى‏ بِاللَّهِ حَسیباً

کسانی که پیامهای خدا را می رسانند و از او می ترسند و از هیچ کس جز او نمی ترسند، خدا برای حساب کردن اعمالشان کافی ست.

در جهان امروز وسایل ارتباط جمعی، روزنامه، رادیو، تلویزیون و سینما با انتقال اطلاعات و معلومات جدید و مبادله افکار و عقاید عمومی، در راه پیشرفت فرهنگ و تمدن بشری نقش بزرگی را بر عهده گرفته اند به طوری که بسیاری از

چکیده:

قرآن کریم را کلامی از سوی خداوند می­دانیم در جهت هدایت انسان. لذا پژوهش­های فراوانی در قالب­های بسیار متنوع در یافتن کنه کلام و ظرافت­ها و اعجاز این کلام قدسی از زمان نزول و تدوین تا کنون صورت گرفته و روش­های دقیق تحقیقی و تفسیری هم در این مسیر توسط مفسرین و علما تدوین شده است. پژوهشگران قرآنی همواره با توجه به زنده و پویا بودن معارف دینی، به ترغیب قرآن و امامان، نسبت به درک و کشف همه سطوح و لایه‌ها و نویابی ساحت‌های معنایی معارف دینی، مشتاق هستند. زبان‌شناسی، معناشناسی، نشانه‌شناسی و تحلیل گفتمان، ابزارهایی جدید و مناسب با کارکردهای متنوع و نو در در راستای مطالعات قرآنی می‌باشند. علوم زبان­شناسی و نشانه شناسی چندین مرحله را برای بررسی آثار متفاوت گذرانده است؛ از جمله­ آن مراحل می­توان به “عملیات گفتمانی” اشاره کرد که خوانش تازه­ای را از آثار آغاز کرده و از زاویه­ هایی جدیدی از خوانش این متون پرده برداشته است. کلام قرآن تنها کلامی آگاهی بخش نیست بلکه در کنار معرفت­بخشی بنای تأثیر و انگیزش و عمل به این آگاهی را نیز دارد. دانش نشانه­­-معناشناسی گفتمانی، به ما اجازه می­دهد این کلام مقدس هدایتگر را در مقام گفتمانی قدسی خطاب به خواننده تعریف کرده و با تحلیل عملیات زبانی و اجزای متنی بر مبنای تنش و آگاهی، روشی برای تبیین تأثیرات ضمنی و غیرمستقیم آن بر روح و جان خواننده و انگیزش خاسته از آن ارائه دهیم. پژوهش حاضر بنا دارد انگیزش و تأثر را در کنار کارکرد معرفت بخشی کلام قدسی در سوره مبارکه الرحمن تبیین کند و برای نیل به این منظور، پس از بررسی اجمالی پژوهش­های صورت گرفته درباره این سوره مبارکه، با انتخاب روش تحلیل نشانه-معناشناختی گفتمانی، تلاش شده است تا عملیات زبانی در سوره الرحمن بررسی شود و سپس به تحلیل محورهای تنشی و معرفتی متن سوره در دو سطح جزئی آیات و کلی سوره می ­پردازد و نهایتاً به جمع‌بندی تأثیر و تأثرات انگیزشی و معرفتی متن بر مخاطب می ­پردازد.

 

فهرست مطالب

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

عنوان	صفحه
چکیده
فهرست مطالب
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1- تعریف مسئله	1
1-2- ضرورت و اهمیت تحقیق	2
1-3- سوال‌های تحقیق   1-4- فرضیات تحقیق 1-5- اهداف اصلی و فرعی 1-6- روش تحقیق و روش جمع‌ آوری اطلاعات 1-7- کاربرد تحقیق	3   3 3 4 4
1-8- پیشینه تحقیق	5
فصل دوم: تحلیل نشانه-معناشناسی گفتمان
2-1- مقدمه	7
2-2- نشانه و معنا در گذر از نشانه‌شناسی ساختارگرا به نشانه-معناشناسی گفتمانی	8
2-2-1- نشانه  نزد سوسور   2-2-2- نشانه از نظر یلمسلف 2-2-3- نشانه از نظر پیرس 2-2-4- نشانه از نظر گرمس 2-2-5- مربع نشانه‌شناسی گرماس 2-2-6- نشانه در نگاه گفتمانی 2-3- تعامل نشانه‌شناسی و پدیدارشناسی 2-3-1- پدیدارشناسی هوسرل 2-3-2- مرلوپونتی و ادراک حسی 2-4- نشانه-معناشناسی سیال 2-5- گفتمان 2-5-1- تاریخچه گفتمان 2-5-2- نظریه‌های گفتمان 2-6- تجزیه و تحلیل نشانه-معناشناسی گفتمان 2-7- عملیات زبانی و شاخص‌های اصلی گفتمان 2-7-1- موضع‌گیری گفتمان 2-7-2- اتصال و انفصال گفتمانی 2-8- طرحواره‌های فرایندی گفتمان 2-8-1- طرحواره‌ی فرایندی افت یا تنزل تنش 2-8-2- طرحواره‌ی فرایندی افزایش یا اوج فشاره‌ی عاطفی 2-8-3- طرحواره‌ی فرایندی افزایش هم زمان قدرت فشاره‌ها و گستره‌ها 2-8-4- طرحواره‌ی فرایندی کاهش هم زمان قدرت فشاره‌ها و گستره‌ها 2-9- بعد شناختی گفتمان 2-9-1- بازی‌های شناختی: مجابی و تفسیری 2-9-2- زاویه دید و شناخت 2-10- بعد حسی- ادراکی گفتمان 2-11- بعد عاطفی گفتمان 2-11-1- فشاره‌های عاطفی 2-11-2- گستره‌های عاطفی فصل سوم : تحلیل نشانه-معنا‌شناسی گفتمان قرآن (سوره الرحمن) 3-1- زبان قرآن و ویژگی‌های آن 3-2- سیمای سوره الرحمن 3-2-1- سوره الرحمن از دیدگاه مفسران 3-3- بررسی عملیات زبانی گفتمان در سوره الرحمن 3-3-1- گفتمان 3-3-2- گفته‌پرداز 3-3-3- گفته‌یاب (گفته‌خوان) 3-3-4- گفته 3-3-5- گفته‌پردازی 3-3-6- حضور 3-4- شاخص‌های اصلی در گفتمان سوره الرحمن 3-4-1- موضع­گیری گفتمان الف) تبادل برونه‌ها و درونه‌ها ب) حاضرسازی (حضور)     ج) جسمار (جسمانه) 3-4-2- دلالت مستقیم و ضمنی در سوره الرحمن 3-4-3- مفهوم‌سازی درون متنی و ساختار زیربنایی گفتمان در سوره الرحمن 3-4-4- اتصال و انفصال گفتمانی در سوره الرحمن الف) اتصال (قبض یا فشاره) در سوره الرحمن ب) انفصال (بسط یا گستره) در سوره الرحمن 3-4-5- زوایه دید در سوره الرحمن 3-4-6-گونه‌های مجابی و تفسیری در سوره الرحمن 3-4-7- عاطفه در اتصال و انفصال گفتمانی 3-4-8- تکرار در سوره الرحمن 3-4-9- نقش آهنگ و نمود در گفتمان 3-4-10- تنش در سوره الرحمن 3-4-11- الگوهای تنشی آیات سوره الرحمن 3-4-12- الگوی تنشی سوره بر اساس تقسیم بندی ارائه شده فصل چهارم : تحلیل نشانه-معناشناسی گفتمان یک نگاره ایرانی-اسلامی	10   11 12 13 14 14 15 18 19 23 27 29 32 37 43 44 45 46 47 48 48 49 49 50 50 52 54 54 55   56 62 62 65 65 66 66 67 68 68 69 69 69 69 70 70 71 77 77 79 80 81 82 83 85 86 87 94
4-1- خوانش گفتمانی نگاره یوسف و زلیخا اثر کمال الدین بهزاد   4-2- ویژگی‌های نگاره گریز یوسف از زلیخا 4-2-1- ویژگی بینشی نگاره 4-2-2- ویژگی مضمونی نگاره 4-2-3- ویژگی ساختاری نگاره الف) پلان و تناسبات در نگاره ب) رنگ در نگاره 4-3- گفتمان نگاره گریز یوسف از زلیخا 4-3-1- نظام تنشی نگاره الف) قبض و بسط عناصر در نگاره و رابطه آن با فضای تنشی ب) زاویه دید و جهت‌مندی عناصر در نگاره و رابطه آن با فضای تنشی ج) عامل حضور(پیکره ها) در نگاره و رابطه آن با نظام تنشی د) کارکرد رنگ در فضای تنشی نگاره 4-3-2- نظام ارزشی نگاره الف) کارکرد رنگ در نظام ارزشی نگاره 4-4- طرحواره‌ی فرایند تنشی نگاره 4-5- بازخوانی فرایند گفتمانی (تنشی و ارزشی) نگاره بر اساس مربع معناشناسی گرماس فصل پنجم : پروژه عملی 5-1- چگونگی انجام پروژه عملی نتیجه‌گیری و پیشنهادات	96   97 98 98 100 101 104 106 106 107 108 110 110 111 112 112 113   115 120
مراجع	122

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1-تعریف مسئله:

قرآن کریم آخرین کتاب آسمانی است و برای هدایت نوع بشر و همه اعصار و ملل فرستاده شده است، لذا منطق حکم می‌کند که خداوند حکیم و توانا زبانی را به کار گرفته باشد که قابل فهم برای تمام انسان‌هایی باشد که قرار است مورد هدایت واقع شوند. رسالت قرآن هدایت انسان است و از آنجا که از طرف قدرت مطلق فرستاده شده است باید به گونه‌ای باشد که رسالت خود را به نحو احسن انجام دهد و از آنجا که برای انذار بشر زبانی قدرتمند و الفاظی گیرا نیاز است، لذا زبان قرآنی باید حاوی قدرتی باشد که مخاطب را تحت تاثیر خویش قرار داده موجب گردن نهادن به دستورات و مقررات دینی شود.

امروزه توجه به زبان و گفتمان قرآن مورد توجه پژوهشگران زیادی قرار گفته است و در این بین دانش‌های زبان‌شناسی و نشانه‌شناسی از جمله دانش‌های جدید و موثری در حیطه‌ی مطالعه زبان قرآن مطرح شده‌اند.

نشانه‌شناسی ساختگرا متکی بر رابطه‌ای تقابلی بود. این رابطه‌ها ما را با نظام‌های بسته و مکانیکی در حوزة معنا مواجه می‌ساختند. چرا که اغلب آنها قطب‌های معنایی از پیش تعیین شده بودند که به نوعی به اثبات آنها در متن مورد مطالعه پرداخته می‌شد، اما نشانه‌-معناشناسی پساگرمسی معنا را جریانی سیال می‌داند که بر اساس رابطه‌ای تنشی تعریف می‌گردد. بر این اساس نشانه پدیده‌ای است که می‌تواند از صفر تا بی‌نهایت در نوسان باشد. چنین رابطة سیالی که از تلاقی دو محور کمی و کیفی شکل می‌گیرد ارزش‌ها معنایی جدیدی را نیز تولید می‌کند. ارجاع به دیدگاه پدیدارشناختی در مطالعات مربوط به نشانه از آنجا ناشی می‌شود که نشانه-معناشناسان فرانسوی در دهة هشتاد به این موضوع بسیار مهم پی بردند که دیگر صورت‌گرایی محض و یا رابطة صرف مکانیکی بین دال و مدلول نمی‌تواند پاسخگوی بسیاری از مسایل دخیل در بررسی ساز و کارهای مربوط به دنیای نشانه-معناها[6] باشد. چرا که بدون در نظر گرفتن “موقعیت انسانی”، جنبة وجودی نشانه، ارتباط حسی-ادراکی با چیزها، به ویژه تجربة زیستی و منحصر به فردی که در تلاقی با هر نشانه شکل می‌گیرد و ضامن سیالیت معناست، نمی‌توان به بررسی نظام‌های گفتمانی پرداخت.

در نگاه پدیداری، دیگر معنا جریانی از پیش تعیین شده، تثبیت یافته و قطعی نیست. چرا كه تجربة زیستی و شهودی سبب می‌گردد تا معنا در شرایط مختلف و با توجه به نوع رابطه‌ای كه با چیزها برقرار می‌كنیم، متفاوت باشد. با توجه به همین ویژگی‌های ناپایدار معنایی است که رابطة تقابلی جای خود را به رابطه‌ای سیال می‌دهد.

این پژوهش نیز روش نشانه-معناشناسی گفتمانی و الگو‌های تنشی را برای مطالعات گفتمان قرآن مد نظر قرار داده است. در اینجا مستقیما به متن قرآن پرداخته می‌شود تا از منظری مدرن تعریفی جدید از گفتمان قرآنی ارائه دهد و با تأکید بر ساختار و زبان قرآن، به بیان طرح کلی گفتمان قرآنی برای بشر بپردازد و مهم‌ترین ویژگی‌های آن و تاثیر و تاثر این گفتمان بخصوص گفتمان سوره الرحمن و ایجاد انگیزش در کنار ایجاد معرفت و شناخت در این گفتمان را بیان کند.

1-2- ضرورت و اهمیت تحقیق :

لزوم بررسی گفتمان قرآنی از نگاهی نو و بررسی آن به عنوان یک ضرورت در پژوهش‌های نوین قرآنی تبیین شده است. عملیات زبانی گفتمان که در بطن الگوی “نشانه-معناشناختی”  قرار می­گیرد، دیدگاه تازه­ای است که می ­تواند پژوهشگران را وا­ دارد تا به­ گونه­ای دیگر قرآن و خالق آن را بنگرد. عملیات زبانی گفتمان چشمان پژوهشگران را بر زاویه­ های جدید می­گشاید تا خواننده را با خوانشی دیگر از قرآن مواجه سازد.

در خصوص اهمیت پژوهش‌های زبان‌شناسی قرآن، باید گفت این بحث، بحث علمی پرچالشی است و از این رو که برای پژوهگشران ما، عرصه‌ای نو و جدید است که در این رابطه مباحث بسیاری مطرح می‌شود که باید به ابعاد آن به درستی توجه کرد و مباحث، در قالب نقدهای علمی، بررسی شود. شكی نیست كه تحقیق و پژوهش علمی در اسلام اهمیت بسیار فراوانی دارد و پر واضح است كه افكار، اندیشه‌ها و آثار محققان و پژوهشگران هر جامعه زیر ساخت‌های علمی آن جامعه را تشكیل داده، بناهای علمی و نتایج عملی و تجربی فراوانی به همراه دارد. از این رو، اگر محققان و پژوهشگران ارزش‌های خوب و پسندیده اخلاقی را با مسائل پژوهشی خود همراه كنند؛ زیر ساخت‌های علمی جامعه اثرات و نتایج مثبت و همیشگی خواهند داشت.

 تدبر و تفکر در قرآن، فهم روشمند و هماهنگ ظاهر قرآن کریم است. توصیه‌های قرآنی و روایی مبنی بر التزام به “تدبر در قرآن” و ضرورت بهره‌مندی از قرآن به عنوان کتاب اعجاز و غیر قابل تحریف، اهمیت پرداخت به این موضوع را نشان می‌دهد.

چرا نظریه‌ی تنشی امروزه در مطالعات مربوط به نشانه-معناها و گفتمان از اهمیت زیادی برخوردار است پرسشی‌است که پاسخ به آن را باید در بعد پدیداری و وجودی نشانه یافت. بررسی تنشی آیات قرآن (مطالعه موردی آیات سوره الرحمن) نشان داد که دیگر نمی‌توان نشانه‌ها را گونه‌هایی مکانیکی، کلیشه‌ای و دارای معناهای تثبیت شده دانست. بلکه با فرایندی مواجه هستیم که ما را با تجربة ناب کنش‌گر و جریان زندة شکل‌گیری ارزش‌ها مواجه می‌سازد. این همان چیزی است که ما آن را بعد پدیداری نشانه نامیدیم. این مطالعه نشان داد که جریان معناسازی جریانی پویا و سیال است و راه نشانه‌راهی بی‌پایان.

فرایند تنشی نیز به نوبة خود جریان‌هایی گستره‌ای (کمی و شناختی)، فشاره‌ای (کیفی و عاطفی)،  هم‌سو و ناهم‌سو را می‌آفریند و بالاخره همین جریان‌ها هستند که سبب تولید ارزش‌هایی می‌گردند. فرایند تنشی گفتمان سیالیت معنا را در پی دارد و سیالیت معنا سبب سیالیت ارزش می‌شود. مهمترین دستاورد نظام تنشی و ارزشی گفتمان این است که معنا را مبتنی بر رابطه‌های صرف مفهومی و انتزاعی نمی‌داند. بلکه آن را جریانی می‌داند که بر اساس تجربة زیستی و پدیداری کنش‌گران در فرایندی پویا و سیال بدست می‌آید. به همین دلیل است که در چنین نظامی ما با جریان معناسازی مواجه هستیم که بر اساس تجربة شهودی، حضور حسی- ادراکی، بافت، موقعیت، فرهنگ، جهت‌مندی، و موضع‌گیری کنشی در گفتمان حاصل می‌گردد.         

1-3- سوال‌های تحقیق

سوالاتی که در خصوص تحلیل گفتمان قرآن و مطالعه نشانه-معناشناختی و نظام تنشی و ارزشی این آیات پیش می‌آید عبارتند از: عناصر و اجزای تشکیل‌دهندة گفتمان قرآن کدامند؟ نقش واسطه‌ای گفتمان در تولید معنا در سوره الرحمن چیست؟ به راستی، فرایند تنشی در سوره الرحمن چگونه عمل کرده و در نهایت وجه انگیزشی و معرفتی قرآن چگونه در تعامل با هم معنا تولید می‌کنند؟

همچنین، گفتمان و فضای تنشی و ارزشی در گفتمان دیداری چگونه عمل می‎کنند؟

1-4- فرضیات تحقیق

ما با تکیه بر رویکردی نشانه-معناشناختی و نشانه‌شناسی پساساختگرا نشان می‌دهیم که در صورت بکارگیری دید‌گاهی پدیداری در هنگام مطالعه‌ی نشانه می‌توان همه‌ی زوایای حضور زندة آن را مورد مطالعه قرار داد.

از دیدگاه عملیات زبانی گفتمان، شاخص ­های اصلی، هم­چون موضع­گیری گفتمان، اتصال و انفصال گفتمانی و تنش وجود دارند که می­توان به وسیله­ آن­ها زاویه جدید از خوانش آیات سوره الرحمن بدست آورد و بر اساس این عوامل و فضای تنشی موجود در سوره نشان می‌دهد که چگونه این آیات ایجاد انگیزش در مخاطب کرده و چگونه وجه معرفتی و انگیزشی قرآن در کنار هم معنا تولید می‌کنند و بر دل و قلب مومنان و مخاطبان قرآن تاثیر می‌گذارند.

1-5- اهداف اصلی و فرعی

هدف از ارائه‌ این مطلب بررسی بنیادی نظریه‌ی تحلیل گفتمان قرآن کریم با رویکردی نشانه-معناشناختی و تبیین جایگاه آن نسبت به شرایط تولید معنا در این گفتمان می‌باشد. هدف ما از این بررسی، علاوه بر پاسخ به پرسش‌های مزبور، طرح ویژ‌گی‌های کنش گفتمانی و مبانی نظری گفتمان قرآن، مطالعه‌ی نقش آن در معناسازی و ایجاد ارتباط پویا و سیال بین صورت و محتوا در زبان قرآن می‌باشد. 

ابعاد فشاره‌ای و گستره‌ای موجود در نظام تنشی شاخص‌های کمی و قابل سنجش‌اند و این ویژگی الگوی تنشی را به ابزاری دقیق در تحلیل فرایند گفتمانی هر نشانه-معنا، از جمله نشانه-معناهای قرآنی، تبدیل می‌کند. هدف معرفی نشانه‌شناسی تنشی به حیطه مطالعات قرآنی از باب نمونه فرایند‌های گفتمانی با تکیه بر الگوی تنشی است. بررسی نظام تنشی سوره الرحمن به خوبی نشان می‌‌دهد که چگونه بین وجه معرفتی و وجه انگیزشی در قرآن تعامل و همکاری وجود دارد و این دو وجه قرآنی چگونه در کنار هم تولید معنا می‌کنند. هدف ما علاوه بر بررسی نظام تنشی گفتمان و نقش آن در تولید انواع ارزش‌ها، نشان دادن سیالیت نظام‌های نشانه-‌معنایی است.

1-6- روش تحقیق و روش جمع آوری اطلاعات

به این منظور از روش پژوهش توصیفی- تحلیلی گفتمان استفاده و متن قرآن کریم به عنوان جامعه پژوهش در نظر گرفته شد. متن سوره الرحمن به صورت موردی و بر مبنای رویکرد نشانه-معناشناسی گفتمان مورد تحلیل قرار گرفت. و به روش کتابخانه‌ای و اسناد الکترونیکی به مطالعه گفتمان و چگونگی تولید معنا و تعامل وجه انگیزشی و معرفتی در سوره الرحمن پرداخته شده است. این مطلب سعی در ارائه الگویی تنشی برای آیات سوره الرحمن دارد چرا که با این الگو چگونگی تعامل وجه انگیزشی و معرفتی قرآن لحاظ می‌گردد و این‌گونه لایه‌های جدید از چگونگی معناسازی در این آیات شریفه تدوین خواهد شد.

1-7- کاربرد تحقیق

امروزه تلاش برای عمومی سازی فهم قرآن در توصیه و تشویق به مطالعه یا فراگیری ترجمه و تفسیر محدود شده است و تدبر به عنوان راهکار عمومی فهم قرآن، همچنان امری غریب است که با وجود تاکیدات فراوان قرآن و معصومین (علیهم السلام)، جایگاهی نیافته است، زیرا چیستی، ضرورت و روش آن به اندازه لازم شناخته شده نیست. 

قرآن به طور کلی ویژگی‌های ادبی و زبانی خاص و منعطفی دارد که نمی‌توان برای آن، محدودیتی قائل شد. تحلیل فرایند‌های گفتمانی در قرآن‌کریم به نوبه خود نشان می‌دهد که مطالعه معنا در قرآن کریم می‌تواند از چارچوب سنتی مطالعه لفظ–معنا فراتر رود و متوجه تولید و صورت‌بندی نشانه-معنا در فرایند گفتمان باشد.

با توجه به همة ویژگی‌های کنش گفتمانی که در این مطلب به آن پرداختیم، پرسپکتیو جدیدی به روی مطالعات معنا در قرآن گشوده می‌شود که بر اساس آن دیگر نمی‌توان با نشانه‌ها به عنوان گونه‌های منفک، واحدهای کمینه‌ای جدا افتاده و عناصر منقطع و در تقابل با عناصر دیگر برخورد نمود.

گفتمان عملیات گفته‌پردازی است که نه تنها به واسطه آن، اشکال عظیم معنا ساز خلق می‌شوند و یا فرصت باز تولید و بازپروری می‌یابند، بلکه حجم عظیمی از تولیدات زبانی، متنی و نشانه‌ای انباشته و متورم در حافظه جمعی فرا خوانده می‌شوند، زنده می‌شوند و در رقابت با یکدیگر قرار می‌گیرند تا با ایجاد پرسپکتیو جدید منجر به تولید، بسط و توسعه معناهای نو، بدیع و غیر منتظره گردد.

 1-8- پیشینه تحقیق

زبان و ارتباط آن با نوشتار به طور جدی با نظرات نظریه‌پردازان بزرگی، هم­چون “فردینان دو سوسور”، “لویی یلمسلف”، “چالز سندرز پیرس”، “آلژیرداس ژولین گرماس”  و… مطرح شده است. این نظریه‌پردازان در این حیطه پا به این میدان

مقدمه. 7

فصل اول: کلیات.. 8

جامعیت و جاودانگی اسلام. 8

1-نظریه ی حداقلی. 10

2- نظریه ی حداکثری.. 10

ارزش زن در اسلام. 11

پوشش در اسلام. 13

طراحی لباس در اسلام. 16

پوشش پوشاک.. 16

شکل پوشاک.. 16

جنس پوشاک.. 17

رنگ پوشاک.. 18

تاریخچه فرهنگ پوشش در ایران. 19

تهاجم فکری.. 20

ارزش های اسلام در زمینه پوشاک.. 21

سلامت روان. 22

فصل دوم: طراحی لباس در چارچوبهای ارزشهای اسلامی. 23

تاریخچه پوشش… 23

پوشش نشانه تمدن یا ارتجاع. 25

آیا پوشش مخالف آزادی است؟ 29

واقعیت پوشش و تأثیر آن در زندگی. 30

رابطه پوشش و فرهنگ ملل. 30

پوشش ادیان الهی. 31

الف_ پوشش در آیین دین زرتشت.. 31

ب_پوشش در آیین یهود. 31

ج_حد و کیفیت پوشش زنان یهود. 32

د_پوشش در آیین مسیح. 32

تاریخچه پوشاک زنان. 32

ویژگی لباس های مناسب: 33

اصولی در امر پوشش… 37

پوشاک اندرونی. 38

پوشاک بیرونی. 39

محاسن و معایب پوشش مانتو. 41

رنگ لباس سیاه در بیرون از منزل. 45

ویژگی بعضی از پوشاک امروزی.. 47

عوامل موثر در انتخاب لباس.. 49

1-سن. 50

2-فصل. 50

3-درآمد. 50

4-مکان استفاده از لباس.. 51

5-نو بودن لباس.. 51

6-فرهنگ.. 51

فرهنگ و لباس.. 52

رابطه لباس و فرهنگ : 52

نمایش لباس های خاص برای افزایش جاذبه زنان زیر سایه عنوان “اسلامی”. 55

نقش طراحان لباس.. 56

طراحی لباس های خاص… 57

عناصر بصری.. 58

تاثیرات بصری.. 61

پوشاک نا مناسب (تنگ) 64

مضرات لباس تنگ: 66

 

 

اهداف استعمار از ارائه پوشش نامناسب.. 68

راه های مبارزه با پوشش نامناسب.. 69

1-تقویت اعتقادات و ایمان. 69

2-احیای فرهنگ اصیل اسلامی. 70

3-شناساندن الگوهای والا و برتر. 70

لباس های علامتدار 70

نکاتی در مورد پوشاک نا مناسب از دیدگاه اسلام. 75

1-تمایز لباس زن و مرد. 76

2-لباس شهرت.. 76

3-لباس تشخص و تمایز. 77

4-لباس بیگانگان. 77

اثرات روانی رنگ ها 79

انتخاب رنگ لباس.. 84

رنگ های مناسب لباس در فرهنگ ایران. 84

نگاه مثبت به رنگ مشکی. 86

باید ها و نباید ها در رنگ لباس از دیدگاه اسلام. 87

لباس های رنگی و روشن. 91

شیک پوشی. 93

تأثیرات فرهنگ شیک پوشی. 94

تاریخچه  مد. 97

تأثیرات بعد از ورود مد. 97

فایده تحلیل مسأله مد. 101

محاسن مد. 101

معایب مد. 102

رفتارشناسی انسان در زمینه پوشاک و مد. 103

شلوارهای پاره 106

راهکارهای پیشنهادی مقابله با مد. 107

فصل سوم: سلامت روان. 109

تعریف سلامت روان. 109

پوشش و نقش آن در سلامت روان. 110

تأثیر پوشاک بر سلامت جسم. 113

شلوار تنگ و چسبان. 116

تأثیر پوشاک بر سلامت روان. 116

تأثیر رنگ بر جسم. 118

تأثیر رنگ بر روان. 120

رنگ به انسان انرژی می دهد. 121

تأثیر مد بر سلامت جسم و روان. 122

نتیجه گیری.. 124

منابع و مآخذ. 127

کتب و مقالات و نشریات: 127

سایت ها: 128

چکیده

در اسلام، هر هنری با معیار هر چه نزدیک تر بودن و مؤثر تر بودن آن در روح انسانی سنجیده می شود. نزدیکترین چیز به روح ما، بدن ماست. بنابر این، هر هنری که با بدن سرو کار دارد، مهم است. از همه ی آنها مهم تر جامه است. جامه بعد از بدن نزدیک ترین چیز به ماست. آنچه می پوشیم در آنچه در درون آن احساس میکنیم مؤثر است. تمدن کلاسیک اسلامی زیباترین جامه های مردانه و زنانه را به وجود آورده است. جامه ی مردانه همواره بسیار مردانه و جامه ی زنانه همواره بسیار زنانه بوده است. فلسفه ی جامه در اسلام نشان دادن زیبایی مردانه و زنانه بوده است، البته در مورد جامه زنانه، نه در ملأ عام. هنر جامه در تمدن اسلامی به وفور دیده می شود. در این راستا نگارنده سعی کرده تا  به این هنر مهم در زمینه های پوشش، طراحی لباس، رنگ لباس، مد و سلامت روان، که مباحث جداناپذیر آن است، با بهره گرفتن از کتب، روایات و مقالات، بپردازد. در این زمینه ها، از سایت های مختلف ، سخنرانی ها و مصاحباتی که در این زمینه در جشنواره ها شده، نیز سود جسته ام. همچنین به مباحث تفاوت در پوشاک اندرونی و بیرونی، و نیز پوشاک امروزی پرداخته شده است. در این راستا از کتاب شهید سید رضا پاک نژاد که از مهم ترین منابع این تحقیق می باشد استفاده شده است. در دوره کنونی که لباس ها دچار تغییرات بسیاری شده و بعضاً از غالب لباس ایرانی خارج شده است، باید به لباس ایرانی- اسلامی توجه بیشتری داشته باشیم، چرا که لباس ایرانی برای مردم ایران یادآور جایگاه ایشان در هستی و نظام آفرینش است و هر قسمتی از لباس ایرانی بیانگر حکمتی است که در تفکر ایرانی ریشه دارد، تفکری که از تاریخ، ادیان، شعرا و هنرمندان سرچشمه گرفته است. و بنابر این انتخاب لباس باید با توجه به تأثیر آن که منجر به سلامت جسم و روان است، صورت بگیرد.

کلید واژه:پوشش، پوشاک بانوان، ارزش زن در اسلام، رنگ، مد، سلامت روان

مقدمه

اکنون در جامعه ما، خطر تبدیل شدن به جامعه ای مصرفی حس می شود. لذا آشنایی با  پیشینه تاریخی و فرهنگی مکاتب مرتبط با مد و طراحی لباس، مهم به نظر می رسد. با نگاهی بر تاریخچه مد به صورت طبقه بندی شده به ترتیب زمانی و از سده ی هفدهم به بعد، می توانیم تجربه های ملت هایی را دنبال کنیم که با دور شدن از اصلِ خود، گاه با زیان های جبران ناپذیری در تمام عرصه های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی مواجه شده اند.

موضوع پوشش از ابعاد مختلفی مورد مطالعه و تحقیق قرار گرفته، و کتاب ها و مقاله های فراوانی در این زمینه تدوین شده است، ولی به بُعد روان شناختیِ پوشش و تأثیر آن، از نظر روانی بر زن، کمتر توجه شده است. این پژوهش در پی آن است تا با بررسی نقش پوشش در سلامت روانی، گامی کوچک در راه برطرف ساختن این نیاز بردارد و به مربیان و مسؤولان فرهنگی جامعه، بینش تازه ای درباره تأثیر روانی پوشش بر زنان و دختران ارائه دهد.

امروزه پوشش زنان و مردان ما در حال تغییر است و همانطور که در احادیث آمده است، پیش بینی شده که زنان لباس مردان و مردان لباس زنان را بر تن خواهند کرد. دلیلی که به این پژوهش پرداخته ام، این است که مطالعه ای در این موضوع داشته باشم که آیا لباسی که بانوان قبلاً می پوشیدند، چه اسلامی و چه فرهنگی، مشکلی داشته که در پوشش آن ها شاهد تغییراتی هستیم، یا دلیل دیگری دارد. امروزه بحثی که در جامعه اسلامی مطرح است، بحث مد است، که با آمدن آن بانوان و دختران ما را درگیر خود نموده است و ما شاهد تغییرات بسیاری در پوشاک بانوان، بخصوص در پوشاک بیرون از منزل آنها هستیم. در این راستا به موضوع پوشاک بانوان از دیدگاه اسلام و روان شناختی و تأثیری که بر سلامت روان می تواند داشته باشد، خواهم پرداخت. امید است که این پژوهش مقدمه راهی برای بحث های جدی تری در مورد پوشاک بانوان و اهمیت دادن به آن باشد و طراحان ما با توجهِ بیشتر به طرح هایی که ارائه میدهند، به طراحی لباس بانوان بپردازند.

 

فصل اول: کلیات

وقتی صحبت از پوشش اسلامی می شود، باید دید، دیدگاه اسلام در مورد پوشش چیست؟ و آیا درست است که پوشش ما، طبق آئین اسلام باشد یا نه؟ و سپس به پوشش که یکی از سفارشات مهم در دین اسلام است بپردازیم.

در ابتدا به تعریفی در مورد دین اسلام که البته جامع ادیان الهی و کامل ترین مرتبه از دین الهی است، می پردازیم. بدین دلیل که کامل ترین مجموعه احکام، دستورالعمل ها و معارف را در بر دارد. یعنی آن چیزی است که از سوی خداوند به وسیله پیامبر خاتم (ص) برای بشر فرستاده شده است و در آن عقاید و راهکار هایی برای سعادت و نجات انسان بیان شده است که انسان با فطرت سلیم خود آن را بصورت کلی در می یابد.

استاد مطهری در بیان تعریف اسلام به عنوان دینی که بر پیامبر اکرم (ص) نازل شده، اسلام را یک مکتب و ایدئولوژی می داند که مبتنی بر جهان بینی خاص است و می گوید: “اسلام که بر چنین جهان بینی بنیاد شده است مکتبی است جامع گرا و واقع گرا، در اسلام همه ی جوانب نیاز های انسانی اعم از دنیایی یا آخرتی، جسمی یا روحی، عقلی و فکری یا احساسی و عاطفی، فردی یا اجتماعی توجه شده است”.

در این راستا موضوع جاودانگی و جامعیت اسلام را مطرح می کنیم که این ویژگی در دین اسلام باعث تمایز آن با ادیان دیگر شده و برکامل بودن و همیشگی بودن دین اسلام تأکید دارد.

جامعیت و جاودانگی اسلام

1- خاتمیت

ویژگی خاتمیت دین اسلام بر اساس آیات وروایات مورد اجماع مسلمانان از آغاز تا کنون می باشد.

استاد مطهری در این زمینه بیان می کند: “از طرفی اسلام طرحی است کلی و جامع و همه جانبه و معتدل و متعادل، حاوی طرح های جزئی و کارآمد در همه ی موارد. ولی آنچه در مورد انبیاء قبلی مطرح بوده است، برنامه ی مخصوص برای یک جامعه ی خاص از جانب خدا بوده است. در دوره ی اسلام علماء و رهبران امت باید با بهره گرفتن از منابع پایان ناپذیر وحی اسلامی برنامه ی خاصی تنظیم کنند و آن را به مرحله اجرا گذارند. و از طرف دیگر بلوغ رشد فکری، اجتماعی بشر در ختم نبوت نقش دارد. زیرا اولا کتاب آسمانی خویش را مصون از تحریف نگه داشته، ثانیا برنامه ی تکاملی خود را یکجا تحویل گرفته و استفاده می کند، ثالثا ترویج و تبلیغ و اقامه ی دین، امر به معروف و نهی از منکر را به عهده گرفته که دیگر نیاز به پیامبران تبلیغی بدین وسیله مرتفع شده است ورابعا می تواند در پرتو اجتهاد کلیات وحی را تفسیر و توجیه نماید و در شرایط مختلف  مکانی و متغیر زمانی هر موردی را به اصل مربوط ارجاع میدهد، پس

مقدمه

جامعه ارتباطات و اطلاع رسانی، سراب افسونگر دهه های آخر قرن بیستم، از این پس همچون عملی انجام شده است. تیموتی لیری در کتاب خود با عنوان  فنون آشفتگی  پیش بینی کرده بود که قرن بیست و یکم در سیطرۀ فرهنگی نوین در مقیاس جهانی خواهد بود که در آن موجودات قادرند با سرعت نور ارتباط برقرار کنند. امروزه این پیشگویی به چنان واقعیتی فراگیر تبدیل شده که دیگر به چشم نمی آید.

خبر همه جا به ما تحمیل می شود، اما در عین حال به نظر می رسد که تفکر آزاد بیش از هر زمان دیگر، دچار سرگشتگی شگفتی شده است. دستکاری هوشمندانة افکار توسط رسانه ها  همچون
بی فرهنگی نسل جدید، یا  آمریکایی  شدن اذهان به یکی از صورت های دائمی و پیچیده در گفتمان واپسگرا  تبدیل شده است .

 این کتاب با مطالعة مجموعه ای با موضوع خبر که مدت زمانی بیش از سه سال را پوشش
می دهد، روزنامه ها یا برنامه های خبری تلویزیونی و رادیویی، گزیدۀ مطبوعات سنتی یا اینترنتی ، روزنامه های محلی و مطبوعات ملی با تحلیل داده های کیفی یا کمی( نظیر نظرات، بازخورد ها[2]، عقاید، انتخاب ها، باورها و …) که نظرسنجی ها و دیگر شاخص های سنجش را در اختیار وسایل ارتباط جمعی قرار می دهند، و با پرسش از کسانی که عقاید را شکل می دهند یا متزلزل می کنند یعنی روزنامه نگاران و متخصصین حوزۀ ارتباط، بررسی انتقادی تولید خبر و همچنین دریافت آن بوسیلة نمایندگان اجتماعی را پیشنهاد می کند. در این مورد کتاب به بررسی دقیق ساز و کار پیچیدۀ تولید عقیده می پردازد.

هدف این کتاب همچنین روشن کردن چند مشکل اساسی است که امروزه رسانه ها با آن مواجه هستند.

چرا رسانه ها با این که  زمان چندانی از پیدایش و تأثیر شان بر تفکرات و قضاوت های ما
 نمی گذرد،  اگر نخواهیم بگوئیم در چهار چوب  مراجعات روزمرۀ ما بیگانه هستند، در نظر ما نامفهوم و عجیب جلوه می کنند؟

چرا اطلاعاتی که آن ها انتشار می دهند ناقص به دست ما می رسد یا به طرزی چنان مبهم که واکنش چندانی در ما ایجاد نمی کند؟  اگر بخواهیم تنها به ذکر یک مثال بسنده کنیم، به رغم تکرار و تأکید کلام رسانه ای، اکثر ما نهایتاً در مقابل تهدیدها و خطراتی که فعالیت های بشر به سیارۀ ما تحمیل می کند، تا اندازه ای بی تفاوت می مانیم؛ تمام نگرانی هایی که ممکن است عواقب این فعالیت ها در پی داشته باشد از طریق تعهدی محکم یا راه حل های روشن، برای تغییر دادن مسائل جبران نشده است. آیا امکان دارد که خبر با وجود تنوع و حجم زیاد دربارۀ موضوعی مطرح  شود و فاقد عمق، جنبة آموزشی و تأثیر باشد؟ آیا برای ایجاد هر چیزی دیگری مگر ترس و سکون بیش از حد جنجالی به نظر نمی رسد؟

 چرا بعضی از اخبار و بعضی از اطلاعات بسیار افراطی و در نهایت غیر قابل باور به نظر
می رسند و حتی با وجود اغراقشان در حد سطحی ترین خبر ها گنگ و نامفهوم هستند؟  چرا  این بی اعتمادی و بدگمانی عمومی در مقابل دنیای رسانه ای که در گذشته همانند آخرین سنگر آزادمنشانه در برابر فشار قدرت های مختلف بود، امروزه همانند آن ها و یا شبیه به آن ها، نمایان
می شود؟

 

 

آیا سانسور و کنترل دولت بر روی اخبار، از این فرض تبانی، رسوایی های دروغین یا این
 سکوت های آزار دهنده، بهتر نبود؟ آیا بهتر نیست این ممنوعیت را که می توان آن را نادیده گرفت، به این خود سانسوری وحشتناک که به طور مداوم ماهیت و واقعیش را با آراستن اعمال خود با ظاهری مبرا از تحریک و گستاخی پنهان می کند، ترجیح داد؟

آیا ماهیت روزنامه نگاری حقیقتاً تغییر کرده و شیوه های کاریش یعنی جمع آوری حقایق در برخورد با شهروندان  ( انتقال این حقایق با تبدیل آن ها به حقایقی منسجم و قابل فهم ) اصلاح کرده است؟ آیا تحقیق و بررسی همیشه جزئی از مجموعه اصول روزنامه نگاری هستند، به منزلة تنها ابزارهایی که حقیقتاًً قادرند دستکاری و تحریف همة سلطه گران را از بین ببرند؟

آیا زبان رسانه ای به نوعی زبان خاص و نامفهوم برای بسیاری تبدیل نشده است که تنها به جامعه طالبان اطلاعات اختصاص یافته است؟ مهم تر سبک و واژگان روزنامه نگاری است، آیا به طور کامل لوازم نوعی هماهنگی و دنباله روی نیستند که منجر به مخاطب قرار دادن گروهی اندک یعنی برقرار کنندگان ارتباط یا متخصصان این حرفه می شود؟

از سوی دیگر  نارضایتی روزافزون عامة مردم از مطبوعاتی که فروش بالایی نیز دارند منجر به نوعی فقر فکری یعنی نوعی سیر قهقرایی کاملاً بی سابقه و متناقض با تمایلات و سلایق جدید ارتباطی که با حجم بالای داده های اینترنتی و قواعد متغیر اطلاعات و تبادلات بوجود آمده،
نمی شود؟

موسسة ملی آمار و مطالعات اقتصادی ) INSEE [3]  (برآورد می کند که فرانسوی ها ، یک سوم کمتر از سال 1970 هزینه هایشان را  به مطبوعات ( روزنامه و مجله ) اختصاص می دهند.  طبق نظر این موسسه، این عقب نشینی به ویژه از آغاز سال های 1990 گویاتر است و این بی علاقگی به شدت عموم مردم و جوانان را تحت تاثیر قرار می دهد. INSEE  می نویسد: هر چه نسل جدیدتر باشد، به همان اندازه سهم مطبوعات در بودجه خانوار کمتر است. آن چه که به ما اجازه می دهد، آشکارا به نفع « ورود نسل جدید که نسبت به نسل های گذشته  کمتر از مطبوعات استفاده می کنند » رأی دهیم. ( INSEE  نخستین، عقب نشینی کتاب و مطبوعات در بودجة خانوار، اوت 2009 )

همان طور که متذکر شدیم نوعی انتقال به شکل بی علاقگی را مشاهده می کنیم که می توانست
بی شک قدرت سایر رسانه ها را افزایش دهد ، همانند ارتباطات جمعی، آگهی های بازرگانی، شایعات، منابع نامعلوم  یا متعدد مثل بلاگ های شخصی یا فرم های شبکه. تمام این شیوه های رسانه ای جدید که به عنوان منابع اطلاعات شناخته می شوند، به اندازۀ رسانه های سنتی ضعیف هستند. بدون شک باید این عقیده را بپذیریم، جایی را که امروز رسانه اشغال می کند – در معنای وسیع کلمة رسانه – برخی از باورها را با قطع رابطه با اصول و قواعد رسانه ای شکل گرفته شده در اواسط قرن بیستم، تغییر داده و گزارشات اغلب متناقض را تحمیل کرده است:

1-رسانه ها بیش از پیش متعدد هستند ( افزایش مجلات تخصصی، مطبوعات رایگان، ظهور
رسانه های نو و غیره)

2-رسانه ها بیش از پیش متنوع شده اند (مطبوعات، شنیداری– دیداری عام و خاص، اینترنت ) و در درون این قطب اخیر رنگین کمان باشکوهی از نظام اطلاعات :

• افزایش آنلاین رسانه های کلاسیک ( صفحات وب، روزنامه ها، مجلات، اخبار شنیداری- دیداری، فرانسوی و بین المللی )
• منابع تخصصی اطلاعات که فقط به صورت آنلاین موجود هستند و کاملاً بر روی نقد رسانه های سنتی متمرکز شده اند. (MédiaPart, rue 89, ArrêtsurImage و یا انتشار آنلاین مخفی نسخة کاغذی : طرح B )
• منابع اطلاعات متناوب یا مستقل : بلاگ ها، روزنامه های وابسته یا منطقه ای ( در معنای مافیایی کلمه ) و وب ریپورتینگ
• ارتباطات دستکاری شده و مبدل ( تبلیغات سیاسی، مذهبی، اقتصادی، شبکه ای : تویتر، فیس بوک، مای اسپیس)

• شایعات و اطلاعات نادرست که توسط شبکه های مختلف ارائه شده اند ( فُرُم ها،

  لیست پست های الکترونیک و غیره )

3-رسانه های سنتی بیش از پیش نقد شده اند و زیر سوال رفته اند.

4-رسانه های سنتی کمتر خوانده شده، مراجعه شده، گوش داده شده و بکار رفته اند.

تنها منطق واضح ، در واقع تناقض آشکار این دو نکتة اخیر است که نیازمند تحقیقی دقیق است : بیشتر نقد شده و کمتر خوانده شده اند. این کتاب به دفعات به این مسئله خواهد پرداخت.

در صفحات قبل از ظهور باورهایی که در تناقض آشکار با چارچوب های دنیای رسانه ای عصر حاضر هستند، یاد کردیم. ازدیاد ابزارها و راه های ارتباط در واقع این عقیده را بدون ذکر آن به ما تحمیل کرده که ما در حال حاضر در ارتباط دائمی با اخبار و رویدادها هستیم. در حال حاضر دنیا بدون وقفه با ما در ارتباط است و ما را آگاه می کند و باور خطرناک تر این است که دنیا با تمام
تنوع هایش، با همة ظرایف و تفاسیر رویدادها با ما سخن می گوید.

این نظام به صورت آشکار و پنهان در جریان است.  گسترش فناوری های جدید اطلاعات و ارتباطات، که بیشتر کلاسیک هستند، باعث متحول شدن ارتباط ما با وقایع و دنیایی که در آن زندگی می کنیم و در نتیجه ارتباط ما با دیگران شده است. این فراوانی شیوه های دستیابی به اطلاعات و استفاده از آن ها، گاهی باعث می شود به نوعی استقلال روز افزون عقایدمان و تفکری که از  قید فشار و ستم  قدرت های مختلف آزاد است، باور داشته باشیم. قدرت هایی که قصد دارند دیدگاه و باور هایشان را به ما تحمیل کنند.